Soms is een serieus bedoeld nieuwbericht pure satire door de associaties die het oproept. In dat geval geeft het bericht zonder dat te beogen commentaar op zichzelf doordat de weergave van de werkelijkheid het aflegt tegen de onbedoelde grappigheid of wrangheid die het door de onuitgesproken verwijzingen in zich draagt.
De Surinaamse president Desi Bouterse is op 29 november 2019 door de Krijgsraad veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf vanwege zijn betrokkenheid bij de zogenaamde Decembermoorden in 1982. Hiermee is zijn profiel als crimineel versterkt en opnieuw opgepoetst. Maar de nieuwslezer van STVS Suriname zet daar een parallelle werkelijkheid voor als ze zegt dat Suriname met China een uitleveringsverdrag heeft getekend over precies dat aspect: criminaliteit. Ze voegt toe dat dit ‘de crimininaliteitsbestrijding positief kan beïnvloeden’.
Minister Stuart Getrouw (Justitie en Politie) rept van rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding en criminaliteitsbeheersing. Doelt hij met dat laatste specifiek op Bouterse? Getrouw spreekt lovend over de samenwerking met China en noemt daarbij de kenmerken die bij mensenrechten- en privacyadvocaten kritiek krijgen: nummerplaatregistratie en gezichtsherkenning. China ontwikkelt zich dankzij de razende technische ontwikkeling tot een controlestaat waar burgers volledig ondergeschikt worden gemaakt aan de staat. Het is een unieke vorm van staatsterrorisme. Juist daarin lijkt het Suriname te vinden. Het zoveelste land dat vlucht voor de oude kolonisator en zich zoals naar nu blijkt blindelings werpt in de armen van de nieuwe kolonisator.
Uiteraard valt de Chinese president Xi Jinping als regisseur van de harde politiek van detentiekampen en heropvoeding in de West-Chinese provincie Xinjiang niet onder het uitleveringsverdrag met Suriname. Zoals president Bouterse die in eigen land veroordeeld is tot 20 jaar cel daar evenmin onder valt. Het zijn de gewone criminelen, niet de president-criminelen voor wie rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding gelden. Het getekende uitleveringsverdrag biedt beide landen de schijn van een rechtsstaat en dient vooral de marketing van landen en leiders die een slechte pers hebben. Het is komisch als het niet zo intens schrijnend zou zijn.
Het is maar een klein onderwerp. De wereld vergaat er niet door. Maar toch iets dat de goed geïnformeerde nieuwsconsument verbaast en wellicht zelfs irriteert. In de montage én de eindredactie is iets volkomen misgegaan. Een fout is gemaakt en niet hersteld. Met als gevolg dat de NOS de kijker desinformatie biedt.
Het zit zo. Het NOS Journaal van 20.00 uur op 6 april 2019 heeft een item over de onlusten in het Noord-Marokkaanse Rif-gebied. De leiders van de protesten zijn opnieuw lange celstraffen opgelegd. Om dat te illustreren worden beelden vertoond van verdachten in een rechtbank. Voor de duidelijkheid: deze beelden zijn geïntegreerd in het item over Marokko en suggereren dat het om de leiders van die Rif-protesten gaat.
Deze beelden tonen echter niet de leiders van de Rif-protesten zoals het commentaar suggereert, maar gevangenen in een Russische rechtbank in 2015. De man met het witte T-shirt met rode opdruk is de bekende Oekraïense filmregisseur Oleg Sentsov die tijdens de inname van de Krim in 2014 door troepen van de Russische Federatie in Simferopol woonde. Op 10 mei 2014 is hij daar aangehouden op beschuldiging van terrorisme en gedeporteerd naar de Russische Federatie. Daar is hij in een schijnproces veroordeeld tot ’20 jaar gevangenisstraf met een streng regime’. Sentsov ontkent alle beschuldigingen. Vele filmmakers, politici, mensenrechtenactivisten en Amnesty hebben sinds 2014 vergeefs om zijn vrijlating verzocht bij de Russische autoriteiten. Hij ontving in 2018 van het Europese Parlement de Sacharovprijs voor de vrijheid van denken.
De moraal van het verhaal is dat nieuwsconsumenten mediawijs moeten zijn. Ze moeten niet alles geloven wat in de media verteld en getoond wordt. Want beelden kunnen bedriegen. Nieuwsconsumenten moeten kritisch zijn op zowel sociale media als op gevestigde media. Want suggereren zoals de NOS doet dat het Russische Rostov aan de Don in Marokko ligt en Oleg Sentsov een leider van de Rif-protesten is slaat de plank mis.
Foto’s: Schermafbeeldingen van een item over de Rif-protesten in Marokko in het NOS Journaal van 20.00 uur op 6 april 2019. Met afbeeldingen van onder meer Oleg Sentsov in een Russische rechtbank in Rostov aan de Don, 2015.
In een bericht zegt The Washington Post dat de melding van de Syrische oppositie dat Russische vliegtuigen vandaag 18 burgers hebben gedood in Ariha in de provincie Idlib in Noord-Syrië geloofwaardig is. Mede door de getuigenis van medewerkers van persbureau AP. Andere berichten spreken zelfs over 40 doden.
De actie staat in contrast met de belofte van het Kremlin dat het zich in de luchtoorlog voortaan uitsluitend richt op het bestrijden van IS. Ariha is niet onder controle van IS. Strijdende partijen als de Russische Federatie of Turkije zijn onbetrouwbaar omdat ze het één zeggen voor consumptie in westerse hoofdsteden, maar het ander doen. Eigenlijk is dat ook wel bekend, maar het ontaardt in wegkijken en toedekken als het dient als onderdeel van een schijnconstructie vol loze beloften, afspraken en leugens. Het tast iedereen aan.
Met boeven kan men boeven vangen, maar het heeft een prijs zoals vandaag in Ariha blijkt. Door zaken te doen met boeven ontstaat het risico dat men de ene terreur buitensluit en de andere terreur binnenhaalt. Alle beleidsmakers, analisten, opinieleiders en politici zouden zich nog eens goed achter beide oren moeten krabben voordat ze in het openbaar pleiten voor samenwerking met de Russische krijgsmacht waarvan het weet dat het niet in staat is tot het uitvoeren van precisiebombardementen. En dat burgerslachtoffers daarom onvermijdelijk zijn. Niet als gevolg van het invoeren van foute coördinaten, maar door technisch onvermogen.
Samenwerking met autoritaire regimes tast westerse geloofwaardigheid en moraliteit aan die door zwalkend en niet daadkrachtig buitenlands beleid toch al zo onder druk staat. Westerse landen moeten oppassen niet door de bodem te zakken van hun eigen normen en waarden die in het Midden-Oosten toch al zijn gedaald tot het minimum. Ze zouden zich beter zelf wapenen met hun inlichtingennetwerk en superieure militaire materiaal waarbij ze landen als de Russische Federatie en Turkije niet nodig hebben. Wat ontbreekt is de wil.
De Russische Federatie verandert snel in een land waar de rechtsstaat onder druk staat en de mensenrechten weinig waard zijn. Er zijn geruchtmakende zaken, zoals tegen de de Estse inlichtingenofficier Eston Kohver en de Oekraïense ex-pilote Nadiya Savchenko die in 2014 door Russische veiligheidstroepen werden ontvoerd naar de Russische Federatie om daar terecht te staan. En er is de Oekraïense filmmaker Oleg Sentsov die ook werd ontvoerd om terecht te staan en voor wie vakgenoten in de bres springen. Onder wie Jos Stelling.
De sfeer doet velen denken aan de showprocessen onder Stalin in de jaren ’30, hoewel die massaler en hysterischer waren. De Russische Federatie houdt nog de schijn van democratie op. Maar de overeenkomsten zijn er ook door de gemanipuleerde bewijsvoering, de rechteloosheid en de ondergeschiktheid van het recht dat dienstbaar wordt gemaakt aan de politiek. Amnesty International is een spoedactie begonnen om de Russische autoriteiten te verzoeken de zaak tegen Oleg Sentsov in te trekken. Teken van de petitie kan hier.
Interview op 3 augustus 2015 van de Zweedse televisie met Thomas Olsson, de Zweedse advocaat van Julian Assange. (Klik op Ondertiteling Engels). Morgen en komende week verlopen drie van de vier beschuldigingen tegen Assange omdat hij nog steeds niet geïnterviewd is en het nu te laat is. Een voorwaarde voor vervolging.
De Zweedse aanklager Marianny Ny weigerde jarenlang Assange op niet-Zweedse bodem te interviewen en Assange weigerde naar Zweden te komen omdat hij uitlevering naar de VS vreesde. Tegen hem is nooit een aanklacht ingediend en daarom was hij formeel nooit verdachte. De vierde aanklacht wegens verkrachting verjaart in 2020 zodat er niets voor Assange verandert. Hij kan de Ecuadoriaanse ambassade in Londen niet verlaten op het gevaar af uitgeleverd te worden aan Zweden voor het vooronderzoek in de verkrachtingszaak.
Olsson probeert druk op de Zweedse aanklager te zetten door te stellen dat ook in deze vierde beschuldiging een oplossing gevonden dient te worden. Opmerkelijk is dat Assange al sinds juni 2012 in de Ecuadoriaanse ambassade verblijft en de aanklager hem zo goed als genegeerd heeft. Des te opvallender omdat de Zweedse aanklager er geen probleem in ziet andere verdachten wel via Skype of op vreemde bodem te interviewen.
Voor Assange geldt een uitzondering. Velen zien in de starre en vertragende opstelling van de Zweedse aanklager en politiek een een-tweetje tussen Zweden en de VS om Assange in zijn actieradius te belemmeren en hem minder doelmatig te maken in zijn werk voor WikiLeaks. Bij uitlevering naar de VS wacht Assange een geheime jury in Virginia die al in december 2010 een aanklacht wegens spionage tegen hem heeft opgesteld.
Ook voor overheden geldt de gemeenplaats uit het populistisch managementsdenken (is dat een pleonasme?) ‘een crisis biedt kansen’. Het chinese karakter voor crisis zou bestaan uit links ‘gevaar’ en rechts ‘kansen’. Alsof door verwijzing naar de realiteit de afstamming of vorming van een woord het begrip legitimeert waar het naar verwijst. Hoe dan ook biedt het terrorisme die als crisis wordt gepresenteerd overheden kansen om de vrijheden van burgers in te perken. Door meer massale ‘sleepnet’ spionage via kabelnetten, minder vrijheid van meningsuiting en het uitkleden van het toezicht op de inlichtingendiensten. Onder het mom van ‘veiligheid boven privacy’ als noodzakelijk kwaad dat door overheden als tegenstelling wordt gedefinieerd.
Maar voor de burger is het terugdraaien van rechten geen oplossing –ceci n’est pas une solution-. De organisatie Access die opkomt voor digitale burgerrechten stuurt overheden een open brief en roept ze op om geen misbruik te maken van de recente terroristische acties zoals bij Charlie Hebdo. Want dan wordt de burger op twee manieren gemangeld: door het terrorisme en door de overheid. Tussen het ene totalitaire systeem van bijvoorbeeld een onverdraagzame islam en het andere totalitaire systeem van een overheid die steeds meer macht naar zich toetrekt door bevoegdheden, volmachten en middelen op te eisen. Niet doen.
Wat moet de reactie zijn op de aanslag bij Charlie Hebdo die 12 mensen het leven kostte? In grote lijnen zijn er twee soorten reacties: 1) meer restrictieve maatregelen die veiligheid boven alles stellen of 2) het verhogen van de doelmatigheid door aanpak binnen de bestaande (wettelijke) kaders. Deze standpunten worden respectievelijk door de Britse conservatief Timothy Kirkhope en de Duitse Groene Jan Philipp Albrecht in het Europarlement verwoord. Dat meningsverschil concretiseert zich nu op de reisgegevens. De Tweede Kamer is kritisch omdat het oprekken van bevoegdheden niet nodig is voor de bestrijding van het terrorisme.
In een reactie op Geen Stijl (14-01; 12:22) verwoordde ik dat zo: ‘Feit is dat de politie- en veiligheidsdiensten over grenzen heen niet optimaal samenwerken. Dus zowel binnen Nederland tussen verschillende korpsen als in Europa tussen diverse landen kan de samenwerking verbeterd worden. (..) Het kan binnen de bestaande wettelijke kaders. Zodat zowel veiligheid als privacy gediend worden. Niet alleen Alexander Pechtold van D66, maar ook partijen als de VVD, PvdA en het CDA zijn tegen het eenzijdig vergroten van bevoegdheden van veiligheidsdiensten. (..) Laten de AIVD en politie dus eerst maar eens doelmatiger gaan werken. Want het is een publiek geheim dat de doelmatigheid van de Nederlandse politie schrikbarend laag is. (..) De roep om meer bevoegdheden kan daarom als een vlucht naar voren opgevat worden’ .
Over de bestrijding van het terrorisme is de afgelopen week in de publiciteit, op scholen en werkplekken en in kroegen het nodige gezegd. Uit alles blijkt dat het een gecompliceerd vraagstuk is dat om een brede aanpak vraagt. Ik zet wat observaties op een rij in een zich van dag tot dag ontwikkelend verhaal:
1) Terrorisme moet breder geïnterpreteerd worden dan moslimgeweld tegen het Westen. Met als doel een beleidsaanpassing dient eronder ook staatsterrorisme, terrorisme door Westerse landen of terrorisme door niet-moslims in Westerse landen begrepen te worden. Het parlement moet het voortouw nemen. Zie hier.
2) Bestrijding van terrorisme kan binnen bestaande wettelijke kaders door betere samenwerking tussen veiligheidsdiensten, gelijkschakeling van standaarden en het vergroten van doelmatigheid. De samenwerking staat haaks op het pleidooi om de veiligheidsdiensten meer bevoegdheden te geven wat hun autonomie laat toenemen. Deze moet juist verkleind worden tot een niveau dat parlementaire controle erop vergemakkelijkt.
3) Veiligheid en burgerrechten (privacy) zijn niet in tegenstelling met elkaar, maar wel in continue onderlinge afweging. In Nederland zijn beide aspecten nu vertegenwoordigd in het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar dat is ongewenst omdat er dan geen twee partijen zijn voor een gelijkwaardige afweging. Daarom moet er weer een apart ministerie van Justitie komen. Veiligheid kan voortaan ondergebracht worden in een nieuw ministerie van Binnenlandse Veiligheid dat politie, territoriale verdediging van kwetsbare objecten (inclusief cyberoorlog en digitale verdediging) en de veiligheidsdienst AIVD omvat.
4) De vrijheid van meningsuiting is niet absoluut, maar wordt uitsluitend beperkt door de wet. De wet is de enige neutrale plek waar burgers van de pluriforme samenleving elkaar kunnen verstaan. Uitingen van religies zoals in zogenaamde heilige geschriften dienen als fictie (literatuur) en niet als non-fictie (geschiedenis, ‘waargebeurd’) beoordeeld te worden. Want religie is een menselijke constructie totdat het tegendeel bewezen is. Een beroep op goede smaak en fatsoen bij het beoordelen van religiekritiek is individueel bepaald en daarom niet bruikbaar om mensen te verbinden. Een beroep op fatsoen en beschaving of het idee dat religie een uitzondering is die ontzien dient te worden compliceert en verduistert de toetsing aan de wet.
5) Een levendig publiek debat hoort bij een open samenleving die burgers niet op voorhand inperkt. Functie van alle vormen van maatschappelijke kritiek is dat het de vanzelfsprekendheid van de macht ter discussie stelt. Zodat een samenleving de tegenkrachten een kans geeft. Via onderwijs moet gezorgd worden dat alle maatschappelijke geledingen gekwalificeerd zijn om actief en op niveau aan dat debat bij te dragen. De monotheïstische wereldgodsdiensten met hun missie en marketing bezitten een grote politieke macht waarvan het vanwege het politieke evenwicht nodig is dat deze bevraagd wordt. De enige grond voor extra juridische bescherming is de kwetsbaarheid en zwakte van groeperingen om deel te nemen aan het publieke debat, zoals hoogbejaarden, geestelijk gehandicapten, laagopgeleiden, chronisch zieken en kinderen.
Julian Assange antwoordt in een verklaring op een artikel van Max Hastings van de Brits Daily Mail. Wie heeft het bij het rechte eind, Hastings of Assange? De finesse zit ‘m in het verschil tussen gerichte en massale surveillance door de staat. Hastings gaat uit van het idee dat de onthullingen van Edward Snowden en Assange de staatsveiligheid van westerse landen in gevaar zou hebben gebracht. Veiligheidschefs geven echter toe dat dit nooit is aangetoond of dat massale spionage aanslagen heeft voorkomen. Edward Snowden beweerde zijn onthullingen juist te doen om een fundamenteel debat over democratie en veiligheid op gang te brengen. En zo de staat in de staat van de veiligheidsindustrie ter discussie te stellen die niet altijd handelt in het belang van burger of staat. Maar in veel gevallen uit deelbelang van bedrijven, politieke facties en spionageindustrie.
Assange en Snowden menen dat massale spionage van burgers ondoelmatig is en het opereren van veiligheidsdiensten eerder hindert dan helpt. Wat gevraagd wordt in het bestrijden van terrorisme is een aanpak op maat die bestaat uit gerichte surveillance van potentiële daders. Dat begint met een goede analyse, het vrijmaken van middelen voor de uitvoering en niet langer het accent op techniek, maar vooral veldwerk van experts met talenkennis en kennis van de doelgroep die gevolgd moet worden. Het gelijk van Assange is dat de keuze voor het massaal volgen van alle burgers het failliet van de gerichte surveillance is geworden.
Assange vraagt zich af waarom het kantoor van Charlie Hebdo slecht beveiligd was. Dat heeft waarschijnlijk vooral te maken met de mentaliteit van de medewerkers die afstand van de overheid wilden houden om hun mentale vrijheid te behouden. Ze beseften de staat voor bescherming nodig te hebben, maar wilden zich niet in een kooi laten stoppen. Het niet voorkomen van de aanslag op Charlie Hebdo kan evenmin volledig op rekening van de verkeerde afweging in het soort surveillance worden gelegd zoals Assange doet. Surveillance is nooit waterdicht. Toch is het vreemd dat de daders aan semi-automatische wapens konden komen en deze aanslag konden plegen terwijl ze in beeld waren bij de Franse veiligheidsdiensten. De aanslag roept de vraag op of het geld dat de veiligheidsindustrie krijgt toegewezen optimaal besteed wordt. Het antwoord lijkt ‘nee’.
Foto: Verklaring van Julian Assange in antwoord op artikel Max Hastings voor de Daily Mail.
Vandaag slikten Julian Assange en zijn advocaten een bittere pil door de uitspraak van het Zweedse hof van beroep. The Guardian vat het samen. Het Europees arrestatiebevel dat op initiatief van aanklager Marianne Ny tegen hem is uitgegaan -ongebruikelijk omdat er geen aanklacht tegen hem loopt- wordt niet ingetrokken. Zodat Assange zich genoodzaakt ziet in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te blijven waar hij nu al 885 dagen verschanst zit. Assange heeft vermoedens dat uitwijzing naar Zweden gevolgd zal worden door een uitleveringsverzoek van de VS. Een grand jury in Virginia heeft in het geheim in december 2010 een zaak wegens spionage tegen hem voorbereid. Hij wordt verdacht van seksuele intimidatie van twee vrouwen in Zweden, wat-ie ontkent. Er zijn vele tegenstrijdigheden. Het betreft dus een onderzoek in een mogelijke zaak.
De uitspraak biedt Assange ook perspectief, hoewel dat pas later speelt. De aanklagers krijgen een tik op de vingers van het hof omdat ze zich onvoldoende inspannen om te zaak tot een goed einde te brengen: ‘The Court of Appeal notes, however, that the investigation into the suspected crimes has come to a halt and considers that the failure of the prosecutors to examine alternative avenues is not in line with their obligation – in the interests of everyone concerned – to move the preliminary investigation forward.’ Aanklagers konden de zaak blijven vertragen vanwege de scheiding der machten die bemoeienis van de politiek verhindert. Door de uitspraak van het hof is dat veranderd omdat het een aanwijzing vanuit de rechterlijke macht zelf is.
Pussy Riot en Julian Assange zitten in het kamp van de tegenbeweging en zijn door hun marginale positie gedwongen elders bescherming te zoeken. Het chiasme van de dissident. Edward Snowden kan er nog aan toegevoegd worden. Hij verblijft gedwongen in de Russische Federatie omdat tijdens een overstap in Moskou zijn paspoort door de regering-Obama werd ingetrokken en hij strandde. Pussy Riot, Julian Assange en Edward Snowden zijn voorstanders van informatievrijheid en transparantie, een ruime interpretatie van de vrijheid van meningsuiting en tegenstanders van de inperking van burgerrechten door spionage van burgers. Maar Snowden geniet bescherming van president Putin, Assange maakte in 2012 een reeks praatprogramma’s met niet-Russische dissidenten die op de Russische propagandazender Russia Today werden uitgezonden terwijl Pussy Riot felle oppositie tegen het regime van Putin voert. Onmin hebben ze gemeenschappelijk.
Wat is terrorisme, wat is religie, wat is islam of wat is goede journalistiek, de vragen worden gesteld door TYT. De conclusie is dat het Amerikaanse christen-fundamentalisme in de Amerikaanse media nooit ter discussie wordt gesteld en de islam wordt gelijkgesteld aan islam-fundamentalisme dat altijd ter discussie gesteld wordt. Deze dubbele vertekening is niet evenwichtig. En bereikt precies wat de islam-fundamentalisten nastreven, namelijk wij/zij-denken dat uitgaat van religie. Met een scheidslijn die niet tussen gematigd en niet-gematigd loopt, maar tussen islam en niet-islam. Wat gematigde moslims in een identiteitscrisis jaagt.
Want is de VS niet de grootste terrorist ter wereld, samen met landen als Rusland dat zich bij het inpikken van de Krim en de inmenging in Oost-Oekraïne terroristisch gedraagt? Maar als landen met hun arsenaal aan machtige wapens zo opereren wordt het geo-politiek genoemd, en als ongeregelde strijdgroepen als ISIS dat doen heet het terrorisme. Dat is krom. Goed dat de zes Nederlandse F-16’s om humanitaire redenen in Irak ingezet worden -als ze om humanitaire redenen ingezet worden- maar waarom wil de Tweede Kamer dat ze vechten aan de kant van de grootste terrorist die de wereld sinds 2001 kent? Wat zegt die wil over Nederland?
De islam is niet per definitie niet-democratisch of gewelddadig -in elk geval niet beroerder dan andere religies- maar wordt mensen bij gebrek aan kansen en ontwikkeling voorgehouden als identificatie op zoek naar een doel. Zodat de islam tegelijk vluchtheuvel, schijndoel als afleiding wordt. Vaak in falende Arabische landen waar hervormingen niet mogelijk zijn en het teruggrijpen op de hedendaagse politieke mode: religie de beste garantie is voor autoritaire machthebbers om hun economische en politieke macht te bestendigen.
Aanleiding van TYT om hierin de duiken is de behandeling van Reza Aslan op CNN. Dat netwerk dat zich over alles op de vlakte lijkt te houden, behalve over de veroordeling van de islam. CNN zoekt geen nuance over de islam, maar het eigen gelijk. Wat tegenwoordig in allerlei samenstellingen Fact-Free wordt genoemd. Feiten volgen uit de mening, niet andersom. Of Reza Aslan er nou verstandig aan doet niet te willen abstraheren over moslimlanden (‘Pakistan is Turkije niet’) is niet zo van belang. Hij zoekt zijn nuance en verdient daarom een plek om gehoord worden. Vooral in een debat in de Amerikaanse gevestigde media dat allang geen debat meer is, maar een amusementsshow die de winstgevendheid en de ideologie van de macht nauwgezet volgt.
George Knight 