Geouwehoer in de media: ‘Komende winter meer winter dan afgelopen winter’

Er wordt wat afgeouwehoerd in de media. Over voetbal, de politiek, het weer of wat dan ook. Voorspellingen zijn een extreme vorm van leuteren. Het is best, want het is aardige tijdvulling. Maar wat als het bazelen in de plaats komt van een serieuze benadering van het onderwerp of de benadering van een serieus onderwerp? Dan is het wauwelen minder onschuldig dan het lijkt. Zo wordt zwammen een afleiding voor een volwaardig publiek debat.

Ja, de winter van 2021 wordt meer winter. Laten we hopen dat het publieke debat van 2021 ook meer publiek debat wordt dat geen bijzaken, maar hoofdzaken aansnijdt. Ik durf de voorspelling aan dat dat niet zal gebeuren. Zie, ik word ongewild onderdeel van het leuteren. Ook in 2021 zal veel gekwebbeld worden over oppervlakkigheden. Het is zoals het is. De wereld bestaat nu eenmaal uit bijzaken waar hoofdzaken bedachtzaam achter verstopt worden.

Advertentie

Wat is een nieuw neutraal onderwerp om over te leuteren? Het gesprek over het weer is sinds zomer 2018 niet meer onpartijdig

Water. Hitte. Hitteplannen. Code geel. Code oranje. Verdamping. Waterstand rivieren. Uitblijvende regen. Neerslagrecord. Droogte. Droogtemonitor. Watertekort. Record 1976. Record 1994. Klimaatverandering.

Klagen over het weer zou in de Nederlanders ingebakken zijn. Dat is natuurlijk niet zo. Dat heeft een andere reden. Praten over het weer was ooit een neutraal onderwerp. Daarom kon niemand zich er een buil aan vallen. Praten over de wind, de regen, de zon, de droogte, de kou of warmte was een neutraal onderwerp waar iedereen iets over te zeggen had. Waarbij het niet ging om de inhoud van wat men zei, maar om de vorm.

Is dat sinds de zomer van 2018 anders? Het kan bijna niet anders. Beseffen de Nederlanders op dit moment met een blik op de oplopende thermometer wel dat het weer niet langer een neutraal onderwerp kan zijn? De klimaatverandering die door de mens veroorzaakt wordt maakt het een politiek onderwerp. Hoe moet dat straks dan? Dat andere neutrale onderwerp schiet tekort omdat het nationale elftal slecht presteert, namelijk voetbal met Nederland dat spreekwoordelijk 17 miljoen bondscoaches heeft. Hoe vinden we een nieuwe neutraal onderwerp waarover we met elkaar ongegeneerd kunnen leuteren zonder dat het beladen wordt?

Foto: ‘Water supply, Vladivostock’, 17 augustus 1921. Collectie: Library of Congress.

NS vreest sneeuw en beperkt dienstregeling. Wat is de echte reden?

Als er ‘a turn in the weather’ dreigt, dan legt de NS het hoofd bij voorbaat in de schoot. In een profylactische overgave. Te koud of te warm, te glad of te nat, de NS laat de reiziger in de steek. Morgen zegt het 20% van de treinen niet te laten rijden. Met drukke treinen en vaker overstappen tot gevolg. Vriezen gaat het niet, maar er kan sneeuw vallen. De KNMI voorspelt voor 29 januari geen extreem weer. Op de wegen zal het in enkele regio’s glad zijn. De gemiste kans van de Nederlandse Spoorwegen is dat ze dat niet in een voordeel op het spoor weten om te zetten. Durft de NS nog wel met risico’s om te gaan? Of gaat het management bij voorbaat aan de veilige kant zitten om niet achteraf een verwijt te krijgen niet opgelet te hebben? Indekken boven alles.

Nederland krijgt de spoorwegen die het verdient. De NS staat symbool voor een samenleving die niet meer kan leven met een niet ingecalculeerde tegenslag. De NS is een afschuwelijke karikatuur van slap Nederland.

Foto: ‘Een trein baant zich een weg door een muur van sneeuw tijdens het sneeuwruimen’, 1941.

Van Sonsbeecks ‘Gemeente van Stilte’ zwijgt in stilte over censuur

Vanaf 19 januari ‘viert’ Annet Gelink op de groepsexpositie Chasing Rainbows het boek ‘Sessizlik Belediyesi / Municipality of Silence’ van Sarah van Sonsbeeck. Op 20 december 2012 werd het in het Stedelijk Museum gepresenteerd door Rudi Fuchs. De zoektocht naar stilte hangt in de lucht zoals ook uit een tentoonstelling in het Utrechtse Kuub blijkt. Schrijnend aan het boek is dat de zoektocht eindigt met censuur, of anders gezegd een subtiel gebruik van macht om te zwijgen. Een en ander geeft de publicatie een onvoorziene meerwaarde.

Eind 2012 wilde GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren opheldering van het ministerie van Buitenlandse Zaken over een artikel dat uit dit door de overheid gefinancierde boek was geschrapt, aldus Nu.nl. ‘Sessizlik Belediyesi / Municipality of Silence’ kwam in opdracht van het Nederlandse consulaat in Istanbul tot stand. Het weigerde de publicatie te financieren tenzij een tekst werd verwijderd. Van Sonsbeeck is mede bekend door haar presentatie Informational Weather in het Van Abbemuseum waarin ze het politieke klimaat verbeeldt.

Het gewraakte artikel was van abortusactiviste Rebecca Gomperts van Women on Waves. ‘Door aan te dringen op de verwijdering van de tekst door Gomperts heeft het Consulaat de Nederlandse buitenlandse politieke mensenrechten agenda, die zich richt op vrijheid van meningsuiting, ernstig geschonden’, zo meent ze. Van Tongeren zei in december 2012 kamervragen te stellen om te weten te komen of er sprake van censuur is, maar heeft dit tot nu toe niet gedaan. Van Sonsbeeck erkent dat ze de afweging moest maken tussen het schrappen van het stuk van Gomperts en de inperking van de vrije meningsuiting op de koop toe te nemen, en het risico dat de volledige publicatie niet zou verschijnen. Van Sonsbeeck koos eieren voor haar geld.

De verantwoordelijkheid wordt door Buitenlandse Zaken bij de kunstenares gelegd: ‘In goed overleg tussen Consulaat-Generaal, de kunstenares en Turkse organisatie is besloten dat een dergelijke aanklacht niet past binnen dit kunstproject’, aldus een woordvoerder op Nu.nl. Maar het is bedenkelijk of zij zich wel zo vrij voelde. De opstelling van het Nederlandse consulaat in Istanbul roept veel vragen op. Waar is het bang voor?

Deze kwestie kent alleen verliezers. Buitenlandse Zaken die een kunstenares onder druk zet om een kritische tekst te schrappen. Sarah van Sonsbeeck die in theorie kritisch is over het politieke klimaat bindt in als haar project gevaar loopt. Liesbeth van Tongeren stelt geen kamervragen die ze zei te zullen stellen. Evenmin stellen andere Turks kritische partijen als de PVV of de VVD of het voor de meningsuiting en de kunst opkomende D66 vragen aan minister Timmermans. Turkije staat opnieuw te boek als een land waar veel mis is met de mensenrechten. En Rebecca Gomperts’ tekst wordt niet geplaatst in het boek. Daarom hier:

“How can you ask for silence when you actually offer a safe place to speak, here within but outside Turkey?

In no other country in the world are there so many journalists in prison, or is there such violation of the freedom of expression. As many as 5,000 criminal cases were pending against journalists at the end of 2011. Turkey increasingly filters opposition and pro-Kurdish media and imposes broad bans on websites. The government tries to influence court proceedings and uses pressure tactics to promote self-censorship. At least 76 journalists are in prison, 61 in direct relation to their work on terrorism or anti-state charges. Erdoğan himself publicly criticizes journalists and urges media outlets to discipline or fire critical staff members. He filed numerous high-profile defamation lawsuits. Turkey’s imprisonments of journalists surpass the next most repressive nations. Iran had 42 journalists in jail, Eritrea 28 and China 27.

How can you ask for silence when so many Turkish women are silenced by force?

At least 42 percent of women in Turkey experience physical and/or sexual violence by their husbands or partners at some point in their lives. The very few women who are brave enough to report to the police are humiliated and send back to violent husbands or family by the Law enforcement officers. Turkey’s family violence protection system is flawed and leaves women and girls across the country unprotected against domestic abuse according to Human Rights Watch.

How can you ask for silence when the government of Erdogan plans to make abortion illegal?

Four women who protested against the abortion ban have been taken to court and are charged with “assaulting police officers.” The prosecutor even demands up to three years in prison for the women.

Are those that finally want to break the silence and self-censorship also welcome on the bench in the garden of the Dutch consulate?

Prosecuted journalists, battered women and those seeking a safe and legal abortion will occupy your bench in the Dutch consular garden and become political refugees. Because Consular premises are also inviolable according to article 31 of the Vienna Convention on Consular Relations, they could actually seek asylum on your bench in the consular garden as Julian Assange did in the Ecuadorian embassy in London.

So why would they remain silent? They will not only speak or shout, they will amplify their dissident voice. Article 35 of the Vienna Convention on Consular Relations protects freedom of communication on the part of the consular post.  Although it is not allowed to install a wireless transmitter, they can still use a megaphone or broadcast over internet radio from your bench, so that everybody in Turkey can hear them. They can say everything, and still be safe.  They can reclaim their human rights in Turkey from the bench in the garden of the Dutch consulate. 

Instead of a Municipality of Silence, the bench will become a space for the freedom to decide over ones own body, freedom to think, freedom to express, freedom to be any gender, any minority, any oppressed; a space for dissent.”

Foto 1: Omslag Municipality of Silence van Sarah van Sonsbeeck.

Foto 2: Sarah van Sonsbeeck met Onno Kervers (Consul-Generaal in Istanbul) en Marja van Bijsterveldt (toenmalig minister van OC&W) zittend op de stilste Nederlandse bank in Istanbul. November, 2012. Credits: Titia Ex.

Sarah van Sonsbeeck verbeeldt het politieke klimaat

Beeldend kunstenaar Sarah van Sonsbeeck gaat vanaf 13 oktober in de ruimte Het Oog van het Eindhovense Van Abbemuseum het ‘politieke weer’ verbeelden. In een compromismodel. Volgens de toelichting van het museum brengt ze met haar project Informational Weather ‘een provisorisch klimaatsysteem aan waarmee ze de Nederlandse politieke situatie vertaalt in weertypen’. Volgens Van Sonsbeeck kan het in de Nederlandse politiek vriezen of dooien. Ze vindt het politieke klimaat als onberekenbaar aanvoelen.

Uit de veranwoording blijkt dat Van Sonsbeeck verrast is door de recente verkiezingsuitslag. Want behalve de VVD, PvdA, CDA, PVV, SP en D66 ziet ze GroenLinks als een van de zeven grootste partijen. Maar de ChristenUnie behaalde 74.000 stemmen meer. Van Sonsbeeck bedeelt elk van de grootste partijen een eigen weerselement toe, geïnspireerd op de partijfilosofie. ‘Zij leidt de verhoudingen tussen de partijen iedere week af van peilingen en berichtgeving in de media. Een actueel weerbericht, met pictogrammen die Van Sonsbeeck speciaal hiervoor ontwierp, wordt opgehangen in het museum’. Hoe het werkt is nu nog lastig voor te stellen, dat moet blijken uit de praktijk. Maar een strenge winter voor kunst en samenleving ligt in het verschiet.

Het Van Abbemuseum engageert zich met haar directeur Charles Esche politiek. In 2006 kreeg het de Stimuleringsprijs Culturele Diversiteit voor musea van moderne kunst van de Mondriaan Stichting voor de tentoonstelling Be(coming) Dutch. Een bedrag van 500.000 euro. Zes jaar later meldt de Mondriaan Stichting dat binnenkort een evaluatie volgt. Sarah van Sonsbeeck won eerder dit jaar de door het museum en de Stichting Niemeijer Fonds ingestelde Theodora Niemeijer prijs voor jonge vrouwelijke kunstenaars. Deze stimuleringsprijs dient om de achterstand van vrouwelijke kunstenaars in museale collecties en tentoonstellingen in te lopen. De tentoonstelling Informational Weather maakt deel uit van de prijs. 

Beeldende weerkunde kent meerdere verschijningsvormen. Sarah van Sonsbeeck simuleert het weer vanuit de werking van de politiek. Andersom kan ook. Zo baseerde Harmen Brethouwer zich voor zijn serie Delft Waves op het door de TU Delft in samenwerking met Rijkswaterstaat ontwikkelde computermodel SWAN. Kunstenaars proberen de werkelijkheid in modellen te vangen. In de hoop ons inzicht te helpen vergroten.

Foto 1: Sarah van Sonsbeeck, Iconen Informational Weather, 2012

Foto 2: Harmen Brethouwer, ‘Composition with SWAN (simulating waves nearshore) – Apocalipse‘ (wind: NW – 315° / waves: height 17 m, velocity 50 m/s) 2004, 100 x 100 cm, uv ink on forex, ed. 3; ontwikkeld in samenwerkig met het Hydrodynamisch Laboratorium in Delft