Thuiskomst van de verpletterde wisselwachter (1873)

Bericht uit het Volksblad, 5 april 1873. Via Krantenbank Zeeland.

Er is één zin uit bovenstaand stukje die vanwege harteloosheid stof tot nadenken geeft: ‘Verder is het huisje zodanig geplaatst, dat zoo een trein voorbijkomt bij geopenden wissel, het onmiddellijk verpletterd wordt‘. Om spoorongelukken te voorkomen treft de wisselwachter het ongeluk omdat hij niet goed op ‘zijn zaak’ past.

Een wisselwachter zorgt voor één of meer wissels op een spoorlijn. Dat is een verantwoordelijkheid omdat er ongelukken kunnen gebeuren als de wisselwachter in slaap sukkelt. Dan kunnen treinen op het verkeerde traject terechtkomen en op elkaar botsen. Overigens was het werk van wisselwachter zelf ook gevaarlijk.

Vanaf 1871 kende de VS een economische opbloei na de beëindiging van de burgeroorlog (1861-1865). Die jaren werden The Gilded Age genoemd. Met het spoor werd ook een verbindend, natievormend effect beoogd. De spoorwegen moesten het land ontsluiten en de verdeeldheid verminderen en Europese fondsen aantrekken om te zorgen voor economische ontwikkeling. Maar het zorgde ook voor een luchtbel van gemeenschapsgeld dat door privépartijen werd opgeslokt. Het droeg de volgende recessie in zich die in september 1873 begon en zes jaar duurde. Daar is in bovenstaand artikel nog geen sprake van.

In het interessante artikel van Susan Berfield ‘How a Dangerous, Exploitative Railroad Industry Created J.P. Morgan’s Fortune‘ worden de nadelen van het kapitalisme genoemd. Het doet denken aan het Rusland van de jaren 1990, ongebreideld Wildwest-kapitalisme waarin gemeenschapsgoed voor niets of een schijntje wordt verkocht aan privépartijen. Het artikel noemt ook de schaduwzijde van gebrekkige veiligheidsmaatregelen voor de spoorarbeiders rond 1873:

Schermafbeelding van deel artikel ‘How a Dangerous, Exploitative Railroad Industry Created J.P. Morgan’s Fortune; Susan Berfield on the Growth of American Capitalism‘. In: Literary Hub.

Hoe onveilig het spoor was voor reizigers en spoorarbeiders geeft een artikel aan over een ongeluk in 1871 in New Hamburg in New York State met 22 doden. Allerlei lokale historische verenigingen geven hun specifieke accent aan dit tragische verhaal. Zonder stil te staan bij de achterliggende oorzaak.

In april 1873 was tot het Volksdagblad het macroniveau van de investeringen in en expansie van de Amerikaanse spoorwegen nog niet doorgedrongen. Het microniveau krijgt de aandacht in een complex verhaal over wisselwachters, wisselwachtershuisjes en het voorkomen van ongelukken. Terwijl alle seinen op rood stonden: miserabele werkomstandigheden, snelle expansie van het spoor en gebrekkige veiligheidsmaatregelen.

Advertentie

Bij een foto van een meisje op een Amsterdams station in 1910

Een meisje in de tijd. Op een treinstation in Amsterdam verkoopt ze bloemen. Zo zegt het in de marge gekraste bijschrift. De dienstregeling schuin achter haar op het plakkaat noemt 1 mei 1910. Toentertijd de datum dat jaarlijkse de nieuwe dienstregeling inging. Het plakkaat is nog niet verfomfaaid. De maatschappij moet de ‘Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij’ zijn die in 1938 opging in de NS. Het is nog geen hoogzomer, maar de zon schijnt wel zoals uit de zonnevlekken blijkt. Het zou maandag 20 juni 1910 zijn. Het meisje draagt een omslagdoek omdat het op stations kan tochten. De foto is onderdeel van de Bain Collection. Een van de vroegste Amerikaanse nieuwsagentschappen die glorieerde in de periode 1900-1920.

Is de foto ‘bijvangst’ van een bezoek van de in 1909 afgetreden president Theodore Roosevelt aan Nederland, vergezeld door Arthur M. Beaupre, de toenmalige Amerikaanse ambassadeur in Nederland en Luxemburg? Niet toevallig praat ‘Teddy’ -naamgever van de teddybeer- Roosevelt met een journalist. Vermoedelijk ongedwongener dan toenmalige Nederlandse bestuurders deden. Tijdens zijn  presidentschap zocht Roosevelt steun bij de pers om monopolies aan te pakken en muntte hij het begrip muckraker.

Geen ‘bijvangst’ want het bezoek was op 13 mei zoals uit een ander bijschrift blijkt. Het bloemenmeisje staat alleen. Op het station. Vereeuwigd door een fotograaf. Waarom moeten we er van alles bijhalen dat er niks mee te maken heeft? Het zal wel in de menselijke natuur liggen. Het licht is gevangen in 1910. Rest is bijzaak.

Foto 1: ‘Flower girl, R.R. station, Amsterdam’, 1910. Library of Congress.

Foto 2: ‘Col. Roosevelt talking with newspaper correspondent, American Minister Beaupre, Netherlands’, 1910. Library of Congress.

Petitie: ‘Doe iets aan treinspringers’. Hoe kunnen zelfdodingen omgeleid worden van het spoor?

Herfst komt er weer aan. De tijd van bladeren op het spoor en zelfmoorden. Dat zorgt voor stremmingen. Na een zelfdoding ligt het treinverkeer gemiddeld 2,5 uur stil. Maar het zorgt ook voor traumatische ervaringen bij reizigers, machinisten en conducteurs. Deze petitie roept op om wat aan de zelfmoorden te doen.

Maar hoe de treinspringers te stoppen? In Nederland ligt volgens Wikipedia 6830 kilometer spoorlijnen. Het is ondoenlijk om dat af te schermen. Volgens een statistiek van het CBS plegen in Nederland jaarlijks 1600 mensen zelfmoord. De tendens is dat het aantal toeneemt. In 2015 was het 1871. Volgens een bericht op Treinreizger.nl loopt het aantal zelfdodingen op het spoor op en bedraagt nu ongeveer 200 personen per jaar. Ondanks pogingen om via hekken en verwijzingen naar hulpverleningsinstanties het aantal terug te dringen. Dat is ongeveer één zelfdoding per 34 kilometer spoorlijn. De tijd dat het treinverkeer op een traject stilligt met een mogelijke inktvlek-werking naar andere trajecten is jaarlijks gemiddeld 500 uur (200 x 2,5 uur).

Zelfdodingen kunnen maar beter rationeel en in volle openheid aangepakt worden. Met als risico dat taboes wegvallen en het aantal bij zulk nieuw beleid aanvankelijk zal toenemen. Als iemand toch niet van zelfdoding weerhouden kan worden, dan is het zaak voor de overheid en hulpverleningsinstanties om de wijze ervan te sturen. Zodat de maatschappelijke schade beperkt wordt. Het is van belang dat de 200 treinspringers per jaar een alternatief geboden wordt. Te denken valt aan lokale plekken voor zelfdoding. Vanwege de traditie kan dat een treinomgeving zijn zonder spoorlijn, trein, reizigers, machinisten en conducteurs. Afschermen van het spoorlijnen is onwerkbaar. Het bieden van een alternatieve zelfdodingsplek zou geen taboe moeten zijn.

Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Doe iets aan treinspringers’.

Mansveld treedt af. Groot nieuws in Den Haag. Rijden treinen straks op tijd?

In Den Haag is het groot nieuws: staatssecretaris Wilma Manveld van Infrastructuur stapt op omdat ze de Kamer herhaaldelijk heeft voorgelogen. Dat is de conclusie van het rapport ‘De reiziger in de kou’ van de parlementaire enquêtecommissie Fyra onder leiding van CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg dat vandaag verscheen. In een verklaring waaraan ze haar aftreden aankondigt verwijst ze herhaaldelijk naar fouten die door haar voorgangers zijn gemaakt. In een rampdossier van jarenlang falend spoorbeleid. Het valt Mansveld moeilijk om van harte schuld te bekennen. Is het aftreden van een staatssecretaris groot nieuws?

Foto: Schermafbeelding van persverklaring van staatssecretaris Wilma Mansveld, 28 oktober 2015.

NS vreest sneeuw en beperkt dienstregeling. Wat is de echte reden?

Als er ‘a turn in the weather’ dreigt, dan legt de NS het hoofd bij voorbaat in de schoot. In een profylactische overgave. Te koud of te warm, te glad of te nat, de NS laat de reiziger in de steek. Morgen zegt het 20% van de treinen niet te laten rijden. Met drukke treinen en vaker overstappen tot gevolg. Vriezen gaat het niet, maar er kan sneeuw vallen. De KNMI voorspelt voor 29 januari geen extreem weer. Op de wegen zal het in enkele regio’s glad zijn. De gemiste kans van de Nederlandse Spoorwegen is dat ze dat niet in een voordeel op het spoor weten om te zetten. Durft de NS nog wel met risico’s om te gaan? Of gaat het management bij voorbaat aan de veilige kant zitten om niet achteraf een verwijt te krijgen niet opgelet te hebben? Indekken boven alles.

Nederland krijgt de spoorwegen die het verdient. De NS staat symbool voor een samenleving die niet meer kan leven met een niet ingecalculeerde tegenslag. De NS is een afschuwelijke karikatuur van slap Nederland.

Foto: ‘Een trein baant zich een weg door een muur van sneeuw tijdens het sneeuwruimen’, 1941.