De christelijke misleiding van Robert van Mierlo: ‘zegen je vijanden met een heilige achtervolging van de liefde van God’

Eerder schreef ik in maart 2020 in een commentaar over de christelijke autodidact-prediker Robert van Mierlo het volgende: ‘Het is gewenst dat hij met zijn onzin van sociale media verbannen werd. Want zijn misleiding zet in de huidige noodsituatie de mensen die hij inspireert op het verkeerde been, stelt hen onterecht gerust en sust hen in slaap. Predikers als Van Mierlo beroepen zich op de vrijheid van godsdienst en hebben de wettelijke ruimte om hun wartaal te verkondigen‘.

Robert van Mierlo zwijgt echter niet omdat spreken zijn verdienmodel is. Zelfbenoemde amateur predikers als Van Mierlo zijn de grootste belagers van serieuze godsdiensten. Want ze stellen godsdienst in een kwaad daglicht met hun simplisme en complotdenken.

Critici van godsdiensten vinden in Van Mierlo hun medestander. Hij is zonder dat hij het beseft de provocateur die het omgekeerde bereikt van wat hij claimt te beogen. Namelijk het uitdragen van de christelijke leerstellingen en het vergroten van het bereik en begrip ervoor.

Wat Robert van Mierlo zegt lijkt op het eerste gezicht zinnig, maar is bij nader inzien onzin. Zijn betoog is niet gebouwd op het verbinden van argumenten die onherroepelijk tot een conclusie leiden, maar op het afschieten van losse flodders die alle kanten op vliegen. Hij weet zijn triviale uitspraken geen meerwaarde te geven. Ook niet in symbolische zin. Het is wartaal.

Neem de volgende beweringen uit het begin van bovenstaande video die als los zand aan elkaar hangen. Van Mierlo stapelt, blijft stapelen en lijkt niet te weten wat hij met die gestapelde beweringen wil zeggen:

‘Maar de afgelopen twee jaar heb ik eigenlijk heel veel zoveel onrecht gezien door alles wat zich openbaart in deze tijd wereldwijd, maar ook in ons eigen land. Ik denk aan wat wat ja wat zich openbaart in het kindermisbruik en hoe de regering daarmee omgaat. De corruptie die steeds meer geopenbaard wordt. De schandalen die steeds meer aan het licht komen, in ons land, maar ook wereldwijd. De corruptie, de censuur, er zijn zoveel dingen aan het licht aan het komen. En dat kan mij soms ontzettend boos maken en gefrustreerd en ja, een een gevoel van van soort van machteloosheid en … eehhh … ja dat is dus precies wat wat de duivel wil. Dat wij in die boosheid blijven hangen, dat we dat er dat we gaan haten dat we in die negatieve energie terechtkomen, maar dat we in angst gaan zitten dat we ons hopeloos gaan voelen, maar dat is niet wat Jezus ons leert‘.

Zo kabbelt Van Mierlo voort. Zoekend en manoeuvrerend door de Nederlandse grammatica. Volgens hem is het onrecht niet terug te brengen tot een mens, maar is ‘onze vijand is de geestelijke machten achter die mens. Want ook die mens, die op een verschrikkelijke manier misschien handelt, die wordt ook weer aangestuurd door hogere duisteren krachten‘.

De aap komt uit de mouw als Van Mierlo zegt dat God hem een gebed heeft gegeven. Hiermee hijst hij zichzelf op het schild van religieuze belangrijkheid. Ermee kun je volgens deze autodidact-prediker ‘je vijanden zegenen en op een heel krachtige manier dat en je eigenlijk in dat hele simpele gebed bidt voor hun ziel, dat ze tot behoud komen, maar tevens is dat gebed ook heel krachtig om het onrecht tegen te houden. Omdat het iets in werking zet in de geestelijke wereld waardoor een proces op gang komt dat het de duisternis niet zo maar door kan gaan‘.

Dat gebed dat volgens Van Mierlo hem door God is gegeven luidt als volgt: ‘Ik zegen deze persoon met een heilige achtervolging met de liefde en het licht van God in Jezus’ naam‘.

Volgens Van Mierlo kan de persoon die gezegend wordt ‘met een heilige achtervolging met de liefde en licht van God‘ na deze zegening ‘niet meer langer door kan gaan in zijn onrecht‘ omdat hij ‘zijn geweten gaat voelen‘.

Uiteraard mag Van Mierlo binnen het parallelle universum van het christendom zijn eigen parallelle universum construeren. Alleen, zijn antwoord om het onrecht te bestrijden heeft geen praktisch nut en trekt zijn volgers nog dieper in een schijnwereld die een oplossing om het onrecht te bestrijden niet dichterbij brengt, maar juist verder uit beeld laat verdwijnen.

Wellicht werkt de bestrijding à la Robert van Mierlo van het onrecht door het uitspreken van een Goddelijke zegen in beperkte mate in de christelijke eigen kring waar de Bijbelse taal begrepen en nageleefd wordt, maar hij pretendeert meer en zou er goed aan doen om de voorwaarden van de werking van zijn claims voortaan als disclaimer bij zijn video’s te zetten. Zijn claim van alomvattendheid maakt het er potsierlijk op omdat het aantoonbaar niet werkt.

Zoals altijd bij dit soort video’s van christelijke predikers die zich beroepen op de liefde van God vraagt Robert van Mierlo om geld om ‘Gods liefde uit te dragen‘. Onmiskenbaar over hem is dat christelijk dilettantisme een verdienmodel is. De nonsens waarmee hij het omkleedt kan op de koop toe worden genomen door de volgers die zich er aangetrokken toe voelen en ermee heilig achtervolgd wensen te worden.

Neerkijken op de ander. Van menselijke dierentuinen en genocide tot moderne slavernij

Tôkyô Taïsho Exhibition, 1914.

Het tentoonstellen van ‘inboorlingen’ heeft een lange traditie. Het begon al in het oude Egypte. Vooral in de tweede helft van de 19de eeuw waren de menselijke dierentuinen erg populair en moesten ze dienen als legitimatie van het kolonialisme. Nog op de Expo van 1958 in Brussel was een Congolees dorp ingericht. Maar de tijden waren veranderd: ‘Na een incident met blanke kinderen die bananen gooiden naar hun zwarte leeftijdsgenoten hielden de Congolezen de menselijke zoo voor bekeken’.

Onderzoekers merken daar het in het interessante artikel ‘In the Days of Human Zoos’ (2016) over op: ‘De antropo-zoölogische tentoonstellingen waren de belangrijkste vector in de overgang van wetenschappelijk racisme naar wijdverbreid koloniaal racisme. Voor de bezoekers was de aanblik van deze populaties achter tralies – echt of symbolisch – voldoende om de hiërarchie te verduidelijken: het was duidelijk waar de macht en kennis zouden liggen.’

Het is moeilijk om ons voor te stellen hoe er 150 jaar geleden gedacht werd. Landen waren nog geen eenheid zoals ze tegenwoordig zijn. Hoe bevolkingsgroepen momenteel ook politiek van elkaar verschillen, vroeger waren landen cultureel en geografisch minder eenvormig dan nu.

Neerkijken op de ander om er zelf sterker van te worden is iets van alle tijden en alle landen. Het bestaat nog steeds, maar alleen niet in de vorm van menselijke dierentuinen. Denk aan de slavernij van de Oeigoeren in China of dwangarbeiders uit Noord-Korea, India, Pakistan, Nepal, Bangladesh en Sri Lanka die buiten hun grenzen worden tewerkgesteld. Denk aan de meer dan 6.500 arbeiders die in Qatar zijn overleden bij de bouw van voetbalstadions. In de Tweede Wereldoorlog lieten de nazi’s dwangarbeiders zich doodwerken.

Het kan nog erger. De Ottomanen probeerden in 1915 de Armeniërs uit te roeien, de Duitsers in het begin van de 20ste eeuw twee volkeren in wat tegenwoordig Namibië heet en de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog de Joden, Roma en Sinti.

Wat is erger? De ‘inboorling’ als visitekaartje van het kolonialisme, de moderne slavernij van de rechteloze migrantenwerkers of de sluimerende genocide op de Oeigoeren? Iedere tijd heeft een specifieke verschijningsvorm van het onrecht.

White privilege is onderdeel van systeemfout. En moet collectief hersteld worden

In de NRC stond afgelopen zaterdag een artikel onder de titel ‘Witte mensen moeten eens luisteren’ dat veel stof heeft doen opwaaien. Het wordt gekoppeld aan het idee van white privilige. Maar ook voor verwarring zorgde omdat er van alles door elkaar werd gehusseld. Aanleiding was de stellingname van drie vrouwen die zichzelf ‘zwart’ noemen en een vrouw die dat niet doet. Ze ageren niet alleen tegen het blanketten van de samenleving zoals Eleanor Goldfield van ActOut! voor Occupy het uitlegt, maar stelden zelfs dat een anti-racistische opstelling voor ‘kritische’ blanken statusverhogend werkt. De Angelsaksische term in dit door en door veramerikaniseerde discours is helper whitey. Dit soort blanken zou volgens de drie zich zwart en een zich niet zwart noemende vrouwen beter zwijgen over dit onderwerp. En daar gaan ze de fout in.

White privilege is onderdeel van de systeemfout van de samenleving die allen betreft met maatschappijkritiek. Dat omvat in de terminologie van Occupy, de 99% have-nots. Verandering daarvan vraagt actie van iedereen. Kritiek op een deelaspect zoals de man-vrouw -, oud-jong -, hoogopgeleid-laagopgeleid -, heteroseksueel-homoseksueel-transgender -, religie-niet-religie -, of zwart-wit ongelijkheid is niet voorbehouden  aan de betreffende doelgroep alleen omdat de ongelijkheden elkaar beïnvloeden en met elkaar in verband staan. Ofwel, de atheïstische, homoseksuele man kan helpen op te komen voor vrouwenrechten of rassengelijkheid omdat dit indirect meehelpt de overkoepelende systeemfout aan de orde te stellen en te herstellen.

De tekortkoming van de drie vrouwen die zichzelf ‘zwart’ noemen en een vrouw die dat niet doet is dat ze de zwart-wit problematiek niet zien als onderdeel van systematisch onrecht dat veel meer omvat dan ras alleen. Waarom ze dat niet zien is voer voor speculatie. In elk geval heeft het te maken met het kiezen van het perspectief. Hun opstelling die lijkt te stoppen met agenderen, signaleren en aandacht vragen roept de vraag op welk probleem ze op willen lossen en hoe breed hun visie op de maatschappij is. Ook in welke fase ze zich bevinden en of onvermijdelijk een generatieconflict de rol van deze vier jongere vrouwen niet stempelt. In alle opzichten is het een kwestie van naleving: opvolging, beoefening, behartiging en opbouwen van een praktijk.

Enkele gedachten over verzet, emotie en gedrag dat verschil maakt

Als we beseffen dat onrecht de normale stand van zaken is, dan kunnen we vrede hebben met de wereld. Om ons er tegen te verzetten. Da’s geen overgave of een fatalistische houding, maar het omgekeerde. Verzet begint met realisme. Dat vraagt een open geest nodig die zich niet verliest in complottheorieën, verbittering of gevoelens van gemis. Nemen van afstand is voorwaarde voor engagement. Een paradox die velen ontgaat. Uit zelfbescherming moeten chaos en zelfverwijt niet verinnerlijkt worden opdat ze de eigen kop beheersen.

Maar niemand heeft een ‘leeg’ hoofd dat technisch als een neutraal apparaat redeneert. Die koelheid hoort bij machines, niet bij mensen. Ieder draagt het eigen leven vol ervaringen met zich mee. Daarom zit verwarring al in ons hoofd, juist als we zeggen dat die er weg moet blijven. Emotie moet positief opgevat worden omdat het de voortgaande kracht is voor verzet. Of: maatschappijkritiek. Het is alleen een kwestie van maatvoering, De emotie moet functioneel zijn voor de drive en niet de gedachten en de betrokkenheid gaan overwoekeren.

Wat is optimaal haalbaar in een wereld vol onrecht en machtspolitiek? Is morrelen in de marge wel zinvol als elders de cijfers voor de komma worden verschoven? In de bestuurskamers, regeringstafels, vergaderzalen en op de slagvelden. Wat maakt het verschil van een leeghoofd dat gaat voor realisme en gedempte emotie?

Hoe het leven tegemoet moet worden getreden kan alleen omschreven worden door hoe het niet moet. Twijfel is goed, maar te veel twijfel verlamt. Tegendraadsheid is goed, maar consensus is niet verkeerd. Dwarsheid is goed, koppigheid werkt averechts. Berusting kan, maar onderwerping is fout. Met dat besef zijn we al op weg.

Foto: Nicolas Poussin, Landschap met de begrafenis van Phocion. 1648, olieverf op doek. Collectie Nationaal Museum van Wales, Cardiff.

Charles van Otterdijk: ‘Double Space’ in Van Abbemuseum

Het Van Abbemuseum in Eindhoven presenteert tot 12 oktober 2014 de tentoonstelling ‘Positions, vijf projecten in dialoog’. Het museum ziet het als de introductie van een nieuwe tentoonstellingsvorm: ‘Projecten van opkomende binnen- en buitenlandse kunstenaars gaan met elkaar in dialoog in de tien zalen van de oudbouw van het museum.’ Het zijn Lawrence Abu Hamdan, Céline Condorelli, Bouchra Khalili, Charles van Otterdijk en Koki Tanaka. Het zou knap zijn als in Eindhoven echt een nieuwe tentoonstellingsvorm is ontdekt.

Project ‘Double Centre’ van de Nederlandse kunstenaar Charles van Otterdijk (1976) was eerder te zien bij Stroom in Den Haag. In samenwerking met het Van Abbemuseum. Van Otterdijk legt de vinger aan de pols van de tijd door verwijzingen naar spionage, controlestaat en het niemandsland in de rechtsstaat waarin burgers zonder beroepsmogelijkheid door de macht van de staat vermalen kunnen worden. Dat schemergebied  dat zich buiten de juridische en democratische controle van staatsinstituties afspeelt. Hij verwijst naar de Stasi, voor een hedendaags publiek was referentie naar de NSA actueler geweest. Dit geeft al aan dat het de kunstenaar om meer is te doen dan het thematiseren van onrecht en staatsmacht. De vormtaal waarmee hij z’n onderwerp stileert staat voorop. Zoals het een kunstenaar past. Waarbij het opvallend is hoe hij zich het thema eigen maakt door het naar binnen te halen totdat het hem zo goed als verdringt. Identificatie. 

Foto: Charles van Otterdijk, L01.#07 (location 1). Credits: courtesy the artist

Brazilië: voetbal is oorlog. Sport is politiek. Wie is de verliezer?

Voor de liefhebbers is voetbal leuk. Of niet. Bijvoorbeeld bij verlies. Voor bedrijven is voetbal commercie, voor politici invloed. Het wereldkampioenschap voetbal in Brazilië is in elk geval meer dan voetbal alleen. Het is ook chaos, onrust, ongelijkheid, onderdrukking en een land op de rand van een zenuwinzinking.

Oud-wereldkampioen schaken en politicus Garry Kasparov die in de race is voor het presidentschap van wereldschaakbond FIDE en daartoe moet opboksen tegen de Russische overheid is duidelijk over de vermenging van sport en politiek. Die bestaat en wordt bewust gezocht door politici. Daarom wijken zoveel sportevenementen uit naar niet-democratische landen. Of een semi-ontwikkelingsland als Brazilië. Met sport als verliezer. Hij zegt op Facebook: ‘And don’t say, “Keep politics out of sport!” when the only reason Putin and other dictators want to host these events is for international prestige and internal political distraction away from their repression. Economic and cultural engagement with dictatorships does not reform them; it corrupts the other side while providing lifelines to the dictators.’ Alleen sportbobo’s ontkennen het verband.

Tegen het WK in Brazilië. De keerzijde van verspilling

Het WK Voetbal in Brazilië dat komende donderdag begint ontmoet veel tegenstand. Waarom? De kosten voor voetbalstadions, infrastructuur en veiligheid bedragen 14 miljard dollar, zo’n 10,4 miljard euro. Da’s extreem veel. En dat in een semi-ontwikkelingsland. Kan Brazilië het zich veroorloven zoveel geld niet te besteden aan armoedebestrijding of onderwijs? Nee, allicht niet, maar het gebeurt. Want wie profiteert ervan? Dat zet kwaad bloed bij de demonstranten. Die niet zozeer tegen voetbal zijn, maar tegen de besteding over hun hoofden heen van het overheidsbudget. Demonstraties en stakingen nemen alleen nog maar toe nu het WK voor de deur staat. Massale inzet van veiligheidsdiensten zal ongetwijfeld de openbare orde garanderen. Maar is een nederlaag voor het Braziliaanse establishment dat onrust oogst waar het met spelen rust meende te kopen.

Noorwegen vermindert hulp Afghanistan vanwege vrouwenrechten

Vrouwenrechten en Afghanistan. Dat spoort niet. Het Britse Journeyman Pictures toont de oorlog tegen vrouwen en meisjes in ‘Afghanistan – The Taliban’s War on Women‘ van oktober 2012. De 22-jarige Najiba werd vorig jaar vermoord door de Taliban. Mannen keken toe. Westerse regeringen uitten hun afschuw en de Afghaanse regering zei het te onderzoeken. Na dat rituele protest veranderde er niks. Hoe kon het gebeuren?

Wie blijft betalen stemt toe. Maar Noorwegen niet langer. Zo lijkt het. Vanwege uitblijvende verbetering van de vrouwenrechten en bestrijding van de corruptie vermindert Noorwegen in 2014 de steun aan Afghanistan met 7%, aldus TheLocal.no. Dat zal in Kabul indruk maken. Is dat een stevig drukmiddel of een Noors binnenlands compromis? Want wat is de logica om een corrupt regime dat ondanks herhaalde beloften vrouwenrechten geen prioriteit geeft financieel te blijven ondersteunen? Volgens de Rijksoverheid is Afghanistan een van de 15 partnerlanden waarmee Nederland een ontwikkelingsrelatie onderhoudt en een van de grootste ontvangers van Nederlandse ontwikkelingshulp. Waarom laat Nederland zich gijzelen door goede bedoelingen? Waarom?

Foto: De 22-jarige Najiba wordt in 2012 door de Taliban vermoord op beschuldiging van overspel. Toekijkende dorpelingen zien het goedkeurend aan.

VS heeft apart rechtssysteem voor moslims

Toen Geert Wilders enkele jaren terug invloed had op het beleid van het VVD-CDA kabinet Rutte-Verhagen waren vergelijkingen over de positie van moslims in westerse landen niet van de lucht. Door het andere beter voor te stellen werd het eigene slechter. Alles is relatief. Nederlandse moslims zouden minder rechten hebben dan Amerikaanse moslims. Dat was een direct gevolg van Wilders’ optreden. Dit verwijt maakte hem groter dan-ie was. Critici baseerden zich op de retoriek van de PVV. Aangejaagd door de media die alle incidenten vergrootten. De beeldvorming, en niet het overheidsbeleid of de werkelijkheid op straat bleek bepalend.

De juridische en politieke positie van Nederlandse moslims is echter veel beter dan dat van de Amerikaanse moslims. Zoals in het algemeen de rechtspositie van Nederlandse burgers beter is dan die van Amerikaanse. Neem het geval van de Afrikaans-Amerikaanse moslim Saadiq Long. Ik berichtte erover toen de KLM hem aan boord weigerde. De SP stelde kamervragen. Reden was dat-ie op een no-fly lijst van de Amerikaanse overheid stond. Dat verhinderde hem afgelopen najaar in eerste instantie om van Qatar waar-ie leraar is naar zijn zieke moeder in Oklahoma te vliegen. Na veel publiciteit werd Saadiq Long van de lijst verwijderd. Maar nu-ie terug wil reizen naar Qatar blijkt de FBI hem opnieuw op de lijst gezet te hebben. Zonder kennisgeving. Hij zit vast.

Journalist en mensenrechtenactivist Glenn Greenwald besteedt in zijn The Guardian-column opnieuw aandacht aan de zaak. Met onwennigheid over de naam: Saadiq of Saddiq? Greenwald schat het mensenrechtenbeleid van de regering-Obama niet hoog in. Hij onderschrijft de conclusie van Andrew Rosenthal in de New York Times van maart 2012 dat er een apart rechtssysteem voor Amerikaanse moslims bestaat. De Amerikaanse overheid deelt straffen aan moslims uit zonder aanklacht of proces. De Raad voor Amerikaans-Islamitische Betrekkingen CAIR probeert te bemiddelen in de reparatie van de praktische problemen. Het onrecht blijft.

Lees de kranten maar, er staat niet wat er staat: onze tijd

Wat is de ontwikkeling die onze tijd karakteriseert? Altijd lastig om het eigen tijdperk zonder afstand tegen het licht te moeten houden, maar ik doe een gok. Typerend voor nu is de opkomst en de vervolging van de tegenbeweging en de verdediging van oude belangen. Niet toevallig komt het overeen met de thematiek van dit blog dat veel aandacht besteedt aan de heksenjacht op Julian Assange, de opkomst en vervolging van Occupy en Anonymous, de schending van de privacy en internetvrijheid, de inperking van de burgerrechten door president Obama en het gebrek aan kritiek en samenhang over deze ontwikkelingen in de gevestigde media. Media zijn zo gefocused op het nieuws dat ze geen patroon herkennen in allerlei verschijningsvormen die samenhangen met zowel het kwaad als pogingen om het onrecht te repareren. Ze noteren de incidenten, maar missen de grote lijn. Typerend is in mijn ogen de NRC die ziende blind is en kritiek niet begrijpt.

Ook typerend aan onze tijd is dat informatie via internet beschikbaar is. Wie een paar vreemde talen beheerst, kan de wereld afzoeken. Karakteristiek aan internet boven gevestigde media is dat de eersten zich kunnen focussen en niet aan algemene berichtgeving hoeven te doen om het nieuws af te dekken. Wat doorgaans middelmatige berichten oplevert die een valkuil voor de gevestigde media worden, terwijl de poging om achter de macht te kijken achterwege moet blijven. Want een krant of omroep die verslag doet van de reis naar Birma of de onderhandelingen in het parlement moet zich per definitie beperken tot die gebeurtenis. Alleen die omstandigheid vertekent al. Zo wordt president Obama gereduceerd tot hoofdpersonage van een zichtbare agenda die het onzichtbare verbergt. Juist dat laatste is het duistere dat aan het onrecht raakt. Nieuwsmedia doen uit zelfbeperking en in hun jacht op nieuws te weinig moeite om dat te belichten.

Alles wat me bezighoudt heeft Glenn Greenwald van The Guardian recent op een rijtje gezet in de column ‘Prosecution of Anonymous activists highlights war for Internet control’. Greenwald is een Amerikaans journalist die in zijn column zijn onderwerpen kan kiezen en daarmee de onafhankelijkheid en diepte bereikt die journalisten van gevestigde media in hun kortademigheid missen. Hij bespeurt de tegenstrijdigheden in de jacht op Assange die door geen enkele instantie aangeklaagd is, maar economisch, maatschappelijk en juridisch wel door de Amerikaanse macht van politiek en bedrijfsleven onschadelijk wordt gemaakt. Voor wie het herkent is het patroon onmiskenbaar, anderen blijven hangen in een misleidend beeld dat van Assange wordt gefabriceerd om hem publicitair uit te schakelen. Voor wie het ziet een subtiel schaduwspel dat achter de schermen van de macht wordt geconstrueerd en zijn schaduwen zo herkenbaar over onze tijd werpt.

Foto: Schaduw van president Obama.