Kerk in Nood interpreteert vrijheid van godsdienst te beperkt

‘Er zijn drie soorten leugens: leugens, verdomde leugens en statistieken’, aldus @cijfers. De grafiek staat in het rapport ‘Vrijheid van Godsdienst in de Wereld 2014’ van Kerk in Nood. Deze internationale katholieke hulporganisatie ‘ondersteunt christenen over de hele wereld waar zij worden vervolgd of onderdrukt of waar zij in pastorale nood zijn. Dit doet Kerk in Nood door informatie, gebed en actie.’ De statistiek stelt de ongebondenen te laag voor (stand 2012: 46%) en telt ook niet-kerkgaande, niet-belijdende, zogenaamde culturele gelovigen mee. Zo is volgens de statistische bureau’s nu zo’n 45% christen en 4% islamiet.

Kerk in Nood trekt aan de bel omdat gelovigen vervolgd worden. Naar verluidt in 100 van de 196 landen in de wereld. Veranderingen in de vrijheid van godsdienst zouden bijna altijd in negatieve zin zijn. Die vervolging benadert het echter niet objectief. Niet alleen stelt Kerk in Nood religies groter voor dan ze zijn en gebruikt het niet de meest actuele cijfers over ontkerkelijking en secularisatie, het geeft ook een beperkte interpretatie van wat vrijheid van godsdienst is. Het doet alsof dat alleen over gelovigen en religies gaat. Da’s onjuist, want deze vrijheid gaat ook over levensovertuigingen als atheïsme, humanisme, nihilisme en de keuze om geen levensovertuiging of religie te hebben. Kerk In Nood zou daarom zorgvuldiger moeten zijn in haar claims. Een rapport waar vervolgde atheïsten als Fazil Say (Turkije) of Mubarak Bala (Nigeria) niet genoemd worden gaat niet over de vrijheid van godsdienst, maar over de vrijheid van religie zoals christenen die graag voorstellen.

Veroordeling Fazil Say tekent gebrekkige rechtsstaat Turkije

De Turkse pianist en componist Fazil Say is gisteren in Turkije veroordeeld tot 10 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij hoeft de gevangenis niet in, maar kan de uitspraak als waarschuwing opvatten. Als-ie binnen vijf jaar de islam opnieuw beledigt, moet-ie alsnog zitten. De atheïst Say ziet niet in wat-ie verkeerd gedaan heeft. Hij ontkent alle aanklachten en maakt zich zorgen over de vrijheid van meningsuiting en de geloofsvrijheid in Turkije: ‘The fact that I have been charged with punishment despite being totally innocent is alarming not only on a personal level but in terms of freedom of expression and beliefs in Turkey‘.

De islamitische AK-partij van premier Erdogan stelt zich steeds onverdraagzamer tegenover andersdenkenden op. Zowel de Europese Commissie als Amnesty International veroordelen de uitspraak. De vraag wie de islam meer beledigt geeft uitsluitsel over de vraag wie zich op een dwaalspoor bevindt: Fazil Say of Recep Erdogan? Opmerkelijk is dat de Turkse minister van Cultuur Ömer Çelik de uitspraak betreurt. Nog maar enkele jaren geleden werd de Turkse islam-democratie als voorbeeld voor de regio gezien. Dat model ligt aan scherven.

Foto: Supporters van de Turkse pianist Fazil Say demonstreren op de stoep van het gerechtsgebouw in Istanbul bij de behandeling van zijn zaak op 18 oktober 2012. Credits: Reuters.

Teken voor Vrijheid en tegen het verbod op de godslastering

Een kamermeerderheid spreekt zich deze week naar verwachting uit voor het schrappen van het verbod op de godslastering. Voorzitter van het Humanistisch Verbond Boris van der Ham schetst in een opinieartikel in De Volkskrant de totstandkoming van dat artikel: ‘Schrap godslasteringverbod, want op vrijheid van mening moet niet worden ingeboet’. Van der Ham karakteriseert de Nederlandse politiek hierover als onverschillig.

Het venijn zit in het buitenland. Daar kunnen de gevolgen levensbedreigend zijn voor christenen, atheïsten of humanisten. Of moslims van de ‘verkeerde’ stroming. Daar kan de wet op de godslastering misbruikt worden om andersdenkenden in bloed te smoren. En de burgerrechten in te perken. Zo is actie geboden tegen de Organization of Islamic Cooperation: ‘Westerse landen, humanisten en zelfs kerkorganisaties verzetten zich tegen hun oproep, omdat zij vrezen dat hun pleidooi juist alle andersdenkenden wil bestrijden‘.

De waarheid is dat het secularisme geen vijand, maar juist een vriend van religie is. Vrijdenkers zijn niet anti-klerikaal. In de seculiere samenleving is meer ruimte voor meer religies dan in de talrijke landen waar de kerkelijke en wereldse macht samenspannen om een bepaalde religie tot staatsgodsdienst te maken. Omdat het secularisme samengaat met de open samenleving en een publiek debat waar de beste argumenten tellen is het gewenst dat elke kritiek op religies of levensovertuigingen mogelijk is. Niets of niemand staat boven de wet. Pas achteraf kan bepaald worden welke uitingen met de wet in de hand bestraft kunnen worden.

Het Humanistisch Verbond is de actie ‘Teken voor Vrijheid‘ gestart. Samen met de International Humanist and Ethical Union dat in december 2012 het rapport ‘Freedom of Thought 2012; A Global Report on Discrimination Against Humanists, Atheists and the Nonreligious‘ presenteerde. Teken hier de petitie voor vrijheid.

Foto: Schermafbeelding van actie ‘Teken voor Vrijheid‘ van het Humanistisch Verbond. 20 maart 2013.

Internationale dag ter verdediging van afvalligen en Godslasteraars

Vandaag is het protestdag. Tegen de vervolging van afvalligen en Godslasteraars. Onderstaand persbericht is te vinden op de site van het CEMB, de Council of Ex-Muslims of Britain. Ik neem het onvertaald over:

De International Humanist and Ethical Union (IHEU) presenteerde in december 2012 het rapport ‘Freedom of Thought 2012; A Global Report on Discrimination Against Humanists, Atheists and the Nonreligious‘. Het is het eerste jaarrapport dat op een rijtje zet hoe in allerlei landen niet-religieuze burgers worden gediscrimineerd. Met name de vervolging van atheïsten wegens blasfemie op sociale media is toegenomen, zoals de voorbeelden van de Indonesische Alexander Aan, de Turkse pianist Fazil Say of de Saoedische Hamza Kamgari aantonen. Zie hier voor commentaar.

Countless individuals accused of apostasy and blasphemy face threats, imprisonment, and execution. Blasphemy laws in over 30 countries and apostasy laws in over 20 aim primarily to restrict thought, expression and the rights of Muslims, ex-Muslims and non-Muslims alike.

On 14 March 2013, we, the undersigned, call for an international day of action to defend apostates and blasphemers worldwide by highlighting ten cases though there are countless more.

Alex Aan, Indonesia: 30 year old atheist, in prison for blasphemy for saying there is no god on Facebook. Sign Petition Here.

Abdul Aziz Mohammed Al-Baz (also known as Ben Baz), Kuwait: Blogger and atheist charged with blasphemy.  Support him here.

Turki Al Hamad, Saudi Arabia: Novelist in prison for Tweets critical of Islam and Islamism. Write Letter Here!

Raif Badawi, Saudi Arabia: Charged with apostasy for setting up a website that “harms the public order and violates Islamic values”. Sign Petition.

Asia Bibi, Pakistan: 45 year old Christian mother of five, sentenced to death for blasphemy for ‘insulting Mohammad’. Join Save Asia Bibi Facebook Page Here.

Hamza Kashgari, Saudi Arabia: 23 year old Muslim charged with blasphemy for Tweeting about Mohammad and women’s status. Sign Petition Here and Here.

Saeed Malekpour, Iran: Sentenced to death for ‘insulting and desecrating Islam’. Join Free Saeed Malekpour Facebook Page Here.

Shahin Najafi, Iran:  A death fatwa for apostasy has been issued by Iranian clerics against Shahin Najafi living in Germany for a song critical of an imam.  Support Shahin Here.

Ahmad Rajib, Bangladesh: The well-known 35 year old atheist blogger had his head hacked apart with a machete one day after attending anti-Islamist protests in Bangladesh.

Alber Saber, Egypt: The atheist blogger has been sentenced to three years in prison for blasphemy. Support Him Here.

We urge the public to mark this day by taking action in support of the many women, men and even children languishing in prison or on death row.

We must never forget them.

Take action on 14 March to highlight this intolerable situation, including by Tweeting, signing a petition, writing a letter of protest, drawing a picture, taking a photo, making a video – anything at all to defend free expression and thought and the many whose lives are at stake.

Foto: Affiche van de International Day To Defend Apostates and Blasphemers; 14 maart 2013

Erdogan praat over islamofobie, maar vervolgt zelf moslims

Turks premier Recep Tayyip Erdogan zei afgelopen woensdag op een bijeenkomst van de Verenigde Naties in Wenen volgens de Engelse vertaling: ‘We should be striving to better understand the culture and beliefs of others, but instead we see that people act based on prejudice and exclude others and despise them. And that is why it is necessary that we must consider -just like Zionism or anti-Semitism or fascism- Islamophobia as a crime against humanity.’ Ofwel: ‘We moeten streven naar een beter inzicht in de cultuur en het geloof van anderen, maar in plaats daarvan zien we dat mensen handelen op basis van vooroordelen en anderen uitsluiten en verachten. En dat is de reden waarom het nodig is dat we moeten overwegen -net als het Zionisme of anti-semitisme of fascisme- islamofobie als een misdaad tegen de menselijkheid te beschouwen’.

Volgens aanwezigen verbond de Turkse premier dat aan het idee dat moslims ‘die wonen in andere landen dan hun eigen’ vaak geconfronteerd worden met ernstige discriminatie. Velen zijn over Erdogan heengevallen omdat-ie zionisme met fascisme vergelijkt en het een misdaad tegen de menselijkheid noemde. De nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft op z’n eerste Europese reis de vergelijking tussen zionisme en fascisme verwerpelijk genoemd. In Nederland stelden SGP (Van der Staaij) en ChristenUnie (Voordewind) vandaag kamervragen aan minister Timmermans van Buitenlandse Zaken. Ze missen de kern.

Opmerkelijk zetten zowel minister Kerry als de kamerleden van ChristenUnie en SGP in hun kritiek op Erdogan de relatie met Israël en de situatie in het Midden-Oosten centraal. Daarbij gaan ze voorbij aan de kern van zijn uitlatingen. Namelijk dat moslims in Europa ernstig gediscrimineerd worden. Hoe durft Erdogan dat te zeggen? Meer moslims genieten meer godsdienstvrijheid in Europa dan in Turkije, waar bijvoorbeeld Alevieten of Koerdische moslims stelselmatig vervolgd worden. Premier Erdogan laat zich in de kaart kijken als onverdraagzaam, kortzichtig en agressief. Hij gunt het Turken in Europa niet om te assimileren. Anders zou-ie niet spreken over moslims die wonen in andere landen dan hun eigen land. De vergelijking tussen fascisme en zionisme is evenveel waard als Geert Wilders die de islam en het nazisme vergeleek. Het zal wel. Hij roept maar. Een vergelijking tussen appels en peren is ook een vergelijking. Erdogan verdient de juiste kritiek.

Foto: De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry op bezoek bij de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan. Maart, 2013. Credits: EPA.

Timmermans symboliseert de open blik naar het buitenland

Zonder per se sociaal-democratische sympathie te hebben kan toch gesteld worden dat het een verademing is dat minister Timmermans zijn collega Uri Rosenthal opgevolgd is. Een verschil tussen een open blik en dichte ramen. Sinds Frans Timmermans op Buitenlandse Zaken zit is het een plezier om de antwoorden op de kamervragen te lezen. De geest van een tolerant Nederland klinkt erin door. Inclusief het realisme dat ook de verre voorganger Max van der Stoel kenmerkte. Niet voor niks een voorbeeld van Timmermans. Na de periode-Wilders zoekt Nederland weer aansluiting bij de wereld. Hoewel de indruk bestaat dat Timmermans dat in het kabinet in z’n eentje  moet bevechten en niet vanzelf cadeau krijgt. Hij krijgt die ruimte echter wel.

De antwoorden van Timmermans op de kamervragen van D66-er Sjoerd Sjoerdsma over de discriminatie van niet-gelovigen vatten de open blik programmatisch samen. Ze werden gesteld naar aanleiding ‘Freedom of Thought 2012; A Global Report on Discrimination Against Humanists, Atheists and the Nonreligious‘. Een rapport van de International Humanist and Ethical Union. De woorden van de minister zijn het citeren waard.

Reactie op het rapport: ‘Nederland zet zich al vele jaren in om de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in brede zin te bevorderen. Het is mijn stellige overtuiging dat de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging ook het recht omhelst om van geloof te veranderen of zonder enige vorm van religieuze overtuiging of activiteit te leven.‘

Inzet om de situatie van niet-gelovigen te verbeteren: ‘Nederland [zet] zich in om de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in brede zin te bevorderen. We besteden in dit kader al langer expliciet aandacht aan de situatie van niet-gelovigen. (..) Nederland heeft in Europees verband gepleit om de rechten van niet-gelovigen op te nemen in de EU-richtlijnen over godsdienstvrijheid.’

Actie in het buitenland: ‘Ik heb kennis genomen van het deel van het rapport dat erop wijst dat er ook binnen de EU voorbeelden zijn van atheïsten die achtergesteld worden alsook de organisaties die hun belangen behartigen. Ik ben van mening dat de EU zijn eigen huis op orde moet hebben als we op een geloofwaardige manier andere landen willen aanspreken.‘

Foto: ‘Meer dan 300 nieuwe leden van de Zevende-Dag-Adventisten afkomstig van 20 congregaties in West-Java, zijn in het Senajan zwembad van de Indonesische hoofdstad gedoopt‘. Indonesië, 1966. 

Wereldwijd rapport ziet toenemende discriminatie van ‘niet-gelovigen’

De International Humanist and Ethical Union (IHEU) presenteert het rapport ‘Freedom of Thought 2012; A Global Report on Discrimination Against Humanists, Atheists and the Nonreligious‘. Het is het eerste jaarrapport dat op een rijtje zet hoe in allerlei landen niet-religieuze burgers worden gediscrimineerd. Met name de vervolging van atheïsten wegens blasfemie op sociale media is toegenomen, zoals de voorbeelden van de Indonesische Alexander Aan, de Turkse pianist Fazil Say of de Saoedische Hamza Kamgari aantonen.

Het is geen opzienbare uitkomst dat in allerlei landen de zittende politieke macht en gevestigde religieuze organisaties andersdenkenden uitsluiten. En dat het er wereldwijd eerder slechter dan beter op wordt met de gewetensvrijheid en de tolerantie tegenover vrijdenkers. Uitsluiting door wij/zij-denken is nu eenmaal per definitie in religie ingebakken. En wereldse machten hebben nu eenmaal meer te winnen door de inlijving en indamming van religieuze machtsblokken, dan door de controle op diverse ‘losse’ stromingen die uitgaan van het individu. Hoewel die tendens in autoritaire landen sterker leeft, is ze ook in westerse landen aanwezig.

Nederland wacht gematigde kritiek. Het voorstel van het schrappen van het verbod op godslastering heeft het rapport niet gehaald. Merkwaardig is dat na 4,5 jaar de zaak Gregorius Nekschot nog steeds niet formeel is afgesloten. Het rapport ziet discriminatie in de arrestatie van deze cartoonist voor het beledigen van moslims en Afro-Amerikanen. Ook in de zaak tegen Wilders vanwege ‘Fitna’ en de ‘vergelijkingen tussen de islam en het nazisme’. Waarom zou de vergelijking van de islam met het nazisme ongepast zijn? Want waarom zou religie meer juridische bescherming moeten genieten dan een beweging als het nazisme? Zo wordt het rapport een staalkaart van onlogische argumenten die door een meerderheid als vanzelfsprekend worden beschouwd.

Begripsverwarring over de slachtoffers van discriminatie is de zwakte van dit soort rapporten. Eronder schuilt een mengelmoes van dwarsverbanden, coalities en verschillen. Gaat het nou om humanisten, atheïsten, niet-gelovigen, secularisten, andersdenkenden of vrijdenkers? Vaak dekt de lading het schip niet. Zo stapt in een misplaatste referentie de term atheïst in de wereld van de goden. Echte bestrijders van religie uitgezonderd. En secularisten kunnen zowel gelovig, niet-gelovig of anti-religieus zijn. En andersdenkend tegenover wat? Een vrijdenker kan zweren bij de ratio en weinig vertrouwen in de mensheid tonen.

De term ‘pancularisme‘ als samenvoeging van ‘pan=alles’ en ‘secularisme=werelds’ lijkt een paraplu die de noties van vrijdenken, secularisme, nevenschikking aan religie en de breedte van bovengenoemde begrippen dekt. Laten we verder denken over een passende term voor de niet-religieuze slachtoffers van discriminatie.

Foto: Omslag van rapport ‘Freedom of Thought 2012; A Global Report on Discrimination Against Humanists, Atheists and the Nonreligious’.

Pianist mag in Turkije geen atheïst zijn en zou islam beledigd hebben

Update 15 april 2013. Vandaag is Fazil Say veroordeeld tot 10 maanden voorwaardelijk. Voor tweets die als beledigend voor de islam opgevat werden. Of tot haat aangezet zouden hebben. Say ontkent alle aanklachten. Feitelijk gaat het oordeel niet over hem, maar over het democratisch gehalte van Turkije. 

De Turkse klassieke en jazzpianist Fazil Say (1970) is atheïst en criticus van de islamitische regering van premier Erdogan. Hij wordt ervan beschuldigd via Twitter de islam te hebben beledigd. Voor 18 oktober staat een rechtszaak gepland die hem tot 18 maanden gevangenisstraf kan veroordelen. Het past in een tendens in de moslimwereld om de meningsuiting in te perken. Onder het mom van belediging van de islam leidden afgelopen tijd tweets van journalist Hamza Kashgari in Saoedi-Arabië of films van acteur Adel Imam in Egypte tot veroordelingen. Onlangs werd een concert van Lady Gaga in Indonesië afgelast na dreiging door moslims.

Say is zich van geen kwaad bewust. Volgens hem gaat de zaak in tegen de universele mensenrechten en wetten, en is ook bedroevend voor het imago van Turkije. Afstand nemen is precies wat de islamisten beogen. Pluriformiteit en vrijheid zijn steeds verder te zoeken onder een intolerante islam. Hij kan In Turkije geen atheïst zijn. Schrijnend is dat Fazil Say cultureel ambassadeur voor de EU is en dat Turkije die toetredingsverzoeken tot de EU heeft gedaan nu deze culturele ambassadeur voor de rechter sleept. Het verschil tussen het seculiere Europa en het islamistische Turkije kan nauwelijks scherper uitvergroot worden.

De kamerleden Wim Kortenoeven en Geert Wilders (PVV) hebben kamervragen gesteld. Op dezelfde dag dat Pieter Omtzigt (CDA) kamervragen stelt over het in Oost-Turkije gelegen Mor Gabriel klooster. Beide vragers zien de positie van de Turkse christenen bedreigd en vragen via de EU om bescherming van het christendom in Turkije. Zoals gezegd is Say zelfverklaard atheïst. Kamervragen over zijn atheïsme worden niet gesteld.

Foto: Pianist Fazil Say in Parijs 2010. Credits: Fred Dufour/Agence France-Presse