Kwestie De Roy van Zuydewijn leert: Weg met de parallelmacht

Het debat over de kwestie De Roy van Zuydewijn van de Tweede Kamer met premier Rutte gaat niet over Edwin de Roy van Zuydewijn. Het gaat om de inrichting van onze democratische rechtsorde. Het gaat erom wie de macht in Nederland uitmaakt. En hoe het toezicht op de macht geregeld is. De scha(n)de die zich aftekent in deze kwestie is dat het kabinet geen toezicht had op het functioneren van de DKDB en de BDV, de voorganger van de AIVD. In november 2000 gaf prins Bernhard opdracht aan de DKDB om een onderzoek te verrichten naar De Roy van Zuydewijn zonder dat het kabinet daarvan op de hoogte was. Dit is ongepast en ongewenst omdat zo in Nederland een schaduwmacht functioneert naast kabinet en parlementaire controle.

Dit eigenzinnig opereren van leden van het Koninklijk Huis die nationale veiligheidsdiensten als persoonlijke veiligheidsdienst voor hun eigen karretje kunnen spannen staat niet op zichzelf. Wat nog erger werd gemaakt doordat de achtereenvolgende premiers Kok, Balkenende en Rutte dit misbruik door leden van het Koninklijk Huis toedekten en tegen het parlement niet de volle waarheid vertelden over de gang van zaken. Van Roy van Zuydewijn zegt daarover het volgende: ‘Zowel Kok als Balkenende heeft er zwaar over gelogen. Rutte doet dat nog eens dunnetjes over. Alleen door de politieke druk kan hij niet meer ontkennen dat Bernhard de opdrachtgever was, die overigens niet eens in de positie was om de AIVD aan te sturen.’

Dit misbruik door het Koninklijk Huis kent parallellen met het optreden van de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD die niet het algemeen belang dienen, maar het belang van belangengroepen die overheidsdiensten voor hun eigen karretje spannen. De huidige tendens in Nederland is niet om die ontwikkeling te keren, maar die juist te versterken. Dirk Poot omschrijft dat naar aanleiding van het advies van de commissie-Dessens: ‘Overal ter wereld worden wetten geschreven om de losgeslagen geheime diensten weer enigszins in het gareel te krijgen, maar Nederland zoekt juist naar wegen om zoveel mogelijk juridische barrières weg te nemen.‘

Nederland is een merkwaardig eiland. Een lid van het Koninklijk Huis krijgt ruimte en politieke dekking om veiligheidsdiensten aan te sturen. Het staatshoofd moet weten en accepteert dit misbruik stilzwijgend. Kabinet en parlement worden onvoldoende geïnformeerd. De tendens bestaat om veiligheids- en inlichtingendiensten die overal ter wereld terug in hun hok moeten meer bevoegdheden te geven zodat wat ze nu in strijd met de wet doen wettelijk wordt. De parallelmacht in Nederland is een groeisector die parlement en burgers het nakijken geeft. Zo gaat de opbouw van de controlestaat voort. Een koningshuis en geheime diensten die hun eigen gang kunnen gaan, hoe komen ze terug in de orde? Door ze in te perken of meer ruimte te geven?

Foto: Premier Mark Rutte schudt de hand van Edwin de Roy van Zuydewijn, 4 december 2013. Credits: ANP.

Vormde De Roy van Zuydewijn veiligheidsrisico voor Bernhard?

Stel je voor dat Geert Wilders die beveiligd wordt door de DKDB aan z’n beveiligers suggereert om de man van z’n dochter of kleindochter in de gaten te houden. Dat heeft prins Bernhard gedaan. Op 29 november (niet december zoals premier Rutte schrijft) stelden de kamerleden Ronald van Raak (SP), Alexander Pechtold (D66) en Bram van Ojik (GroenLinks) kamervragen aan Rutte over de zaak De Roy van Zuydewijn. Hij en zijn familie werden door de DKDB onderzocht. Vraag is of de DKDB de eigen taken niet teveel oprekte en prins Bernhard gerechtigd was onder het mom van z’n eigen veiligheid sterk op een onderzoek aan te dringen. Als dan niet zo was, waaruit bestond dan het mechanisme om dat te corrigeren en waarom werkte dat dan blijkbaar niet? Vraag is ook waarom het onderzoek naar Edwin De Roy van Zuydewijn en z’n familie zo lang is stilgehouden.

Vandaag antwoordde premier Rutte op de vragen van Van Raak cs. Hij zegt dat ‘Prins Bernhard werd beveiligd en verkeerde als te beveiligen persoon in de positie DKDB informatie te vragen en van DKDB informatie te ontvangen met betrekking tot veiligheidsrisico’s’ maar ‘Uit het onderzoek door DKDB naar de heer De Roy van Zuydewijn bleek dat er geen veiligheidsrisico’s waren’.  Raadselachtig is dat Rutte toegeeft dat ook het bedrijf waarvan De Roy van Zuydewijn eigenaar was werd onderzocht. Wat dat bedrijf met de veiligheid van prins Bernhard te maken had is de vraag. De zaak De Roy van Zuydewijn roept vragen op of de controle op de veiligheidsdiensten in Nederland voldoende is. Op 4 december debatteert de Tweede Kamer over deze zaak.

Foto: ‘Prince Bernhard talking to lockheed-manager Robert E. Gross at the plant in Los Angles which was visited by the prince in January 1956.‘ Credits: ANP.

Anonymous en Anonymous: Wie spreekt er namens wie?

Anonymous neemt afstand van Anonymous. Het liet zich afgelopen week van meerdere kanten zien. Dat ligt voor de hand bij een collectief waarvan niemand de eigenaar is en dat iedereen kan kapen. Anonymous moet het idee van onbeperkte vrijheid loslaten om zich tegen zowel idioten als politieke tegenstanders te beschermen. Anonymous dreigt sowieso een sleets merk te worden. Geen wonder dat Nederlandse media het niet konden vatten. En checkten. Het leidde tot berichtgeving die journalistieke codes overboord zette. Alsof Anonymous niet al sinds de actie tegen de Scientology Church begin 2008 wereldwijd aan de weg timmert en zich bekend heeft gemaakt in haar anonimiteit. Maar de verwarring is begrijpelijk. Wie spreekt er namens wie?

Op 19 oktober gaat de documentaire ‘We Are Legion: The Story of the Hacktivists‘ in première. Het schetst de kern van de beweging. Volgens het idee van vrijheid werd de film van Brian Knappenberger gelijk op internet gezet. Zodat het van ons allen werd. Hier te bekijken. Verder ergerde WikiLeaks Anonymous omdat de klokkenluiderssite een betaalmuur had opgetrokken die de toegang ernstig bemoeilijkte. Omdat dit haaks staat op de transparantie die Anonymous voorstaat regende het op twitter kritiek: ‘The attempt is fishy, wrong, outrageous and WTF. Whoever thought of this!?‘ Met een ondertoon dat dit dient om dure advocaten voor Julian Assange te betalen. Waarbij velen in naam van Anonymous over het verraad van WikiLeaks spraken.

In Nederland wist De Telegraaf het afgelopen vrijdag zeker: ‘De beruchte hackersgroep Anonymous dreigt zaterdag een grote aanval uit te voeren op Nederlandse internetproviders en de overheid. De doelen zouden onder meer de stichting BREIN, KPN, Ziggo, Tele2, UPC en XS4All zijn.’ De krant baseerde zich op een video. Het Nationaal Cyber Security Centrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie stond klaar voor een cyberaanval. Het had de mankracht verdubbeld. Er kwam geen aanval. Nu blijkt volgens Wim Takkenberg van de High Tech Crime Unit van de KLPD dat de dreigvideo van een individu kwam. Die niets met Anonymous te maken had. Dit toont opnieuw de kwetsbaarheid van Anonymous. Anonymous reageerde met de tegenfilm.

Foto: Why We Protest

Bespioneert Nederlandse overheid burgers op internet?

In Duitsland bespioneert de overheid haar burgers met spyware. De Chaos Computer Club (CCC) is de grootste hackersclub van Europa en heeft dat door een analyse waargenomen en bekendgemaakt. In een bericht van 8 oktober zegt het dat de Duitse politie een programma (‘trojaanse paard’) gebruikt dat niet alleen inbreekt in de vertrouwelijke gegevens op computers van burgers maar ook op afstand de controle over die computer kan overnemen. Maar doet dat zo krakkemikkig dat het de computer openzet voor ander misbruik. Als gevolg van de commotie heeft de Beierse minister van Binnenlandse Zaken Joachim Herrmann het gebruik ervan voorlopig verboden.

Het gaat er nu over om de schaal van de inbraak door de politie vast te stellen. CCC zegt: (..) the former minister of the interior Wolfgang Schäuble and Jörg Ziercke, BKA’s president (BKA, German federal policy agency), have always claimed that the population should not worry because there would only be “a handful” of cases where the trojan would be used at all. Maar de vraag is of de veiligheidsdiensten vallen te vertrouwen in hun bewering dat het om uitzonderingen gaat. Opereren ze wel binnen de wet en hoe zit het met de controle op het gebruik van spyware door de overheid bij burgers? Dit gaat verder dan cyberaanvallen uit Iran of China.

Nu al hebben de onthullingen door de CCC in Duitsland tot een publicitaire schokgolf geleid. In een land dat door het verleden van Nazi en Stasi toch al wantrouwend staat tegenover een overheid die alles van haar burgers wil weten. En dat geeft een partij als de Piraten die pleit voor internetvrijheid wind in de zeilen. De partij zegt verontwaardigd te zijn. Naast het vermeende misbruik dat eerst nog maar eens goed uitgezocht moet worden vooral over de hypocrisie van partijen die nu unisono ‘houd de dief’ roepen. Terwijl ze in het verleden actief meewerkten aan het inperken van burgerrechten. De Piraten vinden in het bijzonder het gedrag van de SPD verbazingwekkend en ongeloofwaardig.

Ook aan de Nederlandse overheid is de Duitse spionagesofware verkocht. Advocaat Winfried Seibert van producent DigiTask wil niet zeggen aan welke dienst. D66 heeft het opgepakt. Europarlementariër Sophie in ’t Veld geeft de essentie weer: Wat het meest zorgwekkende is, is dat dit een onderdeel van een trend is waarbij overheden denken dat ze een intrinsiek recht hebben om hun burgers te bespioneren, en dat kan heel ver gaan. In de Tweede Kamer stellen Schouw en Berndsen kamervragen aan minister Opstelten. Want burgers moeten de garantie hebben dat veiligheidsdiensten binnen de wet opereren. En dat daarop goed toezicht is.

De vraag of de hardnekkige Blackberry-storing in onder andere Europa en de VS een louter technische storing is of meer dan dat wordt ook steeds hardnekkiger. In elk geval begrijpen deskundigen niet waarom de reparatie zo lang duurt. Het bracht WikiLeaks er in een tweet al toe de storing in verband te brengen met de inperking door de overheden van de Occupy Wall Street-beweging: Has Blackberry been disabled by intelligence to stop Occupy Wall St spreading to EU, MENA. Recall statements post London riots about BBM. (Mena= Midden Oosten en Noord-Afrika; BBM= Blackberry Messenger).

Foto: Surveillance Equipment.

Wanneer wordt de snelwegschutter gepakt?

Nederland kent de snelwegschutter en Wenen de Heckenschütze, de scherpschutter. Deze laatste jaagt sinds 25 augustus de Weners angst aan met een luchtdrukgeweer. Het aantal slachtoffers is tot nu toe 21. Ze hebben geen levensgevaarlijke verwondingen, maar blauwe plekken en bloeduitstortingen. Evenals bij de Nederlandse snelwegschutter ontbreken concrete aanwijzingen. In Wenen is in totaal 22.000 euro uitgeloofd voor de gouden tip. In Nederland 10.000 euro.

Er zijn verschillen. In de Oostenrijkse hoofdstad spreekt woordvoerder Mario Hejl van de Weense politie van een bijzonder verraderlijk en laffe misdaad, besonders hinterlistige und feige Straftat. In Nederland verklaart minister Opstelten op 2 september dat er wellicht helemaal geen snelwegschutter bestaat. Ook omdat technisch onderzoek geen enkel spoor opgelevert. Zo zijn er geen kogeltjes of andere projectielen gevonden. Sommigen denken dat deze draai van de KLPD een meesterzet is om de snelwegschutter uit de tent te lokken. Maar da’s drie weken later nog niet gebeurd.

Washington D.C. kende gedurende drie weken in oktober 2002 de Beltway sniper, de ringwegschutter. Er vielen toen 10 doden. De twee daders John Allen Muhammad en de minderjarige Lee Boyd Malvo werden toen opgepakt. Muhammed is in 2009 ter dood gebracht en Malvo kreeg zesmaal levenslang zonder kans op vrijlating. Verschil is dat er in Wenen en Nederland nog geen doden zijn gevallen. Muhammed schoot met een halfautomatische Bushmaster AR-15. Da’s van een andere orde dan een luchtdrukgeweer.

De schutters en de reacties erop leren ons iets over de verschillende landen. In de VS gaat het over leven en dood, geconcentreerd in drie weken, vallen er tien doden, volgt de klopjacht de regels van de thriller met vraag en antwoord-spel en volgt een afronding met een held die het raadsel oplost. In Oostenrijk wordt de mensen schrik aangejaagd, een psychologe geraadpleegd en de premie verhoogd,  maar is er geen sprake van levensbedreigende situaties. En Nederland? Wij weten niet eens of we eigenlijk wel een schutter hebben.