Is er redelijkheid in de onredelijkheid om de politieagent die George Floyd doodde de doodstraf op te leggen?

In de zaak George Floyd in het Amerikaanse Minneapolis kan men zich afvragen of de politieagent die acht minuten lang zijn knie in de nek van de op de grond liggende Floyd drukte in aanmerking zou moeten komen voor de doodstraf. In Nederlandse oren klinkt die vraag bizar. Maar de aanleiding is ernstig. Floyd liet de agent weten dat hij niet meer kon ademen. Uiteindelijk stierf Floyd onder de knie van de agent. Dit gaat tegen de procedures in. Tot nu toe zijn de betreffende agent en drie agenten die hem vergezelden niet aangeklaagd. Zeer vermoedelijk houdt het gepolitiseerde ministerie van Justitie de agenten uit de wind. Dit betreft de VS waar de doodstraf een sanctie voor zo’n overtreding kan zijn. Dus volgens de logica van de Amerikaanse grondwet kan de betreffende agent de doodstraf opgelegd worden. Een broer van het slachtoffer en Floyds vriend Stephen Jackson hebben afgelopen dagen gepleit voor het opleggen van de doodstraf aan de agent.

Ik ben tegen de doodstraf ‘in normale omstandigheden’. Zoals een roofoverval met dodelijk afloop of een moord. Wat het niet normaal maakt is dat het een overheidsdienaar, te weten een politieagent betreft die is belast met het geweldsmonopolie. Hij opereert namens de overheid. Het geweld van politieagenten tegen burgers is een verzwarende factor omdat ze extra verantwoordelijkheid hebben. Daarbij komt dat het handelen van betreffende agenten ideologisch gemotiveerd lijkt. George Floyd wordt bewust ontmenselijkt en vernederd. Het rapport ‘21st Century Policing’ (2015) van de regering Obama dat aanbevelingen bevat om de kloof tussen politie en agent te verkleinen is door de regering Trump in de la gelegd. De kloof is verbreed.

De zaak George Floyd staat niet op zichzelf. Er zijn in de VS talloze vergelijkbare gevallen die als institutioneel racisme kunnen worden gekenschetst. Alleen als het wordt gefilmd haalt zo’n zaak de publiciteit. De niet gefilmde gevallen van racistisch geweld tegen minderheden blijven buiten de publiciteit. Ook ‘betrapte’ agenten worden altijd van vervolging vrijgesteld. Zoals dat in Nederland na onderzoek ook gebeurde bij de zaak Mitch Henriquez in Den Haag. Agenten opereren soms onder hoogspanning en zijn zelf kwetsbaar voor geweld van burgers. Maar juist door het juridisch aanpakken van de ergste overtredingen van politiegeweld zou de kou uit de lucht gehaald kunnen worden om de spanning tussen politie en burger te verkleinen.

Het is lastig om te beredeneren welk doel de middelen heiligt. De doodstraf is onherroepelijk en een zwaar middel. In een ideale situatie is elke weldenkende burger tegen de doodstraf. De EU ervoor pleit ervoor om de doodstraf in alle gevallen en in alle omstandigheden af te schaffen. Aanvullend feit is dat de doodstraf in landen die het toepassen discriminerend wordt opgelegd aan voornamelijk leden van zwakkere groepen. Er pleit wat voor de redenering om dat (uitsluitend in landen waar de doodstraf al wordt opgelegd) om te keren en te richten op degenen die zwakkere groepen onderdrukken. Ideaal is het niet, maar binnen het geldende rechtsprekende systeem kan het als een correctie dienen. De Amerikaanse grondwet biedt de mogelijkheid.

Foto: Schermafbeelding van paragraaf ‘TITLE 18, U.S.C., SECTION 242; DEPRIVATION OF RIGHTS UNDER COLOR OF LAW’ van het Amerikaanse ministerie van Justitie (DoJ).

Advertentie

Gods werk in Saoedi-Arabië en bij ISIS. Met dubbelhartig Westers antwoord

Saoedi-Arabië heeft dit jaar al 59 mensen onthoofd, zo zegt Vice News in een achtergrondartikel. Meer dan alle westerse gijzelaars bij elkaar die ISIS onthoofd heeft en waarover zoveel te doen was. Westerse landen verdrongen elkaar om het hardst hun ongenoegen uit te spreken en in actie te komen. Het Nederlands parlement veroordeelde ISIS kamerbreed, stuurde vliegtuigen naar Irak, maar onderneemt geen actie tegen Saoedi-Arabië. Dit valt op z’n minst tegenstrijdig te noemen. Wordt dat verschil bepaald door oliebelangen?

Er is een verschil in uitvoering. ISIS benadrukt dat het oorlog voert tegen ongelovigen -alle niet-soennitische moslims- en gaat voor het kalifaat. Het provoceert de reactie van de ongelovigen waarmee het aan profiel en wervingskracht wint. Om fondsen, partners en vrijwilligers binnen te halen. Waar westerse landen in hun eigen profilering graag op ingaan. Hierbij past zelfs de dreiging door ISIS van Europa, maar dat lijkt er in antwoord op de westerse reacties later bijgehaald. De Saoedie’s hoeven minder geweld in te zetten om hetzelfde als ISIS te bereiken omdat ze hun macht al gevestigd hebben. Als het erop aankomt zijn ze even rigoureus als ISIS.

Er is geen verschil in motivatie tussen de Saoedische machthebbers en ISIS, maar toch reageert het Westen er verschillend op. Vice News citeert de Saoedische staatsbeul Mohammed Saad-al Beshi die in 2003 Arab News vertelde zich trots te voelen bezig te zijn met ‘Gods werk’. In het onthoofden van vrouwen zag-ie geen bezwaar, want ‘Ondanks het feit dat ik een hekel heb aan geweld tegen vrouwen, als het om Gods wil gaat, heb ik die uit te voeren’. Dit betreft dus een overheidsdienaar die het Saoedische regeringsbeleid verwoordt. ISIS en Saoedi-Arabië beroepen zich op God. Goed om ze allebei te bestrijden. Of te laten voor wat ze zijn.

Foto 1: Openbare onthoofding in Saoedi-Arabië.

Foto 2: Openbare onthoofding in Saoedi-Arabië.

Wanneer wordt de snelwegschutter gepakt?

Nederland kent de snelwegschutter en Wenen de Heckenschütze, de scherpschutter. Deze laatste jaagt sinds 25 augustus de Weners angst aan met een luchtdrukgeweer. Het aantal slachtoffers is tot nu toe 21. Ze hebben geen levensgevaarlijke verwondingen, maar blauwe plekken en bloeduitstortingen. Evenals bij de Nederlandse snelwegschutter ontbreken concrete aanwijzingen. In Wenen is in totaal 22.000 euro uitgeloofd voor de gouden tip. In Nederland 10.000 euro.

Er zijn verschillen. In de Oostenrijkse hoofdstad spreekt woordvoerder Mario Hejl van de Weense politie van een bijzonder verraderlijk en laffe misdaad, besonders hinterlistige und feige Straftat. In Nederland verklaart minister Opstelten op 2 september dat er wellicht helemaal geen snelwegschutter bestaat. Ook omdat technisch onderzoek geen enkel spoor opgelevert. Zo zijn er geen kogeltjes of andere projectielen gevonden. Sommigen denken dat deze draai van de KLPD een meesterzet is om de snelwegschutter uit de tent te lokken. Maar da’s drie weken later nog niet gebeurd.

Washington D.C. kende gedurende drie weken in oktober 2002 de Beltway sniper, de ringwegschutter. Er vielen toen 10 doden. De twee daders John Allen Muhammad en de minderjarige Lee Boyd Malvo werden toen opgepakt. Muhammed is in 2009 ter dood gebracht en Malvo kreeg zesmaal levenslang zonder kans op vrijlating. Verschil is dat er in Wenen en Nederland nog geen doden zijn gevallen. Muhammed schoot met een halfautomatische Bushmaster AR-15. Da’s van een andere orde dan een luchtdrukgeweer.

De schutters en de reacties erop leren ons iets over de verschillende landen. In de VS gaat het over leven en dood, geconcentreerd in drie weken, vallen er tien doden, volgt de klopjacht de regels van de thriller met vraag en antwoord-spel en volgt een afronding met een held die het raadsel oplost. In Oostenrijk wordt de mensen schrik aangejaagd, een psychologe geraadpleegd en de premie verhoogd,  maar is er geen sprake van levensbedreigende situaties. En Nederland? Wij weten niet eens of we eigenlijk wel een schutter hebben.