Europese sancties van Russische Federatie hebben alleen zin als ze krachtig zijn en de kringen van Putin direct en hard raken

Onbetwistbaar is de Russische oppositieleider Alexei Navalny vergiftigd met het zenuwgas Novichok. Hij overleefde ternauwernood en werd naar een Berlijns ziekenhuis vervoerd om te herstellen. Nu beschuldigen de grotere Europese landen Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk dat de Russische Federatie en wel bepaald de Russische president Putin achter de vergiftiging van Navalny zit en daar uitleg over dient te geven. Als het dat blijft weigeren, dan volgen sancties. Nederland steunt dat bij monde van minister Stef Blok.

Sancties helpen, maar in geringe mate als ze te terughoudend zijn. Dat kondigt zich in de uitgelekte voorstellen aan. Wat nu in de EU door enkele grotere landen wordt voorgesteld is onvoldoende. Het plan is om de vermeende uitvoerders van Navalny’s vergiftiging, te weten de militaire inlichtingendienst GROe, op een sanctielijst te zetten. Dat is niet alleen te simpel omdat de opdrachtgever buiten schot blijft, maar de Europese regeringsleiders beseffen dat het te simpel is. Het is een slap compromis. Namelijk het met bravoure aankondigen van sancties die echter onmachtig zijn en nauwelijks sancties genoemd kunnen worden.

Het moet serieuzer en zwaarder. Europese landen moeten harder optreden tegen het Kremlin als dat geen duidelijkheid geeft over de betrokkenheid bij Navalny’s vergiftiging. Krachtige sancties zijn cynisch genoeg ook een middel om tot een geloofwaardig en eensgezind buitenlands beleid van de EU te komen. Daarbij helpt het de democratische krachten in de Russische Federatie. Sancties helpen pas als ze krachtig zijn.

Een drieledige aanpak is gewenst: terughalen roofgeld, blokkeren propaganda en energie-onafhankelijkheid.

1) De machthebbers in het Kremlin en hun bondgenoten sluizen al decennia geld door naar het Westen omdat hun geroofde geld in eigen land niet veilig is en weer gestolen kan worden. Dief en diefjesmaat. Dat geld zetten ze in veel gevallen om in onroerend goed. Zoals dure huizen in Londen of appartementen (condos) in New York of Florida. Confisqueer met alle juridische middelen de tientallen miljarden dollars die deze witte boorden criminelen van de Russische bevolking gestolen hebben en op Westerse banken hebben gestald of in bezittingen hebben gestopt. Stop de opbrengst van de confiscatie, de verkoop van onroerend goed en het achterhalen van de bezettingen in een fonds dat door een onafhankelijk stichting wordt beheerd en als het moment daar is aan een toekomstige democratische Russische regering toekomt. Wellicht is niet al het illegale Russische bezit in westerse landen te achterhalen, maar nu wordt niet eens geprobeerd het ’terug te halen’.

2) Navalny noemt de Russisch-Ossetische dirigent Valery Gergiev als een voorbeeld van iemand uit de kringen van Putin die onder druk moet worden gezet. Er bestaat geen twijfel over dat Gergiev een fervent supporter is van het bewind van Putin en zich voor propagandadoeleinden laat inzetten. Putin en Gergiev zijn goede vrienden en zouden peetvader van elkaars kinderen zijn. Navalny pleit voor een westerse boycot van allen uit de kringen van het Kremlin en het bevriezen van hun tegoeden. In praktijk zou dat betekenen dat Kremlin-gezinde kunstenaars en musici (Anna Netrebko) die onderdeel zijn van het propaganda-apparaat niet meer in het Westen kunnen optreden. Overigens pleit ik al sinds 2016 voor een boycot van Gergiev die onder meer in Rotterdam door de economische en culturele elite wordt verafgood tijdens het jaarlijkse Gergiev Festival. Zie hier mijn commentaar. Er is in Nederland enige kritiek op dat onder meer leidde tot raadsvragen van Ruud van der Velden van de Rotterdamse PvdD. Maar het besef over de ongewenstheid van de Russische propaganda breekt bij zowel publiek als Nederlandse overheid niet echt door. Dat wegkijken duurt nu al vijf jaar.

3) De Russische Federatie is economisch een betrekkelijk onbelangrijk land, terwijl het in oppervlakte het grootste land ter wereld is. Met de verkoop van olie en gas aan het buitenland weet het nog enigszins buitenlandse valuta binnen te halen. Dat blijft hangen in de kringen van het Kremlin. Wie de macht onder druk wil zetten kan dat het beste doen door het te raken in de verkoop van energie. Na de vergiftiging van Navalny en de door president Loekasjenko met behulp van Putin gestolen verkiezingen in Wit-Rusland gingen in Duitsland vooral in regeringspartij CDU en bij de Groenen stemmen op om als straf de aanleg van gaspijplijn Nord Stream II te stoppen. Praktisch ligt die aanleg door een Amerikaanse boycot van de Senaat al sinds december 2019 stil. De steun van beide partijen is zeldzaam en resulteerde in het wetsvoorstel van Ted Cruz en Jeanne Shaheen Protecting Europe’s Energy Security Act of 2019. De meerderheid van de Duitse politiek heeft zich in de EU vervreemd van critici omdat het blijft ontkennen dat Nord Stream II een politiek project is.

Nepnieuws van Karel van Wolferen en Kees van der Pijl voor Café Weltschmerz. Rug naar de toekomst en een gesloten wereldbeeld

Is dit satire over twee complotdenkers die niet zouden misstaan in The Muppet Show en zo graag hun eigen waarheid uitventen? Ik begrijp goed waarom Café Weltschmerz in financiële moeilijkheden verkeert. De oplossing ligt voor de hand: verjongen, het verbinden over grenzen heen van verschillende segmenten uit de samenleving, en een open blik naar de toekomst.

Hoe denkt Café Weltschmerz een hedendaags publiek aan te kunnen spreken met deze twee mopperende, gepensioneerde witte heren die bijna 30 jaar na de val van de Berlijnse muur nog gevangen zitten in hun gesloten wereldbeeld van weleer?

De GROe liet in april 2018 in Den Haag steken vallen, vier medewerkers ervan met een diplomatiek paspoort werden op heterdaad betrapt en beide heren uit The Muppet Show van Café Weltschmerz katten het om tot satire. Zodat we iets te lachen hebben. Over hen wel te verstaan.

Het echte nepnieuws van dit item is dat beide heren nepnieuws verkondigen. Als de vier door de MIVD in de kraag gevatte medewerkers van de Russische inlichtingendienst GROe toegang hadden tot het gebouw en het volledige informatiesysteem van de OPCW, dan is het des te opmerkelijker dat ze vanuit een kofferbak hun apparatuur bedienden. Waarom was dat? Dat de werkwijze van de GROe naar buiten werd gebracht door het hoofd van de MIVD heeft een duidelijk doel. Namelijk het vertragen en bemoeilijken van de operaties van de GROe. Met als bonus dat de Nederlandse inlichtingendiensten de Russische inlichtingendiensten de baas kunnen zijn.

Het is vaker gezegd, fascisme begint door de media die verslag doen aan te vallen met de bedoeling om het idee van waarheid te ondermijnen. Dat proberen beide heren, maar hun argumenten zijn vastgeroest en verre van soepel. Het is jammer dat Café Weltschmerz meegaat in dit vastgeroeste gesloten wereldbeeld en niet wat meer bij de tijd is. Maar enfin, wie de Koude Oorlog opnieuw wil beleven is aan het juiste adres.

(Hoe valt het te rijmen dat Erik Veld van Design bureau Megavolt die de vormgeving verzorgt van sociale projecten van De Regenboog Groep, Vluchtelingenwerk of de Kunstvlaai deze aflevering van Café Weltschmerz heeft geadopteerd? Beseffen de opdrachtgevers en Erik Veld dat?)

Foto: Schermafbeelding van toelichting bij video ‘Nepnieuws van de overheid en de slapende journalistiek; Kees van der Pijl en Karel van Wolferen’ op Café Weltschmerz, 11 oktober 2018.

Trump zoekt de afleiding. Wat brengt Stormy Sunday? Ontslag of oorlog, chaos of ontreddering?

Zijn we in gevaarlijke tijden aangeland die vergelijkbaar zijn met die van oktober 1962? Tijdens de Cuba-crisis stonden de VS en de toenmalige Sovjet-Unie aan de rand van een kernoorlog. Nu is er president Trump die zich steeds meer omringt met haviken, zoals de gisteren benoemde Nationale Veiligheidsadviseur John Bolton. Een neoconservatieve, gevaarlijke gek die niet te remmen valt. Daarnaast zijn er de beschuldigingen door pornoactrices en Playboy-modellen dat ze geïntimideerd zijn door media en mensen uit de omgeving van Trump om te zwijgen over hun relatie met Trump. Maar ze zoeken hun recht in de openbaarheid en dat vormt een bedreiging voor Trump. Er is ook de chaos in het Witte Huis. En er is het Rusland-onderzoek van speciale aanklager Robert Mueller die steeds dichterbij komt en concrete aanwijzingen voor de samenwerking van Team Trump met het Kremlin in 2016 vindt. Het gevaar dat dreigt is het Wag the Dog-scenario. Een oorlog als afleiding voor interne problemen. Deze keer niet een oorlog met Albanië, maar met Iran of Noord-Korea.

Aanstaande zondag zendt CBS het interview van de voormalige pornoactrice Stormy Daniels uit die in 2006 en 2007 een affaire met Trump had. Het wordt Stormy Sunday genoemd. Hoe gaat Trump deze slechte publiciteit neutraliseren? Met het ontslag van stafchef John Kelly? Ruzie met de leiding van de Republikeinse partij over het budget? Een handelsoorlog met China? Ontslag van onderminister van Justitie Rod Rosenstein dat de weg vrijmaakt voor Muellers ontslag? Of een oorlogsdaad volgens het Wag the Dog-scenario? Gevaarlijke gekken in het Witte Huis maken de wereld onveilig. Vijanden van de VS zoals China en de Russische Federatie worden op hun wenken bediend door een verzwakt, chaotisch en in paniek geraakt Amerikaans leiderschap. Met een gecorrumpeerde Republikeinse partij die elk moreel leiderschap heeft verspeeld. Het zijn gevaarlijke tijden.

Foto: Cuba-crisis, 1962 (p.286)

Reactie van regering-May op de aan het Kremlin toegeschreven gifgasaanval op Russische ex-mol Skripal is ferm en slap tegelijk

De reactie van de regering-May op de gifgasaanval in Salisbury op de voormalige Russische mol Sergei Skripal en zijn dochter wordt afwisselend ferm en slap genoemd. Dat is niet met elkaar in tegenspraak. Het is kan allebei kloppen. May reageert ferm en slap tegelijk. Het ligt eraan voor welk gebruik haar reactie bedoeld is.

Het idee van een slappe reactie wordt niet zozeer door de actualiteit bepaald, maar door de economische en politieke bewegingsruimte die May en haar regering geacht wordt te hebben. In de reportage van BBC Newsnight wijst John Sweeney op de contacten die er bestaan tussen de Britse politiek en de vrienden van president Putin in Londen. Voor Politico borduurt Leonid Ragozin in een opinie-artikel hierop voort: ‘De waarheid is dat het Rusland van Putin een integraal onderdeel is van het westerse politieke en financiële stelsel. Wat een eeuwig conflict lijkt, is in feite een gezellige symbiose, waarbij elke kant de ander voedt.’

May speelt op dit moment een ferme reactie doordat zij binnen haar partij zwak staat vanwege gekissebis over de richting van de Brexit. Daarnaast kan door het terugtrekken van de Noord-Ierse coalitiepartner DUP of dissidente parlementsleden in het Lagerhuis elk moment haar regering de meerderheid verliezen. Dan dreigen verkiezingen. Dan moet May sterk staan in haar partij waar rivalen de messen slijpen. Ook tegenover Labour die met leider Jeremy Corbyn electoraal in haar nek hijgt. May reageert nu ferm op de aanval met gifgas die waarschijnlijk in opdracht van het Kremlin is uitgevoerd. Als die verontwaardiging uitgewerkt is, dan zal er niks veranderd blijken te zijn. Of de Britse economische en politiek elite moet de Russische elite economisch en juridisch aan willen pakken. Maar dan moet het zichzelf aanpakken. Zo’n daad van opofferingsgezindheid zal de hoogste kringen vreemd zijn en valt in de huidige omstandigheden niet te verwachten. Maar wie weet.

Russische Federatie zadelt Europa op met complex minderwaardigheidscomplex

De in het Westen ervaren agressieve houding van het Kremlin is vooral bedoeld voor binnenlands gebruik in de Russische Federatie. Het kan geen toeval zijn dat de moord op Skripal en zijn dochter enkele weken voor de presidentsverkiezingen plaatsvond. De Russische Federatie kent geen vrije verkiezingen. De oppositie is uitgeschakeld en wordt niet eens toegelaten tot het politieke systeem.

Het is eenzijdig en valt in de huidige omstandigheden niet te winnen voor westerse landen. Het Kremlin beroept zich in het Westen op redelijkheid en overleg en zet daar een schappelijk gezicht op, maar is in eigen land autoritair en spijkerhard. Dat is schieten vanuit een vesting waar iedereen wordt geweerd.

Westerse landen hebben geen antwoord op die agressie. Vanwege het vredesdividend hebben ze hun defensie niet op orde. Niet doelbewust, maar uit naïviteit. Zelfs de krijgsmacht van een economisch belangrijk land als Duitsland hangt met draadjes en elastiekjes aan elkaar. NAVO is een schim van wat het 25 jaar geleden was. Door de militaire macht van de VS is NAVO nog altijd indrukwekkend. Dat is echter geen samenwerking, maar een Amerikaanse alleengang. Het maakt de EU afhankelijk van de luimen van een wispelturige president Trump. Zelfs in dat besef versterken de EU-lidstaten nauwelijks hun defensie. Schort het aan hun mentaliteit om voor zichzelf op te willen komen?

Het ergste is de verdeeldheid die het Kremlin bij radicaal-links en radicaal-rechts koopt in het Westen. Maar ook bij het bedrijfsleven (Shell, Gasunie). Dat kan in bepaalde gevallen als landverraad worden gezien. Maar zo wordt het tot nu toe in de westerse publieke opinie niet genoemd. Dat uitblijven van een publiek debat hierover is merkwaardig en onverklaarbaar. Wellicht heeft het te maken met de naweeën van de invasie van Irak en de toenmalige greep naar de macht van de neoconservatieven. Ze ageren nog steeds op de achtergrond en velen wil er niet mee geassocieerd worden. Maar als de vijand van het Kremlin gezien blijft worden als het neoconservatisme, dan neutraliseert dat elke opbouwende kritiek die rechtstreeks de meelopers (radicaal-links, radicaal-links, bedrijfsleven en zakenvrienden) aanspreekt op hun gebrek aan solidariteit voor de eigen zaak.

Tekenend is dat in Europa sociaal-democraten (in de traditie van Clement Attlee of voor Nederland Jacques de Kadt en Joop den Uyl die afstand tot de communisten namen), Groenen en links-liberalen het meest principieel en standvastig zijn in het doorzien van de beweegredenen van het Kremlin. In Duitsland is de in de DDR opgegroeide christen-democraat Angela Merkel iemand die de Russische motieven in haar genen voelt, en daarnaar handelt.

Bij de kritiek op het Kremlin voegen zich nu in het Verenigd Koninkrijk de conservatieven, maar dat is een flinterdunne basis. Als er vanwege commercieel belang zaken valt te doen met Russische bedrijven of oligarchen, dan zijn de Tories zo weg en geven ze de voorkeur aan hun portemonnee. Net als de VVD in Nederland hebben ze geen principes die het recht en de ethiek boven het machtsevenwicht stellen. Vanuit andere motieven geldt dat ook voor de rechter- (Peter Mandelson) en linkerflank (Corbyn en de basisbeweging Momentum) van Labour. Soft left tegenover hard left. Er blijft zo binnen de twee grootste Britse partijen weinig ruimte voor ethische politiek.

Zo winnen de schreeuwers met de grootste mond evenals de profiteurs die zich door die mond om laten kopen. Het is een somber beeld.

De tragiek is dat dit toegeven aan intimidatie door de Russische Federatie onwerkelijk is omdat het in werkelijkheid een zwak en machteloos land is. Het ligt op de knieen, maar weet dat drommels goed te verbergen. Bij een nucleair of conventioneel militair conflict is het in de minderheid. De Russische Federatie is publicitair een groot Potemkin-dorp dat het niet gaat om het opbouwen en duurzaam maken van het eigen land, maar om het verzwakken van andere landen. De Russische Federatie is een complex minderwaardigheidscomplex zonder echt geloof in eigen kracht. De tragiek die het Westen treft vanwege de Russische agressie volgt uit de tragiek van de Russische Federatie zelf. Dat is de echte tragiek van een land dat op zoek is naar een doel. Ten koste van ons.

Foto: Chemists at war

Reacties in Westminster op de vergiftiging van Skripal: Afwijkend gedrag van Corbyn en getoonde daadkracht over partijlijnen heen

Labour-leider Jeremy Corbyn kreeg vandaag veel kritiek op zijn opstelling in het Britse Lagerhuis over de vergiftiging van de Russische mol Sergei Skripal in Salisbury. Die kritiek kwam van buiten zijn partij, maar ook van zijn eigen backbenchers. In een opinie-artikel voor Washington Examiner is Tom Rogan duidelijk, volgens hem heeft Corbyn zichzelf vernietigt en speelt hij in de handen van de propaganda van het Kremlin: ‘Corbyn speelde perfect in de handen van Russische propagandaberichten en bewees opnieuw dat hij een Kremlin-stroman is’. Onlangs kwamen er geruchten in het nieuws dat Corbyn een communistische spion was die in 1986 door de Tjsjechische geheime dienst geworven zou zijn. Corbyn en zijn woordvoerders ontkennen de aantijgingen, maar kunnen de schijn niet wegnemen. Hoe dan ook kan Corbyns pro-Russische opstelling door zijn tegenstanders binnen en buiten Labour telkens weer aangegrepen worden om zijn positie te verzwakken.

Premier Theresa May had evenmin een goede dag. Ze speelde daadkracht, maar het bleef een afzichtelijk toneelstuk waarbij ze de daad onvoldoende bij het woord voegde. Luke Harding legt in een artikel in The Guardian de vinger op de pijnlijke plek. May had meer kunnen doen om haar te lauwe reactie als toenmalig minister van Binnenlandse Zaken op de moord door het Kremlin op Aleksandr Litvinenko te corrigeren. Ze kan wel ferm willen optreden, maar ze mist de middelen daartoe. Haar land is nog eens extra verzwakt door de naderende Brexit wat het zwakker maakt dan het al was: ‘Nothing May has announced is likely to deter Putin from future adventures similar to what happened in Salisbury. Justly or not, he will interpret May’s remarks on Wednesday as proof of what he concluded long ago: that Britain is lacking in allies and weak.’

Zo resteert een verwarrend beeld van een Russische staat die tegen burgers in een ander land een zenuwgas gebruikt dat uniek verwijst naar de Russische Federatie. Gesteld dat het om novichok gaat. Dat zenuwgas werd volgens de Britse expert in chemische wapens Hamish de Bretton-Gordon uitsluitend ontwikkeld en geproduceerd in Shikhany, Midden-Rusland. Geruchten dat bij de ontmanteling van de Sovjet-Unie in de chaos (chemische) wapens zijn zoekgeraakt worden weersproken. Ze zouden steeds onder strikte controle van de Russische militaire inlichtingendienst GRoe hebben gestaan en onregelmatigheden zijn nooit gemeld.

De inzet door het Kremlin van novichok kan daarom vergeleken worden met het afvuren van een kogel waar de naam van de afzender op staat gegraveerd. Vooral omdat het nationale onderzoekscentrum op het gebied van chemisch oorlogsvoering Porton Down slechts 12 kilometer van Salisbury verwijderd is kon ontdekking door analyse niet uitblijven. De aanslag op Skripal en zijn dochter was een provocatie, zelfs een vernedering van de Britten die tot nu toe niet passend beantwoord is. Hoewel de echte reactie door de regering May wellicht nog kan komen en bestaat uit geheime acties die de daders alsnog met gelijke munt terugbetaalt.