Leidt kritiek op het functioneren van HNI nu eindelijk tot een schoonmaak aan de top en het vervangen van directeur en RvT?

Er zijn kwesties die blijven sluimeren. Zoals het ondermaats presteren van HNI (Het Nieuwe Instituut) in Rotterdam. In commentaren heb ik er sinds 2015 aandacht aan besteed, vooral aan het opereren van directeur Guus Beumer en de rol van de Raad van Toezicht die niet doorpakt. Zo schreef ik in een commentaar in 2018: ‘Het Nieuwe Instituut is inderdaad zo’n instelling die op z’n best als middelmatig kan worden gekenmerkt. Op z’n slechtst als frauduleus en overbodig. Trouwens hoe dan is het nog steeds een raadsel waarom het ooit in de huidige vorm van de grond werd getild. Wie wordt niet moe van die kunstbobootjes die uitblinken in kortzichtigheid en het schrijven van beleidsstukken onder het mom ‘eigen instelling eerst’? De voorspelbare reactie is dat het brede publiek de schouders ophaalt over zoveel opportunisme en gebrek aan solidariteit, en geen begrip opbrengt voor de kunstsector. Dat lijkt nog niets eens onterecht’. 

De nieuwste ontwikkeling in deze soap is een analyse van journalist Bernard Hulsman in NRC naar aanleiding van drie artikelen van de kritische architect Kees van der Hoeven op zijn blog architectenweb. Van der Hoeven volgt HNI al jaren en constateert na lezing van het jaarverslag 2018 dat HNI jaarlijks slechts 45.000 bezoekers trekt en niet het aantal van 555.000 dat op een frauduleuze wijze tot stand is gekomen door externe presentaties op architectuurbiënnales in Venetië en Shenzen mee te tellen voor de bezoekcijfers in Rotterdam. Architect Van der Hoeven verbaast zich er al jaren over dat HNI nauwelijks of geen aandacht besteedt aan architectuur, terwijl dat een van de drie pijlers van HNI is. Beumer acht architectuur niet de aandacht waard.

Merkwaardig is dat Van der Hoeven in een tweet van 4 september 2020 zegt een aanval op zijn stukken te krijgen omdat hij ‘een ‘vals’ verhaal heeft verteld, verzuimd wederhoor toe te passen’. Van der Hoeven zegt daar vandaag op te reageren, maar het is een onterecht en vreemd verwijt omdat HNI al vijf jaar onder vuur ligt en zo aantoonbaar slecht presteert dat het totaal niet aannemelijk valt te maken dat de verwijten onterecht zouden zijn. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd, maar het wordt tijd dat HNI wordt uitgemest en directeur Beumer en de zittende RvT worden vervangen en architectuur weer speerpunt wordt.

Zie voor verder lezen over de recente geschiedenis van HNI:
Augustus 2015: Neemt de RvT van het Nieuwe Instituut het toezicht serieus?

Augustus 2015: Nemen Bussemaker en de RvT van het Nieuwe Instituut het toezicht serieus?

Augustus 2015: RvT van Het Nieuwe Instituut stelt onderzoekscommissie in vanwege publieke discussie

September 2015: Positie Guus Beumer onhoudbaar door onthullingen NRC. Wat was het toezicht waard?

December 2015: Rapport over Het Nieuwe Instituut constateert vele overtredingen van de Governance Code Cultuur. Kan Guus Beumer aanblijven?

Mei 2016: Crisis bij ‘Het Nieuwe Instituut’ geeft architecten kans op een nieuw eigen architectuurinstituut. Weg van het stylisme

December 2016: HNI werpt zich op als coördinator van nieuw designmuseum in Amsterdam. De vlucht vooruit als afleiding van eigen problemen

Februari 2017: HNI laat het opnieuw afweten bij ‘100 Jaar De Stijl’

Foto: Tweet van 5 september 2020.

Advertentie

HNI laat het opnieuw afweten bij ‘100 Jaar De Stijl’

NRC’s Cultureel Supplement van 9 februari dat grotendeels gaat over 100 jaar De Stijl bevat bovenstaande, opmerkelijke column over Het Nieuwe Instituut (HNI) in Rotterdam met Guus Beumer als directeur. Niet ondertekend, maar vermoed mag worden dat architectuurjournalist Bernard Hulsman het heeft geschreven.

De strekking van de column past in de kritiek op het HNI zoals dat hier en op het blog De Box van architect Kees van der Hoeven al enkele jaren valt te lezen. NRC zet niet het gebrekkig toepassen van de Governance Code Cultuur en de belangenverstrengeling door directeur en Raad van Toezicht (RvT) van HNI centraal, maar de programmering van tentoonstellingen over architectuur. NRC concludeert: ‘Het ongemerkt laten passeren van de eeuwfeesten van De Stijl en de Amsterdamse School is tekenend voor de positie van architectuur in HNI. Hoewel het instituut met de nietszeggende naam in zekere zin de opvolger is van Het Nederlands Architectuurinstituut (NAi), en het zichzelf nog altijd niet alleen ‘Museum en Agentschap voor Design, Architectuur en Digitale Cultuur’ noemt maar ook het ‘Rijksarchief voor Architectuur en Stedenbouw’, heeft HNI in de vier jaar van zijn bestaan slechts één behoorlijke tentoonstelling over architectuur laten zien.‘

Een vraag is hoe het zover heeft kunnen komen dat HNI niet in staat is om tentoonstellingen over architectuur te maken. Terwijl onderwerpen, thema’s, jubilea en dwarsverbanden tussen architectuur en andere disciplines voor het opscheppen liggen. Een belangrijke vraag is waarom er niet ingegrepen wordt door de RvT die bestaat uit voorzitter Judith van Kranendonk en leden Ruben Brouwer, Henk Christophersen, Caroline Nevejan  en Farid Tabarki. De belangrijkste vraag luidt nog anders, namelijk waarom deze RvT vol beroepsbestuurders -met op Brouwer na een vooropleiding in sociale wetenschappen- zonder architecten of kunstenaars bestaat.

De essentiële vraag is waarom er door minister Jet Bussemaker achter de schermen niet ingegrepen wordt door de RvT op te schonen en de directie te vervangen. De meest essentiële vraag is hoe objectief Bussemaker en haar beleidsambtenaren zijn in hun oordeel over het reilen en zeilen van HNI. Pogingen van OCW om het gebrek aan kwaliteit van HNI glad te strijken, niet op te treden en zich te verschuilen achter de autonomie van HNI beschadigen de Nederlandse museumsector. Heeft het zover moeten komen dat nu een  columnist van NRC het nodig acht om het falen zichtbaar te maken en voor heel Nederland te benoemen? Tegenover HNI ligt het bruisende Boijmans dat evenement na evenement organiseert. Bij HNI is het stil en naargeestig omdat de vakmensen buiten de deur zijn gezet. Er knipperen wat lampen aan de gevel als teken van beweging.

Foto 1: Column ‘Het Nieuwe Instituut laat weer verstek gaan’ in NRC, 9 februari 2017. Doorscrollen naar beneden.

Foto 2: Aankondiging op site HNI over deelname aan het programma ‘100 jaar De Stijl’.