Nepnieuws van Karel van Wolferen en Kees van der Pijl voor Café Weltschmerz. Rug naar de toekomst en een gesloten wereldbeeld

Is dit satire over twee complotdenkers die niet zouden misstaan in The Muppet Show en zo graag hun eigen waarheid uitventen? Ik begrijp goed waarom Café Weltschmerz in financiële moeilijkheden verkeert. De oplossing ligt voor de hand: verjongen, het verbinden over grenzen heen van verschillende segmenten uit de samenleving, en een open blik naar de toekomst.

Hoe denkt Café Weltschmerz een hedendaags publiek aan te kunnen spreken met deze twee mopperende, gepensioneerde witte heren die bijna 30 jaar na de val van de Berlijnse muur nog gevangen zitten in hun gesloten wereldbeeld van weleer?

De GROe liet in april 2018 in Den Haag steken vallen, vier medewerkers ervan met een diplomatiek paspoort werden op heterdaad betrapt en beide heren uit The Muppet Show van Café Weltschmerz katten het om tot satire. Zodat we iets te lachen hebben. Over hen wel te verstaan.

Het echte nepnieuws van dit item is dat beide heren nepnieuws verkondigen. Als de vier door de MIVD in de kraag gevatte medewerkers van de Russische inlichtingendienst GROe toegang hadden tot het gebouw en het volledige informatiesysteem van de OPCW, dan is het des te opmerkelijker dat ze vanuit een kofferbak hun apparatuur bedienden. Waarom was dat? Dat de werkwijze van de GROe naar buiten werd gebracht door het hoofd van de MIVD heeft een duidelijk doel. Namelijk het vertragen en bemoeilijken van de operaties van de GROe. Met als bonus dat de Nederlandse inlichtingendiensten de Russische inlichtingendiensten de baas kunnen zijn.

Het is vaker gezegd, fascisme begint door de media die verslag doen aan te vallen met de bedoeling om het idee van waarheid te ondermijnen. Dat proberen beide heren, maar hun argumenten zijn vastgeroest en verre van soepel. Het is jammer dat Café Weltschmerz meegaat in dit vastgeroeste gesloten wereldbeeld en niet wat meer bij de tijd is. Maar enfin, wie de Koude Oorlog opnieuw wil beleven is aan het juiste adres.

(Hoe valt het te rijmen dat Erik Veld van Design bureau Megavolt die de vormgeving verzorgt van sociale projecten van De Regenboog Groep, Vluchtelingenwerk of de Kunstvlaai deze aflevering van Café Weltschmerz heeft geadopteerd? Beseffen de opdrachtgevers en Erik Veld dat?)

Foto: Schermafbeelding van toelichting bij video ‘Nepnieuws van de overheid en de slapende journalistiek; Kees van der Pijl en Karel van Wolferen’ op Café Weltschmerz, 11 oktober 2018.

Advertentie

Karel van Wolferen op zoek naar Karel van Wolferen over Oekraïne

Karel van Wolferen is een grappige man met veel wrok in zich. Hij heeft ergens de afslag van de redelijkheid en maatschappelijke erkenning gemist en slijt zijn dwarsigheid als de verworvenheid van de malcontente rebel. Als voormalig Japan-deskundige richt hij zich sinds 2014 op Oekraïne. Opvallend zijn niet zijn meningen, maar de onveranderlijkheid ervan. Van Wolferen blijft bij zijn mening ook als de feiten veranderen.

Dat maakt hem ontroerend als de last-man-standing. Zijn betoog leest als een tijdscapsule. In het hoofd van Van Wolferen is het altijd 2014 en lijkt het alsof onderzoeksjournalisten van het Russische Novaya Gazeta of Simon Ostrovky van Vice News geen nieuwe feiten boven water hebben gehaald over de politieke, economische en militaire inmenging van het Kremlin in Oekraïne.

De invalshoek van Van Wolveren is de eenzijdigheid. Hij is in slaap gedommeld in de trein waaruit hij niet meer kan ontsnappen en doet als in trance verslag van wat hij aan die ene kant ziet. Het landschap aan de andere kant van de trein valt buiten zijn bereik. Zo ziet hij niet dat de meest kwalijke inmenging in Oekraïne de onrechtmatige bezetting door Russische strijdkrachten van de Krim in februari 2014 was. Die bezetting en het pseudo-referendum werd door de Algemene Vergadering van de VN in een resolutie in maart 2014 veroordeeld. Dat laat Van Wolveren in zijn nu al jaren terugkerende tirades tegen Victoria Nuland, Joe Biden, president Porosjenko, Guy Verhofstadt en Hans van Baalen altijd ongenoemd.

Logisch, want Van Wolveren is geen journalist of wetenschapper op zoek naar de waarheid of nieuwe inzichten, maar een ideoloog die de waarheid probeert te verbergen met alternatieve feiten uit zijn knutseldoos. In de Sovietology wordt zo iemand als nuttige idioot of reisgenoot (‘fellow traveller’) aangeduid. De tragiek van Van Wolveren is dat hij zijn eigen reisgenoot is en steeds weer naar zijn eigen identieke monologen moet luisteren. Wie bevrijdt hem van zichzelf?

Foto: Schermafbeelding van deel opinie-artikel ‘VS en EU spelen dubieuze rol bij ontwrichting Oekraïne’ van Karel van Wolveren en Marie-Thérèse ter Haar in RD, 26 april 2017.

Drie pleidooien voor politiek die aan burger denkt. Een trendbreuk?

De redding van de politiek moet van de politiek komen. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar is niet langer zo. Uit een onderzoek van PR-bureau Edelman bleek dat politici niet worden vertrouwd. Slechts 11 procent van de Nederlanders vertrouwt ‘dat bestuurlijke leiders competent genoeg zijn om maatschappelijke vraagstukken op te lossen’. Het vertrouwen in het bedrijfsleven is gedaald. Wie profiteert van dat wantrouwen? De doodlopende weg wordt van drie verschillende kanten opgemerkt. De burger zal het toch van de politiek moeten hebben.

1) Directeur van de aan de PvdA gelieerde Wiardi Beckman Stichting Monika Sie Dhian Ho doet in het rapport ‘Van Waarde’ een oproep om de menselijke maat weer centraal te stellen in de politiek. Het wordt morgen gepresenteerd. Mensen zijn meer dan cijfers, politiek is meer dan economie. Ze pleit voor een politiek die het liberalisme voorbij is. Volgens haar is er de afgelopen jaren onvoldoende geluisterd naar de verzuchtingen van mensen. De politiek heeft de dagelijkse problemen en wensen van mensen veronachtzaamd. Monika Sie Dhian Ho sluit met haar oproep voor een kwalitatief vooruitgangsgeloof aan bij een econoom als Arnold Heertje die al jaren pleit voor kwaliteit ven leven en humanisme waarbij de behoeften van de burger centraal staan.

2) Vice-president van de Raad van State Piet Hein Donner (CDA) zegt in het Het Financieele Dagblad dat een land niet bestuurd moet worden als een bv, maar als een overheid. Bij wetten en maatregelen gaat het niet alleen om doelmatigheid, rendement en resultaat, maar ook om het scheppen of veranderen van rechtsverhoudingen. ‘Dat aspect moet bij alle zorg over de financiën niet uit het oog worden verloren‘ zo citeert Het Parool. Wetten moeten beantwoorden aan het rechtsgevoel van de burger. Elementaire zaken die de burger raken dreigen door het ‘economisch’ denken verwaarloosd te worden. Vice-president Donner zegt zich hier als politicus ook schuldig aan gemaakt te hebben toen-ie de griffierechten wilde verhogen.

3) Antropoloog en journalist voor The Guardian Joris Luyendijk pleit in een column ‘De journalist als nuttige idioot?‘ voor herwaardering van de politiek. Luyendijk heeft zich tot doel gesteld om te beschrijven hoe de financiële sector werkt en waarom de politiek onmachtig is deze krachtig te hervormen. Hij overstijgt met dit nieuwe inzicht zijn eerdere cynisme over de politiek. De enige hoop voor de burger is nog de politiek. Kritiek van loslopende idioten, cabaretiers en reaguurders die vol op het orgel gaan tegen vermeende politieke zakkenvullers speelt de financiële sector in de kaart. Om de bankdirecteuren die politici omkopen terug in hun hok te krijgen is een sterke, ambitieuze politiek vol welgemeende idealisten nodig. Ze zijn onze bondgenoot.

Geven deze drie uiteenlopende commentaren uit verschillende hoeken een trendbreuk aan? Zoekt de politiek de onmachtige burgers weer op die het sinds midden jaren ’90 in de steek liet? Het valt te bezien. Piet Hein Donner redeneert nog steeds als de partijpoliticus die zijn eigen oude schaduw inzet. Monika Sie Dhian Ho roemt minister Lodewijk Asscher als een menselijk politicus, maar heeft van de technocratische Dijsselbloem en Plasterk minder te verwachten. Laat staan van de VVD’ers in het kabinet. Joris Luyendijk verstaat als geen ander het ritme van zijn tijd, maar weet tegelijk onmiskenbaar hoe krachtig banken zijn en hoe machteloos de politiek. Het is hopen tegen beter weten in. Maar een omslag wordt altijd vanuit de marge in gang gezet.

Foto: Gevangen in het labyrint van Bangladesh politiek. Foto: Jeremy Mayes / Gettyimages

Charlie Hebdo publiceert album over het leven van Mohammed

De samenvatting van het album van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo over Mohammed begint met dezelfde vraag die Bassem Youssef (‘de Egyptische Jon Stewart’) ook stelt. Namelijk wie mag bepalen wie een moslim is. Wie is de eigenaar van Mohammed, ofwel ‘À qui appartient Mahomet?‘ Geen onredelijke vraag aan een islamitische wereld waar radicalen door demagogie en intimidatie het antwoord menen te kunnen claimen op de vraag wie wel of niet een goede moslim is. Velen gaan bangelijk mee in die retoriek. Niet Bassem Youssef die de bal terugkaatst door radicale sjeiks niet langer als representant van de islam te beschouwen.

Charlie Hebdo leidt evenmin aan koudwatervrees om zich ferm tegen de claim van de radicalen uit te spreken. Over een onderwerp dat niemand bezit: ‘On peut caricaturer Mahomet comme on caricature Jésus, Napoléon ou Zorro‘. Dus de karikatuur van Mohammed is evengoed toegestaan als die van Jezus, Napoleon of Zorro.

Charlie Hebdo trok de laatste jaren vaker de internationale aandacht. In november 2011 kwam het wegens een ‘Charia'(Sharia)-nummer met Mohammed als gastredacteur onder vuur te liggen door een aanslag op de kantoren. Toen bleek al dat het samengaan van islam en humor niet door iedereen begrepen werd. Als antwoord op de Innocence of Muslim-film werd in september 2012 Mohammed als filmster geportretteerd. Met een naakte Mohammed als parodie op de film Le Mépris van Jean-Luc Godard. De Franse minister Laurent Fabius van Buitenlandse Zaken (socialist) zag er een onnodige provocatie in. Volgens critici een laffe reactie.

Het album hors-série is bedoeld om te informeren over het ontstaan van de islam waarover zo weinig bekend is. Islamitische kroniekschrijvers worden nauwgezet gevolgd, ook omdat de Fransen bijster weinig weten over de achtergronden van de tweede godsdienst van het land. Wat de vraag oproept waarom de islam zichzelf niet wetenschappelijk doorlicht. Dat alles zonder toevoeging van humor, ‘Sans aucun humour ajouté‘. Alsof het biologisch voedsel betreft. Zo’n terzijde kan men bij een satirisch blad gerust met een korreltje zout nemen.

Zoals gebruikelijk als het om islamkritiek gaat barst de kritiek van alle kanten los. Waarbij nuttige idioten zich bij de professionele belangenbehartigers van de islam voegen. Secretaris-generaal Ekmeleddin Ihsanoglu van de Organisatie van Islamitische Samenwerking (OIS) zegt in een verklaring dat de publicatie tegen de normen van verantwoorde journalistiek ingaat en dat de meningsuiting wordt misbruikt. Hij ziet in de publicatie zelfs aanzetten tot haat, en roept de Franse regering op tot ‘passende’ maatregelen. Zijn beschuldiging dat Charlie Hebdo de mensenrechten schendt klinkt onaannemelijk uit de mond van een vertegenwoordiger van een regio waar censuur eerder regel dan uitzondering is. De dubbele standaard van de OIS doet pijn aan de ogen.

Nog pijnlijker zijn goedpratende journalisten die nooit volmondig voor de vrijheid van meningsuiting zonder beperkingen gaan, maar deze inperken met hun gedachten over verantwoordelijkheid, fatsoen of dialoog. En zo hun collega’s afvallen en de radicale moslims bijvallen. Didier Houth van L’Express maakt het bont en ziet in de publicatie een provocatie en een middel om geld te verdienen. Hij schuift Charlie Hebdo het standpunt in de schoenen dat islam en democratie niet samengaan en dat een journalist daar niets over te zeggen heeft. Da’s aan de politiek om over te oordelen. Hoe kan iemand met zo’n beperkte opvatting van de meningsuiting en de journalistiek zich in hemelsnaam journalist noemen? Wat een nuttige idioot, zo’n Didier Houth.

Foto 1: Omslag van het door Charlie Hebdo uitgegeven album La vie de Mahomet (Het leven van Mohammed) – 1ste deel – Les débuts d’un prophète ( Het debuut van een profeet). 

Foto 2: Cartoon door Chab voor Charlie Hebdo: Luisterend naar de profeten die namens God spreken; Chab: ‘U hebt 5 minuten‘ – Jezus: ‘Ik ben de zoon van God, en als zodanig wil ik je vertellen dat …‘ – Mohammed: ‘Luister niet naar die verliezer! Ik ben de boodschapper van God en ..‘