Griekenland op ramkoers. Gaat Nederland rekening meebetalen?

De pas aangetreden Griekse regering is vooral tegen. Dat belooft weinig goeds. Voor de EU, maar vooral voor Griekenland. Het land is met 3% van het aandeel in de Europese economie te klein om een vuist te maken. Het blaast besprekingen over nieuwe leningen op, maar moet oude schulden terugbetalen. Zoals 18 miljard euro aan Nederland. Griekenland staat al onder curatele van de EU om salarissen te betalen en zet dat op het spel.

Het is te simpel om daar de Nederlandse belastingbetaler voor op te laten draaien. In 2011 schreef toenmalig minister De Jager: ‘En wat anderen ook zeggen, ik zal altijd kiezen voor het scenario dat volgens ons en onze experts de minste risico’s en negatieve consequenties voor de Nederlandse burger met zich meebrengt.’  Het doet denken aan minister Bos die in 2008 over de steun van 30 miljard euro aan de ABN en Fortis zei dat de bank na een paar jaar ‘met winst voor de belastingbetaler’ terugbetaald zou worden. Het verwachte verlies is 15 miljard euro. Dat soort onwaarheden van politici doet het draagvlak voor politiek, euro en EU afnemen.

Daarmee is de EU of de euro nog geen mislukt project. Niet opgewassen tegen de problemen maakten politici er in hun onwaarachtigheid, onmacht en onkunde een mislukking van. Ze hebben nooit de banken durven aanpakken. De links-radicale partij Syriza en de rechts-radicale Onafhankelijke Grieken moeten gewoon betalen. Wellicht krijgen ze wat uitstel en een lagere rente, maar het draagvlak in Nederland of Duitsland voor de euro en een hopeloos verdeelde EU zonder geloofwaardige buitenlandse of economische politiek is te ver geslonken om met terugwerkende kracht de oude leugens tot een te kostbare waarheid te laten worden.

Banken: gered of gereed voor de ondergang? Wat doen politici?

De uitspraak Alles is relatief is weer relatief. Dood is verre van relatief voor wie het aan den lijve ondervindt. Hoewel dat voor iemand die in het hiernamaals gelooft dat weer relatief is. Zo resteren relativeringen die elkaar dwars zitten. Hetzelfde soort redenering geldt voor het internationale bankensysteem. Gered van de ondergang na 2008, maar nu opnieuw gereed voor de ondergang. Omdat de samenleving niet, maar banken wel profiteren bij hun eigen ondergang is het verlies van de een het profijt van de ander. De belastingbetaler financiert het gratis ritje van de banken. Da’s bekend, maar de politiek weet de macht van de banken niet te breken. Zodat de voorwaarden voor een nieuwe bankencrisis niet zijn weggenomen, maar worden versterkt.

Verdere relativering is dat institutionele media spaarzaam berichten over hoofdzaken. Soms Tegenlicht van de VPRO, soms Panorama of Terzake van Canvas. Programmamakers die verder kijken zijn te prijzen. Maar ze zijn de uitzondering. In de ultieme onnozelheid vulde de vraag wie bij de Europese verkiezingen de grootste partij zou worden avonden lang de zenduren van de publieke omroep. En werd er gisterenavond zonder dat een definitieve uitslag beschikbaar was urenlang gepraat over wie gewonnen of verloren had. Op de vulkaan was een dansvloer gelegd om te dansen. In een format dat haaks op de veranderingen staat. Herkenning voor onwijzen en dwazen die genoeg hebben aan een half woord dat nooit meer zal worden dan een half woord. Om met de dichter van het licht te spreken, journalistiek heeft haar gezicht verbrand. En de burger verraden.

Of is dit te somber aangezet? Oordeel over de reportage ‘Zijn de banken nu safe?’ van Wim Van den Eynde en Peter Rondou van Canvas’ Panorama. Hebben wij -lees: onze politici die zo graag de grootste zijn- de kans gemist om de banken te saneren? Het gaat om vertrouwen: Het is een absoluut noodzakelijke grondstof om mee aan de slag te gaan voor bankiers. Zonder vertrouwen geen centen, zonder centen geen bank. Maar dat vertrouwen met een vingerknip kan verdwijnen hebben we in 2008 kunnen vaststellen. Meteen waren de betonnen funderingen van enkele financiële reuzen veranderd in drijfzand. Is het vertrouwen nu terug? Verdienen de bankiers weer ons vertrouwen? Wees gerust, zeggen ook de politici en de overheden. We zitten op de zaak, we treffen maatregelen, de banken liggen aan banden, uw spaarcenten zijn veilig. Als de banken daar niet zelf voor zorgen, dan garanderen wij dat wel. Maar kunnen burgers hun politici wel vertrouwen?

Foto: Rob Rogers, cartoon, 2009.

Zie hier voor reportage ‘Zijn de banken nu safe?’ van Canvas’ Panorama. 

Rapport: Lobby Nederlandse banken is niet transparant

Sinds 1 oktober 2008 is er in Nederland 95,19 miljard euro overheidsgeld naar banken gevloeid om zieke banken overeind te houden. Deels stroomt dat geld terug naar de belastingbelastingbetaler als banken weer gezond zijn. Maar vermoed wordt dat de Nederlandse belastingbetaler zo’n 20 miljard euro toelegt op de steun aan binnen- en buitenlandse banken. Waarheden van de ministers Bos en De Jager dat Nederland winst zou maken op de leningen aan Griekenland zijn niet bewaarheid. Op leningen aan Nederlandse banken derft Nederland volgens minister Dijsselbloem miljarden euro’s aan renteverlies en dividendinkomsten. Positief is dat Nederland voor 2008 de economie heeft aangejaagd. Maar ten koste van wat?

De EU werkt langzaam, maar gestaag aan de sanering van Europese banken in een bankenunie. Dat hangt samen met het overdragen van soevereiniteit van afzonderlijke natiestaten naar de supranationale EU of een Europese Centrale Bank. ‘Nooit meer‘ is het motto dat overheden nooit meer in een situatie terechtkomen dat ze door banken gechanteerd kunnen worden. De kiezer die ook belastingbetaler is volgt met tegenzin, maar dat kan zo maar veranderen. Opknippen van banken die niet langer ‘too big to fail’ zijn hoort bij de plannen.

Probleem is niet de politiek of de toezichthouders, maar de conservatieve, machtige, hardleerse, volkomen in zichzelf gekeerde en moreel volledig ontspoorde bankensector. Het heeft jarenlang kunnen gokken met overheidsgeld en is daar even gewend aan geraakt als een luxejunk aan cocaïne. Aan de kick, de winst, de roekeloosheid en lak hebben aan afspraken. Lastig voor bankiers om af te kicken van hun slechte gewoonten.

De meerderheid van de consumentenactiviteiten is solide en betrouwbaar. Gevaar schuilt in de combinatie van een consumentenbank met activiteiten van een zakenbank dat zich vertaalt in allerlei vormen van fraude en risicovol gedrag. Dat moet stoppen, maar stopt niet. Deels omdat topbankiers de eigen handel niet begrijpen, deels omdat ze nog steeds vertrouwen op overheidssteun bij verlies. Want door lobbyen en plaatsing van eigen mensen op politieke topposities hebben ze weten te verzekeren dat hun macht ongebroken is.

Signaal voor de hardleersheid van Nederlandse banken is het rapport ‘Taking Lobbying Public‘ van the Centre for Research on Multinational Corporations (SOMO). Hier is onder meer een Nederlandse samenvatting in te zien die concludeert dat banken effectieve hervormingen van de sector blokkeren: ‘De aandacht voor de financiële sector van het algemene publiek, politici, media en maatschappelijke organisaties is na de crisis sterk toegenomen. De intensivering van het debat heeft echter ook geleid tot meer lobbyactiviteiten van banken. Aangezien banken veelal lobbyen op intransparante wijze, is er onvoldoende ruimte voor een open debat en blijft het risico van regulatory capture aanwezig. Volgens velen zijn de banken nu, vijf jaar na het begin van de financiële crisis, nog steeds in staat om noodzakelijke hervormingen te blokkeren.‘

‘Regulatory capture‘ wil zeggen dat de regulering overgenomen wordt door de sector ‘en gebruikt voor het eigenbelang van deze private spelers, zelfs ten koste van het algemeen belang.’ Ontluisterend is het aldus geschetste gedrag van de bankensector en teleurstellend is het optreden van de Nederlandse politiek om de sector effectieve hervormingen op te leggen, politieke druk van de banken te neutraliseren en lobbypraktijken aan banden te leggen. De kamerleden Henk Nijboer en Lea Bouwmeester (PvdA) hebben gisteren kamervragen gesteld aan de ministers Dijsselbloem en Plasterk over het ontbreken van transparantie van de lobbypraktijken van Nederlandse banken. Ze vragen onder meer wanneer er een ‘lobbyparagraaf’ aan wetsvoorstellen wordt toegevoegd om de belangenbehartiging en inbreng van onder meer de bankensector inzichtelijk te maken.

Foto: Bank of the Future, Oklahoma City. Credits: Allison Meier

Fraude bij Rabobank is teken van een verziekte bankensector

Het is door velen opgemerkt, in het Esperanto betekent ‘Rabo‘ roof. Aan de manipulatie van de Libor-rente zitten merkwaardige aspecten. Belangrijkste conclusie van de fraude door de medewerkers van de Rabobank in Londen en Utrecht is dat banken niet vertrouwd kunnen worden in zelfregulering. Ze missen de mentaliteit, de wil en de praktische inzet om zich te beperken en binnen de eigen regels te blijven. De Libor-fraude was voorspelbaar, er waren grote bedragen mee gemoeid en speelde gedurende een lange periode, maar werd door de leiding van de Rabobank niet gestopt. Da’s onbegrijpelijk voor wie vertrouwen wil hebben in de banksector, maar begrijpelijk voor wie uitgaat van het idee dat banken en bankiers hun eigenbelang dienen.

Weeffout is dat er in Nederland geen toezicht op de financieel-economische sector is dat tanden heeft en kan bijten. Zelfs de boetes die de Rabobank nu opgelegd krijgt voor de Libor-fraude komen uit Washington en Londen. De boetes verdwijnen ook daarheen. Om niet uit de toon te vallen volgt Amsterdam halfslachtig. De Nederlandse politiek is in gebreke gebleven om het toezicht en de sanctiemogelijkheden op te tuigen. De vergelijking met sportbonden dringt zich op. Uit nationalistische overwegingen stoppen overheden het dopinggebruik van eigen sporters in de doofpot. Met banken is het niet anders. Ondanks het feit dat minister Jeroen Dijsselbloem de Rabobank nu oproept om aangifte te doen tegen de frauderende medewerkers.

Probleem is dat zelfregulering van banken en toezicht op banken onvoldoende is. Door met miljarden euro’s te gokken brengen banken de economieën van landen in gevaar. Zeker van kleine landen als Nederland met een grote financieel-economische sector. Dat blijkt telkens weer. Frauderende handelaren van de Rabobank zijn niet het probleem, maar slechts een symptoom van een verrotte bankensector. Probleem is de politiek de bankensector niet onder controle weet te krijgen. De petitie lijkt aardig, want de handelaren verdienen het om voor de rechter te komen. Het is absurd als de leiding van de Rabobank geen aangifte doet. Maar de petitie mist de essentie dat niet op de werkvloer maar in de directiekamers de grootste fouten worden gemaakt.

Foto 1: Schermafbeelding van petitie ‘Rabo en OM moeten de criminelen van de Libor-rentefraude vervolgen‘, 12 november 2013.

Foto 2: Directiekamer van SMG.

VVD in Roermond toont nauwgezet de ziel van de VVD

Dré Peters bakt ze bruin. Nr. 1 van lijst 1 in Roermond. De VVD. Op een persconferentie liet hij weten dat de reeks beschuldigingen aan het adres van Jos van Rey het vertrouwen van de burgers in de politiek beschaamt. De Roermondse wethouder en senator voor de VVD Van Rey legde gisteren na de uitkomsten van een onderzoek door de Rijksrecherche zijn functies neer. Hij had vertrouwelijke informatie gelekt naar een partijgenoot. Da’s blijkbaar nog niet tot Dré Peters doorgedrongen. Vandaag stapte de VVD uit het college.

Het hele land inclusief premier Rutte en VVD-voorzitter Benk Korthals houdt een slag om de arm over de situatie in Roermond. Nader onderzoek moet duidelijkheid geven. Uiteraard laten de toppers van de VVD weten dat hun partij er alles aan doet om ‘nette en integere bestuurders’ te hebben. Totdat er wat fout gaat. Zoals oud-gedeputeerde van Noord-Holland Ton Hooijmaijers die aangeklaagd wordt voor corruptie. Maar de VVD-ers Gerrit Zalm, Frank de Grave en Robin Linschoten die bij de DSB-Bank van Dirk Scheringa een centje bijverdienden stonden los van de VVD. Aldus de VVD. Zo toont de corruptie van een struisvogel in een blazer.

Dré Peters is een lokale politicus die toevallig even in het centrum van de publiciteit staat. Dat valt niet mee. Zoals kinderen en dronken mensen vertelt-ie de waarheid. Feitelijk neemt-ie het zijn partijgenoot Van Rey niet kwalijk onzorgvuldig of corrupt te zijn. Nee, Van Rey had er alleen wel voor moeten zorgen dat het niet uit was gekomen. Daar is het fout gegaan. Daar duidt Peters op met zijn uitspraak dat de beschuldigingen aan het adres van Van Rey het vertrouwen in de politiek ondermijnen. Au fond siert het hem dat-ie het voor zijn kompaan opneemt. Zijn waarheid geeft meer inzicht in de VVD dan de waarheid van Rutte en Korthals.

Foto: Flyer van de VVD-Roermond voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010.

Hooijmaijers ontving steekpenningen van Fortis

Dat oud-gedeputeerde in Noord-Holland Ton Hooijmaijers corrupt was wordt door het OM aangevoerd in de dagvaarding. Op 18 oktober is de regiezitting bij de Haarlemse rechtbank. Behalve meer dan 300.000 euro van bedrijven kreeg Hooijmaijers in 2007 ook ruim 7000 euro aan steekpenningen van Fortis Nederland. Hij moest zorgen dat de bank huisbankier van de provincie Noord-Holland werd. Er werd hem nog meer beloning in het vooruitzicht gesteld. Hooijmaijers zegt onschuldig te zijn, ‘alles zou uit het verband getrokken zijn’.

Dat iemand hoog in het openbaar bestuur door verschillende partijen kan worden omgekocht voor gunsten is kwalijk. Terecht krijgt in de publiciteit van vandaag het omkopen van de VVD-er Hooijmaijers door Fortis Nederland veel aandacht. Terwijl het een betrekkelijk klein bedrag betreft. Van bouwbedrijven heeft niemand immers nog hoge verwachtingen. Ze besodemieteren overduidelijk de boel. Na wat klokkenluider Ad Bos in 2001 over de bouwfraudeaffaire naar buiten bracht kan niemand meer verrast zijn dat het anders is.

Als het om banken gaat houden burgers zichzelf voor de gek. Banken bestaan door vertrouwen. Banken zijn echter niet te vertrouwen. Wat Boele Staal, de voorzitter van De Nederlandse Vereniging van Banken ook beweert met praatjes over zelfregulering en de suggestie dat banken hun stoepje schoon houden. Dat doen ze niet. Banken zijn de oorzaak voor de huidige crisis. Banken zijn de oorzaak voor de bezuinigingen op beleidsterreinen als cultuur, defensie en sociale verzekeringen en de lastenverzwaringen. Bankiers zouden in plaats van ‘kleine vis’ Ton Hooijmaaijers gedagvaard moeten worden. Bankiers gaan door met hun casinospel op kosten van de belastingbetaler. Bankiers zouden in plek van Hooijmaijers terecht moeten staan.

Foto: Banner ‘corruptie’ op corruptie.org

Banken kunnen niet vertrouwd worden in zelfregulering

Zegt Boele Staal nu dat de miljarden die de Nederlandse staat in de banken heeft gestopt door deze banken worden terugbetaald? Dat suggereert-ie zonder te zeggen. Maar hoe rijmt dat met de uitspraak van oud-minister van Financiën Gerrit Zalm over de steun aan de banken ABN, Fortis en verzekeraar ASR dat het ‘moeilijk haalbaar [zal] zijn die € 30 mrd terug te halen’, aldus BNR Nieuwsradio? Zalm gaf ‘uiteindelijk toe dat de Nederlandse belastingbetaler een deel van het in ABN Amro gestoken geld waarschijnlijk kwijt is.’ Niets aan de hand volgens Staal, want Nederlandse banken zijn nooit ongezond geweest. Staal is niet te volgen.

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) behartigt de gemeenschappelijke belangen van de Nederlandse banken. Voorzitter en D66’er Boele Staal legt in het jaarverslag 2011 de schuld van de financiële crisis bij de landen en niet bij de banken. Kees van Dijkhuizen, de voorzitter van de commissie Toezicht stelt: ‘Sluitend toezicht op Europees en nationaal niveau draagt bij aan het herstel van vertrouwen in de banken.’ Welk vertrouwen? Grootschalige, langdurige fraude met de LIBOR-rente doet niet vermoeden dat er een begin van sluitend toezicht is. Twee voormalige Rabobank-handelaren zijn geschorst voor hun werk bij de Rabobank.

Wie heeft het toezicht op het toezicht van de banken? Een belangenbehartiger als de NVB heeft per definitie andere belangen dan de Nederlandse staat of belastingbetaler. James Surowiecki verbaast zich in The New Yorker naar aanleiding van de LIBOR-fraude over de vrije hand van de banken: ‘The most striking thing about this scandal is that it was predictable—the way LIBOR was designed practically invited corruption—yet no one did anything to stop it. That’s because, for decades, regulators and people in the financial industry assumed that banks’ desire to protect their reputations would keep them honest’. De zelfregulering is uitgewerkt.

Het ‘gentleman’s-club ethos‘ van Boele Staal en Kees van Dijkhuizen is niet langer geschikt voor de financiële wereld. Bankiers blijken niet altijd eerlijk te zijn en de financiële industrie is te omvangrijk geworden. Naast de voor de hand liggende financieel-technisch inhaalslag die zowel de buffers als de transparantie vergroot, is er een nieuwe aanpak nodig die het toezicht op de banken aanscherpt, een zero tolerance beleid voor bankiers en handelaren met forse sancties instelt en de Boele Staals van deze wereld niet langer weg laat komen met halve waarheden en een houding dat heren onder elkaar het wel zullen regelen. De politiek is nodig aan zet.

Schuldvraag Fortis leidt aan Nederlandse bijziendheid

Gehakketak over de vraag wie verantwoordelijk is voor de miljardenverliezen bij de splitsing van Fortis in 2008 is een onwerkelijke discussie. Alsof politici, volksvertegenwoordigers, bewindslieden en ambtenaren in een kamer zich verliezen in een debat over de vraag wie er het laatst binnenkwam. Er daarmee aan voorbijgaand dat ze niets in de kamer te zoeken hebben. Ze hadden er met z’n allen buiten moeten blijven.

De Vlaamse krant De Morgen reconstrueert naar aanleiding van het in Nederland opgelaaide debat ‘hoe Wouter Bos de Fortismatch verloor.’ In een hoge versnelling gebracht door het uitbrengen van het rapport van de Commissie-De Wit 2. In Nederland groeperen voor- en tegenstanders zich langs partijlijnen. De SP beschuldigt voormalig PvdA-leider Bos. Voormalig VVD-leider Gerrit Zalm die door Bos in 2008 als baas van ABN-AMRO werd aangezocht neemt het weer op voor Bos. En voormalig premier Jan-Peter Balkenende zwijgt.

Volgens De Morgen loopt op 28 september 2008 het regeringscentrum vol met Belgische, Luxemburgse en Franse bestuurders die Fortis willen redden. Bos die lucht krijgt van de gesprekken dient zich aan. ‘Hij was boos dat de Belgen, samen met de Luxemburgers, een deal aan het bedisselen waren achter de rug van de ‘Hollanders‘, aldus de reconstructie. De Belgen zijn verbaasd. ‘Maar eigenlijk was dat best goed nieuws”, zegt een expert. “Wij waren al begonnen met het opstellen van een persmededeling waarin stond dat de Belgische en Luxemburgse overheid alles zouden doen om Fortis te redden. De Belgische premier en vicepremier zijn enorm verrast dat Bos wil betalen.

Het argument dat Bos de implosie van Fortis of zelfs van het Europese financiële systeem voorkomen heeft is potsierlijk. De verantwoordelijkheid lag namelijk in handen van de Belgen en zij waren bezig met een reddingspoging van alle onderdelen van Fortis. Bos diende zich aan omdat-ie dacht gepasseerd te worden en ging daarom naar Brussel. Bos’ onwetendheid en ongeduld hebben Nederland op hoge kosten gejaagd en ons land opgezadeld met onnodige risico’s. De Belgen kenden het dossier beter en hadden zich beter voorbereid. Het was hovaardig van Bos om te denken dat-ie het beter wist. Hij had op de Belgen moeten vertrouwen.

Jan-Peter Balkenende zwijgt omdat-ie met de toenmalige Belgische premier Yves Leterme in de finale onderhandelingen 16,8 miljard euro voor de Nederlandse poot van Fortis bood. Waar later miljarden aan stroppen bijkwamen. Balkenende heeft zich ook gecommitteerd. De Tweede Kamer liet zich buiten spel zetten en onmachtig maken. Nu bazelen alle partijpolitici in die ene kamer waar ze verzameld zijn over de schuldvraag. Ze beseffen niet hoe bijziend ze zijn. Ze hebben allen schuld, maar Wouter Bos het meest.

Foto: © belga. 28 september 2008: De toenmalige Belgische premier Yves Leterme (CD&V), ex-minister van Financiën Didier Reynders (MR), voormalig bestuursvoorzitter van Fortis Filip Dierckx en Wouter Bos (PvdA), destijds Nederlands minister van Financiën, schudden elkaar de hand na het bereikte akkoord.