Banken en overheid misbruiken cybercrime voor eigen doelen

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting Nibud adviseert contant geld achter de hand te hebben. Als onderdeel van het noodpakket bij noodsituaties. En ook om te beschikken over meerdere elektronische betaalmiddelen. Dat zijn zinnige adviezen die passen bij een goede voorbereiding op het onvoorziene. Zoals mensen ook pleisters, blikgroente, flessen water of een zaklantaarn in huis hebben. Als normale voorzorgen.

Afgelopen week waren Nederlandse banken het slachtoffer van cyberaanvallen. Betalingen werden verstoord. Banken gaan met consumentenorganisaties in overleg. Betrokkenen lijken akelig in het duister te tasten. Onbekendheid leidt tot paniek. Vraag is of het ongemak van verstoorde betalingen alle zorgen rechtvaardigt.

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) probeert de eigen verantwoordelijkheid te delen met de overheid: ‘Cyberaanvallen zijn een zaak van nationaal belang waarin samenwerking tussen alle betrokken partijen noodzakelijk is‘, stelt het in een commentaar. Hoezo ‘nationaal belang‘? In de publiciteit wordt gesproken over een rat race tussen banken en cybercriminelen. Zo wordt het probleem nog groter gemaakt.

De banken staan er mooi op. Ze hebben de belastingbetaler opgezadeld met de hoge kosten van een crisis, het betalingsverkeer vanwege bezuinigingen gedigitaliseerd, zichzelf ongrijpbaar gemaakt voor politieke invloed en blijken nu zich een cyberaanval voordoet onvoldoende voorbereid te zijn op de nieuwe tijd. Komt het gebrek aan overheidstoezicht om passende maatregelen op te leggen voort uit domheid of wegkijken?

De 27 grootste Amerikaanse bedrijven die getroffen werden door cyberaanvallen lieten afgelopen week weten dat ze geen grote financiële verliezen hebben geleden. Dit in tegenspraak tot de Amerikaanse overheid die de risico’s uitvergroot en beweert dat er miljarden dollars van bedrijven ontvreemd zijn. Op het spel staat de macht over het internet. Is dat van ons allen of niet? Overheden overdrijven de gevaren van cybercrime om de publieke opinie mee te krijgen om maatregelen te nemen. Wat neerkomt op het volledig naar zich toe trekken van de macht op internet ten koste van de burger. In Nederland zit minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie op die lijn. Het helpt als voorbereiding om de burger een gevoel van onveiligheid te bezorgen.

In Nederland hebben de banken zich onvoldoende voorbereid op cybercrime. De NVB probeert nu de overheid mee te krijgen in het nemen van maatregelen. Daartoe wordt de bestrijding die een kwestie van normale procesbeheersing is uitvergroot tot een gevaar van nationaal belang. Wat het evenzeer is als het opsporen van inbrekers. De banken schuiven opnieuw hun verantwoordelijkheid af. Het komt de overheid goed uit om het voorzetje van de banken over te nemen. De burger kan maar beter het oog op de bal houden: een vrij internet. Overheid en banken zouden gewoon hun werk goed moeten doen. Een extra mandaat is niet nodig.

Foto: Internetgebruiker.

Theater van het absurde: Cyprus, EU en banken

Diefstal bij daglicht. Dat was het plan van de Cypriotische regering om kleine spaarders een belasting van 6,75% op te leggen. Een idee dat door de EU werd afgedwongen als voorwaarde voor een lening van 10 miljard euro. Dit voornemen werd door het Cypriotische parlement afgewezen, maar heeft het vertrouwen in de euro en de banken blijvend ondermijnd. Want iedereen met tegoed op een bank zal zich nu achter de oren krabben vanwege de gedachte dat in Europa een banktegoed dat geen obligatie is door de politici wel zo wordt beschouwd. Als Cypriotische banken niet meer opengaan heeft de politiek het volledige spaartegoed gestolen.

Termen als ‘diefstal‘ of ‘gestolen‘ klinken zwaar. Is hier een libertariër aan het woord die niet van overheden houdt, geen toezicht wenst en het betalen van belasting principieel afwijst? Nee, integendeel. De tragiek is juist dat de economische crisis de democratische gezinde burger met redelijke meningen gaat raken. En die gaat dat niet pikken. Zo’n voornemen om spaarders te belasten voedt de weerzin tegen de bankensector die sinds oktober 2008 door overheden met honderden miljarden euro’s is gesteund. Vaak zonder een grondig politiek debat. Zodat landen geen reserves meer hebben. Banken gokken nog steeds met andermans geld.

De politiek weet zich geen raad en loopt achter de feiten aan. Het vaardigt voor de bühne wat maatregelen af over bonussen van veelverdiende bankiers, maar weet het probleem in de kern niet aan te pakken. Het uiten van afkeuring over graaiende bankiers is niet de oplossing, maar juist de misleiding. Want nog steeds onttrekt de financiële sector zich aan degelijk toezicht. Het blijft een afgesloten wereld waar de politiek niet weet binnen te dringen. De politiek heeft sinds 2008 slap gehandeld en niet doorgebeten. Nu het te laat is moeten burgers de gevolgen slikken. Het risico is dat de burgers zich vanaf nu tegenover de politiek opstellen.

Video: Ondertiteling met een ander doel van Der Untergang (2004) van Oliver Hirschbiegel met Bruno Ganz als Adolf Hitler. 

Joris Luyendijk heeft weinig vertrouwen in politiek en banken

Journalist en antropoloog Joris Luyendijk legt uit dat het bancaire systeem door en door kapot is. Toezicht ontbreekt. De oorzaken voor een crisis zijn niet weggenomen. Er is niks opgelost. Het is er eerder slechter op geworden. Beangstigend is dat de reserves tijdens de vorige crisis uitgeput zijn. Voorspelling? Een nieuwe crisis in 2013. De mensen die ons de crisis hebben aangedaan zitten nog steeds aan de knoppen. De politiek bijt niet door en zit in de zak van de bankensector. Media bijten evenmin door. Dit verklaart waarom de politiek niks doet en net doet alsof het iets doet. Als het verhaal van Luyendijk klopt roept dit de vraag op of de politici die voor controle en passende maatregelen moeten zorgen dom zijn of wegkijken. Wat is erger?

Campagne nodig die waarschuwt voor fraude door banken

Een campagne over veilig bankieren van de Nederlandse Vereniging van Banken in de strijd tegen fraude heeft een bijbetekenis dat het voor de crisis van 2008 niet had. De doorsnee consument die in een zin de woorden ‘fraude‘ en ‘banken‘ leest denkt al gauw aan  fraude door de banken zelf. Niet aan de strijd tegen fraude door de banken. Maar banken doen net alsof er niks veranderd is. Dat niet zij, maar een Nigeriaanse of Roemeense oplichter de huidige crisis heeft veroorzaakt. Dat zelfbeeld duidt erop dat ze zichzelf niet kennen. Banken leren niet van fouten en gaan op de oude voet door. Niets of niemand die daar een eind aan kan maken. Noch zelfregulering, noch toezichthouders, noch politiek, noch psychiaters. Bankiers zwelgen in eigen onbegrip.

De campagne zet onder meer in op de bewustwording van de consument over fraude. Een prima uitgangspunt met een grote tekortkoming. De banken doelen namelijk niet op de bewustwording bij de consument over de fraude door de banken. Zo wordt een kans gemist om een nieuwe start te maken in de relatie tussen bank en consument. Ook zet de campagne in op opsporing en vervolging. Maar opnieuw doelt de bankensector niet op de opsporing en vervolging van de bankiers die door hun beleid de Nederlandse belastingbetaler opgezadeld hebben met tekorten van tientallen miljarden euro’s. Nee, bankiers laten alleen anderen in de spiegel kijken.

Hoe kan voorzitter Boele Staal van de belangenbehartigende Nederlandse Vereniging van Banken nog met een greintje geloofwaardigheid over criminelen praten als zijn eigen sector zowel weigert schoon schip te maken als de oude praatjes blijft verkopen? Dat gebrek aan zelfreflectie van bankiers ondermijnt het vertrouwen in de banken en de geloofwaardigheid van elke campagne door de banken. ABN-baas Gerrit Zalm is het zicht op zichzelf en de maatschappelijke waardering van banken kwijt in zijn pleidooi voor meer waardering voor de banken. Hoe haalt-ie het in zijn kop. Ontbreekt het Zalm aan realiteitszin of is-ie gewoon gek geworden?

Foto:  Playing God The Loving Psychopath Mirror: Mierenwereld.

Publieksactie om Britse banksector te hervormen kan ook in Nederland

Update 6 april 2013: Vanwege bezuinigingen zetten banken in op internet. Persoonlijk contact met de klanten wordt verminderd, personeel ontslagen en de kwetsbaarheid van het betalingsverkeer vergroot. Storingen zijn een direct gevolg van de keuze die de banken maken voor internet. Het vertrouwen in de banken en het betalingsverkeer neemt af. Of dit nou een gevolg is van cyberaanvallen, onvoldoende capaciteit of een slechte architectuur van de programmatuur. De oplossing is dat de consument meer te zeggen krijgt. Maar hoe?

Banken kunnen niet vertrouwd worden in zelfregulering. Er is een nieuwe aanpak nodig die het toezicht op banken aanscherpt. Ondanks de geluiden uit de banksector dat zelfregulering werkt. Da’s niet zo. Boele Staal van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) legde in het jaarverslag 2011 de schuld van de financiële crisis bij landen, en niet bij banken. Hij is misleidend en vertraagt de hervormingen van de banksector.

Een recent Brits onderzoek van consumentenorganisatie Which? houdt de vijf grootste banken tegen het licht. Met ontluisterend resultaat. Nog meer dan voorheen worden bankmedewerkers onder druk gezet om klanten financiële produkten te verkopen die ze niet nodig hebben. Het wordt klanten ongevraagd aangesmeerd. Een bizarre vorm van zelfregulering. Omdat de bankcultuur in Nederland en Groot-Brittannië niet fundamenteel verschillen is het aannemelijk om te veronderstellen dat de Nederlandse praktijk niet veel anders is.

In de aanloop naar een regeringscommissie die later deze maand aanbevelingen doet over de herstructering van de banksector neemt Which? het initiatief. Het zegt treffend dat het de banksector kan helpen haar morele kompas terug te vinden dat het kwijtraakte: ‘The inquiry gives us all a unique opportunity to help transform a sector that has lost its moral compass.’ Het wachten is op een publieksactie in Nederland dat meer dan nu druk zet op de politiek om de banksector te herstructureren. Zonder te wachten op de EU. Which? vraagt om een cultuuromslag van de banksector en doet een oproep aan het publiek om dit te ondersteunen:

Ben je moe om het betalen voor de fouten van onverantwoordelijke banken? Denk je dat het tijd is om de focus te veranderen van verkoop naar dienstverlening?

De bankcultuur moet veranderen. We hebben genoeg schandalen en misselling (misleidende verkoop) gezien. Geen roekeloze banken meer. Geen vrijkaart meer voor bankiers die de regels overtreden. Banken moeten werken voor klanten, niet voor bankiers.

Which? wil een grote verandering om de bankcultuur op te lappen:

1. Bankiers moeten klanten op de eerste plaats stellen, niet de verkoop
2. Bankers moet voldoen aan professionele standaarden en voldoen aan een gedragscode
3. Bankiers moeten gestraft worden voor misleidende verkoop en slechte praktijken

Foto: Schermafbeelding van actie Big Change gericht op de banksector door Which?

Hooijmaijers ontving steekpenningen van Fortis

Dat oud-gedeputeerde in Noord-Holland Ton Hooijmaijers corrupt was wordt door het OM aangevoerd in de dagvaarding. Op 18 oktober is de regiezitting bij de Haarlemse rechtbank. Behalve meer dan 300.000 euro van bedrijven kreeg Hooijmaijers in 2007 ook ruim 7000 euro aan steekpenningen van Fortis Nederland. Hij moest zorgen dat de bank huisbankier van de provincie Noord-Holland werd. Er werd hem nog meer beloning in het vooruitzicht gesteld. Hooijmaijers zegt onschuldig te zijn, ‘alles zou uit het verband getrokken zijn’.

Dat iemand hoog in het openbaar bestuur door verschillende partijen kan worden omgekocht voor gunsten is kwalijk. Terecht krijgt in de publiciteit van vandaag het omkopen van de VVD-er Hooijmaijers door Fortis Nederland veel aandacht. Terwijl het een betrekkelijk klein bedrag betreft. Van bouwbedrijven heeft niemand immers nog hoge verwachtingen. Ze besodemieteren overduidelijk de boel. Na wat klokkenluider Ad Bos in 2001 over de bouwfraudeaffaire naar buiten bracht kan niemand meer verrast zijn dat het anders is.

Als het om banken gaat houden burgers zichzelf voor de gek. Banken bestaan door vertrouwen. Banken zijn echter niet te vertrouwen. Wat Boele Staal, de voorzitter van De Nederlandse Vereniging van Banken ook beweert met praatjes over zelfregulering en de suggestie dat banken hun stoepje schoon houden. Dat doen ze niet. Banken zijn de oorzaak voor de huidige crisis. Banken zijn de oorzaak voor de bezuinigingen op beleidsterreinen als cultuur, defensie en sociale verzekeringen en de lastenverzwaringen. Bankiers zouden in plaats van ‘kleine vis’ Ton Hooijmaaijers gedagvaard moeten worden. Bankiers gaan door met hun casinospel op kosten van de belastingbetaler. Bankiers zouden in plek van Hooijmaijers terecht moeten staan.

Foto: Banner ‘corruptie’ op corruptie.org

Banken kunnen niet vertrouwd worden in zelfregulering

Zegt Boele Staal nu dat de miljarden die de Nederlandse staat in de banken heeft gestopt door deze banken worden terugbetaald? Dat suggereert-ie zonder te zeggen. Maar hoe rijmt dat met de uitspraak van oud-minister van Financiën Gerrit Zalm over de steun aan de banken ABN, Fortis en verzekeraar ASR dat het ‘moeilijk haalbaar [zal] zijn die € 30 mrd terug te halen’, aldus BNR Nieuwsradio? Zalm gaf ‘uiteindelijk toe dat de Nederlandse belastingbetaler een deel van het in ABN Amro gestoken geld waarschijnlijk kwijt is.’ Niets aan de hand volgens Staal, want Nederlandse banken zijn nooit ongezond geweest. Staal is niet te volgen.

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) behartigt de gemeenschappelijke belangen van de Nederlandse banken. Voorzitter en D66’er Boele Staal legt in het jaarverslag 2011 de schuld van de financiële crisis bij de landen en niet bij de banken. Kees van Dijkhuizen, de voorzitter van de commissie Toezicht stelt: ‘Sluitend toezicht op Europees en nationaal niveau draagt bij aan het herstel van vertrouwen in de banken.’ Welk vertrouwen? Grootschalige, langdurige fraude met de LIBOR-rente doet niet vermoeden dat er een begin van sluitend toezicht is. Twee voormalige Rabobank-handelaren zijn geschorst voor hun werk bij de Rabobank.

Wie heeft het toezicht op het toezicht van de banken? Een belangenbehartiger als de NVB heeft per definitie andere belangen dan de Nederlandse staat of belastingbetaler. James Surowiecki verbaast zich in The New Yorker naar aanleiding van de LIBOR-fraude over de vrije hand van de banken: ‘The most striking thing about this scandal is that it was predictable—the way LIBOR was designed practically invited corruption—yet no one did anything to stop it. That’s because, for decades, regulators and people in the financial industry assumed that banks’ desire to protect their reputations would keep them honest’. De zelfregulering is uitgewerkt.

Het ‘gentleman’s-club ethos‘ van Boele Staal en Kees van Dijkhuizen is niet langer geschikt voor de financiële wereld. Bankiers blijken niet altijd eerlijk te zijn en de financiële industrie is te omvangrijk geworden. Naast de voor de hand liggende financieel-technisch inhaalslag die zowel de buffers als de transparantie vergroot, is er een nieuwe aanpak nodig die het toezicht op de banken aanscherpt, een zero tolerance beleid voor bankiers en handelaren met forse sancties instelt en de Boele Staals van deze wereld niet langer weg laat komen met halve waarheden en een houding dat heren onder elkaar het wel zullen regelen. De politiek is nodig aan zet.