Waarom negeert de publieke omroep kunst? Klassieke film ‘Le Mani Sulla Città’ (1963)

Tijdens de feestdagen werden op televisie voor de zoveelste tijd vooral Amerikaanse films gerecycled. Die vooral niet te moeilijk mogen zijn en moeten amuseren.

Het is niet zozeer dat deze films voor de zoveelste keer worden vertoond, maar dat ze op het open net de klassieke cinema die wel wat te vertellen heeft verdrongen. Die is bij de publieke omroepen niet meer te zien. Verbannen. Zelfs buiten prime time onzichtbaar geworden.

Kunst en filmkunst worden door netcoördinatoren en omroepbazen niet meer serieus genomen. Vermoedelijk kennen ze de filmgeschiedenis niet eens, dus zouden ze niet eens weten waarover ze zouden moeten praten.

Filmliefhebbers vinden hun weg wel, maar kijkers die de klassieke cinema niet kennen komen er niet meer mee in contact. Dat is jammer vanuit het oogpunt van kunst- en media-educatie. Deze films kunnen helpen om de waan van de dag te relativeren en jongeren te betrekken bij onderwerpen buiten hun comfort zone.

De publieke omroep negeert bewust haar educatief-culturele taak die opgeofferd wordt voor kijkcijfers en behaagzucht. Wie niet houdt van sport en licht amusement dat de publieke omroep domineert vindt geen alternatief. Ook journalistieke programma’s worden steeds meer teruggedrongen.

De constatering dat de publiek omroep tekortschiet in de aandacht voor kunst is niet nieuw. Van de politiek valt geen verbetering te verwachten. De politiek neemt geen initiatief om kunst op de publieke omroep zichtbaar te maken. Bang dat de kijker een spiegel wordt voorgehouden die tot nadenken stemt. De publieke omroep mist kansen.

De programmering van omroepen rond de feestdagen is een wonder van voorspelbaarheid, saaiheid en risicomijdend gedrag. Alsof het een wetmatigheid is worden suikerzoete tweede- en derderangs kerstfilms uit Hollywood vertoond. Iets anders bestaat niet meer op het open net.

Filmkunst is op de publieke omroep achterhaald. Voorbij. Film is op televisie een halfproduct geworden om tijd te vullen, sfeer te maken en te plezieren. Scherpe kantjes worden niet meer op prijs gesteld. Het is de vraag wie dat het meest niet aankan. Omroep, kijker, politiek of samenleving?

Hoe lang kunnen burgers het wantrouwen van de VVD nog aan?

Hoe groot moet de legitimiteit van een regering zijn om niet door de vloer te zakken? Kritiek lijkt altijd feller dan voorheen. Tegengeluiden klinken altijd. Toch stapelt de kritiek op met name de VVD zich op. Venijnige en steeds wanhopiger wordende uitspraken fileren het beleid van het kabinet Rutte op belangrijke deelterreinen: economie, veiligheid, zorg, bestuur, onderwijs, wetenschap en cultuur. Paradox van de koers is dat een partij die het begrip ‘Vrijheid‘ in haar naam draagt de vrije ruimte van de burger steeds meer inperkt. Vanuit het wantrouwen jegens de burger. Overdreven overheidsbemoeiienis en zelfgerichtheid worden zo het motto van het kabinet Rutte-Asscher. NRC-commentator Marc Chavannes merkt op: ‘De VVD is als het zo uitkomt net zo dirigistisch als de cliché-PvdA.’ De VVD sluit zich in zelfgekozen separatie mentaal af van de samenleving.

In de sector veiligheid opereert als motorblok van de VVD het duo Teeven en Opstelten als bad en good guy. Opstelten is de double-breasted consigliere die met proefballonnen de grenzen van de rechtsstaat oprekt en Teeven de hitman die zijn slordige baas opjaagt om te scoren. Deze Watt en Halfwatt van de staatsveiligheid trekken steeds meer bevoegdheden naar zich toe, wantrouwen de mondige burger als veiligheidsrisico voor hun positie die floreert in het halfduister en laten het liggen in de opsporing en de aansturing van de politie. In een vlucht naar voren praten ze in ontoetsbare abstracties, plannen en vergezichten omdat ze de kerntaak waarvoor ze ingehuurd zijn niet aankunnen. Opstelten en Teeven zijn bipolair zonder een evenaar te kennen.

De kritiek op de VVD is zo omvangrijk dat het pijn doet aan het verstand. Economisch presteert Nederland slecht sinds Rutte aan de macht is en zakt het ook in vergelijking met de buren weg. Wat de VVD biedt is Tjakka en geen afgewogen beleid. Voormalig staatssecretaris Zijlstra kortte met verwijzing naar de markt als oplossing bovenmatig in het cultuurbudget. Nu blijkt dat de cultuursector de dupe is van een ingezakte goede doelen markt kunnen de honden blaffen wat ze willen maar trekt de caravan van de VVD verder zonder te repareren. Op weg naar wat trouwens? In de chicken race met de PvdA rijdt de VVD hard naar de afgrond. De voet op het gaspedaal is de legitimatie van het eigen gelijk. Een in zichzelf gekeerde partijpolitiek van de VVD keert zich af van goed geïnformeerde en betrokken burgers die niets van deze politiek te verwachten hebben.

Foto 1: De VVD’ers Fred Teeven (links) en Ivo Opstelten, respectievelijk staatssecretaris en minister van Veiligheid en Justitie, 2012. Credits: ANP.

Foto 2: Het Deense komische duo Watt en Halfwatt (Pat en Patachon) als politie-agent, 1925.

VVD in Roermond toont nauwgezet de ziel van de VVD

Dré Peters bakt ze bruin. Nr. 1 van lijst 1 in Roermond. De VVD. Op een persconferentie liet hij weten dat de reeks beschuldigingen aan het adres van Jos van Rey het vertrouwen van de burgers in de politiek beschaamt. De Roermondse wethouder en senator voor de VVD Van Rey legde gisteren na de uitkomsten van een onderzoek door de Rijksrecherche zijn functies neer. Hij had vertrouwelijke informatie gelekt naar een partijgenoot. Da’s blijkbaar nog niet tot Dré Peters doorgedrongen. Vandaag stapte de VVD uit het college.

Het hele land inclusief premier Rutte en VVD-voorzitter Benk Korthals houdt een slag om de arm over de situatie in Roermond. Nader onderzoek moet duidelijkheid geven. Uiteraard laten de toppers van de VVD weten dat hun partij er alles aan doet om ‘nette en integere bestuurders’ te hebben. Totdat er wat fout gaat. Zoals oud-gedeputeerde van Noord-Holland Ton Hooijmaijers die aangeklaagd wordt voor corruptie. Maar de VVD-ers Gerrit Zalm, Frank de Grave en Robin Linschoten die bij de DSB-Bank van Dirk Scheringa een centje bijverdienden stonden los van de VVD. Aldus de VVD. Zo toont de corruptie van een struisvogel in een blazer.

Dré Peters is een lokale politicus die toevallig even in het centrum van de publiciteit staat. Dat valt niet mee. Zoals kinderen en dronken mensen vertelt-ie de waarheid. Feitelijk neemt-ie het zijn partijgenoot Van Rey niet kwalijk onzorgvuldig of corrupt te zijn. Nee, Van Rey had er alleen wel voor moeten zorgen dat het niet uit was gekomen. Daar is het fout gegaan. Daar duidt Peters op met zijn uitspraak dat de beschuldigingen aan het adres van Van Rey het vertrouwen in de politiek ondermijnen. Au fond siert het hem dat-ie het voor zijn kompaan opneemt. Zijn waarheid geeft meer inzicht in de VVD dan de waarheid van Rutte en Korthals.

Foto: Flyer van de VVD-Roermond voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010.

Apeldoornse CODA zou bezoekersaantallen te hoog opschroeven

Klokkenluiders hebben het moeilijk. De militair Bradley Manning zou naar Wikileaks gelekt hebben. Ad Bos die in 2001 de bouwfraude naar buiten bracht moest in een caravan wonen. Fred Spijkers werd tegengewerkt door het ministerie van Defensie en vecht al jarenlang tegen de staat. Paul Schaap meldde veiligheidsproblemen bij de kerncentrale Petten en verloor zijn baan. Ook toenmalig EU-ambtenaar Paul van Buitenen was een bekende klokkenluider. Enkelen hebben zich georganiseerd in de Expertgroep Klokkenluiders. In een Zwartboek nemen ze afstand van het door Binnenlandse Zaken ingestelde College Klokkenluiden (Advies- en verwijspunt Klokkenluiders) omdat het eerder zou gaan om het controleren dan het beschermen van klokkenluiders.

Kamerlid SP’er Ronald van Raak ijvert voor het instellen van een Huis voor Klokkenluiders. Hoe vergaat het klokkenluiders? Bij ‘de zoveelste klokkenluiderszaak wordt niet het probleem opgelost, maar de klokkenluider op non-actief gezet’. Overheden en bedrijven weten niet met klokkenluiders om te gaan. Een terugvalregeling ontbreekt waar klokkenluiders die maatschappelijk uitgestoten worden een beroep op kunnen doen.

Klokkenluiders komen overal voor. Nu brengt volgens StrangeArt een anonieme klokkenluider bij het Apeldoornse ‘Cultuurwarenhuis’ CODA naar buiten dat bezoekersaantallen kunstmatig opgeschroefd zouden worden. Het doet denken aan de fraude met museumjaarkaarten van medio 1995 tot eind 1999 in het Zwolse museum De Stadshof. Dat museum kocht vervolging af met een boete van 100.000 gulden aan de Nederlandse Museumvereniging. StrangeArt verwijst naar een e-mail van de vermeende klokkenluider waarin beweerd wordt dat het aantal museumbezoekers bij CODA te hoog wordt voorgesteld. Omdat in CODA museum, bibliotheek en archief samengaan zou dat ten koste gaan van de vergoeding voor de bibliotheek.

Vraag is of in Apeldoorn een klokkenluider of een gefrustreerd werknemer aan het werk is. Dat wordt pas duidelijk door de beschuldigingen serieus te onderzoeken. Een externe commissie kan door een analyse van de bezoekcijfers van zowel museum als bibliotheek en gesprekken met personeel tot een conclusie komen. Dat de vermeende klokkenluider anoniem wil blijven is echter geen zwaktebod zoals de praktijk leert. Integendeel, het geeft juist gevoel voor realisme aan. Want het openbaar bestuur in Nederland praktiseert transparantie voornamelijk met de mond en maar spaarzaam in de praktijk. CODA krijgt een staartje.

Foto: Anouk Kruithof – ‘enclosed content chatting away in the colour invisibility’ (Holland Papier Biënnale 2010)

Hooijmaijers ontving steekpenningen van Fortis

Dat oud-gedeputeerde in Noord-Holland Ton Hooijmaijers corrupt was wordt door het OM aangevoerd in de dagvaarding. Op 18 oktober is de regiezitting bij de Haarlemse rechtbank. Behalve meer dan 300.000 euro van bedrijven kreeg Hooijmaijers in 2007 ook ruim 7000 euro aan steekpenningen van Fortis Nederland. Hij moest zorgen dat de bank huisbankier van de provincie Noord-Holland werd. Er werd hem nog meer beloning in het vooruitzicht gesteld. Hooijmaijers zegt onschuldig te zijn, ‘alles zou uit het verband getrokken zijn’.

Dat iemand hoog in het openbaar bestuur door verschillende partijen kan worden omgekocht voor gunsten is kwalijk. Terecht krijgt in de publiciteit van vandaag het omkopen van de VVD-er Hooijmaijers door Fortis Nederland veel aandacht. Terwijl het een betrekkelijk klein bedrag betreft. Van bouwbedrijven heeft niemand immers nog hoge verwachtingen. Ze besodemieteren overduidelijk de boel. Na wat klokkenluider Ad Bos in 2001 over de bouwfraudeaffaire naar buiten bracht kan niemand meer verrast zijn dat het anders is.

Als het om banken gaat houden burgers zichzelf voor de gek. Banken bestaan door vertrouwen. Banken zijn echter niet te vertrouwen. Wat Boele Staal, de voorzitter van De Nederlandse Vereniging van Banken ook beweert met praatjes over zelfregulering en de suggestie dat banken hun stoepje schoon houden. Dat doen ze niet. Banken zijn de oorzaak voor de huidige crisis. Banken zijn de oorzaak voor de bezuinigingen op beleidsterreinen als cultuur, defensie en sociale verzekeringen en de lastenverzwaringen. Bankiers zouden in plaats van ‘kleine vis’ Ton Hooijmaaijers gedagvaard moeten worden. Bankiers gaan door met hun casinospel op kosten van de belastingbetaler. Bankiers zouden in plek van Hooijmaijers terecht moeten staan.

Foto: Banner ‘corruptie’ op corruptie.org