Veinzen van gelijkheid: het koninklijk huis. Van Dijkhuizen verzwijgt nevenfunctie

Alle dieren zijn gelijk maar sommige dieren zijn meer gelijk dan anderen. Aldus, het boek Animal Farm (1945) van George Orwell. En daar staat aan het einde van dit fragment het volk van dieren dat deze leuze op de muur leest. En het nog gelooft ook en zelfs instemmend klikt. Ja, zo moet het zijn. Maar in de praktijk werkt het niet zo. Alle dieren -of mensen- zijn ongelijk. Wat is erger? De ongelijkheid of het veinzen van gelijkheid?

In Nederland zijn alle burgers gelijk, maar zijn de leden van het koninklijk huis meer gelijk dan anderen. Dat uit zich niet alleen in het principe van de erfopvolging dat voorbehouden is aan de leden van het koninklijk huis, maar uit zich ook in de toepassing van regels. Die gelden voor de burgers, maar niet voor de monarchie.

ABN-bankier Kees van Dijkhuizen heeft als nevenfunctie het toezicht op de ‘financiële holding‘ van koning Willem-Alexander en leden van de koninklijke familie. Deze Stichting Bewind houdt onder meer toezicht op het vermogen en wikkelt de erfenissen af van leden van de Oranjes, aldus een bericht in De Volkskrant. Van Dijkhuizen heeft deze nevenfunctie verzwegen en niet in de documenten van de bank vermeld, terwijl deze volgens de voorschriften wel gemeld moet worden. Een woordvoerder geeft als reden de ‘hoge sensitiviteit en privacy’. En omdat ‘deze nevenfunctie de persoonlijke levenssfeer van de koninklijke familie raakt’ wordt deze niet gemeld. Daarom meldt Van Dijkhuizen in strijd met de voorschriften deze nevenfunctie niet. Maar alle dieren zouden toch gelijk zijn? Of niet? Nogmaals, wat is erger? De ongelijkheid of het veinzen van gelijkheid?

Fons de Poel wacht ontslag nadat hij Klaver snotneus noemt. Kwaliteitsjournalistiek of belangenverstrengeling?

Journalist Fons de Poel moet vrezen voor zijn baan, in verband met een uitlating in een item over ABN AMRO in Brandpunt (KRO-NCRV) van afgelopen dinsdag, aldus Het Parool.  Hij voegde het kamerlid van GroenLinks Jesse Klaver zonder enige journalistieke aanleiding ‘snotneus’ toe en nam de top van ABN in bescherming door te spreken over ‘die arme commissaris Van Slingelandt’. De Poel houdt er vreemde normen op na door deze commissaris als arm te typeren. Verklaring dat hij het opneemt voor de top van deze bank en niet weet wat arm echt betekent is dat hij bijklust voor ABN AMRO, zoals de compilatie van Joop verduidelijkt. ‘Bij KRO Brandpunt gaat Fons verder met de kwaliteitsjournalistiek die zo kenmerkend is voor zijn carrière’ staat op de site van Brandpunt. Af te wachten valt hoe lang deze kwaliteitsjournalistiek en Fons de Poel nog samengaan.

Dit incident gaat niet over De Poel, Brandpunt, Klaver, Slingelandt of ABN AMRO, maar over onafhankelijke journalistiek. De Poel was zo dom zich voor de camera emotioneel bloot te geven, zodat in een klap duidelijk werd dat hij niet onpartijdig is en geen kwaliteitsjournalistiek bedrijft. We mogen hem dankbaar zijn voor dit duidelijke voorbeeld van foute journalistiek dat voortkomt uit zijn vooringenomenheid en bijklussen voor een bedrijf voor wie hij het in een item opneemt. Maar in hoeveel items sinds 1982 wist De Poel zijn partijdigheid te verbergen, zodat de kijker in de waan gelaten werd dat De Poel zuivere journalistieke normen hanteerde?

Dit incident maakt duidelijk dat belangenverstrengeling een valkuil voor journalisten is. De beroepsgroep die altijd zo kritisch is op anderen. En dat netcoördinatoren en beleidsmakers bij de publieke omroep die alles willen regelen op moeten passen ‘penny wise and pound foolish’ te worden. Wat niet geregeld zou moeten worden, wordt programmamakers van bovenop opgelegd. Wat geregeld zou moeten worden, wordt nagelaten.

Fons de Poel is er niet alleen een voorbeeld van hoe een journalist kan ontsporen. Het is onbegrijpelijk dat iemand die zich nu zo onvolwassen laat kennen en blijkbaar geen zuiver journalistiek kompas heeft jarenlang verslaggever, eindredacteur en presentator kon zijn onder de ronkende pretentie van kwaliteitsjournalistiek.

Voorstel deltaplan ‘Gleufdier’: geestelijke genezing van bankiers

Tussen de natuurvoedingswinkel en de groene slager viel bij mij het kwartje. De bestuurders van banken en multinationals zijn de ware gleufdieren. Door een verkeerd zelfbeeld, een foute focus en zelfoverschatting zijn de bestuurders verslaafd geraakt aan geld en prestige dat zich uitdruk in geld. Ze komen er niet meer los van omdat ze verslaafd zijn. Leidinggevende bestuurders die gewone medewerkers zijn zonder ondernemersrisico lijden aan narcistische grootheidsfantasieën en zijn verslaafd. Ze moeten geholpen worden in de geestelijke gezondheidszorg om met zichzelf, hun omgeving en de samenleving weer in het reine te komen.

Dat gaat lastig wegens ontbrekende bewustwording in de samenleving en de politiek. Weliswaar bestaat er ongenoegen over de graaicultuur van leidinggevende bankiers en bestuurders, maar daar blijft het bij. Zodat er niets verandert of verandering tergend langzaam verloopt. De diagnose dat bankiers en bestuurders zorg nodig hebben wordt onvoldoende of zelfs helemaal niet gesteld. Nodig is een herkenningspunt, een beeld, een icoon om het gedrag van de soort te vangen. Da’s het begrip gleufdier. Een gedragstypering van de laat-20ste eeuwse soort van de grote graaier die zich niet meer kan beheersen vanwege geestelijke afhankelijkheid en preoccupatie met geld, prestige en de eigen positie tegenover andere bankiers en bestuurders.

Neveneffect van de herijking van het begrip gleufdier is dat het de betekenis met seksistische ondertoon zoals die is ontstaan in rechts-corporeel milieu naar het tweede plan probeert te drukken. Immers een omschrijving die vrouwen opzadelt met een negatieve en onverdiende associatie. De soort van de graaiende bankiers en bestuurders  kan verantwoordelijk gesteld worden voor het eigen gedrag. Voorzover dat bij verslaafden van toepassing kan zijn. Er is een psychologisch deltaplan nodig om de Nederlandse leidinggevende bestuurders hun zelfbeeld dat losstaat van de werkelijkheid te helpen herstellen. Deltaplan Gleufdier als aanzet tot herstel.

Foto: ‘In a 1950 experiment, one of Skinner’s pigeons matched a colored light with a corresponding colored panel in order to receive a food reward.‘

Bankiers met eigenwaan: rot toch snel op als het je hier niet bevalt

Zit de wereld op Nederlandse staatsbankiers te wachten? Nee, de wereld heeft geen behoefte aan Nederlandse bankiers die in een lagere, lokale divisie spelen. Oud-staatsecretaris Willem Vermeend (PvdA) verwoordde dat naar aanleiding van een hoorzitting in de Tweede Kamer in Nieuwsuur: ‘De ABN is een staatsbank, een bank van de Nederlandse burgers. (..) En wij spelen echt niet in de topdivisie. Ze worden echt niet gebeld door het buitenland. Er zijn tienduizenden topbankiers werkeloos op dit moment door de crisis. In bijna alle landen is de sector gekrompen met ongeveer 25%. Overal gaan de salarissen op de lange duur omlaag. Men zit echt niet op Nederlandse bankiers te wachten. Ze worden echt niet gebeld.’ Hoeveel zijn er doorgebroken als Paul Verhoeven, Robbert Dijkgraaf, Armin van Buuren of Guus Hiddink? Willem Buiter en Onno Ruding ooit, en dan?

De Nederlandse bestuurders van banken die verwijzen naar hun internationale marktwaarde hebben dus een verkeerd zelfbeeld en leiden aan zelfoverschatting. Da’s uiteindelijk geen kwestie die in het reine kan worden gebracht door politici of economen, maar uitsluitend door psychologen. Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en klinisch psycholoog J. Derksen wijst in een ingezonden brief in NRC van 4 april op ‘het psychologisch mechanisme dat niet alleen bij ABN Amro maar in de gehele kredietcrisis een grote rol speelde: narcistische grootheidsfantasieën bij leidinggevenden. (..) Linksom of rechtsom kennen ze zichzelf salarisverhogingen toe omdat ze abusievelijk geloven dat ze een hele bijzondere bijdrage leveren.’

In navolging van wat burgemeester Ahmed Aboutalbeb tegen jhadisten zei die de Nederlandse samenleving verwerpen: ‘Als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op’ kan hetzelfde tegen de bankiers gezegd worden die zichzelf zo grandioos overschatten: ‘Bankiers als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op’. Wellicht ligt het nog gecompliceerder omdat deze bankiers waarschijnlijk voldoende zelfkennis hebben om te weten dat ze totaal niet bijzonder zijn of iets bijzonders toevoegen. Ze doen net alsof ze bijzonder zijn. Derksen: ‘Indien ze ook nog wat psychopathisch zijn (en dat is geen uitzondering) zien ze zelfs vaak in dat hun bijdrage niet bijzonder is, maar zijn ze alleen uit op eigen gewin en manipuleren anderen en het bedrijf zoveel ze kunnen.’

De oplossing ligt op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Topbankiers die geholpen willen worden dienen genezen te worden van hun narcisme dat zover gaat dat het destructieve krachten losmaakt die zowel bank, samenleving als eigen persoonlijkheid kan kapotmaken. De politiek moet niet meegaan in de fantasieën of de manipulatie door de topbankiers, maar dit corrigeren. Er is een psychologisch deltaplan nodig om de Nederlandse topbestuurders hun zelfbeeld dat zo los staat van de werkelijkheid te helpen herstellen. Bankiers die ondanks alles echt geloven dat ze iets bijzonders toevoegen kunnen naar het buitenland vertrekken. Ga!

Foto: Tweet van Tom-Jan Meeuws, 7 april 2015.

Tweede Kamer houdt hoorzitting over het ‘bankenbeleid breed’

De SP heeft een hoorzitting aangevraagd over het bankenbeleid breed zoals de journalist opmerkt. Da’s toegekend. De Tweede Kamer heeft nu de kans om over het bankenbeleid breed te praten. Dat gaat verder dan 100.000 euro salarisverhoging van bestuurders van ABN AMRO of het ogenschijnlijk onvoldoende toezicht van de commissarissen van ABN op hun bank. Inclusief het door de vingers zien van corruptie. Of over het opereren van minister Jeroen Dijsselbloem. Politiek allemaal heel belangrijk, maar volstrekt niet belangrijk om de banken op een ander spoor te brengen. Een hoorzitting over het bankenbeleid breed geeft de Tweede Kamer de kans om over de verziekte cultuur van de financiële sector te praten en over de geldschepping door banken. Het is te hopen dat de Tweede Kamer deze kans grijpt en zich goed informeert om de structurele vragen te stolen die verder gaan dan de incidenten over arrogante bankbestuurders. Hoe irritant ze ook zijn.

Dijsselbloem stelt besluit beursgang ABN AMRO uit vanwege salarisverhoging

Minister van Financiën Dijsselbloem (PvdA) stelt een besluit over de beursgang van ABN AMRO uit, zo schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Als reden noemt hij ‘de salarisverhoging van het bestuur van ABN AMRO’. Eind 2008 werd de bank genationaliseerd. In totaal stopte de Nederlandse staat inclusief rentelasten 32 miljard euro in de bank onder de belofte van de toenmalige minster Wouter Bos (PvdA) dat dit bedrag tot op de laatste cent zou worden terugbetaald. Bijvoorbeeld door een beursgang. Maar ABN-topman Gerrit Zalm logenstrafte in 2010 deze bewering door te verklaren dat het terugbetalen van de staatssubsidie onzeker was. Dit beschadigde het vertrouwen in de politiek en uiteindelijk in de soliditeit van ABN AMRO zelf. Dat er al voor de kredietcrisis van 2008 om bekend stond dat het de kosten steeds maar niet onder controle wist te krijgen.

Naar schatting zou een beursgang in het najaar van 2015 maximaal 20 miljard euro opleveren voor de staat. Zodat het 12 miljard euro zou moeten toeleggen op de steun aan ABN AMRO. De salarisverhoging bestond uit 100.000 euro over 2014 voor zes van de zeven bestuursleden die een vast salaris van 608.000 euro hadden. Bestuursvoorzitter Gerrit Zalm kreeg op zijn vaste salaris van 759.000 euro geen salarisverhoging. Ex-minister Financiën en VVD’er Zalm ligt al jarenlang onder vuur wegens zijn vermeend ondeskundig handelen in 2007 en 2008 bij Dirk Scheringa’s DSB Bank. Of hij een echte bankier is wordt nog steeds betwijfeld.

Bij het besluit van minister Jeroen Dijsselbloem om de beursgang van ABN AMRO uit te stellen kan meespelen dat hij het verlies voor de staat van 12 miljard euro naar de toekomst wil doorschuiven. Naar zijn opvolger. Juist omdat hij zich er herhaaldelijk kritisch over heeft uitgesproken lijkt de ergernis van de minister over de wereldvreemdheid, het gebrek aan tact en de schaamteloze zelfverrijking van de top van ABN AMRO gemeend.

De bankensector in het algemeen krijgt veel maatschappelijke kritiek. Banken bezuinigen op de werkvloer, brengen klanten steeds meer kosten in rekening voor producten en hypotheken, knijpen het krediet naar ondernemingen af en stellen zich onaantastbaar op door salarisverhogingen van de top terwijl ze niet eens voldoen aan hun eigen normen voor die verhogingen. De reactie van Dijsselbloem kan ingegeven zijn door de machteloosheid van de politiek om de bankensector onder controle te krijgen wat steeds weer mislukt. Omdat de financiële sector delen van de politiek omkoopt. Achter het uitstel van de beursgang van ABN AMRO gaat de wens schuil om de macht van de banken aan banden te leggen. De minister heeft nu niet veel anders voorhanden dan uitstel dat zijn ongenoegen symboliseert. Echt nodig is hervorming van de financiële sector.

Foto: Schermafbeelding van kamerbrief van minister Jeroen Dijsselbloem over uitstel beursgang ABN AMRO.

Joris Luyendijk voor Tegenlicht over aanpak van de bankensector

Joris Luyendijk laat voor de VPRO zijn licht schijnen over de financiële sector. Of liever gezegd over wat er mis is bij de banken en waarom de politiek niet bij machte is om in te grijpen. Hij eindigt positief. Tegen beter weten in? Ook de emancipatie van homoseksuelen en vrouwen of het afschaffen van de slavernij kwam er uiteindelijk doorheen. Maar hoe de banken hervormd gaan worden is vooralsnog volstrekt niet duidelijk. Er is nog geen beweging. Maar Luyendijk is duidelijk dat ze onvermijdelijk hervormd moeten worden. Op straffe van veel ellende voor velen. Inclusief zakenbankiers die ook slachtoffer zijn geworden van een doorgedraaid financieel systeem. Niemand heeft het bankenmonster meer in de hand. Het moet getemd. Maar hoe?

Publieksactie Crowdsuing roept banken tot de orde. Over privacy

Velen hebben het gehad met de banken. Niet alleen wat het graaien van de topbankiers betreft. Hoe komen we ooit van deze klojo’s af? Gevestigde banken zijn het zicht op de realiteit kwijt. Een stresstest die endogene (= vanuit de sector zelf) risico’s buiten beschouwing laat is weinig waard, maar wordt door bankensector en politiek als vertrouwenwekkend verkocht. Niets is minder waar. Over de soliditeit van de ABN geeft baas Gerrit Zalm zichzelf complimentjes. Lachend de afgrond in. Hij leent een euro 31 keer uit. ABN dat het decennialang niet lukt om de kosten omlaag te brengen zou jaarlijks vele miljarden meer winst moeten kunnen maken. Uitgaande van hun logica van de onlogica presteren banken slecht. Daarom zoeken ze bijverdiensten.

Wat moet iemand doen die geld heeft? Beleggen in kunst, goud of huizen? Geen slecht idee. Of onderbrengen bij een bank als de Financiële Coöperatie, Handelsbanken of het Belgische NewB? Maar die zijn klein. Het is te gek voor woorden dat consumenten hun banken niet meer kunnen vertrouwen en ze zich als burger door de overheid in de rol van toezichthouder niet goed beschermd achten en in de steek gelaten voelen. Banken gaan door met gokken op de rand van de vulkaan. Vanwege hun nutsfunctie is geld weghalen bij ABN, ING of Rabobank geen oplossing wegens ontbrekende alternatieven. Maar de twijfel is gezaaid en verdwijnt niet.

Ancilla Tilia wijst op nog een andere kwalijke praktijk van banken: ze misbruiken klantgegevens en geven geen lor om onze privacy. Dat komt bovenop al het wantrouwen dat banken toch al opwekken. Het patroon is duidelijk: de overheid beschermt de burger onvoldoende. Om cynisch van te worden? Nee, om in opstand te komen en een burgerbeweging op te starten die de overheid bij de les houdt en op haar plichten wijst.

Crowdsuing.nl probeert deze zaak voor de rechter te brengen en haalt nu geld op voor de advocaatkosten om dat voor elkaar te krijgen. Zo’n 16% van het streefbedrag is binnen. Nog zo’n 30.000 euro te gaan. Zo wordt het verzet tegen het grote geld een kwestie van klein geld. Blijkbaar is dat onvermijdelijk. Doneer een tientje.

Foto: Schermafbeelding van publieksactie ‘Stop commercieel misbruik persoonsgegevens banken’.

Niet perfecte advertentie tegen Jodenhaat vraagt teveel

Een oproep tegen Jodenhaat die redelijk lijkt, maar dat bij nader inzien toch niet helemaal is. Het verscheen vandaag in een advertentie op de achterpagina van De Telegraaf. Ondertekenaars zijn onder meer Louis van Gaal, Inge de Bruijn, Gerard Joling, Mart Visser, Gerrit Zalm, Jan-Michiel Hessels, Jan Peter Balkenende, Emile Roemer, Bram van Ojik en Jaap de Hoop Scheffer. De oproep om de strijd uit het Midden-Oosten niet naar Nederland te importeren is logisch. Antisemitisme kan onder geen voorwaarde getolereerd worden. Het is tekenend voor de gespannen sfeer dat zoiets vanzelfsprekend in een advertentie benadrukt dient te worden.

Maar de oproep dat het schelden tegen Joden op sociale media ‘nu moet stoppen’ legt de grens verkeerd. Dat kan opgevat worden als een oproep tot zelfcensuur. De ruimte voor schimpen, tieren, vloeken, beledigen of schelden biedt de wet. Niet een moreel appel van een willekeurig groepje mensen. Daarom is de advertentie een gemiste kans. Er is een maatschappelijk debat of er een recht op belediging via schelden op sociale media bestaat. De ondertekenaars van deze oproep kiezen daarin eenzijdig partij. De grens moet liggen bij haatzaaien dat het bestaansrecht van de Nederlandse Joden aan de orde stelt. Niet bij beledigen en schelden. 

Foto: Deel van advertentie ‘Geen excuus voor Jodenhaat’, 7 augustus 2014 in De Telegraaf.

CEBR: Met gulden zou Nederland economisch beter presteren

Hoe valt een uitspraak in een CEBR-rapport (Centre for Economics and Business Research) te rijmen met de uitspraken van Nederlandse politici van de afgelopen 20 jaar dat de eurozone goed voor Nederland was? Ruud Lubbers, Wim Kok, Gerrit Zalm, Wim Duisenberg en hoe alle partijpolitici ook mogen heten hielden niet op te beweren dat de euro onmisbaar was voor de Nederlandse economie. Het was alsof ze zonder alle feiten te doorgronden Nederland ongevraagd en ongewild een nieuw geloof oplegden: het eurodom. 

In de afgelopen jaren zwelde de kritiek op de afweging om in de euro te stappen van vele kanten aan. Niet in het minste vanuit de SP en de PVV die vreesden voor de uitverkoop aan respectievelijk het grootkapitaal en de eurocraten in Brussel. Het werd de welles-nietes discussie van het afgelopen decennium. Nederland zou de euro ingerommeld zijn zonder dat de noodzaak daartoe aangetoond was. Het was een al in de jaren ’50 bedisseld project dat in de Bilderberg Group was voorgekauwd. De invoering van de euro was een overwegend belang voor de VS en de multinationals. Niet noodzakelijkerwijze voor nationale staten, zoals Nederland.

De Europese interne markt werd door de voorstanders van de euro gelijkgesteld aan de invoering van de euro, maar was niet hetzelfde. In een vrijhandelsruimte had Nederland met behoud van de gulden even goed economisch gepresteerd. Naar nu blijkt uit het CEBR-rapport wordt de eurozone zelfs een blok aan het been.

Het CEBR schetst het beeld dat de Europese economieën aan gewicht verliezen. Nederland keldert van de 18de naar de 30ste plek in 2030. Deels is dat onvermijdelijk omdat landen uit andere continenten Nederland voorbijstreven omdat ze meer mogelijkheden hebben. Maar deels was de daling minder geweest als Nederland de gulden nog had gehad. Voor de nabije toekomst tot 2030 zou Nederland met de gulden beter presteren. Datzelfde geldt voor Duitsland dat volgens de prognoses door het Verenigd Koninkrijk voorbijgestreefd wordt vanwege de euro. Als Duitsland de mark nog had zou dat waarschijnlijk niet kunnen gebeuren.

Conclusie is dat Nederland niet alleen is voorgelogen door een politieke elite -die mogelijk zelf door andere belanghebbenden weer werd voorgelogen- maar er zelfs onnodig door beschadigd is. Bij een autonoom beleid van Nederland was dat niet zo gelopen en waren de economische vooruitzichten nu beter geweest.

Foto: Schermafbeelding uit CEBR-rapport met paragraaf over Nederland, 27 december 2013.