Over het Nederlandse Halchdoorf op een 19de eeuwse glasplaat. Ook met Walsdorf, Luxemburg, koning Willem III, Pruisen en Frankrijk

Vue prise à Halchdoorf en Hollande, 2de helft 19de eeuw. Collectie: La Cinémathèque Française – Laterna Magica.

Het is een klein onderwerp. Van 291 mm bij 113 mm. Het betreft een afbeelding uit de tweede helft van de negentiende eeuw met de titel (vertaald): ‘Uitzicht op Halchdoorf in Nederland’ (Vue prise à Halchdoorf en Hollande).

Het wordt in de collectie van het Franse Filmmuseum beschreven als (vertaald): ‘Geanimeerde zijwaarts scrollende plaat, serieel patroon verbeterd met kleuren, rechthoekige plaat (mechanisme: glijdend glas, bewegingstype: horizontaal)’. Je kunt de plaat heen en weer schuiven (recto en verso) waardoor een stereoscopisch effect ontstaat.

Nederlands zien afbeelding en titel er niet uit. Eerder Duits. De titel spreekt over een Do(o)rf en niet over een dorp. Het Nederlandse Halchdoorf of Halchdorp bestaat niet. Als een ‘W’ verkeerd is gelezen en is aangezien voor een ‘H’ en een ‘s’ is omgezet in het Franse ‘ch’ dan zou het kunnen gaan om het Luxemburgse Walsdorf. In het oostelijke kanton Vianden.

Dat is geen zekerheid, maar een beredeneerd vermoeden. Hiermee wordt dit kleine onderwerp ineens groot. Als onderdeel van de 19de eeuwse geopolitiek.

Het Luxemburgse Walsdorf in het Duitstalige oostelijke deel van Luxemburg was tot 1890 verbonden aan het Koninkrijk de Nederlanden via een personele unie met het Nederlands staatshoofd. In 1839 ontstond België en het westelijke Franstalige deel van Luxemburg werd daarmee samengevoegd. Daarna wilden Pruisen en Frankrijk Luxemburg inlijven, maar kon de ander dat niet accepteren.

De Nederlandse Koning Willem III die een enthousiast bezoeker van feesten en bordelen was en de bijnaam Koning Gorilla kreeg had een sterke behoefte aan geld. In 1867 bood de Franse keizer Napoleon III hem aan om Luxemburg van hem te kopen. Daar had Willem III wel oren naar, maar de verkoop werd door de Pruisische kanselier Bismarck verhinderd.

De bewering dat Walsdorf of Halchdoorf in Nederland, en Hollande, ligt lijkt dus bij nader inzien te kloppen. In Luxemburgs Nederland wel te verstaan.

Waarom het figureert in een Franse collectie van pre-cinematografische apparaten is begrijpelijk. De plaat is niet zo onschuldig als het lijkt, maar ondersteunt het verhaal voor een 19de eeuws Frans publiek dat Luxemburg een speelbal is van grootmachten. Met een wel of niet gerechtvaardigde Franse claim erop. Afhankelijk van de overtuiging van de explicateur. Walsdorf was niet neutraal.

Republiek Benelux is het proberen waard. In welke vorm?

Moeten we het idee van de republiek Benelux weer niet eens oppoetsen? Wallonië voegt zich om culturele en taalpolitieke redenen waarschijnlijk liever bij Frankrijk. In een reactie zegt Angelo: ‘Zowel België als Nederland behoren gewoon tot de absolute top in Europa. En zeg nou zelf, hoe fijn zou het zijn als we de Benelux weer kunnen doen herleven en uit die klote Eurozone kunnen stappen. Kost ons alleen maar geld. Voor wat betreft het probleem ten aanzien van onze koningshuizen: afschaffen, allebei! Dat is toch allemaal onzin.’ Is dat echt onzin, of is deze oplossing onzin? De oprichting van de republiek Benelux is in elk geval een prima reden om definitief afscheid te nemen van de koningshuizen omdat het principe van erfopvolging niet in een democratie thuishoort. Een einde aan het lidmaatschap van de EU heeft het probleem dat Brussel in de Benelux ligt.

Waarom breken Piratenpartijen niet door in Europarlement?

De druiven zijn zuur voor de Europese piraten. De in het Europarlement vertegenwoordigde Zweedse parlementariërs Christian Engström en Amelia Andersdotter verdwijnen omdat de Zweedse Piratenpartij bleef steken op 2,2%. Te weinig voor een zetel. In schril contrast met de 7,13% uit 2009. De enige vertegenwoordiger van de Piraten in het Europarlement van 751 leden wordt de Duitse Piraterin Julia Reda. Op een haar na miste de Duitse Piratenpartei een tweede zetel. De Nederlandse Piratenpartij haalde 0,8%.

Voorvechter van de Europese Piraten die aangelopen weken vele nationale Piratenpartijen hielp met hun campagne Rick Falkvinge houdt in een analyse de moed erin en zoekt met een zoeklicht naar lichtpuntjes. Hij wijst op oplopende steun in Tsjechië (4,8%), Oostenrijk (2,1%), Luxemburg (4,23%) en Slovenië (2,57%). Maar is objectief genoeg om het een pijnlijk langzame verbetering te noemen. Z’n tegenbewijs dat ‘the political world tends to be that painfully slow for people coming from the Internet’ klopt niet zoals het Zweedse voorbeeld toont. De Piraten boeren als ‘politieke familie’ achteruit. Alleen die politieke werkelijkheid is relevant. 

De kritiek vanuit nationale Piratenpartijen op de institutionele media die politieke partijen die toe willen treden tot het politieke bestel bewust geen platform bieden snijdt hout. Dit is ernstig voor wie de media als controleur van de macht wenst te zien. Dat moet geen poortwachter zijn die de deur sluit. Falkvinge zette op een rijtje hoe de Zweedse Piratpartiet -niet eens een kleine partij- door de Zweedse media steeds weer van debatten, kieswijzers en verslaggeving werd uitgesloten. Dat mechanisme van bewuste uitsluiting werkte ook op Europees niveau. De Zweedse piraat Amelia Andersdotter werd op oneigenlijke gronden uitgesloten van deelname aan de debatten tussen de kandidaten voor het voorzitterschap van de Europese Commissie.

Ook in Nederland werd de Piratenpartij zo goed als genegeerd door de institutionele media en kon daarom het gedachtengoed nauwelijks doordringen tot het electoraat. Een toetredende politieke partij die nog niet in een parlement vertegenwoordigd is ontvangt volgens de Wet Financiering Politieke Partijen in Nederland geen overheidssubsidie en is afhankelijk van free publicity. Als dat zo goed als ontbreekt, dan wordt het onmogelijk om de eigen stem tussen de gevestigde partijen te laten horen. In Duitsland is dat anders geregeld. De Piratenpartei kon zich al professionaliseren en publiciteit maken zonder dat het nog vertegenwoordigd was.

Het is lastig om de vinger te leggen op de nederlaag van de Piratenpartijen. Hun opmars gaat te langzaam. Onbegrijpelijk in het jaar van Edward Snowden, de NSA en de massale spionage van burgers. Ook door tal van Europese landen. Een verklaring is dat Groenen en links-liberale partijen als D66 deze kritiek succesvol weten te verwoorden. Sommige piraten beschouwen dat als opportunisme. Maar omdat het past binnen het gedachtengoed van deze partijen is dat de vraag. Als ze dit gewetensvol blijven doen, dan maakt het niet uit wie de kritiek verwoordt. Voor de bewering dat de institutionele media en de gevestigde politieke partijen de Piratenpartijen uitsluiten zijn voldoende aanwijzingen. Da’s zorgelijk omdat het raakt aan het functioneren van de journalistiek en het politieke bestel. Daarover kunnen de Piratenpartijen met andere nieuwkomers die bewust uitgesloten worden, zoals de Libertarische partijen, een breed maatschappelijk debat opstarten.

Foto: Zoeklicht, 1944.

NSA, Nederland en spionage samen met landen: Voor wat hoort wat

Update: Minister Plasterk was vanavond in Nieuwsuur voor het eerst in het openbaar kritisch op het afluisteren door de NSA. Hij had vanavond een brief van de NSA ontvangen waarin het toegeeft in december 2012 de metadata van 1,8 miljoen telefoongesprekken te hebben verzameld. Plasterk maakt daar nu in het openbaar bezwaren tegen. Hij neemt hiermee afstand van de VS. 

Speculaties vliegen de wereld rond over spionage-programma’s die dag-in-dag-uit het nieuws halen. Leiders van Brazilië, Duitsland, Mexico, Italië, Spanje en het Vaticaan worden afgeluisterd. Maar is de Amerikaanse spionagedienst NSA nou de kampcommandant, zijn de nationale inlichtingendiensten zoals de Nederlandse AIVD kapo’s die optreden als onderaannemers met vuile handen en de afgeluisterden de gevangenen?

Bovenstaand geheim document van de NSA dat Edward Snowden lekte aan Glenn Greenwald classificeert landen in vier categorieën. Categorie B (Tier B) van gerichte samenwerking (Focused Cooperation) omvat 20 landen: Oostenrijk, België, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Griekenland, Hongarije, IJsland, Italië, Japan, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Polen, Portugal, Zuid-Korea, Spanje, Zweden, Zwitserland en Turkije. Doel van de NSA is om door medewerking van deze landen voordeel te behalen voor de VS.

De samenwerking als onderaannemers voor de NSA verklaart het zwijgen of de dubbelzinnige reacties van de regeringen van Europese landen. Ze zitten klem als ‘partners in crime’ die verdacht worden, maar nog net niet op heterdaad betrapt zijn. Maar ze weten dat onthulling dreigt. Steeds meer wordt duidelijk dat ze zich overgeleverd hebben aan de VS die verreweg het grootste budget en de meeste middelen hebben. Dat doen landen uit bescherming van hun informatiepositie. Dat gaat uiteraard onder het motto ‘voor wat hoort wat’.

Met als gevolg een Nederlandse minister Ronald Plasterk die eerst maandenlang zwijgt en vervolgens tastend in het donker van de openbaarheid antwoorden geeft over het functioneren van de NSA in Nederland die niemand kunnen bevredigen. Da’s omdat Nederland zich sinds 9/11 ondergeschikt heeft gemaakt aan de Amerikaanse hegemonie. Ons land kan zich niet meer bevrijden uit de greep van de VS en de ministers zitten klem nu ongeruste burgers zich steeds ongeruster maken over de nadelige effecten van de spionage. En nu bescherming van hun burgerrechten eisen die in het verleden door Nederlandse regeringen al weggegeven is.

Foto: Document ‘Sharing computer network operations cryptologic information with foreign partners‘ in El Mundo. 30 oktober 2013.

Schuldvraag Fortis leidt aan Nederlandse bijziendheid

Gehakketak over de vraag wie verantwoordelijk is voor de miljardenverliezen bij de splitsing van Fortis in 2008 is een onwerkelijke discussie. Alsof politici, volksvertegenwoordigers, bewindslieden en ambtenaren in een kamer zich verliezen in een debat over de vraag wie er het laatst binnenkwam. Er daarmee aan voorbijgaand dat ze niets in de kamer te zoeken hebben. Ze hadden er met z’n allen buiten moeten blijven.

De Vlaamse krant De Morgen reconstrueert naar aanleiding van het in Nederland opgelaaide debat ‘hoe Wouter Bos de Fortismatch verloor.’ In een hoge versnelling gebracht door het uitbrengen van het rapport van de Commissie-De Wit 2. In Nederland groeperen voor- en tegenstanders zich langs partijlijnen. De SP beschuldigt voormalig PvdA-leider Bos. Voormalig VVD-leider Gerrit Zalm die door Bos in 2008 als baas van ABN-AMRO werd aangezocht neemt het weer op voor Bos. En voormalig premier Jan-Peter Balkenende zwijgt.

Volgens De Morgen loopt op 28 september 2008 het regeringscentrum vol met Belgische, Luxemburgse en Franse bestuurders die Fortis willen redden. Bos die lucht krijgt van de gesprekken dient zich aan. ‘Hij was boos dat de Belgen, samen met de Luxemburgers, een deal aan het bedisselen waren achter de rug van de ‘Hollanders‘, aldus de reconstructie. De Belgen zijn verbaasd. ‘Maar eigenlijk was dat best goed nieuws”, zegt een expert. “Wij waren al begonnen met het opstellen van een persmededeling waarin stond dat de Belgische en Luxemburgse overheid alles zouden doen om Fortis te redden. De Belgische premier en vicepremier zijn enorm verrast dat Bos wil betalen.

Het argument dat Bos de implosie van Fortis of zelfs van het Europese financiële systeem voorkomen heeft is potsierlijk. De verantwoordelijkheid lag namelijk in handen van de Belgen en zij waren bezig met een reddingspoging van alle onderdelen van Fortis. Bos diende zich aan omdat-ie dacht gepasseerd te worden en ging daarom naar Brussel. Bos’ onwetendheid en ongeduld hebben Nederland op hoge kosten gejaagd en ons land opgezadeld met onnodige risico’s. De Belgen kenden het dossier beter en hadden zich beter voorbereid. Het was hovaardig van Bos om te denken dat-ie het beter wist. Hij had op de Belgen moeten vertrouwen.

Jan-Peter Balkenende zwijgt omdat-ie met de toenmalige Belgische premier Yves Leterme in de finale onderhandelingen 16,8 miljard euro voor de Nederlandse poot van Fortis bood. Waar later miljarden aan stroppen bijkwamen. Balkenende heeft zich ook gecommitteerd. De Tweede Kamer liet zich buiten spel zetten en onmachtig maken. Nu bazelen alle partijpolitici in die ene kamer waar ze verzameld zijn over de schuldvraag. Ze beseffen niet hoe bijziend ze zijn. Ze hebben allen schuld, maar Wouter Bos het meest.

Foto: © belga. 28 september 2008: De toenmalige Belgische premier Yves Leterme (CD&V), ex-minister van Financiën Didier Reynders (MR), voormalig bestuursvoorzitter van Fortis Filip Dierckx en Wouter Bos (PvdA), destijds Nederlands minister van Financiën, schudden elkaar de hand na het bereikte akkoord.