Hoe gewoon praat Eva van Urk-Coster over geloof en wetenschap?

Geloof & Wetenschap.nl en Forum C werden financieel op de been geholpen door de Templeton World Charity Foundation. John Horgan die als fellow subsidies ontving van deze stichting heeft er achteraf kritiek op omdat het geloof en wetenschap zou vermengen en christelijke wetenschappers zou bevoordelen. In reactie daarop zei Richard Dawkins dat Horgan volgens hem bedoelt dat ‘Templetons geld de wetenschap corrumpeert’ en dat Templeton doorgaans geld verstrekt aan ‘een wetenschapper die bereid is iets aardigs over religie te zeggen’. Ook als ze dat zelf niet geloven. Geld koopt in dat geval een overtuiging.

Eva van Urk-Coster is verbonden aan de website Geloof & Wetenschap die zoals gezegd met geld van de Templeton stichting werd opgezet. Zij werkt als promovendus op het gebied van de christelijke ecologische theologie, aldus een bericht van de VU over haar.

Wat Van Urk zegt in het fragment is niet makkelijk te duiden. Ze begint met het aanbrengen van een tegenstelling tussen religieuze en seculiere mensen. Vraag is of die tegenstelling in de vorm bestaat die zij framet. Van Urk gaat uit van het contrast. Vervolgens gooit ze jongere mensen, mensen met een hoger inkomen en hoogopgeleiden op een hoop omdat die ‘overtuigender zouden zijn van de klimaatproblematiek’ dan andere mensen. Ze constateert dat er ‘een aantal dynamieken zijn die daar een rol spelen’.

Ook meent ze dat er wat meer conservatieve mensen vaak ook wat ‘terughoudender’ zijn dan mensen die progressiever zijn. Waar die terughoudendheid op slaat wordt uit dit fragment niet duidelijk. Van Urk spreekt het niet uit.

Het wordt er ronduit verwarrend op als Van Urk dit fragment afsluit met een constatering die uit de lucht komt vallen, een deus ex machina die geloof er aan de haren bijsleept: ‘Dus je ziet dat de religieuze gewoon midden in de maatschappij staan en ook gewoon daarin hun bagage meenemen’. Je ziet de gelovigen met hun koffer staan op het Centraal Station in een heldhaftige poging om de dienstregeling te ontcijferen zonder de indruk te geven er niks van te snappen.

Van Urk bedrijft satire op het raakvlak van geloof, wetenschap en humor. Het aardige daaraan is dat ze zich daar ogenschijnlijk niet bewust van is. Om het in haar eigen woorden te parafraseren: ‘de mensen van Geloof & Wetenschap staat gewoon midden in de wetenschap zonder dat ze daarin gewoon hun bagage meenemen’.

Van Urk komt de erkenning toe om religie op te rekken voorbij de wetenschap. Wat het maatschappelijk nut van haar zoektocht is valt te bezien. Zij voorziet ongetwijfeld in een behoefte. Die lijkt er vooral uit te bestaan dat religieuze mensen in de wetenschap serieus willen worden genomen en doen alsof ze objectief zijn, maar stiekem een christelijke agenda volgen.

Deze recensent van Trouw heeft een beperkt begrip van atheïsme en christendom

In een recensie van Leonie Breebaart in Trouw van 7 augustus 2019 van het boek ‘The Four Horsemen’ met Richard Dawkins, Christopher Hitchens, Daniel Dennett en Sam Harris komt onderstaande passage voor. Het is onduidelijk wat Breebaart meent te zeggen met de zin: ‘Bovendien kent deze wereld waarschijnlijk evenveel haatdragende atheïsten als gelovige betweters; denk alleen al aan Noord-Korea, en aan de recente racistische aanslag in El Paso’. Is volgens haar ‘haatdragend’ hetzelfde als door geweld om het leven brengen?

De dader van de schietpartij in El Paso is Patrick Crusius. Hij wordt in het bovenstaande bericht van Baptist News Global (in vertaling) een ‘trots-liefhebbende christen’ genoemd. De politieke opkomst van Trump is krachtig gesteund door de leiders van de Evangelicals en is volgens theoloog Reza Aslan omgeslagen in een cult. Fundamentalistische christenen zijn een gevaarlijke religieuze sekte die dankzij Trump de kern van de macht hebben bereikt. Dat is een macht die westerse atheïsten in de westerse wereld nergens hebben bereikt.

Probeert Breebaart steun en gelijkhebberigheid van fundamentalistische christenen die in El Paso ontaardde in een blinde moordpartij door een fundamentalistische christen te neutraliseren door te verwijzen naar Noord-Korea? Ze is onduidelijk en vaag. Is haar uitgangspunt dat daar haatdragende atheïsten aan de macht zijn en probeert ze dat tot een argument om te bouwen door associaties en losse verwijzingen? Breebaart strooit met woorden maar zet ze niet in een dwingend betoog. Breebaart is de impressionist van de flodderigheid. Als dat het niveau van haar betoog in het van oorsprong christelijke Trouw moet zijn dat dient om atheïsten lik op stuk te geven, dan roept ze vooral een recensie van haar recensie op. Wat hebben westerse atheïsten in hemelsnaam te maken met een bewind in Noord-Korea waar ieder zinnig mens afstand van heeft genomen?

Breebaart zou beter de associatie van het fundamentalistisch christendom met geweld en machtsvorming kunnen maken als ze dan toch zo nodig in een recensie over vier atheïsten wil verwijzen naar gelovige betweters. Het besef dat een wereld zonder religie een betere is, begint met het zo eerlijk en sec mogelijk benoemen van de nadelen en uitwassen van religie. Zonder oneigenlijke relativering die alles gelijkschakelt.

Foto 1: Schermafbeelding van deel bericht ‘El Paso shooting puts Christian nationalism on trial’ van Bob Allen in Baptist News Gobal, 5 augustus 2019.

Foto 2: Schermafbeelding van deel recensie ‘Deze vier atheïsten hebben een beperkt begrip van waarheid’ van Leonie Breebaart in Trouw, 7 augustus 2019.

Oscar Navarro en Ray Comfort. Weer zo’n claim van een godsdienst dat iemand zich bekeert. En de concurrent de rug toekeert

Op internet krioelt het van getuigenissen van mensen die overstappen van de ene naar de andere godsdienst. Het is een heus subgenre op YouTube. Dat moet de grootsheid van de ontvangende godsdienst onderstrepen en een meerwaarde geven. Maar of zo’n bekering werkelijk heeft plaatsgevonden of in scène is gezet is blijft in alle gevallen de vraag. De claims vallen niet te controleren. Het is een kwestie van geloof om zulke claims als waar te willen aannemen. En ook zo verkeert godsdienst in zichzelf en bestaat het niet buiten zichzelf.

Religieuze marketing is ijzersterk en van alle tijden. In Europa is het er door de ontkerstening voor religieuze organisaties alleen nog maar lastiger op geworden om de achterban vast te houden of toetreders te werven. In Nederland zegt de meerderheid van de bevolking zich niet te laten inspireren door enige godsdienst. En dat aantal neemt elk jaar met enkele procenten toe. De overblijvende koek voor de overblijvende religieuze organisaties wordt er daardoor kleiner op. Zodat de strijd om gelovigen  er daardoor des te feller op wordt.

Bovenstaande video dient als trailer voor de film ‘The Atheist Delusion’ (2016) van evangelist Ray Comfort. Het claimt dat de ‘militante atheïst’ Oscar Navarro tot het christendom bekeerd is. Hij zou voor zijn bekering ‘militant’ zijn geweest omdat hij een stapel boeken had gelezen van de auteurs Richard Dawkins, Sam Harris en Christopher Hitchens. Maar maakt het lezen van boeken iemand tot een militant? Hetzelfde geldt trouwens voor de term ‘atheïst’ die voornamelijk de wereld in is geholpen door christenen en niet door ‘atheïsten’ zelf. Atheïsme is voor degenen die zich niet laten inspireren door godsdienst immers een zinloze, overbodige en dubbelzinnige term. Het neemt namelijk tegelijk afstand van een geloof in God (‘a’) en omarmt het tegelijk (‘theïsme’). Ofwel, het trekt de ‘atheïst’ alsnog in het godsdienstige domein. Mijn reactie bij de video:

Dit soort religieuze marketing komt veel voor. Het maakt vooral iets duidelijk over die marketing zelf. Daarnaast kan in de huidige tijd van sociale media, manipulatie van het nieuws en nepnieuws een claim van iemand die zegt bekeerd te zijn niet op voorhand geloofd worden. Zie ook:  http://www.patheos.com/blogs/friendlyatheist/2016/08/20/christian-evangelist-describes-his-militant-atheist-past-spoiler-it-involved-reading-books/

Wat vooral voor het atheïsme pleit is dat het het niet nodig acht om bekeerlingen te claimen, mee te vechten op de overvolle religieuze markt met vele concurrenten en zichzelf voortdurend op de borst te kloppen. Het verschil tussen het atheïsme (wat dat ook is) en gevestigde godsdiensten als het christendom, jodendom, hindoeïsme, boeddhisme of de islam is dat het van degenen die het inspireert niet wil dat ze aan een hogere macht denken, maar dat ze zelf denken.

Khaled Al-Gindi en Jonathan Morris verketteren atheïsten

Gevestigde religies bestaan dankzij de uitsluiting van de ander. Religie is een mooi verpakt snoepje met verdovende werking. Het is van binnen zacht en van buiten hard. Vertegenwoordigers van religies is door de eeuwen aangeleerd om hard op te treden tegen zowel dissidenten in eigen kring als andersdenkenden. De laatsten kunnen prachtig dienen als zondebok. Alleen door goede interne organisatie en een strijd van selectie die veinzen, aanpassing, inschikkelijkheid, machtsvertoon en hardheid combineert kan een religie overleven. De concurrentie in de religieuze sector is groot. Naar verluidt zijn er in totaal zo’n 1,1 miljard ongebondenen.

Als atheïsten, agnostici of nihilisten dezelfde agressieve toon zouden aanslaan tegenover gelovigen zou de wereld er een stuk onaangenamer door worden. Er is trouwens een minderheid van ’nieuwe’ atheïsten als Sam Harris die door vooral linkse tegenstanders in dezelfde hoek geframed wordt. De Egyptische prediker Khaled Al-Gindi meent dat er geen plek is voor atheïsten in Egypte. Ze moeten maar emigreren. Wat hij zegt is in lijn met de concept Grondwet die uitgaat van de islamitische sharia en formeel christenen en joden noemt, maar atheïsten geen rechten biedt ondanks alle mooie woorden over gelijke rechten voor allen. In de VS toont priester Jonathan Morris ter profilering dezelfde onverdraagzaamheid jegens niet-gelovige andersdenkenden.

Hulpbisschop Mutsaerts claimt atheïsten voor z’n leeglopende kerk

‘Het mooie van atheïsten vind ik wel dat ze – terwijl ze wonderen van de hand wijzen – er met een groot geloof op vertrouwen dat IMF, Silicon Valley, politiek en Johan Cruijff alle kwalen van de mensheid zullen verhelpen. Als atheïst heb je echt een groot geloof nodig’, aldus mgr. Rob Mutsaerts, de Rooms-Katholieke hulpbisschop van Den Bosch in een opinieartikel voor het Katholiek Nieuwsblad. Dat vraagt om een antwoord.

Ik stel me Mutsaerts voor die voor zijn computer of met zijn ganzeveer zich tevreden in de handen wrijft omdat het hem gelukt is atheïsten een groot geloof toe te dichten. Haha, hij zal die perfide atheïsten krijgen. Zijn betoog is geslaagd omdat die ene zin klopt. De rest is bijzaak. Maar Mutsaerts is uiteraard niet voor niets hulpbisschop. Hoewel hij mag waarnemen voor de zieke bisschop Antoon Hurkmans  die hij in z’n Groene Pepers de grond in boorde. Zo zijn daar de omgangsvormen. Mutsaerts is de Zwarte Piet van Sinterklaas. De tovenaarsleerling die in de pot mag roeren maar de formules onvoldoende kent en rampen kan veroorzaken.

Mutsaerts staat niet als tacticus bekend. Hij zou niet eens conservatief zijn, maar eerder ‘uiterst autoritair’. Diplomatie en elementair fatsoen zouden niet aan hem besteed zijn. Hij schept een wereldbeeld van onverdraagzaamheid. Of de kritiek klopt valt niet vast te stellen, maar pittig klinkt het wel. Binnen subculturen als de Rooms-Katholieke kerk gunnen leden elkaar nu eenmaal niet het licht in de ogen. Het zij Rob Mutsaerts vergeven dat hij vooruitgangsdenken met atheïsme verwart. De samenleving is niet maakbaar, maar door de ander dat in de schoenen te schuiven klopt voor even die ene zin. Bij Mutsaerts is lekker maar één zin lang.

Is het flauw om Mutsaerts via z’n karakter en conservatieve opstelling aan te spreken? Welnee, ethos is een van de klassieke middelen om te overtuigen. Mutsaerts neemt trouwens een loopje met de argumentatieleer.

Hij vermengt geheel en deel door Richard Dawkins gelijk te stellen met het atheïsme. Hij stelt zonder enige onderbouwing dat ‘ratio niet in staat [is] de waarheid te vinden‘. Mutsaerts vervangt als een deconstructivist de ratio vervolgens door de suggestie en de reductie. Hij claimt geloof als iets dat geconserveerd moet worden: ‘In die zin is de Kerk altijd conservatief.’ Het zal wel en het is vermakelijk om te zien hoe zo’n stammenstrijd tussen Rooms-Katholieken gevoerd wordt. Maar waarom hij ook nog het atheïsme als geloof denkt te moeten claimen laat deze hulpbisschop in het midden. Is het omdat zijn eigen geloof afkalft en katholieke kerken in hoog tempo moeten sluiten omdat de katholieken of weglopen of de kerk uitgejaagd worden? Moet het atheïsme het eigen ongeloof en de leeglopende kerk compenseren? Dat heet paniekvoetbal.

Foto: Amsterdam. De St. Nicolaasbasiliek aan de Prins Hendrikkade. Credits: Nationaal Archief.

Atheïsme als wanbegrip dat toch zin heeft. Met Richard Dawkins

Richard Dawkins is een zogenaamde ‘new atheist’, als deel van een activistische vorm van atheïsme die sinds een jaar of 15 de confrontatie met religie niet schuwt en zichzelf graag als rationeel en verlicht wil onderscheiden. Steven Ketell zet het op een rijtje in de notitie ‘Faithless: The politics of new atheism’.

Zowel met het een als het ander heb ik niets. Religie heeft me nooit geïnspireerd. Geloven is echter wel een interessant fenomeen als mensenwerk. Niet kathedralen, maar de godsdiensten zelf zijn de meest imposante constructies die mensen hebben gebouwd. Om zin te geven aan een schijnbaar zinloos leven. Theoloog Harry Kuitert zei: ‘Alle spreken over boven komt van beneden, ook het spreken dat beweert van boven te komen’.

Het atheïsme inspireert me evenmin. Waarom zou iemand zich met een negatief begrip afzetten tegen de afwezigheid van geloof in goden om zich positief te onderscheiden? Om zich zo indirect weet aan religie te binden. Iemand die nooit iets met religie heeft gehad hoeft geen rekeningen te vereffenen. Godzijdank.

Kettell merkt op over ‘new atheist‘ Sam Harris: ‘Sam Harris (2007), for example, has argued that the continued use of the term ‘atheism’, as defined purely by its relationship to religion, has been “a mistake of some consequence” that has contributed to the marginalisation of atheism as little more than a “cranky sub-culture”. Instead, Harris argues for the rejection of all labels, maintaining that “there is no reason for us to fight in well-ordered ranks, like the red coats of Atheism”, and that victory will only be achieved when the very notion of god is no longer taken seriously and atheism becomes “scarcely intelligible as a concept”.‘

Het is een keuze. Of frontale aanval of gefragmenteerde guerrilla. Of atheïsme optuigen als een politieke positie die zich strijdvaardig tegenover religie positioneert. Of atheïsme als losse beweging die de oude herkomst van het a-theïsme voorbij is maar minder doelmatig is en al op de toekomst vooruitloopt. Voorlopig voel ik me comfortabel door te pleiten voor het begrip secularisme dat zegt dat alle levensbeschouwingen gelijkelijk naast elkaar behoren te bestaan. Zonder de ene voor te trekken of de andere te bevorderen. Maar dit secularisme is een nog niet gerealiseerd eindpunt. Voorlopig zijn de ‘new atheïst’ nodig die vuile handen willen maken om de voorkeurpositie van religies af te breken. Het is niet anders. We moeten het ermee doen.

Botsing bij Bill Maher tussen Ben Affleck en Sam Harris. Over islam?

Waar ligt de nuance over de islam? Vele posities kunnen over deze religie ingenomen worden: De islam is in de grond achterlijk en zou niet te verenigen zijn met democratie en een eigen rechtssysteem hebben dat haaks staat op de nationale rechtssystemen. Of de islam zou juist een religie van vrede zijn. Tussen die posities bestaan allerlei grijstinten. De islam is aan het emanciperen en loopt achter op de religies die grotendeels of volledig geëmancipeerd zijn. De islam wordt gekaapt door politieke groeperingen die deze religie misbruiken en in een kwaad daglicht stellen. De wereldreligie islam is te divers om nog over de islam te kunnen praten. ISIS vertegenwoordigt de islam. ISIS vertegenwoordigt niet de islam. De islam is kortom een dankbaar gespreksonderwerp voor verhitte discussie. Conclusie is dat ons beeld ervan versplinterd is.

Wat acteur Ben Affleck in de show Real Time with Bill Maher vertoont is opmerkelijk. Affleck is opgewonden en schiet vanuit de heup. Zonder de voorgeschiedenis te kennen lijkt zijn actie uit het niets te komen. Niets is minder waar. Atheïst Sam Harris ligt al lange tijd onder vuur van linkse journalisten als Glenn Greenwald die hem in april 2013 in The Guardian met Richard Dawkins en Christopher Hitchens bestempelde tot ‘New Atheists’. Greenwald en zijn medestanders verwijten Sam Harris en wat ze zien als andere nieuwe atheïsten in hun anti-islamisme door te slaan en zo indirect het Amerikaans militarisme in verdediging te nemen. In een postmortem op het gesprek zegt Harris te vermoeden dat Ben Affleck zijn werk niet eens kende, maar op het spoor werd gezet door Greenwald: ‘I suspect that among his handlers there is a fan of Glenn Greenwald who prepared him for his appearance by simply telling him that I am a racist and a warmonger.’

Greenwald lijkt zo teleurgesteld in de opbouw van de Amerikaanse controlestaat, het buiten de orde plaatsen door president Obama van klokkenluiders als Chelsea Manning of Edward Snowden en de gevestigde media die hun controlerende rol verzaken dat-ie het geloof in de liberale democratie verloren heeft. Bill Maher en Sam Harris hebben dat geloof nog wel -en stellen het zelfs centraal- maar zijn in de visie van het Greenwald-kamp niet kritisch genoeg op de gevestigde macht, de controlestaat en de veiligheidsindustrie. Wat terechte kritiek lijkt. Er gaapt een kloof tussen beide kampen. Greenwalds ontwikkeling dat-ie alles en iedereen afwijst die direct of indirect de aanval op de gevestigde macht verzwakt of riposteert wijst op radicalisering.

De nuance over de islam heeft doorgaans niks met de islam te maken, maar alles met politieke standpunten over andere onderwerpen. Zoals het geloof in de liberale democratie of de kritiek op de controlestaat. De profilering pro of contra islam, of pro of contra andere deelnemers aan het debat wordt zo een afgeleide van iets anders. Islam is niet het onderwerp -ook omdat deze religie in het Westen weinigen intrinsiek echt interesseert- maar wel de katalysator. Zodat vooral de animositeit tussen Harris en Greenwald de mening van Affleck over de islam aanscherpt. Met de vraag hoeveel dat uiteindelijk waard is als valide uitspraak over de islam. In elk geval geldt dit voor de  generalisten die geen islam-deskundigen zijn. Zo ontstaat ook in de media een proxy-war -om een modeterm te gebruiken- waar niets lijkt wat het is. En zeker de islam niet.

Tweede Kamer ziet nu geen aanleiding voor onderzoek kinderrechten in religieuze organisaties

In twee posts hier en hier vroeg ik aandacht voor kinderrechten binnen religieuze instellingen. Ook vroeg ik naar een grootschalig wetenschappelijk onderzoek om de positie van genoemde kinderen in kaart te brengen.

Aanleiding was de Evangelie Gemeente Utrecht (EGU) die diensten aanbiedt aan kinderen. Zoals aan meisjes van 8 jaar die het meerjarige programma ‘Sampie’ volgen dat gebaseerd is op het lesprogramma BreakOut van de Amerikaanse Saddleback Church. Het gaat niet specifiek om de EGU en het gaat er niet om dat daar sprake zou zijn van misstanden. Het gaat om de ontwikkeling en de groei van kinderen. Ik vatte dat aldus samen: ‘Mij baart het zorgen dat kinderen van acht jaar in een cursusprogramma van 30 lessen wordt geleerd ‘om verantwoordelijkheid te dragen, leiderschap en dienstbaarheid’. Hoe stimulerend of hoe dwingend is dat?’

Mijn zorgen en het verzoek om een onderzoek stuurde ik naar enkele woordvoerders Justitie/Kinderrechten in de Tweede Kamer. Hun antwoord was in grote lijnen eensluidend. Ze zetten zich in voor kinderrechten, maar zien geen misstanden of directe aanleiding voor een onderzoek. Drie kamerleden antwoordden inhoudelijk. Michiel van Nispen (SP) citeerde ik al in een vervolgstuk. Loes Ypma (PvdA) bedankte voor de suggestie van een grootschalig onderzoek, maar: ‘Het is te bediscussiëren of de peuterklassen etc waar u naar verwijst kindermishandeling is, of juist een mooie bijdrage aan de opvoeding’.  Joost Taverne (VVD) gaf een juridisch antwoord en wees op de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting, en de scheiding tussen kerk en staat. Hij merkte op dat hij het scherp in de gaten houdt, maar ‘dat er geen wettelijke grenzen worden overschreden bij kinderdiensten van religieuze organisaties’. Tekent de verwijzing naar het strafrecht niet juist het tekort?

Vraag is of de wettelijke benadering die deze kamerleden volgen zinvol is om te komen tot een oriënterend sociaal-wetenschappelijk onderzoek over de kinderrechten binnen religieuze organisaties. Hebben wetgevers een instrument om artikel 14 IVRK te toetsen dat in een toelichting zegt: ‘dat kinderen niet gedwongen of verplicht mogen worden om een bepaald geloof te hebben, niet door hun ouders en niet door de regering. Ouders mogen kinderen wel stimuleren om een bepaald geloof te volgen. De regels van een geloof mogen alleen nooit schadelijk voor kinderen zijn.’ Kortom, zowel ouders als overheid dienen terughoudend op te treden. Maar hoe kan de overheid dat afwegen als het geen onderzoek doet en geen overzicht heeft in welke mate ouders die hun kinderen lesprogramma’s van religieuze instellingen laten volgen minder terughoudend optreden? Hoe kan zonder betrokkenen te bruuskeren dat gat tussen theorie en praktijk overbrugd worden?

Rechten van kinderen die nog niet de jaren des onderscheids (interpretatie: 7 of minimaal 12 jaar) bereikt hebben en daarom beïnvloedbaar zijn is een aloude discussie die al door strijdbare atheïsten als Richard Dawkins en Christopher Hitchens is aangekaart. Wat is de vrijheid voor het kind en wat voor de ouder? Zonder te beweren dat deze atheïsten gelijk hebben stellen ze vragen over een religieuze opvoeding die het nadenken waard zijn. Ze stellen dat het kinderen vooral beperkt in keuzes in hun latere leven: ‘religieus onderwijs vangt ze bewust in een manier van leven waar het steeds moeilijker aan te ontsnappen is als ze opgroeien’.

Op zijn minst rijst de vraag of programma’s voor kinderen binnen religieuze instellingen op alle onderdelen in lijn zijn met de kinderrechten. Vooral bij het aanbieden van lesprogramma’s aan jonge kinderen van 0 tot 6 jaar zoals de EGU doet kan afgevraagd worden of dat beredeneerd vanuit de kinderrechten samengaat met de onderwijsdoelstelling (artikel 29 IVRK) gericht op ‘zo volledig mogelijke ontplooiing van de persoonlijkheid, talenten en geestelijke en lichamelijke vermogens van het kind‘. EGU zegt over kinderen tot 12 jaar: ‘Kinderen leren veel van zien doen, nadoen, en zelf doen!’ Vooral dat nadoen zou de wetgever die kinderrechten niet strikt-juridisch interpreteert zorgen moeten baren over de vrijheid van gedachte van genoemde kinderen.

Foto: Still uit documentaire Jesus Camp (2006) van Heidi Ewing. Video: Toelichting op Movies that Matter: ‘Jesus Camp is een controversiële documentaire over de conservatieve Christelijke beweging in de Verenigde Staten. Op onthutsende wijze is te zien hoe kinderen in een zomerkamp worden gemanipuleerd en klaargestoomd om het geloof te verspreiden.’