Forum voor Democratie is een sekte met partijleider Thierry Baudet als alleenheerser. Er heerst een soort religie als in de katholieke kerk waar schandalen worden toegedekt en het eigen gedachtegoed wordt gezien als een groter gelijk dan dat van elk ander. Ethiek is verschrompeld en leidt tot grensoverschrijdend gedrag.
Vergelijk het met Donald Trump die blindelings wordt gevolgd door een deel van zijn partij en die zich onkwetsbaar voelt. Hij zou volgens eigen zeggen iemand op Fifth Avenue kunnen vermoorden zonder dat hij zou worden opgepakt. Afgelopen week kwam aan die zelfoverschatting een eind toen hij in New York werd aangeklaagd en voorgeleid voor valsheid in geschrifte in de kwestie van een pornoactrice die zwijggeld is betaald.
Dat is blijkbaar de cocktail van radicaal-rechts: neerbuigendheid jegens vrouwen, racisme en anti-semitisme, financiële malversaties, en het intimideren en vernederen van partijgenoten. En aanschurken tegen Poetin met zijn geheime fondsen.
Het kan dat het de achterban van Baudet niks uitmaakt. Maar die achterban is gekrompen en in zichzelf gekeerd. Het gelooft nog uitsluitend de eigen partijmedia. Die doen geen verslag van Baudets wangedrag en amateuristisch opereren als politicus. Het zijn de zwevende kiezers die door de berichtgeving over het wangedrag binnen FvD de partij de rug toekeren.
Bedenk dat bij de provinciale verkiezingen van 2019 FvD nog de eerste partij was. In 2023 is de partij bij de provinciale verkiezingen weggezakt naar de 13de plek. Baudet had goud in handen en heeft dat verkruimeld. Baudet is een slechte politicus en heeft meermalen toegegeven dat de startkwalificatie als politicus mist. Door overschreeuwen en intimideren probeert hij zijn macht binnen zijn partij te handhaven.
Of Baudets grensoverschrijdend gedrag oorzaak of gevolg is van de neergaande lijn van FvD is de vraag. De partij wordt door de top als een commerciële onderneming gerund. Politiek doet er niet toe. Wat resulteert is een combinatie van een sekte, een studentencorps, een oplichtersbende en een tegenpartij die overal tegen is. Blijkbaar ook tegen zichzelf.
Edvard Karlman (1876-1948) was een Zweedse, lutheraanse zendeling in Kingoyi, Kongo. In de regio van de Bwende. Uit Karlmans foto’s die zijn opgenomen in de collectie van de Zweedse Staatsmusea voor Wereldcultuur straalt de zendingsdrift ervanaf. Opzet van de christelijke, witte missionarissen was de bekering van de lokale stammen tot het christendom.
De paternalistische houding van de Europeanen die valt samen te vatten als ‘The white man’s burden‘ om ‘minderbeschaafde’ volkeren te koloniseren wordt nu als onaanvaardbaar ervaren, maar was toen zo vanzelfsprekend dat het op vele foto’s werd aangedikt.
Om de missie te verantwoorden werd de religie van de Bwende door de christenen een sekte genoemd en het christendom waartoe ze zich bekeerden niet. Dat is de macht van de winnaar die de beeldvorming bepaalt over wat een aanvaardbare godsdienst is. Op z’n best wordt zo’n godsdienst van een ‘minderbeschaafd’ volk als de Bwende als exotisch en vreemd beschreven door een welwillende, westerse antropologische bril die slecht één kant uitkijkt.
Schermafbeelding van deel artikel ‘Inwoners Staphorst laten zich stiekem vaccineren‘ van RTL Nieuws, 23 oktober 2021.
Twee prominente berichten die vandaag het nieuws halen hebben op het eerste gezicht niets met elkaar te maken, maar bij nader inzien wel. Ze roepen de vraag op wat een sekte is. Waar gaat sociale dwang, ofwel dwingende machtsuitoefening van de gemeenschap over in een gesloten waardesysteem waaruit geen ontsnappen mogelijk is?
Het eerste bericht gaat erover dat inwoners van het orthodox-christelijke Staphorst zich in het geheim laten vaccineren omdat ze ‘doodsbang’ zijn voor het oordeel van de gemeenschap. Een van oorsprong Afghaanse, niet gelovige huisarts gaat stiekem bij deze inwoners langs. De gemeenschap dwingt de gelovige inwoners zich uit religieuze redenen niet te laten vaccineren voor COVID-19, maar ze willen zich vanwege gezondheidsredenen wel laten vaccineren. dat kan dus alleen in het geheim.
De ironie is dat strijdbare anti-vaxxers de overheid deze dwang verwijten waar ze in praktijk elkaar mee gijzelen. De overheid in Den Haag is de bliksemafleider die verwijten gemaakt wordt die in wezen bedoeld zijn voor de buurman of geloofsgenoot. Maar die door onmacht en sociale druk niet openlijk aan de eigen kring gericht kan worden.
Schermafbeelding van deel artikel ‘Inwoners Staphorst laten zich stiekem vaccineren‘ van RTL Nieuws, 23 oktober 2021.
Het tweede bericht gaat over de 72-jarige kungfu-leraar René L. die dertig jaar lang ongeveer vijftig volgelingen manipuleerde en zich opstelde als ‘een soort god’. Twee Volkskrant-journalisten hebben het uitgezocht en er een podcast met die naam over gemaakt. Op maandag 25 oktober 2021 staat René L. voor de rechter in Roermond, op verdenking van zware mishandeling en bedreiging met een vuurwapen.
Schermafbeelding van deel artikel ‘HOE BELANDEN MENSEN IN EEN SEKTE? ‘IK KON OP DAT MOMENT GEEN NEE ZEGGEN‘ op Linda, 23 oktober 2021.
Veelzeggend is de wending in een bericht van de Linda over deze kwestie. Dat gaat zo: ‘Bij het woord sekte denk je al snel aan een Bhagwan-achtige commune van mensen die in gekleurde gewaden in een kring mediteren. Maar de leerlingen van L. blijken heel gewone, intelligente mensen (…).
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar bij het woord sekte denk ik niet aan mensen in gekleurde gewaden. Dat is iets van 40 jaar geleden. Ik denk tegenwoordig vooral aan extreem-rechtse complotdenkers die in een gesloten wereld leven en niet meer voor rede of andere opvattingen vatbaar zijn. Vaak hebben ze in het leven een afslag gemist door een gefnuikte carrière, stukgelopen relatie of een existentieel gevoel van miskenning en zijn verbitterd geraakt. Ze kunnen intelligent zijn of dom. De overeenkomst is dat ze geen nee durven te zeggen tegen de leiders van de gemeenschap waar ze deel van uitmaken.
Denk aan de QAnon-beweging en voormalig president Donald Trump die aanhangers laten geloven in alternatieve theorieën en complotten die aantoonbaar in tegenspraak zijn met de werkelijkheid. Daarnaast worden deze gelovigen door hun leiders bewust afgesloten van de buitenwereld en dagelijks gevoerd met misleidende berichten waardoor ze steeds verder een alternatieve fantasiewereld worden ingetrokken waaruit mentaal bijna geen ontsnappen meer mogelijk is.
Wat is het verschil tussen het gesloten wereldbeeld van de orthodox-christelijke gemeenschap van Staphorst dat strikt verticaal-hiërarchisch is ingericht en de gemeenschap van rechtse complotdenkers die de buitenwereld als bedreiging ziet, de eigen kring als redding en zich afsluit voor informatie van buitenaf? Het gaat in beide gevallen om een gesloten waardesysteem dat de kenmerken van een sekte vertoont. Ze vluchten precies de richting op die ze niet zouden moeten gaan. Alsof iemand die zegt voor een uitslaande brand te vluchten zalig de vlammen inloopt onder de verwensing dat de rest van de wereld in brand staat.
Waarom wordt het maatschappelijk meer aanvaard om over degenen die deel uitmaken van de QAnon-beweging te zeggen dat ze in een sekte zitten en over orthodoxe-christenen die evenzeer lijden aan een gesloten wereldbeeld niet? Dat is onwillekeurig en onverklaarbaar. Het verschil valt louter te beredeneren vanuit een verschil in maatschappelijke acceptatie en niet vanuit de zaak zelf.
Schermafbeelding van deel column ‘Balanceren op de coronascheidslijn‘ van Kiza Magendane in NRC, 1 oktober 2021.
Als lezer van NRC laat ik de columns van Kiza Magendane aan me voorbijgaan. Dat is niet erg, je hoeft niet alles te lezen. Maar de kop van de recente column ‘Balanceren op de coronascheidslijn‘ van 1 oktober 2021 zette me aan tot lezing. Wat is dat voor balanceren? Ik ben het hartgrondig oneens met deze column en heb onderstaande reactie geplaatst op de FB-pagina van NRC bij deze column. Ik hoop dat mijn reactie eraan meehelpt om het debat binnen de redacties van NRC over de eigen rol in de versterking van de democratie op een hoger peil te brengen:
Vreemd artikel dat iets wat cultureel is probeert te reduceren tot het persoonlijke. De bedoeling ervan is ongetwijfeld een poging om te verbinden, maar het artikel bereikt het omgekeerde. Kiza Magendane slaat de plank mis. Zijn poging pakt averechts uit omdat zijn horizon niet breed genoeg is.
Hij mist wat hij voor zijn ogen ziet: een culturele oorlog. Hij bespeurt niet dat fanatieke anti-vaxxers en hun meelopers in een sekte-achtige omgeving zijn beland waar ze mentaal gevangen worden gehouden en niet meer na kunnen denken. Magendane mist niet alleen deze ontwikkeling, maar keert het om en oppert dat de nadenkende Nederlanders niet nadenken, maar gevangen worden gehouden in hun frame die door politiek en big pharma wordt opgelegd.
Magendane relativeert alles kapot. Het klinkt wijs, maar is dom. Hij helpt eraan mee de tegenkracht te ontmantelen die de beste weerstand biedt aan de ontregelaars die van binnenuit en van buitenaf om politieke redenen zand in de motor van de Nederlandse democratie strooien.
COVID-19 is geen nieuwe politieke scheidslijn in Nederland zoals hij suggereert. Het is een oude scheidslijn die tegenstanders van de bestrijding van de pandemie aanwenden om aan invloed te winnen. In andere omstandigheden hadden ze met hetzelfde effect een andere aanleiding gevonden. Bijvoorbeeld het klimaat, de immigratie of de EU.
Deze enerzijds-anderzijds column van Magendane die geen stelling neemt en de kool en de geit lijkt te willen sparen maakt somber. Dat zo’n relativerende, pseudo-humanistische column wordt geschreven is begrijpelijk, maar waarom NRC het in deze vorm plaatst is onbegrijpelijk. Het houdt in dat de serieuze media nog steeds onvoldoende beseffen wat hun rol is in het versterken van de weerbaarheid van de democratie.
De plaatsing van deze column geeft aan dat de Nederlandse media nog steeds niet beseffen in welk risicovol stadium Nederland is aangeland. De anti-vaxx beweging is een min of meer toevallig breekijzer om de Nederlandse democratie te beschadigen. Het is een internationale beweging die door anti-democratische landen en organisaties wordt gevoed waarvan het Nederlandse filiaal wellicht nu nog tamelijk terughoudend opereert, maar die internationale dimensie geeft de potentie weer tot wat het kan uitgroeien. Daar zit het gevaar.
Deze auteur gaat zelfs nog een stapje verder als hij zich afvraagt of ‘sceptici en dwarse denkers gelijk hebben’. Hij keert de waarden om. Deze column staat wat betreft auteur en NRC-redactie die dit plaatst voor het gebrek aan urgentie over de eigen rol van de Nederlandse media.
Het is ongetwijfeld zo dat de meeste anti-vaxxers in hun sekte-achtige omgeving niet meer met feiten overtuigd kunnen worden, want ze zijn al te ver afgedwaald van de realiteit. Ze moeten daarom niet met feiten benaderd worden. Daar zit Magendane op het goede spoor. Maar dat moet wel gebeuren vanuit een richtinggevend en duidelijk omlijnd idee dat de democratie het waard is om voor te vechten. Dat is de bedding om de sceptici en dwarsdenkers er weer bij te trekken. Dat idee geeft Magendane echter weg zonder er iets voor terug te vragen. Dit is defaitisme met een verkeerd blikveld.
De video van het progressieve PAC (political action committee dat privé geld inzamelt om verkiezingen of wetgeving te beïnvloeden) Meidas Touch is onweerlegbaar waar, maar toch klopt het niet.
De Republikeinse partij onder Trump is een onmiskenbaar een cult omdat het alle kenmerken ervan vertoont, zoals godsdienstwetenschapper Reza Aslan al in 2017 in de LA Times beweerde. In een commentaar van april 2018 verwees ik daarnaar. Vooral sinds Trumps verkiezingsnederlaag in november 2020 is de Republikeinse partij geradicaliseerd en verschanst het zich in apartheid, leugens, misleiding en obstructie van de politiek. De waarheid is het slachtoffer. Met deze tactiek van de verschroeide aarde beschadigt het overigens niet alleen het beoogde doelwit, namelijk de Democraten en president Joe Biden, maar ook de VS, de gevestigde religie en de politieke wil tot samenwerking en verbinding.
De video klopt in het opsommen van de feiten, maar niet in het middel om daar een eind aan te maken: ‘We must vote them out!‘. Als er in de Senaat niet tijdig een brede, veelomvattende stemrecht of Voting Rights wet wordt aangenomen, dan is dat een loze oproep. Het geheel of gedeeltelijk afschaffen van de zogenaamde filibuster zodat in de praktijk geen 60, maar 50 stemmen nodig zijn voor een meerderheid is een eerste voorwaarde om de obstructie van de Republikeinen passend te beantwoorden.
De oproep gaat voorbij aan wat er op dit moment gebeurt in de staten waar de Republikeinen de bestuurlijke macht hebben. Ze hebben het in een kleine meerderheid van de staten voor het zeggen. Het stemrecht wordt niet alleen in staten als Texas zo aangepast dat in de toekomst zwarte en gekleurde minderheden ontmoedigd worden om te gaan stemmen door het opwerpen van praktische belemmeringen. Wat veel belangrijker is, nu maken de Republikeinse bestuurders nieuwe kieswetten die hun de bestuurlijk-administratieve middelen in handen geeft om los van de werkelijke uitkomst van verkiezingen een winnaar aan te wijzen. Het is zoals Stalin zei: ‘Het gaat er niet om hoe de mensen stemmen, maar wie de stemmen telt’.
‘Stem ze weg’, is daarom een onderschatting van de politieke situatie op staatsniveau van dit moment. Het enige wat helpt is het voor dit specifieke doel buiten werking zetten van de filibuster om in de Senaat de For the People Act aan een meerderheid te helpen. Dan kunnen op federaal niveau de recente Republikeinse aanpassingen teruggedraaid worden, inclusief het mandaat voor Republikeinse bestuurders om de uitslag van verkiezingen te overrulen.
Daarmee zijn nog lang niet alle onregelmatigheden in de kieswet verdwenen zodat de bevolking niet correct vertegenwoordigd is in de uitslagen van verkiezingen. Ook als ze wel gaan stemmen. Het is onverklaarbaar dat dunbevolkte gebieden even zwaar tellen als dichtbevolkte gebieden waar Democraten in de meerderheid zijn. Evenmin is het logisch dat gebieden als Washington DC en Puerto Rico niet vertegenwoordigd zijn in de Senaat, terwijl dat laatste unincorporated territory meer dan vijfmaal zoveel inwoners heeft dan de Republikeinse staat Wyoming. Een 18de eeuwse anomalie is het Kiescollege (Electoral College) waardoor swingstates een relatief groot gewicht hebben en de campagnes daar geconcentreerd worden. Het hertekenen van kiesdistricten (gerrymandering) bevoordeelt de Republikeinen in het Huis en is een tendens die alleen maar sterker wordt. Het geeft hun een voordeel van tientallen zetels dat het verschil kan uitmaken tussen winst en verlies. Met als gevolg dat Republikeinen driekwart van de zetels in een staat binnenslepen waar ze nog geen 60% van de stemmen behalen.
Ook als de For the People Act wordt aangenomen is het nog maar de vraag of bij de tussentijdse verkiezingen van 8 november 2022 de Democraten hun kleine meerderheden in Huis en Senaat behouden. Zeker wat het Huis betreft is de verwachting dat de Democraten daar hun meerderheid gaan verliezen. Waardoor de rode loper voor obstructie van de Republikeinen wordt uitgerold en de regering Biden in haar laatste twee jaar machteloos wordt gemaakt.
Het ligt aan twee aspecten of het de komende jaren ook zo zal gaan. Het eerste is de vraag of er een volledige oorlog binnen de Republikeinse partij uitbreekt waarbij de Trumpianen tegenover degenen komen te staan die Trumps macht willen breken. Onduidelijk is of Trump meedoet aan de verkiezingen van 2024. Opvallend was afgelopen week dat Trump in een bijeenkomst in Georgia de Democrate Stacey Abrams als kandidaat-gouverneur verkoos boven de Republikeinse gouverneur Brian Kemp die volgens Trump hem onvoldoende had gesteund in de Big Lie. Het andere aspect is het succes van de regering Biden en de volharding en het succes om op te treden tegen de obstructie van de Republikeinen in. Tot nu toe lijkt de regering Biden in deze strijd aan de verliezende hand. Het treedt niet hard op tegen de Trumpianen die op 6 januari 2021 de Amerikaanse democratie omver wilden werpen.
Het gaat er niet om of de mensen gaan stemmen en door progressieve lobbyisten gemotiveerd worden om dat te gaan doen, maar dat op federaal niveau wordt gegarandeerd dat de voorwaarden om te stemmen eerlijk en transparant zijn en de stemmen geteld worden zoals het bedoeld is. Dan nog is het de vraag of de onregelmatigheden in het kiessysteem (vertegenwoordiging in de Senaat, Electoral College, gerrymandering) onderhand niet zo groot zijn geworden dat er nog wel van eerlijke verkiezingen gesproken kan worden. Een fundamentele hervorming is nodig, maar kan niet van de grond komen omdat het samengaat met Republikeins machtsverlies. Deze partij weet dat het verkiezingen alleen nog kan winnen door obstructie en zich te beroepen op oude rechten uit een ver verleden. Die patstelling is geen gelijk spel, maar verlies voor de Amerikaanse democratie.
Schermafbeelding van deel artikel ‘De islam is hard aan verlichting toe‘ van Yesim Candan in het FD, 23 juni 2021.
In het FD houdt Yesim Candan een pleidooi voor wat hij een seculiere islam noemt. Zijn oproep eindigt met een pleidooi voor de benoeming in Amsterdam van een vrouwelijke imam. Candan gaat voor verandering door kleine stappen. Dat is een lange mars door de instituties die veel tijd vraagt.
Vermoedelijk zal hij bij orthodoxe moslims noch bij principiële islamcritici veel steun vinden. Maar zijn inzet is duidelijk: de islam is hard aan verlichting toe. Het is alleen de vraag of de Nederlandse moslims daar op dit moment al aan toe zijn. Want van hen moet de verandering komen. Die kan niet van buitenaf opgelegd worden.
Candan vertelt dat hij de werking van de immobiele islam aan den lijve ervoer toen hij zich voor een zaal islamitische studenten presenteerde als liberale moslim. Hoon, verontwaardiging en woede waren zijn deel. Hij realiseerde zich ‘beduusd’ dat religie door deze mensen als een ‘statisch’ iets wordt gezien.
Statisch betekent onveranderlijk, stilstaand en immobiel. Dat is dus een islam waarvan de gelovigen niet willen dat die verandert. Dat is een islam die niet kan en wil emanciperen. Dus deze islamitische studenten willen niet dat de islam verandert. Ze willen wel de moderniteit naar de islam brengen en profiteren van 21ste eeuwse verworvenheden, maar niet de islam naar de moderniteit brengen. De islam moet in hun visie niet veranderen en hetzelfde blijven in een snel veranderende wereld.
De vermenging van geloof en cultuur is niet uniek voor de islam. Het komt in alle geledingen voor. Naast andere statisch-orthodoxe stromingen in christendom, jodendom, hindoeïsme en andere godsdiensten. Hetzelfde geldt op dit moment voor de woke-beweging van links-radicale studenten en activisten die immobiel in hun standpunten zijn en intolerant voor nuanceringen en tegengeluiden. Opponenten worden als vijanden gezien en moeten bestreden worden. Ook rechts-radicale politieke bewegingen die ook wel nieuw rechts genoemd worden zijn sinds de opkomst van voormalig president Trump in 2016, die voor rugwind zorgde, die weg opgegaan.
De paradox is dat de statische islam zich vanuit het geloof met de cultuur verbonden heeft en in de linkse woke-beweging en de nieuw rechtse bewegingen de cultuur zich met geloof verbonden heeft. De overeenkomst is dat geloof en cultuur in elkaar overgaan en hecht verbonden zijn geraakt en er tussen de twee geen ademruimte meer bestaat. Het is een gesloten wereld met een gesloten wereldbeeld.
Dat laat zich goed onderscheiden in de VS waar het Trumpisme en de QAnon-complottheorie de Republikeinse partij gijzelen die is gaan functioneren als een sekte. De redelijkheid en het overleg met opponenten zijn buiten de orde gesteld. Een sekte is een verschijningsvorm van religie waar de uitsluiting van de ander verregaand is doorgevoerd en leden elkaar in ‘eigen kring’ vasthouden en zelfs gijzelen.
In een commentaar van april 2018 verwees ik naar godsdienstwetenschapper Reza Aslan die Donald Trump een sekteleider en het Trumpisme een sekte noemt. Met vooruitziende blik waarschuwde Aslan in november 2017 in een artikel voor de opstand van 6 januari 2021: ‘Als het presidentschap van Trump verder verslechtert, verwacht dan dat de religieuze vurigheid van veel van zijn volgelingen koortshoogte bereikt. Dat vormt een risico voor het land. Want het enige dat gevaarlijker is dan een sekteleider, is een sekteleider die een martelaar is’.
Het is bijna onmogelijk om van buitenaf de sekte-achtige cultuur van de orthodoxe islam, de geradicaliseerde woke-beweging en geradicaliseerd nieuw rechts af te breken. De geslotenheid en de verkettering van buitenstaanders verhinderen dat. Daarom is het pleidooi van Yesim Candan zo gek nog niet. De emancipatie van de statische islam, de statische woke-beweging en statisch nieuw rechts kan alleen door kleine stappen bereikt worden. Verandering van deze immobiele bewegingen waar geloof en cultuur hecht verbonden zijn is een lang en moeizaam proces.
De conservatieve voormalig Republikeinse strateeg Rick Wilson die een van de oprichters van The Lincoln Project is gaat in gesprek met DW News. Hij wijst op het gevaar van het Trumpisme in de VS en elders en wijst op de noodzaak om deze anti-democratische stroming te bestrijden. Velen verwarren ultra-rechtse stromingen als alt-right, nieuw rechts, extreem-rechts of rechts-populisme met conservatisme. Er zijn overeenkomsten tussen het een en ander, maar de verschillen zijn groter. Voor de duidelijkheid moet toegevoegd worden dat het conservatisme niet eenduidig is. Er zit variatie in. Maar als het buiten de bandbreedte komt houdt het op conservatisme te zijn.
Ook journalisten van Nederlandse media maken dat onderscheid tussen het rechts-populisme en conservatisme onvoldoende. Waarbij de vraag is of ze het niet begrijpen of het met een specifieke bedoeling bewust verkeerd voorstellen. Dat is een gemiste kans om de urgentie van het gevaar van het Trumpisme te beseffen. Signaleren van ontwikkelingen is toch een hoofdtaak van de journalistiek. Iemand als Thierry Baudet wordt soms een conservatief genoemd, wat hij in de verste verte niet is of ooit is geweest. Hij heeft reactionaire denkbeelden over kunst, wetenschap, journalistiek, architectuur, samenleving, democratie en politiek die ver af staan van het conservatisme.
Ook een socioloog en politicoloog als Merijn Oudenampsen die zich meermalen over dit onderwerp uitliet heeft een gereduceerd en verwrongen beeld van wat conservatisme is. Hij lijkt de gelijkschakeling of vermenging van Trumpiaans alt-right met conservatisme te gebruiken om dat laatste in een kwaad daglicht te stellen. Hij komt daar nog mee weg ook. Ik vind hem partijdig en niet objectief en schreef in een commentaar over Tim Carney van september 2019: ‘Linkse opinieleiders als Merijn Oudenampsen dichten het conservatisme zelfs een revolutionaire dimensie toe zodat ze het naadloos kunnen verbinden met de denkwereld van Thierry Baudet of Donald Trump. Dat is bedenkelijke en kwaadaardige retoriek. Dat is ongelukkige, linksige intellectuele acrobatiek die vanwege de eigen politieke agenda het onverenigbare probeert te verenigen. Dat zou niet erg zijn als het de verwarring niet vergroot over wat conservatisme is.’
De constatering is dat het Nederlandse publieke debat over politiek rechts waarbij Trumpisme en conservatisme niet worden onderscheiden van laag niveau is. Met als gevolg dat het debat erover niet van de grond komt. Omdat er in Nederland geen gezaghebbende conservatieve intellectuelen en een conservatieve politieke partij bestaan en progressieven begrijpelijkerwijze maar al te graag het conservatieve gedachtengoed aanvallen, kan de misleiding over wat conservatieve politiek is in de Nederlandse publieke opinie zonder verheldering verder woekeren.
Trump, Baudet, Farage, Orbán, Kaczyński, Jansa of dat soort politici zijn geen conservatieven omdat ze het conservatieve gedachtengoed niet onderschrijven of te ver oprekken. Ze hullen zich af en toe met de mantel van het conservatisme om aan te sluiten bij een gelauwerde traditie waarvan ze hopen dat die op hen afstraalt. Dat is nep.
Conservatieven als Rick Wilson behoorden in de campagne van 2020 tot de felste en best georganiseerde tegenstanders van Trump. Zonder hen had Biden waarschijnlijk niet gewonnen. Juist omdat ze beter dan progressieven wisten hoe ze Trump emotioneel, maar ook programmatisch konden raken en het gevaar van deze anti-democratische en autoritaire stroming voor een levensvatbare en weerbare democratie doorzien.
Vanuit centrum-links perspectief hebben conservatieven onder meer verwerpelijke denkbeelden over medisch-ethische kwesties, belastingdruk en eigendom. Maar dat kan binnen de normale politieke kaders bestreden worden. De bestrijding van het Trumpisme is lastig omdat de aanhangers ervan tot een sekte behoren. Trumpisme is een godsdienst waar mensen zo worden opgejut met racistische en christelijke denkbeelden dat ze tegen hun eigenbelang in handelen. Omdat religie niet om argumenten en verstand, maar om emotie en geloof draait is de normale politieke verstandhouding niet meer mogelijk. Dat is het verschil tussen Trumpisme en conservatisme.
Wat er op dit moment binnen de Republikeinse partij gebeurt, kan beter begrepen worden binnen een religieus of psychologisch, dan binnen een politiek kader. De Republikeinse strateeg Mike Murphy en de Democratische strateeg James Carville geven hun opinie over de gekte in de Republikeinse partij. Politici als senator Ted Cruz weten beter, maar leveren zich over aan de eindstrijd van president Trump. Ze weten dat ze samen met hem ten onder zullen gaan, maar kunnen zich blijkbaar niet aan zijn dwang onttrekken. Geen enkele objectieve waarnemer begrijpt waarom deze Republikeinse politici die nota bene eerder door Trump geschoffeerd werden hun goede naam te grabbel gooien en de politieke geschiedenis in zullen gaan als domme meelopers.
Wat nu gebeurt in de Republikeinse partij doet denken aan een omschrijving van een boek van de Duitse socioloog en filmtheoreticus Siegfried Kracauer: ‘Die These ist, dass es in Deutschland bestimmte „Kollektivdispositionen“ gegeben habe, nämlich eine Neigung zum Morbiden und Makabren bei gleichzeitiger politischer und kultureller Verunsicherung, die zum tieferen Verständnis des Nationalsozialismus berücksichtigt werden müsse‘. Het idee is dat er in het Duitse volk in pakweg de eerste drie decennia van de 20ste eeuw “collectieve disposities” waren die de bedding vormden voor de opkomst van Hitler. Namelijk de neiging tot het morbide en macabere met gelijktijdige politieke en culturele onzekerheid. Welnu, dat morbide en macabere treft nu ook de Republikeinse partij waar de traditionele Republikeinen uit zijn verdreven of zich stilzwijgend ophouden in de marge.
Als lemmingen schaarden de Duitsers zich achter de nationaal-socialisten van wie al snel bleek dat ze een verloren zaak vochten en alle toenmalige grootmachten tegen zich kregen. Maar toen konden ze zich mentaal en fysiek niet meer aan Hitlers dwang onttrekken. Hetzelfde gebeurt nu met president Trump. Hij is net als kanselier Hitler leider van een gevaarlijke sekte die met religieuze aantrekkingskracht en wit racisme zijn volgelingen bezweert en meesleept in zijn eigen ondergang. Het verschil met nazi-Duitsland is dat er een alternatief is en dat president-elect Joe Biden op 20 januari 2021 Trump opvolgt als president. Uit rancune en een slecht verwerkt verlies gijzelt Trump de Republikeinse partij waar hij de baas speelt en probeert hij de Amerikaanse democratie te vernietigen. Na mij de zondvloed, ofwel ‘Après moi, le déluge’ is Trumps hogere waarheid.
Deze storm van gekte zal overwaaien. Zoals alle gektes met de claim van een parallelle wereld overwaaien. Die van de nazi’s en de Japanners in de jaren 1930, die van de hippies in de jaren 1960 of die van de Sovjet-communisten tot 1989 die gegijzeld werden door de leugen van de ideale samenleving die bij nader inzien niet zo volmaakt was. Hoe dan ook zal Trumps macht vanaf januari 2021 afnemen. De harde kern van supporters die angst hebben voor alles wat niet past bij hun witte eigenheid zal hem blijven steunen, maar steeds meer mensen zullen hem hun steun ontzeggen. Het valt te hopen dat in de Republikeinse partij de gekte afneemt en dat de VS zichzelf hervindt.
Het feit dat om te beschrijven wat er op dit moment in de VS gebeurt uitsluitend apocalyptische parallellen kent geeft aan hoe ernstig de situatie op dit moment is. Straks in het theater: The Downfall, Donald Trump in zijn bunker.
Het is tekenend hoe radicaal-rechts zelfs op het moment dat president Trumps handelen in de aanpak van het coronavirus zo duidelijk faalt de eigen achterban nog probeert te misleiden. Dat is zo ver verwijderd van de realiteit dat zo’n poging zelfs de schijn van journalistiek niet meer heeft. De conclusie is dat de medestanders van Trump zo radeloos, maar ook zo verdwaasd zijn in hun aanbidding als leden van de Trump-sekte dat ze niet meer goed beseffen wat ze doen. Zelfs hun afleiding helpt niet meer. Mijn reactie op DDS bij het artikel ‘Democraten ruziën over corona-aanpak Donald Trump. Joe Biden vergeet de naam van het coronavirus’:
Trumps bestrijding van het coronavirus is een ramp. Dat is zelfs zijn aanhangers duidelijk. Tekenend was de chaos op het O’Hare vliegveld in Chicago. Door een maatregel van Trump om de vluchten uit Europa te blokkeren keerden afgelopen weekend tienduizenden Amerikanen overhaast naar huis terug. Het was de verantwoordelijkheid van de federale overheid om dat in goede banen te leiden. Maar Trump had niets laten regelen en mensen stonden urenlang dicht op elkaar gepakt. Tegen de adviezen van de deskundigen in.
Trump is met zijn onvoldoende antwoord op de coronacrisis duidelijk door het ijs gezakt. Trump is een gevaar voor de volksgezondheid. Hij heeft vooral de oudere Amerikanen nodeloos in gevaar gebracht. Trump heeft enkele maanden terug de tests van de WHO geweigerd met als gevolg dat Amerikanen niet getest konden worden en de overheden nu niet weten hoe wijd het virus verspreid is. Zodat het ook niet ingeperkt kan worden. Trump gaat elke keer weer voor de medische deskundigen staan en geeft het publiek slechte of onvolledige adviezen die in tegenspraak zijn met de adviezen van de medische experts.
Wellicht kan het disfunctioneren van Trump zijn achterban niet schelen. Die 42% van de Amerikaanse kiezers die Trump door dik en dun steunen. Wellicht totdat hun ouders of grootouders onnodig overlijden door het onbekwaam handelen van Trump. Maar het zijn de onafhankelijk geregistreerde kiezers die de grootste groep vormen die door dit geknoei afstand zullen nemen van de regering Trump. De president heeft de afgelopen weken voortdurend zijn incompetentie getoond. De paradox is dat de beurzen ondanks het pompen van extra geld in de economie negatief reageren op Trump en het vertrouwen in hem zijn verloren.
Wat Bart Reijmerink zegt over Sanders en Biden is onzin. Een verspreking acht Reijmerink belangrijker dan het onnodig in gevaar brengen van miljoenen Amerikanen zoals Trump doet. Dat zegt vooral iets over het slechte oordeel van Reijmerink. Het zij hem vergeven omdat hij een student is. Hij moet blijkbaar nog tot het inzicht komen wat belangrijk is in het leven en hoe feiten geduid moeten worden. Want Reijmerink laat de feiten uit zijn mening volgen. Als er een voorbeeld is waar dat genadeloos doorgeprikt wordt, dan is dat in het onbekwaam handelen van Trump inzake de bestrijding van het coronavirus.
Trump kan het coronavirus niet met een tweet of een ontslag intimideren. Het virus kost onnodige levens in een uitbraak die mogelijk zes maanden gaat duren en het maatschappelijke en economische leven van de VS totaal ontwricht. Bij goed beleid had dat voorkomen kunnen worden. Beide Democratische kandidaten vallen in het niet bij Trumps incompetentie en gebrek aan leiderschap.
Overigens is Trump niet te vertrouwen dat hij de grondwet respecteert. Er bevangt me steeds meer een onaangenaam gevoel dat Trump de chaos vergroot om het electorale proces te verstoren. Dat heeft hij niet bewust in gang gezet, maar hij ruikt nu zijn kansen en maakt er bewust gebruik van. Nu al zijn de voorverkiezingen in Louisiana en Georgia uitgesteld waar Biden naar verwachting hoog zou scoren. Als we virtueel doorspoelen naar de verkiezingen van november 2020, dan zal Trump alles aanwenden om de chaos van een land dat lijdt voor eigen politiek en economisch profijt verder te vergroten.
Als zijn partij hem niet terugfluit, dan moeten we niet vreemd opkijken dat Trump de verkiezingen verliest, maar in januari 2021 met verwijzing naar de noodsituatie geen afstand van zijn functie doet. Zodat op de gezondheidscrisis een grondwettelijke crisis volgt. Het Kremlin waar Trumps poppenspeler huist ziet de chaos, de implosie van het politieke bestel en het maatschappelijk leven goedkeurend aan.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Democraten ruziën over corona-aanpak Donald Trump. Joe Biden vergeet de naam van het coronavirus’ van Bert Reijmerink op DDS, 16 maart 2020.
In een opinie-artikel in het orthodox-evangelische Christianity Today stelt Mark Galli dat president Trump uit zijn functie verwijderd moet worden omdat hij in de kern immoreel is. Trump is volgens Galli moreel verloren: ‘His Twitter feed alone—with its habitual string of mischaracterizations, lies, and slanders—is a near perfect example of a human being who is morally lost and confused.’ Galli begrijpt waarom evangelicals Trump steunen, maar ‘We believe the impeachment hearings have made it absolutely clear, in a way the Mueller investigation did not, that President Trump has abused his authority for personal gain and betrayed his constitutional oath.’ Galli spreekt zich uit tegen Trump zonder partij te kiezen voor de Democraten. Wat Franklin Graham als zoon van de oprichter van CT in een reactie op Facebook zegt, namelijk dat Galli de kant van de Democraten kiest is voorspelbare onzin, want Galli kiest de kant van de Constitutie en wat hij ziet als de God van de christenen. Of zijn opinie veel verschil uitmaakt is de vraag. In 2016 had Trump de steun van 81% van de evangelische christenen en naar verluidt mikt de Republikeinse partij voor 2020 met 83% steun nog hoger. Hoe immoreel Trump ook is, hoe hij het ambt bezoedelt en aan zelfverrijking doet lijkt niet aan evangelische christenen besteed. Of in elk geval niet aan de oudere generaties. Mark Galli is overigens 67 jaar.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Trump Should Be Removed from Office; It’s time to say what we said 20 years ago when a president’s character was revealed for what it was.’ van Mark Galli in Christianity Today, 19 december 2019.
George Knight 