Kwestie Inès von Rosenstiel. Is Integrative Medicine een nieuwe visie op de gezondheidszorg of een marketingmodel dat geen medisch, maar een cultureel en economisch belang dient?

Schermafbeelding van deel artikel ‘IM-gelovige kinderarts Inès von Rosenstiel krijgt lintje‘ op de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK), 11 november 2021.

Er bestaat verschil van mening over het feit of een kinderarts wel of niet aangesloten is bij de kinderartsenvereniging NVK. Het gaat om Inès von Rosenstiel over wie op een informatiepagina van het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem wordt gezegd dat ze lid is van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). In een artikel van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) van 11 november 2021 lijkt het tegenovergestelde te worden beweerd: ‘In 2010 distantieerde haar beroepsgroep, de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) zich van haar alternatieve praktijken. Von Rosenstiel was overigens geen lid van de kinderartsenvereniging‘. Er staat in dit citaat ‘was‘ zodat het mogelijk is dat ze sinds 2010 alsnog lid is geworden.

Het artikel van de VtdK schetst dat Von Rosenstiel op 8 oktober 2021 op het eerste Nederlandse Integrative Medicine-Congres ‘In or outside the box?‘ in Amersfoort (niet in Arnhem ) is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Ze ontving een lintje uit handen van de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. In zijn lofrede zei hij over haar: ‘Zij stuurt deze mensen niet van functionele therapie naar complementaire therapie en hopelijk ook weer terug, maar ziet de mens als optelsom en zet dus alle methoden in die bewezen hebben te helpen. Patiënten zijn voor haar mensen die de regie kunnen nemen voor een gezonde levenswijze‘.

Schermafbeelding van deel aankondiging IM-congres ‘In or outside the box?’ op 8 oktober 2021 in de Flint, Amersfoort. Via Congressen met zorg.

De VdtK is daar niet gelukkig mee en zegt hierover: ‘De Vereniging tegen de Kwakzalverij vindt de benoeming tot Oranje-Nassau-officier betreurenswaardig, de alternatieve achterban van Von Rosenstiel reageert daarentegen juichend. ‘Inès von Rosenstiel heeft een ontzagwekkende staat van dienst’, aldus de Vereniging Homeopathie in een persverklaring‘. VdtK merkt op dat Von Rosenstiel op andere gebieden te prijzen valt, zoals haar inzet voor het verbeteren van de gezondheid van kinderen in met name ontwikkelingslanden. Maar daarvoor heeft ze het lintje niet gekregen.

De vraag is of Inès von Rosenstiel de deur open zet naar kwakzalverij. In genoemd artikel geeft de VtdK een verklaring over het handelen van Inès von Rosenstiel en de populariteit van de Integrative Medicine: ‘Na een aanvankelijk vlekkeloze loopbaan als kinderarts-intensivist in het AMC is Von Rosenstiel geleidelijk afgegleden naar een bedenkelijk niveau, kritiekloze liefde voor alternatieve geneeswijzen als visualisatie, yoga, babymassage, aromatherapie en muziektherapie. Zij meent dat er in de ziekenhuizen ook plaats moet worden gemaakt voor Chinese acupunctuur. De IM-arts beweert weliswaar dat zij alleen geneeswijzen introduceert, waarvan de werkzaamheid goed is aangetoond, maar legt daarbij geheel eigen zeer soepele criteria aan. Integrative medicine is niets anders dan het binnensmokkelen van alternatieve geneeswijzen in ziekenhuizen. Directies vinden dergelijke initiatieven vaak prima omdat er – op populistische wijze – klanten mee kunnen worden getrokken‘.

Het Consortium voor Integrale Zorg en Gezondheid (CIZG) probeert op haar site de kritiek voor te zijn dat de Integrative Medicine (IM) de deur open zet naar de kwakzalverij door te benadrukken dat het dit gevaar kent en daarom zorgvuldig handelt:

Schermafbeelding van deel rubriek ‘Veelgestelde vragen & antwoorden‘ op site Consortium voor Integrale Zorg en Gezondheid (CIZG).

Maar dit antwoord van het CIZG gaat voorbij aan de vraag of er wel zoiets bestaat als alternatieve geneeskunde die wetenschappelijk is. Een artikel over Integratieve ‘gezondheidsmethoden’ uit 2017 van Stephen Barrett in Quackwatch ontkent dat en citeert een redactioneel artikel uit 1998 van de Journal of the American Medical Association: ‘Er is geen alternatieve geneeswijze. Er is alleen wetenschappelijk bewezen, evidence-based geneeskunde die wordt ondersteund door solide gegevens of onbewezen medicijnen, waarvoor wetenschappelijk bewijs ontbreekt. Of een therapeutische praktijk nu ‘oosters’ of ‘westers’ is, onconventioneel of mainstream is, of waarbij lichaamseigen technieken of moleculaire genetica betrokken zijn, is grotendeels irrelevant, behalve voor historische doeleinden en cultureel belang. (…) Desalniettemin moeten we, als gelovigen in wetenschap en bewijs, ons concentreren op fundamentele kwesties, namelijk de patiënt, de beoogde ziekte of aandoening, de voorgestelde of toegepaste behandeling en de noodzaak van overtuigende gegevens over veiligheid en therapeutische werkzaamheid.’

Schermafbeelding van deel artikel ‘Be Wary of “Alternative,” “Complementary,” and “Integrative” Health Methods‘ van Stephen Barrett in Quackwatch, 30 oktober 2017.

Catherine J. de Jong, anesthesioloog en secretaris van de VtdK is de vermoedelijke auteur van het VtdK-artikel over IM en Inès von Rosenstiel. In 2010 kruisten de twee medici in Medisch Contact de degens. In reactie op een artikel van Von Rosenstiel schreef De Jong het volgende:

Schermafbeelding van deel brief ‘Regulier-plus zoekt de consensus‘ van Catherine J. de Jong in Medisch Contact, mei 2010.

Is IM of integratieve geneeskunde nou kwakzalverij, geen kwakzalverij of iets daartussenin, namelijk een verlengstuk van de reguliere gezondheidszorg dat dient als extra verdienmodel voor ziekenhuizen en medische centra om geld binnen te halen? Dat laatste zou de in de afgelopen 20 jaar sterk toegenomen positie van IM binnen Nederlandse ziekenhuizen verklaren.

Dat is het verschil tussen het antwoord op de vraag of IM schadelijk, overbodig of niet zozeer direct schadelijk is maar de doelmatigheid van de gezondheidszorg wel doet afnemen en deze daarmee indirect schade aandoet. Kernvraag die beantwoord dient te worden door de medische sector is of IM een nieuwe visie op de geneeskunde is of een uit de VS overgewaaid handig marketingmodel dat geen medisch, maar vooral een cultureel en economisch belang dient.

Gezien de waardering voor IM en het sentiment in de samenleving dat het belang van wetenschap verregaand relativeert valt niet te verwachten dat de reguliere gezondheidszorg met verzekeraars, ziekenhuizen, medici, belangenverenigingen en overheden, kortom met veel tegengestelde en grote financiële belangen nog in staat is om op deze vraag een eerlijk antwoord te geven.

Noodtoestand gezondheidszorg dreigt. Regering moet sabotage van anti-vaxxers beantwoorden met hun isolatie

Demonstranten protesteren op het Malieveld in Den Haag tegen de coronamaatregelen, bij een door actiegroep Viruswaanzin georganiseerde bijeenkomst, 2020. Foto Remko de Waal/ANP

Mensen die zich om politieke redenen niet willen vaccineren met de opzet om met inzet van hun eigen lichaam de samenleving te ontregelen of de zittende regering in diskrediet te brengen hebben dat recht van niet handelen. De inzet van het eigen lichaam om politiek en samenleving te ontregelen kan echter niet anders dan als sabotage worden gezien worden. Dat is obstructie die doelgericht als zodanig bedoeld is en als zodanig beantwoord dient te worden.

Het is simpel, iedereen met passend gedrag heeft recht op gezondheidszorg. De overheid moet iedereen tijdig duidelijk maken wat passend gedrag is. Het vermoeden bestaat dat de regering de anti-vaxx beweging die het afgelopen jaar geradicaliseerd is niet durft aanpakken en het probleem doorschuift naar de ziekenhuizen. Het is echter de functie van de politiek om een besluit te nemen.

De regering moet beseffen dat het de keuze van een minderheid om zich om politieke redenen bewust niet te willen laten vaccineren uitsluitend kan beantwoorden met een politiek antwoord. Politiek heeft de opdracht om politiek te handelen. Het doorschuiven ervan door niet te handelen is geen optie.

Volgens het RIVM is de kans om als iemand die tweemaal gevaccineerd is op de IC te belanden 33 maal kleiner dan bij een niet-gevaccineerde. De kans op opname in het ziekenhuis is 20 maal kleiner voor iemand die tweemaal gevaccineerd is dan voor iemand die niet gevaccineerd is.

Het is de plicht van de overheid om met preventieve maatregelen de samenleving én het systeem van de gezondheidszorg tegen politieke aanvallen te beschermen. De gezondheidszorg dreigt vast te lopen door een gebrek aan capaciteit vanwege het bovenmatige beroep dat niet-gevaccineerden op de zorg doen. Met name kanker- en hartpatiënten dreigen door capaciteitsproblemen in een levensbedreigende noodsituatie terecht te komen omdat ze niet tijdig behandeld kunnen worden.

Indien er sprake is van een algemene noodtoestand (Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, New York, 16-12-1966, artikel 4) die een bedreiging vormt voor het bestaan van het volk dient de regering maatregelen te nemen die niet verder gaan dan de toestand vereist en niet in strijd zijn met andere verplichtingen welke voortvloeien uit het internationale recht en geen discriminatie uitsluitend op grond van ras, huidskleur, geslacht, taal, godsdienst of maatschappelijke afkomst inhouden.

Dit kan bereikt worden door anti-vaxxers te isoleren. Dat kan door ze apart te zetten en uit te sluiten van de zorg. Ze zijn onderhand voldoende voorgelicht om te weten dat ze zich moeten laten vaccineren. De overheid heeft tijdig een systeem van GGD’s opgetuigd dat daarin voorziet.

Men kan er niet van uitgaan dat de politiek niet-gevaccineerden uit zichzelf de waardigheid, grootheid en toewijding opbrengen om bij ernstige besmetting met COVID-19 af te zien om in ziekenhuis of op een IC behandeld te worden. De overheid moet de anti-vaxxers met maatregelen isoleren en uitsluiten van de gezondheidszorg omdat het van hen een bewuste politieke actie is die is bedoeld om de samenleving te ontregelen en de regering te beschadigen. Niet om ze te treffen, maar om de samenleving en de gezondheidszorg te beschermen.

Naschrift:

Pieter Geenen, Cartoon in Trouw: De wereld van Anton Dingeman, 2 november 2021.

Parlementair debat gevraagd om rechten en plichten van niet-gevaccineerden beter op elkaar te laten aansluiten

Het LUMC en de Haagse Hogeschool hebben onderzoek gedaan naar de vaccinweigeraars © ANP

Ik hik tegen de stelling aan dat het zich bewust niet laten vaccineren om politieke en/of religieus-spirituele redenen in dezelfde categorie valt als roken, alcohol drinken, een skivakantie of een ongezonde leefstijl (bijvoorbeeld obesitas). Met als automatisme dat als een niet-gevaccineerde op een verpleegafdeling of een IC opgenomen moet worden zo iemand per definitie niet uitgesloten kan worden van de gezondheidszorg. Of als een aparte categorie mag worden gelabeld. Een andere categorie zijn mensen die zich om medische redenen niet laten vaccineren. Daar gaat het niet over, ze hebben een goede medische reden om zich niet te laten vaccineren.

Het principe dat iedereen die zorgkosten betaalt in Nederland recht heeft op gezondheidszorg is een recht zonder voorbehoud, maar ik vraag me af tot welk moment het werkbaar is als de gezondheidszorg onder sterke druk komt te staan en dreigt te bezwijken door een tekort aan capaciteit (bedden, personeel). Verstandig beleid loopt daar op vooruit en stelt prioriteiten voordat het gezondheidssysteem definitief vastloopt.

De theorie van een medische behandeling van iedereen zonder uitzondering in een ziekenhuis is een overweging voor filosofen, maar loopt tegen praktische grenzen aan als de capaciteit van de gezondheidszorg tekort dreigt te schieten. Het risico is levensgroot dat er levensbedreigende situaties ontstaan voor doodzieke patiënten die per omgaande geopereerd moeten worden, maar niet opgenomen kunnen worden en daarom overlijden vanwege tekortschietende capaciteit.

Het is wellicht te kort door de bocht om te stellen dat de plek voor de patiënt die niet geholpen kan worden wordt ingenomen door een niet-gevaccineerde die zich om politieke of religieus-spirituele redenen bewust niet heeft laten vaccineren. Zo gesteld zet het patiënten tegen elkaar op binnen een gezondheidssysteem waarin iedereen per definitie dezelfde rechten heeft. Maar het is eveneens onhandig om het er daarom maar helemaal niet over te hebben vanwege dit vermeende taboe.

Volgens het RIVM is de kans om als iemand die tweemaal gevaccineerd is op de IC te belanden 33 maal kleiner dan bij een niet-gevaccineerde. De kans op opname in het ziekenhuis is 20 maal kleiner voor iemand die tweemaal gevaccineerd is dan voor iemand die niet gevaccineerd is.

Er doet zich bij dit soort capaciteitsproblemen niet eens de noodsituatie voor waarin de medische staf door triage beslist wie wel of niet voor behandeling in aanmerking komt. Want de hart- of kankerpatiënt die per omgaande geopereerd moet worden komt het systeem niet eens meer binnen.

De omstandigheid van de bewust niet-gevaccineerden die om politieke of religieus-spirituele redenen de gezondheidszorg onevenredig zwaar belasten en een noodsituatie helpen veroorzaken vraagt om een politiek antwoord. De vraag is of het zinvol is om te proberen om de niet overbrugbare kloof tussen de theorie van zorg voor iedereen zonder uitzondering en de praktijk van een gezondheidssysteem dat dreigt in te storten te overbruggen. Het antwoord is ja.

Mensen hebben het recht om zich om politieke en religieus-spirituele redenen niet te laten vaccineren tegen COVID-19. Maar het is opvallend dat in het juridische debat daarover nauwelijks aan de orde komt dat er ook plichten zijn. Probleem is dat in verdragen de plichten, waaronder de verplichting voor burgers om te handelen zwak gedefinieerd zijn. Dat wreekt zich zodat de overheid daar nu niet op terug kan vallen. In het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten van de VN uit 1966 wordt weliswaar verwezen naar een noodtoestand die de overheid kan afkondigen, maar de lat ligt te hoog om die op de huidige pandemie van toepassing te laten zijn.

Artikel 4. lid 1 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten

De pandemie is gepolitiseerd zodat medische argumenten bij degenen die afstand nemen van het vaccinatie-programma nauwelijks nog aankomen. Het absurde is een a-synchrone situatie waarin de bewuste vaccin-weigeraars terecht hameren op hun rechten, maar onterecht hun plichten verzaken. Zo’n verplichting van een nauw omlijnd doel om er met elkaar voor te zorgen dat de COVID-19 pandemie wordt ingeperkt en de gezondheidszorg door capaciteitsproblemen niet bezwijkt en patiënten met een niet-COVID hulpvraag onnodig overlijden kan echter op dit moment niet opgelegd worden.

Omdat voor de nabije toekomst het gevaar dreigt van een volgende pandemie die besmettelijker en gevaarlijker is dan de huidige verdient het aanbeveling om daar nu een debat in het parlement met de regering over te voeren. Het is nodig dat de verlichtingen voor de burger zoals het zich verplicht laten vaccineren in een dreigende noodsituatie wordt besproken. Dat dient in een wet te worden vastgelegd die sancties bevat, zoals uitsluiting van de gezondheidszorg indien men vaccinatie om politieke of religieus-spirituele redenen weigert. Uiteraard is daarbij de randvoorwaarde dat rechten niet meer ingeperkt worden dan de situatie noodzaakt.

Peking zet met diplomatieke druk en propaganda EU onder druk. Het wil geen onderzoek naar ontstaan van coronavirus in China

Het is opvallend hoe zwaar China propaganda en diplomatieke druk gebruikt om een zakelijk onderzoek naar het in China ontstane coronavirus te onderdrukken. Niet om China als schuldige aan te wijzen, maar om te leren voor de toekomst. Politico verwoordt de opstelling van China in een overzichtsartikel zo: ‘Beijing doubles down in EU propaganda battle’ ofwel Peking doet er een schepje bovenop in de propagandastrijd met de EU. De vrees bestaat dat de EU niet opgewassen is tegen de Chinese druk. Dat komt doordat de EU geen politieke eenheid is en voor beschermingsmiddelen tegen het coronavirus afhankelijk is van China. Het citaat dat in dit artikel blijft hangen is van Antoine Bondaz die werkt voor een in Parijs gevestigde denktank: ‘China considers Europe the soft belly of the West’ ofwel China beschouwt de EU als de zachte onderbuik van het Westen die niet terug kan slaan. Dat geeft vooral iets te denken over de positie van de EU in de wereld.

De les uit deze verharding van China dat propaganda inzet tegen de EU is dat de EU zelfvoorzienend moet worden. Dat kan door de afhankelijkheid van China te verkleinen of China op specifieke gebieden afhankelijk te houden van de EU of het Westen in het algemeen. Dat biedt de EU wisselgeld om China te weerstaan. Vooralsnog ontbreekt het de EU aan de wil en ambitie om zich te wapenen tegen indringers als China. Nog overheerst defaitisme. Opmerkelijk is de open zenuw van de Chinese regering. Het beseft dat het gefaald heeft in de aanpak van het coronavirus die volgens onderzoekers van onder meer de Universiteit van Cambridge al in september 2019 in Zuid-China ontstond. Pas na vier maanden kwam de regering in Peking in actie. Het laat zich als schuldig kennen door wild om zich heen te slaan. Maar het overspeelt de eigen hand.

Landelijk Platform Slavernijverleden komt met dubieuze notitie over racisme en etniciteit in verband met COVID-19

Het is lastig om niet in lachen uit te barsten bij lezing van de notitie van voorzitter Barryl A. Biekman van het Landelijk Platform Slavernijverleden. Dat is jammer, want het gaat om ernstige kwesties die met racisme, etniciteit en gezondheid te maken hebben en die een betere belangenbehartiging verdienen. Dit zogenaamde verkennende onderzoek dat leest als een omgevallen boekenkast staat dat in de weg. Het is warrig opgeschreven en slecht gestructureerd. Neem bovenstaande opmerking over de Winti Spiritualiteit die volop vragen oproept. Wie zijn ‘observatoren’? Waaruit bestaat ‘de eenzijdigheid van presentaties wanneer het gaat over de manier waarop gemeenschappen hun geloof belijden’? Wat zijn de ‘gesprekken in panels over het geloof’ waarvan de Afro Caribische Winti spiritualiteit ‘op geen enkele wijze‘ deel van uitmaakt? Wat zijn ‘de panels die gaan over spiritualiteit’? Als de Winti Spiritualiteit institutioneel wordt uitgesloten, is het daarin dan uniek of worden er meerdere levensovertuigingen, godsdiensten en ‘spiritualiteiten’ institutioneel uitgesloten?

De notitie staat vol met vrijblijvende aannames zoals: ‘Een beleid gericht op de bestrijding van Afrofobie bestaat er nog niet omdat de Nederlandse beleidsmakers en anti racisme voorzieningen niet weten wat het is.’ Vlak daarna volgt de verrassende constatering dat het Landelijk Platform Slavernijverleden door de sluiting van ‘buurtinstellingen en wijkcentra’ niet in staat is om te achterhalen hoe de vork in de steel zit. ‘Doordat vele buurtinstellingen en wijkcentra’s [sic!] zijn gesloten, alwaar mensen van Afrikaanse afkomst plegen te komen om hun verhalen te vertellen vooral ook over geconstateerde en/of zelf ervaren misstanden zijn we ook niet in staat om te achterhalen ‘hoe de vork in de steel zit’.’ Hoe komt de meningsvorming tot stand?

Nog zo’n merkwaardige aanname is de volgende: ‘Binnen de kunst- en cultuursector zijn er tal van Surinaamse respectievelijk Antilliaanse ‘kleine ondernemers’ die extra getroffen zijn door de Covid19 maatregelen. De focus voor wat betreft de ‘pijn’ is op nationaal niveau niet of nauwelijks op deze doelgroep gericht. Dit houdt ook verband met de desinteresse van de ‘nationale’ radio-omroepen en Dj’s voor de muziekgenres van gemeenschappen van meer dan de Nederlandse cultuur.’ Het gaat blijkbaar voorbij aan Barryl Biekman dat hetzelfde geldt voor witte, zelfstandige kunstenaar en kleine, ‘witte’ culturele instellingen die hetzelfde lot treft als hier wordt geschetst. Dat heeft totaal niets met etniciteit of afkomst te maken, maar alles met de toegezegde overheidssteun die tot nu toe gericht is op de gevestigde culturele instellingen.

Een vreemde kronkelredenering is de volgende: ‘Respondenten storen zich aan de kwalificatie die aan landen zoals China wordt gegeven bij het verlenen van hulp aan Europese landen. De hulp wordt te vaak gepresenteerd als ‘propaganda strategie’. Dit, terwijl Nederland vooral gefocust is op materiaal uit China. Hoewel uit China ook praktijken van racisme tegenover mensen van Afrikaanse afkomst zijn gemeld.’ Deze hulp van China aan Europa is niet anders op te vatten als een propaganda strategie, dus waarom zou het niet zo genoemd mogen worden? De hulp van de EU aan China moest van de Chinese overheid geheim blijven. China heeft het coronavirus niet onder controle gekregen en wist al in november 2019 dat er een probleem was voordat het pas in januari 2020 maatregelen nam. De propaganda dient als afleiding van het eigen falen. Waarmee overigens niet gezegd is dat andere landen in de bestrijding van het virus niet hebben gefaald.

Als een tang op een varken wordt in deze notitie over gezondheid en etniciteit Zwarte Piet erbij gehaald. Het is onduidelijk wat dat met het onderwerp te maken heeft: ‘Bijna alle respondenten melden dat 4 en 5 december belangrijke data zijn in verzorgingshuizen. Het geloof in een Sinterklaas vergezeld van een zwarte Piet is nog niet uitgebannen. Gemeld is dat verzorgers van Afrikaanse afkomst vrij nemen. Eén respondent meldt dat in het huis waar zij werkt zwarte Piet is uitgebannen.’ Biekman heeft het over ‘het geloof in een Sinterklaas’ alsof het een godsdienst is. Dat bejaarden in verzorgingshuizen nog geloven in Sinterklaas is onwaarschijnlijk of het Landelijk Platform Slavernijverleden moet ermee willen suggereren dat ze kinderlijk zijn geworden.

Foto: Schermafbeelding uit ‘Verkennend onderzoek door de Office van de VN Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens (OHCHR) naar vormen van institutionele racisme in verband met Covid-19 ten aanzien van gemarginaliseerde1 groepen’ van Barryl A. Bliekman van het Landelijk Platform Slavernijverleden. .

Bestrijding van coronavirus mag geen dekmantel zijn voor nationale staten om de burgerrechten permanent in te perken

Op of kort voor 9 maart 2020 sprak Michael O’Flaherty dit commentaar in over grondrechten en het coronavirus. Hij is de directeur van de FRA, (Fundamental Rights Agency) een onafhankelijk instituut over grondrechten van de EU. Hieronder zijn tekst. In zekere zin raakt het commentaar niet de kern als O’Flaherty inzoomt op migranten, nationaliteit of etniciteit. Zijn zorg daarover is terecht, maar het is bij lange na niet het hele verhaal. Het draait om het verschil tussen burgerrechten en mensenrechten. Dat eerste wordt nationaal bepaald en dat laatste universeel. Migranten vallen noodgedwongen terug op mensenrechten omdat ze in het land van aankomst (nog) geen burgerrechten hebben. De essentie van de huidige crisis is nu juist dat de burgerrechten van burgers onder druk staan. Dat gaat over veel grotere aantallen burgers die aangetast worden in hun grondrechten. Dat speelt zich niet in de marge, maar in het centrum van de samenleving af.

Het is opvallend dat O’Flaherty de afgelopen dagen nog geen nieuw commentaar heeft ingesproken over burgerrechten. Dat regeringsleiders van de EU-lidstaten waarschuwt of er krachtig op wijst dat de inperking of opschorting van grondrechten hooguit tijdelijk kan zijn gedurende de bestrijding van het coronavirus en dat over de tijdelijkheid van de maatregelen nu afspraken moeten worden gemaakt. Of afgedwongen, bijvoorbeeld door oppositionele politici in nationale parlementen. Nog beter zou het zijn als dat in EU-verband gebeurde in het Europees Parlement. Ofschoon onduidelijk is in welke vorm dat zou moeten gebeuren. Dat betreft dan het oprekken van staatsmacht, het schenden van privacy van burgers en het sluiten van voorzieningen. Want het risico dreigt dat regeringsleiders van zowel autoritaire landen als liberale democratieën onder de dekmantel van het coronavirus nu burgerrechten inperken die feitelijk niet nodig zijn voor de bestrijding ervan.

O’Flaherty kondigt ‘over enkele weken’ een inventarisatie van mensenrechtenkwesties aan. Dat is een goede stap, maar het valt te bezien hoeveel indruk zijn vinger aan de pols maakt. Nu worden grondrechten in allerlei landen verregaand ingeperkt door nationale overheden. Voor de goede zaak. Maar het politieke debat, laat staan het publieke debat ontbreekt over de tijdelijkheid, proportionaliteit en omvang ervan. Dat moet snel hersteld worden. De gezondheidscrisis vraagt nu weliswaar alle hens aan dek, maar de bestrijding wordt er wrang op als achteraf mocht blijken dat die samenging met de permanente inperking van de burgerrechten.

A couple of days ago I was shocked talking to a waiter in a restaurant when he said to me that the solution to the Corona virus epidemic is to stop migrants coming into his country because, according to him, they have poor hygiene standards.

That shocking remark brought home to me the extent to which the current situation is as much one of human rights as it is of public health.

Absolutely, we need strong public health responses right now, well informed, transparently rolled out. But at the same time we have to be very vigilant for the respect of the human rights of everyone.

It’s never acceptable for instance to target people just because of their perceived nationality or ethnicity. It’s never acceptable to pick on somebody in the street and to beat them up because somebody thinks they might be a carrier of the virus.

On the other hand it is reasonable to limit some of our human rights about access to school, access to the work place, who we can meet with in the present time.

But such limitations must be proportionate to the good that they are seeking to achieve. Measures like that also need to take account of the particular situation of certain groups in our society. Old people seeking access to hospital, children whose only square meal a day comes from the school room, parents who are impacted in the workplace because of child – minding duties.

And these are just a tiny number of the human rights issues that present themselves as we combat the virus.

The Fundamental Rights Agency right now is mapping the range of human rights issues across our Member States. We’ll publish our findings in the next few weeks together with strong recommendations on how we can fight the fake news.

We can deliver for the human right to health of our people while also respecting the human rights of everyone.

PVV en FvD zitten klem in hun retorische fuik. Door de coronavirus crisis kunnen ze voorlopig geen angst en verdeeldheid meer zaaien

Radicaal-rechts heeft afgelopen jaren een val voor zichzelf gezet waar het door de coronacrisis ingelopen is en niet meer aan kan ontsnappen. Het zet zichzelf te kijk door irrelevante kritiek. Daarnaast neemt de waardering voor en het draagvlak van radicaal-rechts af omdat het dat afwijst waarvan de meerderheid van de bevolking meer dan anders beseft dat het essentieel is om de uitbraak te bestrijden. Namelijk (internationale) samenwerking en een belangrijke rol voor wetenschappers. Dat alles gemeld door professionele journalistiek die verantwoording neemt door feiten te geven en nauwgezet verslag te doen van de ontwikkelingen.

Het pleidooi van PVV en FvD die vrijheid hoog in hun vaandel zeggen te hebben voor de volledige inperking van de vrijheid (‘lockdown’) valt niet te rijmen met hun kritiek op het kabinet dat maatregelen aankondigt. Dat is niet wat het land nu nodig heeft bij maatregelen die van dag tot dag aangescherpt worden. De kritiek kan dan ook niet anders opgevat worden dan vergezocht. Het is kritiek om de kritiek. PVV en FvD ontmaskeren zichzelf als pseudo-betrokken en pseudo-begaan met Nederland. Hun wrok tegen iedereen wordt onthuld.

In navolging van president Trump die in de eigen val van zijn retoriek is getrapt vallen PVV en FvD door de mand. Ook in een noodsituatie van ongekende omvang bieden ze geen oplossingen, maar blijven ze op hun aloude gevoel spelen met vreemdelingenhaat, zaaien van verdeeldheid en rancune. Het is 11 mei 1940 en PVV en FvD blijven zaniken over de ‘schijndemocratie’, de intimidatie van minderheden en zaaien verdeeldheid.

De urgentie van PVV en FvD is hun gebrek aan urgentie. Het gaat nu snel in de ontmaskering van valse profeten. Vooral op de politieke en religieuze markt worden goedwillenden van kwaadwillenden gescheiden.

PVV en FvD beleven op dit moment niet hun finest hour. In hun automatisme kunnen ze niet meer schakelen. Het gebrek aan souplesse en hun starheid om bij hetzelfde verhaal te blijven omdat ze maar één verhaal hebben zijn hun valkuil. Dat is het gevolg van hun politieke marketing die draait om het zaaien van angst en verdeeldheid. Maar nu gaat het niet om een angst die voortkomt uit politieke marketing en geconstrueerd is, maar om fundamentele Angst die draait om leven en dood. Omdat die angst beteugeld moet worden en er verbinding gevraagd wordt is hun politieke marketing onbruikbaar en werkt het tegen de boodschapper in.

PVV en FvD kunnen niet schakelen als de situatie dat vraagt. Ze hebben namelijk slechts één manier van handelen, modus operandi, die door een gezondheidscrisis in een klap onbruikbaar is geworden. Alles dat belangrijk leek is het niet meer. Wat nu gevraagd wordt van politieke partijen is inschikken, uitschakeling van oude reflexen, stokpaardjes en persoonlijke branding. Wat niet wil zeggen dat er geen werk aan de winkel is. Nu er tientallen miljarden euro’s aan noodfondsen vrijkomen is het zaak voor politici om ervoor te zorgen dat die niet bij vermogenden, banken en multinationals, maar bij kleine bedrijven en burgers terechtkomen.

Foto: ‘Zicht op de visinstallatie en fuiken van de Wagenia in de Congorivier’, 1970. Collectie Tropenmuseum.

Met vallen en opstaan zoekt overheid een weg uit de coronacrisis. Helpt kritiek van burgers daarbij of verstoort dat juist het beleid?

In de publieksinformatie over het coronavirus COVID-19 zegt het RIVM dat het nog niet bekend is of men het meerdere keren kan krijgen. Want ‘nog niet alles over het virus bekend’ om ‘met zekerheid te kunnen zeggen dat iemand niet nog een keer de infectie op kan lopen‘. De stellige mededeling dat het ‘overgrote merendeel van de mensen die het nieuwe coronavirus heeft gehad’ dit niet nog een keer zal krijgen lijkt hiermee in tegenspraak. Dat is een inschatting waarvan het onduidelijk is waar die op gebaseerd is. Want virologen of epidemiologen kunnen niet met zekerheid zeggen dat iemand de infectie niet meerdere keren kan oplopen.

Dat is van belang omdat premier Mark Rutte in zijn toespraak van 16 maart 2020 aan het Nederlandse volk over het coronavirus verwees naar de groepsimmuniteit dat hij gebruikte voor de verantwoording van het gekozen scenario: ‘Wie het virus heeft gehad, is daarna meestal immuun. Net als vroeger met de mazelen. Hoe groter de groep die immuun is, hoe kleiner de kans voor het virus om over te springen op kwetsbare ouderen en mensen met een zwakke gezondheid. Met groepsimmuniteit bouw je als het ware een beschermende muur om hen heen. Dat is het principe.’ Let op Ruttes nuancering ’meestal’ immuun.

Het idee is dat als 60% van de bevolking (wat tevens het worst case scenario wordt genoemd) het coronavirus heeft gehad de situatie stabiliseert. Hoewel het onduidelijk is hoe dat precies bereikt kan worden door gedragsbeïnvloeding van de bevolking. Dat blijkt uit een recente notitie die beperkende maatregelen (mitigatie) afzet tegen de verspreiding. Bij de onzekerheden over het virus wordt de herhaling niet genoemd.

Als mensen het virus meermalen kunnen krijgen, wat dus niet uitgesloten is, dan is het onduidelijk wat dat voor de groepsimmuniteit betekent. Een andere onzekerheid is de looptijd van de uitbraak. Die kan na een hoogtepunt in de zomer in september 2020 afzwakken, maar evengoed in 2021 weer de kop opsteken. Als er dan nog geen vaccin is ontwikkeld, dan is het mogelijk dat ontstane varianten in het virus van het op dat moment al 15 maanden bestaande virus (na november 2019 toen het in China ontstond) de kans vergroten dat een aanzienlijke minderheid van de mensen die het al hebben gehad nogmaals de infectie oploopt.

Is het in dit stadium van wetenschappelijke onzekerheid en oplopende paniek over de gevolgen van het coronavirus wel verantwoord om het met de ‘normale’ kritiek te benaderen? Of is juist het zwijgen daarover onverantwoord omdat het misverstanden ongenoemd laat? Dat is op dit moment de afweging voor publicisten. Premier Mark Rutte en zijn staf construeren met behulp van medische deskundigen met een mix van zekerheden en onzekerheden het op dit moment optimale beeld dat meerdere doelen dient: de bevolking geruststellen, informatie overdragen, het vertrouwen in de overheid versterken en het gedrag beïnvloeden.

Complicatie lijkt niet zozeer dat niet alle wetenschappelijke informatie gegarandeerd zeker is, maar dat daar beleidsmaatregelen op worden gebaseerd die achteraf fundamenteel verkeerd zijn. Maar er is geen alternatief.

Foto 1: Vraag ‘Kun je het nieuwe coronavirus (COVID-19) meerdere keren krijgen?’ met antwoord op de site van het RIVM.

Foto 2: Televisiebeeld van premier Rutte tijdens toespraak van 16 maart 2020 over het coronavirus. Bron: Rijksoverheid.

Een zware strijd voor Trump-aanhangers om voor diens falende aanpak van het coronavirus geloofwaardige misleiding te vinden

Het is tekenend hoe radicaal-rechts zelfs op het moment dat president Trumps handelen in de aanpak van het coronavirus zo duidelijk faalt de eigen achterban nog probeert te misleiden. Dat is zo ver verwijderd van de realiteit dat zo’n poging zelfs de schijn van journalistiek niet meer heeft. De conclusie is dat de medestanders van Trump zo radeloos, maar ook zo verdwaasd zijn in hun aanbidding als leden van de Trump-sekte dat ze niet meer goed beseffen wat ze doen. Zelfs hun afleiding helpt niet meer. Mijn reactie op DDS bij het artikel ‘Democraten ruziën over corona-aanpak Donald Trump. Joe Biden vergeet de naam van het coronavirus’:

Trumps bestrijding van het coronavirus is een ramp. Dat is zelfs zijn aanhangers duidelijk. Tekenend was de chaos op het O’Hare vliegveld in Chicago. Door een maatregel van Trump om de vluchten uit Europa te blokkeren keerden afgelopen weekend tienduizenden Amerikanen overhaast naar huis terug. Het was de verantwoordelijkheid van de federale overheid om dat in goede banen te leiden. Maar Trump had niets laten regelen en mensen stonden urenlang dicht op elkaar gepakt. Tegen de adviezen van de deskundigen in.

Trump is met zijn onvoldoende antwoord op de coronacrisis duidelijk door het ijs gezakt. Trump is een gevaar voor de volksgezondheid. Hij heeft vooral de oudere Amerikanen nodeloos in gevaar gebracht. Trump heeft enkele maanden terug de tests van de WHO geweigerd met als gevolg dat Amerikanen niet getest konden worden en de overheden nu niet weten hoe wijd het virus verspreid is. Zodat het ook niet ingeperkt kan worden. Trump gaat elke keer weer voor de medische deskundigen staan en geeft het publiek slechte of onvolledige adviezen die in tegenspraak zijn met de adviezen van de medische experts.

Wellicht kan het disfunctioneren van Trump zijn achterban niet schelen. Die 42% van de Amerikaanse kiezers die Trump door dik en dun steunen. Wellicht totdat hun ouders of grootouders onnodig overlijden door het onbekwaam handelen van Trump. Maar het zijn de onafhankelijk geregistreerde kiezers die de grootste groep vormen die door dit geknoei afstand zullen nemen van de regering Trump. De president heeft de afgelopen weken voortdurend zijn incompetentie getoond. De paradox is dat de beurzen ondanks het pompen van extra geld in de economie negatief reageren op Trump en het vertrouwen in hem zijn verloren.

Wat Bart Reijmerink zegt over Sanders en Biden is onzin. Een verspreking acht Reijmerink belangrijker dan het onnodig in gevaar brengen van miljoenen Amerikanen zoals Trump doet. Dat zegt vooral iets over het slechte oordeel van Reijmerink. Het zij hem vergeven omdat hij een student is. Hij moet blijkbaar nog tot het inzicht komen wat belangrijk is in het leven en hoe feiten geduid moeten worden. Want Reijmerink laat de feiten uit zijn mening volgen. Als er een voorbeeld is waar dat genadeloos doorgeprikt wordt, dan is dat in het onbekwaam handelen van Trump inzake de bestrijding van het coronavirus.

Trump kan het coronavirus niet met een tweet of een ontslag intimideren. Het virus kost onnodige levens in een uitbraak die mogelijk zes maanden gaat duren en het maatschappelijke en economische leven van de VS totaal ontwricht. Bij goed beleid had dat voorkomen kunnen worden. Beide Democratische kandidaten vallen in het niet bij Trumps incompetentie en gebrek aan leiderschap.

Overigens is Trump niet te vertrouwen dat hij de grondwet respecteert. Er bevangt me steeds meer een onaangenaam gevoel dat Trump de chaos vergroot om het electorale proces te verstoren. Dat heeft hij niet bewust in gang gezet, maar hij ruikt nu zijn kansen en maakt er bewust gebruik van. Nu al zijn de voorverkiezingen in Louisiana en Georgia uitgesteld waar Biden naar verwachting hoog zou scoren. Als we virtueel doorspoelen naar de verkiezingen van november 2020, dan zal Trump alles aanwenden om de chaos van een land dat lijdt voor eigen politiek en economisch profijt verder te vergroten.

Als zijn partij hem niet terugfluit, dan moeten we niet vreemd opkijken dat Trump de verkiezingen verliest, maar in januari 2021 met verwijzing naar de noodsituatie geen afstand van zijn functie doet. Zodat op de gezondheidscrisis een grondwettelijke crisis volgt. Het Kremlin waar Trumps poppenspeler huist ziet de chaos, de implosie van het politieke bestel en het maatschappelijk leven goedkeurend aan.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Democraten ruziën over corona-aanpak Donald Trump. Joe Biden vergeet de naam van het coronavirus’ van Bert Reijmerink op DDS, 16 maart 2020.

Fareed Zakaria: Crisis brengt het slechtste in Trump naar boven

CNN-programmamaker Fareed Zakaria maakt president Trump en zijn regering van jaknikkers met de grond gelijk in hun reactie op het coronavirus. Volgens hem brengt deze crisis het slechtste in Trump naar boven. Deze analyse van Zakaria staat niet alleen. Het is het vermelden waard omdat hij doorgaans bedachtzaam en terughoudend reageert op politieke ontwikkelingen. Nu lijkt hij zich niet meer in te kunnen houden omdat deze kwestie zo duidelijk is. In deze kwestie komen alle aspecten van drie jaar wanbeleid van Trump samen.

De uitkomst is als het ware aangekondigd. Trump heeft door zijn ego, incompetentie, slechte voorbereiding en de jaknikkers om hem heen het leven van miljoenen Amerikanen onnodig in gevaar gebracht. De chaos regeert in het Witte Huis, terwijl andere landen snel en adequaat handelen. Ooit waren de VS een voorbeeld, nu is het het lachertje van de wereld. Dat doet goedwillende Amerikanen in meerdere opzichten pijn.