Gedachten bij twee foto’s van Edvard Karlman (Kongo, 1912). Christelijke godsdienst versus Niombo sekte

Edvard Karlman, ‘Ungdomar överger sina feticher och konverterar till kristendomen. Här unga män på väg att överlämna sina Minkisi till museet som hörde till missionsstationen i Kingyi, som leddes av missionären Edward Karlman‘ (= Jongeren laten hun fetisjen varen en bekeren zich tot het christendom. Hier staan ​​jonge mannen op het punt hun Minkisi te overhandigen aan het museum dat behoorde tot de missiepost in Kingyi, dat geleid werd door de missionaris Edward Karlman.). Kongo-Kinshas, 1912. Collectie: Statens museer för världskultur – Etnografiska museet (Stockholm, Zweden).

Edvard Karlman (1876-1948) was een Zweedse, lutheraanse zendeling in Kingoyi, Kongo. In de regio van de Bwende. Uit Karlmans foto’s die zijn opgenomen in de collectie van de Zweedse Staatsmusea voor Wereldcultuur straalt de zendingsdrift ervanaf. Opzet van de christelijke, witte missionarissen was de bekering van de lokale stammen tot het christendom.

De paternalistische houding van de Europeanen die valt samen te vatten als ‘The white man’s burden‘ om ‘minderbeschaafde’ volkeren te koloniseren wordt nu als onaanvaardbaar ervaren, maar was toen zo vanzelfsprekend dat het op vele foto’s werd aangedikt.

Om de missie te verantwoorden werd de religie van de Bwende door de christenen een sekte genoemd en het christendom waartoe ze zich bekeerden niet. Dat is de macht van de winnaar die de beeldvorming bepaalt over wat een aanvaardbare godsdienst is. Op z’n best wordt zo’n godsdienst van een ‘minderbeschaafd’ volk als de Bwende als exotisch en vreemd beschreven door een welwillende, westerse antropologische bril die slecht één kant uitkijkt.

Edvard Karlman, ‘Babwende, niombo, likklädsel. Till “svepningen” har åtgått 114 tunna bomullsfiltar, massor av gräsmattor mm. Niombo var 3 m. hög, 3,5 m. mellan fingerspetsarna, 3 m. i omkrets. Liket torkat 4 månader. En del torkas 8-10 månader. (ant. av Karlman, katalogkort)’ (= vertaald uit het Frans: ‘Kleren om de doden in te pakken. Het inpakken van een lichaam dat wordt geëerd door de Niombo-cultus, vereist veel dekens; sommige lichamen kunnen tot ongeveer 114 dekens bevatten, behalve bananenbladeren, lendendoeken van raffiastof… Onze huidig voorbeeld was 3 meter hoog, 3,5 meter breed tussen de twee handen en 3 meter in omtrek. De procedure moet vier (4) maanden hebben geduurd. Sommige procedures kunnen echter 8-10 maanden duren; zoals beschreven door de auteur van deze collectie, Missionaris E. Karlman.‘