PvdA-voorzitter Ploumen stapt vervroegd op

Partijvoorzitter Lilianne Ploumen stapt per 1 januari 2012 vervroegd op. Haar termijn liep nog tot 2014, maar als reden geeft ze op de PvdA-site dat anders haar verkiezing zou samenvallen met campagnes voor gemeenteraadsverkiezingen en voor de verkiezing van het Europees parlement. En bij de PvdA is de partijvoorzitter daarvoor verantwoordelijk.

Natuurlijk is er wat anders aan de hand. De PvdA doet het slecht in de peilingen, verliest bijna de helft van haar aantal zetels en is bij Peil.nl van De Hond virtueel nog maar de vijfde partij van Nederland. Na VVD, PVV, SP en D66. En Job Cohen is ongeschikt als partijleider. Hij weet niet te inspireren en geniet samen met Geert Wilders de minste populariteit. Da’s dodelijke voor de leider van een partij met de pretentie van brede volkspartij. De paradox is dat Cohen met zijn middenkoers toch de kiezers in het centrum niet aanspreekt.

De echte reden dat Ploumen opstapt lijkt dat ze de vernieuwing van de partij niet op gang heeft kunnen helpen. Want niet alleen heeft de PvdA een flets profiel en een fletse leider, afkalvende electorale steun, verlies aan intellectueel prestige maar het ergste is dat de PvdA niet durft te investeren in de eigen toekomst. Het jaar in de luwte is verlummeld en niet benut voor bezinning en vernieuwing. Zoals de CDA dat in 1994 wel deed met het Rapport-Gardeniers.

Als klap op de vuurpijl kwamen vorige week zes PvdA-afdelingen met een roep om vernieuwing naar buiten. Maar hun omzichtig optreden was eerder een ondersteuning dan een overbrugging van de verdeeldheid die binnen de PvdA heerst. Want ze wilden tegelijk moderniseren en Job Cohen niet aanspreken. Ofwel, ook welwillende critici die willen veranderen komen niet om de macht en de logheid van het partijapparaat heen. Zo smoort elk initiatief in de patstelling tussen realisten, fundamentalisten en opportunisten.

Een reaguurder raakt de kern van Ploumens mislukte missie: Je wilde een partij bij elkaar houden die in zichzelf verscheurd is. Die niet weet te kiezen tussen Joop den Uyl en Wim Kok. Ploumen beweert: Wouter en Job zijn authentieke, gedreven sociaaldemocraten die niet misstaan in het rijtje Willem Drees, Joop den Uyl en Wim Kok. Zo kun je zonder kiezen alles aan alles koppelen. Maar de periode van dit soort relativisme is voorbij. De tijd voor opruimen en afrekenen lijkt aangebroken. Liliane Ploumen heeft het sein gegeven.

Foto: Lilianne Ploumen en Job Cohen op het PvdA-congres in Nijmegen, 25 april 2010

Advertentie

PvdA zonder Job Cohen terug naar de basis

UPDATE 22 januari 2012: De PvdA doet het slecht in de peilingen en zakt weg. In de peiling van Maurice de Hond staat de PvdA na SP, VVD en PVV op de vierde plek. Hoewel peilingen niet veel zeggen. Maar met 17 zetels staat het op een verlies van 13 sinds de Tweede Kamer verkiezingen van ruim anderhalf jaar geleden. De PvdA onder Cohen weet niet te overtuigen. Al anderhalf jaar niet. Vraag is wanneer de partij het roer omgooit. 

De PvdA is een bus die als het voor het rode licht staat wijst naar symboliek en bij groen niet doorrrijdt omdat het niet weet welke kant het op moet. Vanwege een ontbrekende koers suggereert de partij dat stilstand vooruitgang is. Politiek leider Job Cohen praat bij gebrek aan richting over verbinden, maar weet dat zelfs binnen de bus niet in praktijk te brengen in het vinden van een nieuwe route. Steeds meer passagiers zijn het zat en spuien kritiek op de inertie van de PvdA.

Jelle Menges, de voorzitter van de Jonge Socialisten laat in mei 2011 opnieuw van zich horen in een VK-opiniestuk dat-ie samen met JS-secretaris Thomas Hendrix schreef. In november 2010 wees-ie eerder in het ledenblad Rood op de fouten van de huidige PvdA. Die kwamen erop neer dat de partij niet kiest voor het sociaal-democratisch gedachtengoed, de sociaal-economie niet centraal stelt, opportunisten te veel ruimte geeft, door relativeringen van oudlinks de eigen achterban heeft verraden en om electorale redenen aan cliëntelisme voor culturele minderheden doet.

Binnen de PvdA woedt een strijd tussen fundamentalisten en realisten. Menges is realist en wil de PvdA zuiveren. In het VK-opiniestuk ‘De PvdA moet weer volkspartij worden‘ noemt-ie het een grote schoonmaakbeurt. Menges wijst opnieuw op de richtingloosheid van de PvdA, de verwording van volkspartij tot bestuurderspartij en het verhaal dat de PvdA mist om hoog- en laagopgeleiden, autochtonen en allochtonen te verbinden. Hij brengt het verbinden van Job Cohen terug tot een parkeerstand bij gebrek aan beter en een excuus om niet door te pakken.

Menges staat niet alleen. De fundamentele kritiek van hem en Hendrix wordt gedeeld door onder andere Paul Scheffer, René Cuperus, Mohammed Mohandis, Arne Mosselman, zogenaamde liefdevollen Eddy Terstall en Marcel Duyvestijn en Monika Sie Dhian Ho van de Wiardi Beckman Stichting. Ook Eberhard van der Laan en Wouter Bos behoren tot de realistische vleugel. Bos die volgens Terstall ‘niet zo’n beetje door zijn eigen partij werd tegengewerkt’. 

Naast de kritiek op de partij om niet te kiezen treft de PvdA ook de vloek van het verkeerd handelen. Zoals rond de discussie over de onverdoofde rituele slacht. Moslims en Joden uit de PvdA stellen terecht dat het verbod op ritueel slachten de vrijheid van godsdienst aantast. Maar als Eindhovens PvdA-raadslid Ertan Isik stelt: ‘Het ritueel bestaat al 1400 jaar en wordt voorgeschreven door Allah. Hij weet beter dan mevrouw Thieme of dieren al dan niet lijden’ dan heeft-ie in een seculiere partij als de PvdA niets te zoeken.

De oproep van Menges voor een grote schoonmaakbeurt en het vinden van een nieuwe partij-identiteit komt op het juiste moment. Het valt samen met de discussie over het aantreden van een partijleider die geloofwaardig een nieuwe koers weet in te zetten. Het is overigens opvallend dat kritische geluiden altijd uit de marge van de PvdA komen. De fractiediscipline en de waan van de dag beperken het denken zoals het kritische boek ‘Politiek voor de leek’ over het functioneren van de politiek van Mei Li Vos leert.

Foto: Otto e mezzo, 1963 van Federico Fellini