Hoogleraar Tom Zwart (Universiteit Utrecht) vermengt religie met politiek. Hij wil ‘islamjongeren’ meer islam geven

Het Parool plaatst vandaag een interview van de verdienstelijke journalist Bas Soetenhorst met Tom Zwart, hoogleraar cross-cultureel recht aan de Universiteit Utrecht. Zwart schuwt controversiële uitspraken niet. Zo zei hij op een symposium over islamofobie en burgerrechten dat op zaterdag 28 september in Amsterdam werd gehouden dat de overheid met het secularisme ‘zijn eigen godsdienst propageert’. Ook toen deed Soetenhorst er in Het Parool nauwgezet verslag van. In een commentaar van 1 oktober had ik kritiek op Zwart en op de Universiteit Utrecht dat iemand die deze uitspraken doet in dienst neemt er niet publiekelijk ter verantwoording voor roept: ‘Als Zwart bij zijn bewering blijft dat de overheid het secularisme als eigen godsdienst propageert, dan verdient het afweging voor het bestuur van de Universiteit Utrecht om afscheid te nemen van Zwart. Iemand met zulke dwaze en radicale gedachten hoort niet thuis op een gerenommeerde universiteit’. De scherts is dat genie aan domheid grenst. Zwart lijkt er door zijn uitspraken het voorbeeld van.

In welke werkelijkheid van welke eeuw leeft deze cross-culturele hoogleraar Tom Zwart? Hij stoft het controversiële beleid van de ‘compenserende neutraliteit‘ van de oud-burgemeester van Amsterdam Job Cohen af dat later door zijn opvolger Eberhard van der Laan resoluut bij het oud vuil werd gezet. Waarom is dit beleid dat Zwart verkondigt en neerkomt op de vermenging van politiek en religie ongewenst, ongelukkig en achterhaald? 1) Het kost de belastingbetaler geld dat in een religieuze organisatie gestoken wordt. 2) Het speelt de orthodoxe islam het meest in de kaart, en de liberale islam minder. 3) Het is in strijd met de scheiding van kerk en staat. 4) Het sluit jongeren met een Marokkaanse of Turkse etnische achtergrond eenduidig op in een religieuze omgeving wat hun emancipatie en integratie buiten eigen kring bemoeilijkt. 5) Het is in strijd met de ontwikkeling van Nederland waar jongeren afstand nemen van religie en zich er steeds minder door laten inspireren. CBS: ‘Veruit het minst religieus betrokken zijn jongeren van 18 tot 25 jaar’.

Wat Tom Zwart bezielt en waarom hij oude, weerlegde theorieën uit de kast haalt en bizarre uitspraken blijft doen is een wonder. Dat zijn werkgever, te weten de Universiteit Utrecht dat laat gebeuren en hem niet op het matje roept -want in dit interview profileert Zwart zich opnieuw met zijn functie aan deze universiteit zoals de kop verduidelijkt- is het grootste wonder. Het is al erg genoeg, maar verteerbaar dat Zwart als privé-persoon deze uitspraken doet, maar het is onverkwikkelijk dat hij met (stilzwijgende) toestemming van de Universiteit Utrecht en onder de dekking van de wetenschap zulke controversiële uitspraken kan blijven verkondigen.

Foto: Schermafbeelding van delen uit het interview ‘Hoogleraar cross-cultureel recht: ‘Meer islam is nodig, niet minder’’ van Bas Soetenhorst met Tom Zwart, hoogleraar cross-cultureel recht aan de Universiteit Utrecht in Het Parool, 17 oktober 2019.

Hoogleraar Tom Zwart (Universiteit Utrecht) meent dat overheid secularisme als eigen godsdienst propageert. Is hij de rede voorbij?

Hoe is het mogelijk dat het College voor de Rechten van de Mens (een zelfstandig bestuursorgaan van de Nederlandse rijksoverheid) partner is van het Collectief tegen Islamofobie & Discriminatie (dat in de titel wordt gespeld als ‘Descriminatie’)? Dat begint al met de omstreden term ‘islamofobie’ die claimt dat er ‘haat of vooroordelen jegens of discriminatie van moslims’ bestaat. Wordt hiermee zakelijke kritiek op de islamitische religie niet afgeleid en bij voorbaat geneutraliseerd? De Britse Josie Appleton zag al in 2002 het gebruik van de term ‘islamofobie’ als hype, ofwel een mediagekte die het omgekeerde bereikt van wat het zegt na te streven: ‘Het moedigt moslims aan om in angst te leven voor aanvallen en om dagelijkse incidenten buiten proportie op te blazen. Het onderdrukt ook het debat en de betrokkenheid tussen moslims en niet-moslims.’

Aanleiding voor de kritiek op de term ‘islamofobie’ is een verslag van Bas Soetenhorst in Het Parool van 29 september 2019. Hij doet verslag van een symposium over islamofobie en burgerrechten dat op zaterdag 28 september in Amsterdam werd gehouden. Het werd georganiseerd door het Collectief tegen Islamofobie & Discriminatie en ‘een tak van de afdeling antropologie van de Universiteit van Amsterdam’ aldus Soetenhorst.

Hoogleraar Crosscultureel recht Tom Zwart bij de vakgroep Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Utrecht was een van de sprekers. Hij deed volgens Soetenhorst de volgende uitspraak: ‘De overheid propageert zijn eigen godsdienst ten koste van andere godsdiensten’. Dit is een merkwaardige uitspraak die niet alleen niet juist is, maar evenmin logisch en begrijpelijk. Hoe is het mogelijk dat een hoogleraar Crosscultureel recht van de Universiteit Utrecht van wie men toch enige kennis en omzichtigheid zou verwachten tot zo’n niet door de feiten geschraagde uitspraak komt? Hoe kan Zwart zo warrig zijn? Hij beschadigt er niet alleen de Universiteit Utrecht en de Rechtsgeleerdheid mee, maar ook de geloofwaardigheid van de Nederlandse wetenschap. Hoe stelt hij zich voor dat de overheid ‘zijn eigen godsdienst propageert’? Waar hij het secularisme mee bedoelt.

Is Tom Zwart echt zo dom als het lijkt? Het lijkt er jammergenoeg sterk op. Ik op mijn beurt schaam me kapot omdat de Universiteit Utrecht mijn Alma Mater is en zo’n kwiebus als Zwart daar nu hoogleraar is. Met zijn uitspraak laat Zwart zich kennen als een hardliner die op een lijn te stellen is met orthodoxe christenen en moslims die het secularisme aanvallen. Maar het secularisme is een politieke filosofie die alle godsdiensten en levensovertuigingen binnen de rechtsstaat zonder onderscheid gelijk behandelt. Of daar in elk geval naar streeft, omdat de praktijk achterloopt op de theorie. Traditionele godsdiensten hebben als relicten uit het verleden vaak nog voorrechten waar ze zich krampachtig aan vastklampen en geen afstand van willen doen.

Het secularisme is geen godsdienst die ten koste gaat van godsdiensten. Zwart moet en kan dit weten. Maar in plaats van zijn kritiek te richten op de voorrechten van christenen die in strijd zijn met de zuivere toepassing van het secularisme, richt hij zijn kritiek op het secularisme zelf. En op de overheid die dat zou propageren.

Ik heb er geen woorden voor dat iemand als Zwart deze uitspraak heeft gedaan. Het is geen verspreking, maar een bewust gedane uitspraak die naadloos past in Zwarts betoog dat valt te karakteriseren als conservatief-religieus. Dat recht van mening heeft hij, maar hij verliest elke geloofwaardigheid als wetenschapper als hij in het openbaar zegt dat de overheid met het secularisme een eigen godsdienst propageert. Zwart ziet overal onderdrukking en anti-moslimsentimenten en maakt vrijzinnigen die vanwege hun overtuiging afstand nemen van bijzonder onderwijs verdacht als hij VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff met een ander gewraakte uitspraak omschrijft: ‘We moeten de mensen ontmaskeren die secularisatie uitdragen’. Het kan zijn dat Zwart zich heeft laten meeslepen door het moment, maar gezien zijn opleiding en functie zou hij beter moeten weten.

Zou Zwarts uitspraak geen aanleiding moeten zijn voor het bestuur van de Universiteit Utrecht om hem hierover om uitleg te vragen? Want Zwart sprak op het symposium in Amsterdam als hoogleraar van de Universiteit Utrecht. Als Zwart bij zijn bewering blijft dat de overheid het secularisme als eigen godsdienst propageert, dan verdient het afweging voor het bestuur van de Universiteit Utrecht om afscheid te nemen van Zwart. Iemand met zulke dwaze en radicale gedachten hoort niet thuis op een gerenommeerde universiteit.

Ook het bestuur van het College voor de Rechten van de Mens zou na moeten denken of het zich met dit radicale gedachtegoed wil associëren en het het partnerschap met het Collectief tegen Islamofobie & Discriminatie niet dient te beëindigen. Want hoe valt het te rijmen dat Zwart op een mede door het Collectief georganiseerde symposium de overheid beschuldigt het secularisme als godsdienst te propageren terwijl het College voor de Rechten van de Mens een zelfstandig bestuursorgaan van de Nederlandse rijksoverheid is?

Foto’s 1 en 3: Schermafbeelding van delen van het artikel ‘Geslagen, maar ook strijdbare toon op symposium over islamofobie’ van Bas Soetenhorst in Het Parool, 29 september 2019.

Foto 2: Schermafbeelding van pagina met partners van het Collectief tegen Islamofobie & Discriminatie. Waaronder onder meer de overheidsinstellingen: het College voor de Rechten van de Mens en de Politie.

De Democratische partij moet antisemitische uitspraken afwijzen. Inclusief het radicalisme van Ilhan Omar dat vooral Trump dient

Links-radicalen in de Democratisch partij geven president Trump cadeautjes. En verminderen de hoop dat Trump in 2020 gestopt wordt. Vooral de nieuw gekozen afgevaardigde Ilhan Omar heeft met antisemitische uitspraken dom, onverantwoord en tegen het belang van haar partij gehandeld. De gelijkenis met de Britse Labourpartij ligt voor de hand. In die partij bestaat een bijna onuitroeibaar antisemitisch sentiment dat overigens erger is dan in de Democratische partij. Voorzitter in het Huis Nancy Pelosi die de afgelopen twee maanden zoveel lof kreeg voor haar oppositie tegen Trump krijgt nu volop tegenstand uit haar eigen partij.

Terwijl het zo simpel is. Ja, elke discriminatie van joden, moslims of andere groepen is onaanvaardbaar en moet door elke politieke partij krachtig en ondubbelzinnig worden afgewezen. Juist voor de Democratische partij die een regenboogcoalitie van minderheden vormt is dat politieke noodzaak. Ja, het heeft niets met antisemitisme te maken om de politiek van de Israëlische regering van premier Benjamin Netanyahu af te wijzen. Zomin als het iets met islamofobie te maken heeft om het beleid van de Saoedische regering en kroonprins Mohammad bin Salman al-Saoed af te wijzen. Hij heeft onder meer de Washington Post-journalist Jamal Khashoggi laten vermoorden in een Saoedisch consulaat in Turkije. Een en ander staat los van elkaar. Mijn reactie elders:

The main goal is to prevent a second Trump term. If that happens, the US democracy, politics and state of law are in serious danger.

The timing of Ilhan Omar is wrong. She weakens the position of the Democratic party and gives Trump an escape route from the investigations that threaten him. Omar rearranges the loungers on the deck of the Titanic. She is not only inexperienced, but acts stupidly.

Omar is wise to take the debate indoors in the coming years and no longer damage her own party with statements in the publicity. That is unrelated to whether she is right. She must realize that there is far more at stake than her opinion.

Of course, Trump and most GOP legislators are much worse in their racism than Omar. But because Jim Jordan, Mark Meadows or Matt Gaetz are wrong, there is no reason to make discriminatory or patronizing comments about others. This lowers to the level of Trump. And that is exactly what he and his sycophants want. Omar has been lured into the trap.

Op weg naar een vredelievende islam met Charlie Hebdo

De cartoon op de voorpagina van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo krijgt kritiek omdat het zou aanzetten tot islamofobie. In een artikel geeft het Belgische HLN een overzicht van de reacties. Met verwijzing naar de aanslag in Barcelona door islamisten zegt de tekst ‘Islam, religie van vrede … voor eeuwig!’ Sommigen nemen het ook op voor het weekblad omdat spot moet kunnen en de cartoon de rol van religie in de aanslag belicht. In de berichtgeving wordt dat laatste nauwelijks genoemd en wordt de kwestie omgeleid tot een vraag over de grenzen aan de veiligheid. Ook op de FB-pagina van Charlie Hebdo wordt het debat heftig gevoerd.

Een satirisch blad mag de spot drijven met de islam. Het is een religie met vele verschijningsvormen. Feit is dat sommige ervan niet vredelievend, maar oorlogsgezind zijn. De politieke islam of het islamisme promoot oorlog en chaos. Dat mag genoemd worden. Zelfs als wereldwijd de islam tegen de zin van de meerderheid van moslims op grote schaal gekaapt wordt door pseudo-moslims, dan nog handelen die laatsten binnen de islam in naam ervan. Om die reden kan de islam niet ondubbelzinnig een religie van vrede genoemd worden.

Het is de vraag of Charlie Hebdo verstandig handelt door deze cartoon in de nasleep van de aanslagen in Catalonië op de voorpagina te zetten. Wat beoogt het hiermee? Het is onderhand wel duidelijk dat de islam niet ondubbelzinnig een vredelievende religie is omdat er te veel verschijningsvormen van de islam zijn die haaks staan op die vredelievendheid. Door middel van spot bevordert de cartoon de bewustwording over de islam. Want dit soort aanslagen zijn geen veiligheidskwestie, maar een kwestie van ideologie en geloof.

Dit terrorisme van de politieke islam kan uitsluitend op het niveau van de politiek opgelost worden. Indammen ervan door verhoogde veiligheidsmaatregelen is voor nu noodzakelijk, maar biedt voor de lange termijn geen soelaas. De cartoon raakt aan de aloude kwestie die maar niet definitief beantwoord wordt. Namelijk of moslims de plicht hebben zich ter bescherming van hun geloof er actief voor in te zetten door de pseudo-moslims buiten de deur te zetten en of dit op dit moment in voldoende mate gebeurt. Het antwoord op die laatste vraag is negatief. Dat komt door factoren die de islam verdeeld, verzwakt en onderontwikkeld maken.

Paradox is dat Europa gebaat is bij een sterke, goed georganiseerde, democratische en wetenschappelijke islam die de pseudo-islam van het islamisme resoluut buiten de deur zet, maar Europa het vanwege de verdeeldheid binnen de islam niet aandurft om een stap te zetten en achteraf te moeten constateren dat het een oorlogszuchtige islam heeft helpen versterken. Daarom moet de eerste stap van de moslims zelf komen. Zij moeten Europa ervan overtuigen dat de islam kansvol is als vredelievende religie door concrete resultaten te boeken die vervolgens in de publieke opinie als een koevoet kunnen dienen. Dat is via een omweg de bewustwording die de cartoon vergroot. Het dient een tweeledig doel. Het wijst de vredelievende moslims op de urgentie om georganiseerd en in grote getale in actie te komen en wijst critici van de islam erop dat het einddoel een vredelievende islam kan zijn. Hoe weinig realistisch dat perspectief op dit moment ook lijkt.

Foto: Voorpagina met cartoon van Charlie Hebdo van 23 augustus 2017. Met tekst ‘Islam, religie van vrede … voor eeuwig!. 

Tegenstrijdigheden van Brexit worden door journalistiek niet opgemerkt. Dat is slecht voor onze democratie

Boris Johnson grossiert in tegenstrijdigheden en spreekt zichzelf tegen. Als zijn woorden worden gewogen dan blijft er niets van over. Door zijn woorden valt ook Johnson door de mand. Hij komt weg met zijn grappen en grollen en wordt niet kritisch bejegend. Dat baart zorgen. Het is niet onwaarschijnlijk dat hij in oktober 2016 David Cameron opvolgt als Brits premier. De leden van de Conservatieve partij beslissen daarover.

Johnson was een van de leiders van het Leave-kamp dat het Verenigd Koninkrijk uit de EU wilde halen. Dat spoort niet met zijn bewering voor meer Europa te zijn. Dat was hij niet gedurende de campagne waarin hij in een controversiële en volgens velen schandelijke vergelijking de ‘autoriteit’ van de EU met het Derde Rijk van Hitler gelijkstelde. Jongeren die in meerderheid voor Remain stemden zien door Johnson hun perspectief op Europa versperd. Dat het Verenigd Koninkrijk niet minder verenigd zou zijn na een Brexit is eveneens onjuist. De kans op het verbreken van de unie uit 1707 met de Engelsen is toegenomen door een Brexit. De Schotten die met 62% voor Remain kozen komen mogelijk met een nieuw referendum over onafhankelijkheid. En sommige Noord-Ieren pleiten voor integratie met de republiek Ierland buiten het Verenigd Koninkrijk om.

De feitenvrije politiek van Boris Johnson hoort thuis in het rijtje anti-democraten van het type Wilders, Trump, Erdogan, Putin, Marine Le Pen en de nieuwe Turks-Nederlandse loot aan deze stam: Kuzu en Ozturk van DENK. Maar het meest verbazingwekkend en verontrustend is nog wel dat iemand als Johnson nauwelijks op zijn woord gewogen wordt. In veel commentaren op deze toespraak waarvan het fragment slecht een deel is werd gezegd dat Johnson de campagne achter zich gelaten had en verzoenende taal uitsloeg. Dat kan zijn, maar dat ontslaat de journalistiek vervolgens niet van de plicht om te kijken of de feiten en beweringen die Johnson geeft kloppen en of ze niet tegenstrijdig zijn met elkaar of met eerdere beweringen van hem. Het tekort van de hedendaagse journalistiek is dat Johnson tegenstrijdig kan zijn zonder dat het opgemerkt wordt.

Als Eton-boy is Boris Johnson de getapte, welbespraakte, flamboyante vertegenwoordiger van de elite die nu een ander deel van de elite mag aflossen. In een machtsstrijd binnen de Conservatieve partij. Dat hem de zorgen van de werkende klasse ter harte gaan en hij de problemen van de leden ervan hoog op de agenda zal zetten is een illusie. Johnson gaat het niet om het uitvoeren van een politiek programma, maar om een machtspositie. Het referendum was geen doel voor hem om de werkende klasse er weer bovenop te helpen, maar een middel om zelf premier te worden. Binnen de klassenmaatschappij Verenigd Koninkrijk is het volstrekt onlogisch dat een lid van de elite van de Conservatieve partij het opneemt voor de werkende klasse.

Referenda lijden aan een vertragingseffect. In Nederland betaalde het verbreken van de belofte voor een tweede EU-referendum na 2005 over de Europese grondwet zich uit in ongenoegen in het recente Oekraïne referendum. Hoewel dat met het onderwerp over de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne niets te maken had. Frankrijk dat in 2005 ook nee zei in een referendum dat door de politiek werd genegeerd vreest met vertraging terugbetaald te worden in een Frexit-referendum. Zo vervuilt het instrument referendum.

In het Verenigd Koninkrijk is het niet zozeer een eerder referendum, maar ontevredenheid met hun eigen positie van vooral oudere, sociaal achtergestelden die zich vertraagd uitbetaalde in een Brexit. Dat ging uiteindelijk niet over de relatie van hun land met de EU over vreemdelingen, maar over de eigen politieke klasse die de eigen bevolking in de steek heeft gelaten. Een Brexit was de eerste mogelijkheid om die ontevredenheid en dat gevoel van achtergesteldheid te uiten. Volksmenners als Farage en Johnson waren er als de kippen bij om dat terechte gevoel van achtergesteldheid van sociaal zwakkeren te misbruiken. Maar omdat het om tekortschietende sociaal-economische aspecten als arbeidsmarkt, gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting of inkomensongelijkheid gaat die Farage of Johnson helemaal niet willen wijzigen is zo’n cultureel debat over immigratie of Britsheid ook een afleiding om niet aan bestaande machtsverhoudingen te tornen.

Dit geeft aan hoe het Remain-kamp het referendum had kunnen winnen. De laatste dagen praten journalisten elkaar na dat de economie geen antwoord was op de problemen over immigratie die het Leave-kamp naar voren bracht. Dit is onjuist, de economie was juist wel het onderwerp geweest om de zorgen over immigratie te weerleggen. Het misverstand is dat deze journalisten economie uitsluitend opvatten als bedrijfseconomie dat de belangen vertegenwoordigt van bedrijven en banken, de aandelenkoersen en een welgestelde klasse en daarbij niet eens beseffen dat dit een behoudend en op z’n minst onvolledige opvatting van economie is. Maar economie heeft ook een politieke dimensie die bestaat uit machtsdeling, inkomensgelijkheid, bezit van productiemiddelen, humanisering van het leven en een ‘maatschappelijke architectuur’. Cameron en Johnson zijn representanten van een elite die uitgaat van een gesloten wereldbeeld dat de status quo per definitie niet ter discussie stelt. Het is de taak van de journalistiek om dat open te leggen en niet dom na te praten.

Brexit als kleinburgerlijke mythe. Politieke en economische onzekerheid in ruil voor de belofte van culturele zekerheid

Britten kiezen met een kleine meerderheid van zo’n 52% voor een Brexit. Er zijn duizenden opmerkingen over te maken. Over economie, Britse politiek, media, populisme, globalisme, immigratie, Schotland, de EU en het zelfbeeld van de Britten. Kiezersonderzoeken moeten uitwijzen wat de redenen precies waren voor een Brexit. In de campagne had de Conservatieve premier David Cameron geen antwoord op de gevolgen van de immigratie. Maar of het daar om ging is de vraag. Er zit nog een neiging onder die de Britten heeft gestuurd.

Roland Barthes maakt enige opmerkingen over Pierre Poujade in een stuk over deze Franse populist in zijn Mythologieën. Poujade is de voorloper van types als Mogens Glistrup, Nigel Farage of Geert Wilders. Jean-Marine Le Pen begon in 1956 zijn politieke carrière als poujadist. Het stuk gaat over de kleinburgerlijke werkelijkheid die de wereld bezweert en terugbrengt tot ‘een bekrompen maar volledige orde zonder uitvluchten’. Een wereld die volledig naar zichzelf verwijst. Exact wat er in de pleitbezorgers van een Brexit gevaren is. Dit verklaart waarom de voorstanders om in de EU te blijven niet konden inbreken in dit beeld omdat het einddoel, middel en werkwijze tegelijk was: het Verenigd Koninkrijk dat naar zichzelf verwijst.

Het ‘gezonde verstand’ van de ‘kleine man’ waarnaar Poujade bij herhaling verwees neutraliseert elke uitleg die anders zegt. De analogie tussen Frankrijk 1956 en het Verenigd Koninkrijk 2016 is verbluffend. De waarschuwingen voor een teruglopende Britse economie, Schotland dat het Verenigd Koninkrijk opblaast of afnemende politiek Britse invloed zagen buitenstaanders als realistische opties die de Britse positie zouden verzwakken. Ze werden niet tegengesproken door de Leave-campagne, maar kwamen gewoon niet binnen.

Barthes: ‘Het gezonde verstand is als het ware de waakhond van de kleinburgerlijke vergelijkingen: het sluit alle dialectische uitwegen af, verwoordt een wereld die homogeen is, waarin men thuis is, veilig voor de verwarringen en de uitvluchten van de ‘droom’ (dat wil zeggen een niet op rekenen gebaseerde zienswijze)’.

De Britten kunnen nu met en onder elkaar hun droom gaan najagen. Van een in zichzelf gesloten wereld met een gesloten wereldbeeld. Niet dat het gerealiseerd zal worden, daartoe is het Remain-kamp ook te groot, maar het is wel de nieuwe horizon die het land wacht. Zij die anders zijn worden niet zozeer bestreden, maar ontkend te bestaan. Britten kunnen nu met elkaar verschillen ontkennen in de gelukzaligheid onder elkaar te verkeren en gelijkvormig te zijn. De Leave-campagne heeft de buitenwereld ziek verklaard met nationalisme en het opzetten van de kleine man tegen een intellectuele en economische elite. Van deze versie van Britsheid die neigt naar eng populisme dat alleen nog naar zichzelf verwijst moet de EU snel en hard afstand nemen. 

Foto: In isolatie.

Hoe gaan Britten verder in EU? Brits referendum is vooral een gemiste kans

Vandaag is het B-Day 23 juni 2016. Het Britse referendum over de EU. Britten mogen de vraag beantwoorden of ze wel of niet lid willen blijven van de EU: ‘Should the United Kingdom remain a member of the European Union or leave the European Union?’. De markten rekenen erop dat een kleine meerderheid van de Britten in de EU wil blijven. Zo’n uitkomst ligt ook wel in de lijn der verwachting. Economen waren bijna unaniem in hun conclusie dat een Brexit de Britten veel schade zou doen. Niet in het laatst in hun huishoudportemonnee.

Maar wat dan? Hoe gaan de Britse regering en de EU verder? Vele commentatoren zoals Joris Luyendijk wijzen erop dat een Brexit juist voor de EU wenselijk is. Want het Verenigd Koninkrijk zit niet van harte in de EU en functioneert als stoorzender. Dat blokkeert de hoogstnodige hervormingen van de EU. Dat pleit voor een Brexit omdat de EU die Britse obstructie er niet bij kan hebben. Als premier Cameron straks opnieuw naar Brussel komt om uitzonderingen te bepleiten voor zijn land, dan zal dat het chagrijn bij de top van de EU en de regeringsleiders verder vergroten. Met de dreiging van een tweede referendum als Cameron zijn zin niet krijgt. Een Brexit zou een minder groot probleem te zijn dan het op het eerste gezicht lijkt. De Britten zullen economisch veel in moeten leveren, maar kunnen dat wel dragen. Voor de EU heeft een Brexit ook voordelen.

Pas echt kwalijk is de rechtse-populistische politiek van leiders als Nigel Farage en Boris Johnson. Twee grappenmakers in de Britse traditie die al dan niet terloops de meest racistische opmerkingen maken over huidskleur, anders zijn of Britse eigenheid. Farage en Johnson zijn de Lord Haw-Haw van de 21ste eeuw. Deze kwibussen en volksmenners staan met hun rug naar de toekomst en spiegelen een Verenigd Koninkrijk voor waarvan ze weten dat het niet kan bestaan. Puur bedrog waarvan iedereen weet dat het puur bedrog is. Ze reduceren politiek tot spektakelstuk. Net als Donald Trump, Marine Le Pen of Geert Wilders bevinden ze zich op de schaal van fascistische tot rechts-nationalistische politiek. Dit is de hoofdreden waarom een Brexit  ongewenst is: voorkomen dat deze rechtse politici die de EU willen ondermijnen wind in de zeilen krijgen.

Jammer aan het Britse debat over het EU referendum is dat het niet op een andere manier gevoerd is. Want een Brexit had ook positief benaderd kunnen worden zonder aan te schoppen tegen de EU. Dat de EU als aambeeld moest worden gebruikt geeft het failliet van de Brexit-campagne aan. Het had een vijandbeeld nodig omdat het te weinig eigen argumenten had. Maar negativisme verschroeit en verdeelt. Hopelijk vind die discussie alsnog plaats. Want nadenken over de hervorming van de EU blijft nodig. Er moet veel gerepareerd worden. Maar dan zonder dat het debat belast wordt door een terugblik naar een voorgoed voorbij verleden.

Foto: ‘Britain’s Home Front 1939 – 1945- Air Raid Damage’.

Parfitt en Franchi manipuleren journalistiek en statistiek. Omdat Telegraaf-lezers dat zeggen is Nederland 80% voor een Brexit

Gary Franchi van Next News Network is een radicale zionist en rechtse complotdenker. Zoals uit de video blijkt iemand die de waarheid verdraait. Hij verwijst via een misleidend bericht van Tom Parfitt naar de stelling van de dag waarin 80% van de lezers van De Telegraaf begin juni het oneens was met de stelling dat de Britten in de EU moeten blijven. Franchi verbreedt dat onterecht door te zeggen dat het Nederlandse volk een Brexit steunt. Dat is niet aangetoond. Onderzoeken onder lezers van De Volkskrant, Trouw of NRC  zouden evenmin representatief zijn voor de stemming van Nederland, maar ongetwijfeld een heel ander beeld laten zien. Gary Franchi doet ook alsof het om een serieus onderzoek gaat in plaats van een niet-representatieve steekproef.

Franchi stapelt zijn argumenten bovenop de verkeerde aanname en kleedt ze aan met zijn persoonlijke afkeur over immigratie en de EU. Aan de hand van het onzinverhaal van Tom Parfitt van de Daily/ Sunday Express. De krant spreekt zich uit voor een Brexit en steunt de anti-immigratie politiek van UKIP. Dat zegt vooral iets over het gebrek aan journalistieke integriteit en professionalisme van Parfitt. En van Franchi die vanuit de VS via Nederland zijdelings dekking probeert te geven aan de Britse LEAVE-campagne. Hij maakt het er nog dwazer op door de ‘top’-volksvertegenwoordiger van de SP Harry van Bommel te citeren die per definitie eurokritisch is en als lid van de links-populistische SP de slipstream van het Kremlin volgt in het verzwakken van de EU.

Aldus wordt op media en sociale media door halve waarheden en bewust verkeerd geïnterpreteerde feiten het nieuws geboetseerd. Franchi praat Parfitt na die de feiten ondergeschikt maakt aan de politieke kleur van zijn krant. Het heeft nog weinig met de echte feiten of met de duiding van de werkelijkheid door journalistiek vakwerk te maken. Franchi handelt in schijnwerkelijkheden met als doel de slecht of niet breed geïnformeerde kijker af te bluffen en weg te houden van de werkelijkheid. De beste remedie tegen deze misleiding is goed onderwijs en mediawijsheid. Veelzeggend is dat jongeren over het algemeen positief zijn over de EU en menen dat hun land in de EU moet blijven. Het zijn de ouderen die zich door onruststokers bang laten maken voor het vreemde en geloven in het verhaal van een natiestaat die hun ontstolen is en gerestaureerd moet worden. Zelfs als ze drommels goed beseffen dat zoiets nooit bestaan heeft willen ze nog in dat sprookje geloven.

Wie of wat bracht Tommy Mair tot zijn terroristische daad?

Is de rood omcirkelde man Tommy Mair, de moordenaar van het Britse parlementslid Jo Cox? Will Black twittert de foto die op 11 oktober 2015 zou zijn geplaatst op de website van Britain First. Naar eigen zeggen een ‘patriotic political party’, maar in werkelijkheid een nationalistische, rechts-extremistische partij. Jo Cox wilde dat het Verenigd Koninkrijk in de EU bleef en voerde daar campagne voor. Tommy Mair wilde dat zijn land uit de EU stapte. Onder het uitroepen van Britain First schoot hij Cox door het hoofd. Mair is een terrorist.

Trouwens, waarom voelen deze rechts-nationalisten zich zo vaak aangetrokken tot paramilitaire kleding en symboliek? Op deze foto valt het nog mee, maar vaak dossen ze zich uit als carnavalvierders alsof ze deel uitmaken van een echt leger en voeren ze hun toneelstukje van krijgshaftigheid op. Vooral op omstanders kan dat lachwekkend overkomen. Hebben ze ooit echt in het leger gediend of zijn ze daar wegens instabiliteit (S5) voor geweigerd? Wie echt in de krijgsmacht van het eigen land gediend heeft zo is mijn ervaring van anderhalf jaar dienstplicht kan geen uniformen, camouflagekleuren, petten, onderscheidingstekens en de bijbehorende hiërarchie en andere militaire symboliek meer luchten of zien. Een krijgsmacht is een noodzakelijk kwaad dat niet verkeerd begrepen moet worden en zeker niet voor verkeerde doeleinden misbruikt dient te worden.

Een simpele ziel als Tommy Mair wordt tot zijn daad gebracht. Opgehitst door de politici voor de schermen, media en nationalisten en de aanstichters achter de schermen die van oerconservatieve snit zijn en geworteld in de Britse upperclass. Exact zoals in de jaren’ 30 diezelfde upperclass vanwege carrièremogelijkheden en een gevoel van miskenning sympathie voor het nazisme opvatte. De geschiedenis herhaalt zich met de Brexit.

Het zijn voetsoldaten als Tommy Mair die voor het voetlicht komen en de publiciteit opeisen. De sukkel die de trekker overhaalt. Als verklaring waarom ongeveer de helft van de Britten met voorbijgaan aan eigenbelang op dit moment tot nationalisme, vreemdelingenhaat en culturele identificatie gebracht wordt schiet de foto van Mair en zijn kornuiten tekort. Het zijn de bazen, de ondernemers, de Eton-jongens en de aristocraten die uit een gevoel van misplaatste nationale trots hun land en sukkels als Mair naar de verdoemenis willen helpen.

Foto: Tweet van Will Black, 17 juni 2016.

De eenzijdige benadering van de campagne bij het Britse EU-referendum. Het gaat niet om economie, maar om migratie. Echt?

Als iemand zegt de waarheid te verkondigen kun je er gif op innemen dat er geen waarheid komt, maar een individuele opvatting van wat de waarheid is. Stefan Molyneux meent dat het Britse referendum niet gaat over economie, maar over migratie. Dat is een boute bewering die grens aan een onverantwoordelijke houding. Hij kan dat niet eenzijdig bepalen. Moeten volgens Molyneux Britten het na een Brexit zonder economie stellen? Maar hoe ziet hij dat dan voor zich? Wordt de Britse economie voortaan geïntegreerd in de Britse cultuur?

Met zijn eenzijdige benadering staat Molyneux niet alleen. Hij is een exponent van de sociale media waar de waarheid in het eigen reservaat bestaat en de tegenpartij niet meer bereikt. Zijn ambitie is het bevestigen van het eigen gelijk door te hameren op een deelaspect. In dit geval migratie. Het gaat hem er niet om door het innemen van een onvooringenomen en onpartijdige positie een waarheid te vinden die voor allen geldt en de mensen verbindt. Molyneux wil uitsluitend gelijkgezinden verbinden en sluit andersdenkenden uit. Exact het beginsel van religie dat leden binnen de eigen groep verbindt door zich af te zetten tegen mensen buiten de groep. Zijn uitgangspunt mikt op fragmentatie en verdeeldheid en is schadelijk voor een samenleving.

In de reacties op de moord op parlementslid Jo Cox was de reactie van het Labour-parlemetslid Stephen Kinnock naar mijn idee indrukwekkend en veelzeggend. Voor Nederlanders ook een waarschuwing om het niet zover te laten komen als in het Verenigd Koninkrijk en zich niet door de populisten van PVV, SP, Geen Stijl of het rechts-nationalistische Forum voor Democratie te laten misleiden: ‘We need to think a bit about the tone of our politics and the way that politicians and the media talk to each other … and the way social media kicks in and amplifies this. It’s not a big journey from saying horrible things to doing horrible things.‘

Mijn vraag aan Molyneux is dat als het Verenigd Koninkrijk uit de EU stapt door welk vrijhandelssysteem het dat dan wil vervangen. Deze vraag de LEAVE-campagne te beantwoorden. Merkwaardig omdat het essentieel is voor de toekomst van het land. Deze tactiek van wegkijken en weglopen voor verantwoordelijkheid bergt grote risico’s in zich. De REMAIN-campagne probeert de Britten angst aan te jagen door te wijzen op de onzekerheden bij een Brexit en die onzekerheden zullen er altijd zijn. Maar juist omdat de verschillende facties binnen het LEAVE-kamp het belang van de economie relativeren jaagt dat schrik aan. Weten ze wel wat ze doen? Daarnaast rekenen de LEAVERS op een toeschietelijke houding van de EU die zich voegt in de wensen van Engeland. Maar dat is geen zekerheid. Met dank aan een bericht (zie 18) in NRC voor de analyse.

Mijn reactie aan Molyneux:
Stefan, you say the British referendum is not about economics, but about culture. That is doubtful. Both economics and culture are important to a nation. So, you can’t isolate one from another.

As a Dutchman I’m surprised by the grimness of the campaign and the lack of arguments. It seems no open and fair debate any longer to convince people, but to bluff them. Where does it leave the British tradition of fairness, openness, ambition and self-confidence?

If I lived in the UK I would wanted to know before I should cast my vote which script the LEAVE-campaign had in mind. Will Britain (or in the longer run England without Scotland) join the European Free Trade Association (EFTA)? Will Britain join the European Economic Area (EEA)? Will Britain follow the Swiss example and join the EFTA, but not the EEA? Or does it see another possibility and what would that possibility be? And I would wanted to know how ideal those scenarios for the British voter are.

I agree with you it is not only about economics, but I disagree with you it is only about the cultural national identity. In my opinion it is too easy to say it is only about culture. It is also about the future of Britain. No minor issue. If the LEAVE-campaign is united and well prepared I bet you as a campaigner can answer my question.

What are the scenarios for Britain concerning the future trade treaty? Do you think it has more freedom in all the options or less because it has made itself vulnerable and economically weakened? And so economics has a lot to do with culture.