Manipulatie van sociale media voor politieke campagnes gaat verder dan het inkopen van advertenties

Dit is een filmpje uit maart 2021 van Stand van Nederland. Uitgezonden door WNL dat zelf zegt een economisch onderzoeksprogramma te zijn. Maakt Stand van Nederland deze claim waar?

Op zoek naar programma’s die gaan over de manipulatie van sociale media door politieke partijen stuitte ik op YouTube bij toeval op dit filmpje. Het gaat niet over manipulatie, maar over de besteding van geld uit de partijkas voor het inkopen van advertenties op vooral Facebook, Instagram en YouTube. Het programma kijkt naar legale, reguliere uitgaven voor advertenties op sociale media en heeft het niet over illegale uitgaven en de manipulatie van sociale media.

Deze uitzending houdt het netjes en suggereert dat de politieke partijen dat ook doen. Maar is dat zo? Als deze partijen al zo geheimzinnig doen over het regulier inkopen van advertenties op sociale media voor hun campagnes, dan kun je aannemen dat ze nog veel geheimzinniger zullen doen over campagnes die bedoeld zijn om de sociale media te manipuleren en het daglicht niet mogen zien. Maar wat in hun zwarte doos zit weten we niet.

Het is bekend dat het Brits-Amerikaanse bedrijf Cambridge Analytica (CA), waarin de radicaal-rechtse, pro-Trump miljardair Robert Mercer een vinger in de pap had, een doorslaggevende rol speelde bij de campagne voor de Brexit en de verkiezing van Trump, beide in 2016. De expertise bestond eruit dat het data-analyse en micro-targeting van kiezers gebruikte voor politieke campagnes. CA deelde kiezers op in aparte doelgroepen en gaf deze per groep via sociale media specifieke, onjuiste fake berichten die succesvol waren omdat ze via negatieve berichtgeving van een bepaalde mening los werden geweekt en gekoppeld werden aan een andere mening.

Omdat deze manipulatie van kiezers over een ethische grens ging en tot een schandaal leidde werd CA in 2018 failliet verklaard en hield op te bestaan. Daarmee is echter geenszins gezegd dat de methoden van CA niet meer gebruikt worden. Integendeel, de medewerkers van CA hebben zich verspreid en hebben in diverse vooral in Londen gevestigde PR-bedrijven een doorstart gemaakt. Noem het post-CA. De reportage ‘Wahlkampf undercover‘ van de Duitse publieke omroep ARD toont aan hoe makkelijk het is om een vuile campagne in te kopen. Bij New Century Media kost dat 800.000 euro. CEO Thomas Borwick van Kanto Systems was eerder werkzaam bij CA en AggregateIQ.

De techniek van micro-targeting voor politieke campagnes die bij de opvolgers van CA aanwezig zijn en tot de toentertijd hoogst onwaarschijnlijk geachte pro-Leave Brexit en verkiezing van Trump leidde wordt ingehuurd door politieke partijen, bedrijven en autoritaire regimes, zoals de Russische Federatie, China, Jordanië of Saoedi-Arabië. Want micro-targeting kan niet alleen gebruikt worden om politieke meningen te beïnvloeden en zo een campagne te winnen, maar ook om degenen die die mening hebben in kaart te brengen, op te sporen en te neutraliseren.

In het onder leiding van de Amsterdamse hoogleraar Robert Rogers in 2019 verschenen rapport Politieke en Sociale Media Manipulatie constateerden de onderzoekers geen aanwijzingen te hebben dat er voor de Provinciale Staten- en Europese parlementsverkiezingen van 2019 buitenlandse desinformatiecampagne of nep-actiegroepen waren gevonden. Dat wil praktisch zeggen dat er in Nederland toen geen gebruik werd gemaakt van post-CA PR-bedrijven voor manipulatie van sociale media, maar laat theoretisch die optie toch open. De aanbieders van deze manipulatieve middelen bleven dus buiten beeld.

Nu we twee jaar verder zijn kan het van belang zijn om opnieuw de vraag te stellen door het verbreden van de onderzoeksvraag of Nederlandse politieke partijen in zee gaan met post-CA bedrijven. Wellicht niet met de dure en prestigieuze PR-bedrijven in Londen die een directe doorstart van CA zijn, maar met bedrijven die de technische middelen inmiddels ook tot hun beschikking hebben en voor kleinere politieke partijen betaalbaar zijn. Het zou van belang zijn om dat te onderzoeken voor de Tweede Kamer verkiezingen van maart 2021 die een veelheid aan kleine, succesvolle partijen opleverde.

Terug bij de Stand van Nederland geeft deze korte uitleg aan dat dit programma het meest interessante en het moeilijkst te achterhalen gebruik van sociale media laat liggen. Het programma geeft een aanzet en laat het erbij. Zo kan bij de kijker zelfs het beeld ontstaan dat dat alles is. Zo gaat informatie vermoedelijk onbedoeld over in desinformatie. Dat kan niet de ambitie zijn van een programma dat zich een onderzoeksprogramma noemt.

Een update van deze uitzending zou eruit kunnen bestaan dat bekeken wordt in hoeverre Nederlandse politieke partijen expertise inkopen voor de manipulatie van sociale media door verspreiding van fake news bij bedrijven die een doorstart van CA zijn. In het verlengde daarvan kan aan politici en bestuurders worden gevraagd of het niet de hoogste tijd is dat Nederlandse politieke partijen collectief een convenant ondertekenen waarin ze verklaren dat ze geen gebruik maken van deze inzet van fake news op sociale media door inhuur van post-CA expertise. Op z’n minst zou hier een debat tussen partijen over opgestart moeten worden. Veelzeggend kan het zijn als partijen weigeren hun handtekening onder zo’n convenant te zetten.

Brits televisiedrama ‘Brexit: The Uncivil War’ stemt tot nadenken

Wie de Brexit wil begrijpen moet het televisiedrama ‘Brexit: The Uncivil War’ van Toby Haynes bekijken. Drama over actuele politiek kan inzicht bieden. Dat gebeurt hier. Het gaat om de campagnes van de officiële kampen in het referendum, namelijk Leave en Remain (Britain Stronger in Europe). Het accent ligt op het Leave-kamp waar Benedict ‘Sherlock Holmes’ Cumberbatch in een meesterlijke vertolking schittert als Dominic Cummings. Hij verzint de slogan ‘Take Back Control’ en lijkt daar trouwens zelf niet ‘diep’ in te geloven omdat het onduidelijk is naar welke historische status quo het verwijst. Het Victoriaanse Engeland van de 19de eeuw?

‘Dom’ is de strateeg met anarchistische trekken die aan het hoofd staat van de Vote Leave-campagne. Hij haalt zijn neus op voor politici, en vooral voor de hoofdrolspelers van de andere, niet-officiële Leave-campagne Leave.EU met UKIP’ers Arron Banks en Nigel Farage. Ze worden afgeschilderd als karikaturale patjepeeërs die vooral pretfiguren en onbenullen zijn. Of dat overeenkomt met de realiteit is de vraag. In het echt, maar niet in het drama verlaat ‘Dom’ in februari 2016 voortijdig de campagne vanwege gekonkel en achterbaksheid die onder meer te maken heeft met de versmelting van beide Leave-campagnes. Dat versterkt zijn cynisme en zijn animositeit tegenover politici voor wie hij weinig tot geen goede woorden over heeft.

In een blogpost die leest als een poging tot rechtvaardiging legt Dominic Cummings uit hoe hij in 2018 uitgenodigd werd door de DCMS-commissie van Damian Collins in het Lagerhuis om in het openbaar te getuigen, maar het na een hoop gemarchandeer uiteindelijk niet tot een hearing kwam vanwege zijn niet ingewilligde eis dat alle commissieleden onder ede zouden staan om de waarheid te spreken. Maar uit de posting blijkt ook een moeilijk karakter, een spiegelpaleis van complottheorieën en het ontlopen van eigen verantwoordelijkheid. Want is afgelopen drie jaar in de Britse politieke een impasse ontstaan door het gebrek aan kwaliteit van de huidige generatie politici, en dan vooral de harde Brexiteers, of door het inspelen op het gevoel van de door ‘Dom’ geleide Vote Leave-campagne die de al bestaande tegenstellingen aanscherpte?

Uit het slot blijkt dat beide Leave-campagnes meer gemeenschappelijk hadden dan ‘Dom‘ wilde toegeven. Namelijk de financiële steun van de Amerikaanse miljardair Robert Mercer die ook president Trump financierde in diens campagne in 2016. De suggestie is dat Mercer op de achtergrond de samenwerking van beide Leave-campagnes had opgelegd. Mercer financiert mede de microtargeting via sociale media door gebruik van data zodat de Vote Leave-campagne 3 miljoen kiezers op het spoor komt en bereikt die zich aan het zicht onttrekken van de Remain-campagne. Dit is het zogenaamde AggregateIQ schandaal en het Cambridge Analytica schandaal. Daarnaast is er ook nog de verdenking van illegaal Russisch geld dat naar de Leave-campagnes stroomde. Open Democracy heeft een en ander in een reeks artikelen aan het licht gebracht. De niet-officiële Leave.EU campagne van Arron Banks is wegens onregelmatigheden in de financiering focus van onderzoek van een parlementaire commissie in het Lagerhuis. Ook bestaat het vermoeden dat via de BeLeave groep de Vote Leave-campagne de wettelijke bestedingslimieten oprekte.

In een gedenkwaardige scène tegen het einde ontmoeten de strategen van de Leave– en de Remain-campagne elkaar in de metro en gaan ze iets drinken. De evenknie van ‘Dom’ is Craig Oliver. Het lijkt erop dat ze als professionals meer affiniteit met elkaar hebben, dan met de politiek. Het referendum heeft niet zozeer tot verdeeldheid geleid, maar bestaande tegenstellingen vergroot. Beide strategen verwijten elkaar dat ze met hun campagnes iets in werking hebben gezet dat ze niet konden controleren. Cummings tegen Oliver: ‘The train coming down the tracks isn’t the one that you expected. It’s not the one that’s advertised on the board. Well, tough. It isn’t even the one that I imagined. But I accept it. And you can’t stop it’. Oliver tegen Cummings: ‘Be careful what you wish for. You won’t be able to control it either’. Dat is het uiterste cynisme die de grondtoon van dit drama is. Namelijk dat de strateeg van de campagne die succesvol de slogan ‘Take Back Control’ uitventte moet toegeven dat hij het ook niet meer in de hand heeft. Wat voor controle is dat?

Brexit: The Uncivil War (met ondertiteling) wordt de komende dagen enkele malen vertoond op BBC First.

Nigel Farage vraagt om een hard antwoord als hij beweert dat Michel Barnier de waarde van vrijheid en democratie niet begrijpt

 

Een antwoord op een tweet van de Britse rechtse politicus en Europarlementariër Nigel Farage. Hij antwoordt op de Brexit-onderhandelaar van de EU Michel Barnier die vanochtend  in een radio-interview voor France Inter beweerde dat de stem voor een Brexit deels door nostalgie gestuurd wordt. Aldus een bericht in de online versie van The Guardian waar Farage vermoedelijk op reageerde. Barnier zei over Farage dat deze hem in een persoonlijk gesprek niet had kunnen uitleggen welke ‘echte voordelen’ een Brexit brengt voor Britten. Farage antwoordde met zijn tweet dat Barnier nooit de waarde van vrijheid en democratie zou begrijpen. Daar reageerde ik op met een verwijzing naar de manipulatie van de campagnes van Trump en Brexit waarin met geheime data geselecteerde kiezers werden bestookt. Ze haalden de openbaarheid niet en konen daarom niet beantwoord worden. Dat staat haaks op een open debat zoals de westerse democratie die kent. Nigel Farage was door zijn associatie met Robert Mercer deelgenoot en deelnemer aan die manipulatie en is daarom geen geloofwaardige persoon om anderen op de waarde van democratie te wijzen. Integendeel, hij is de persoon die zelf op de waarde van democratie gewezen moet worden. Dat benadruk ik in mijn antwoord aan hem.

Foto: Eigen tweet in antwoord op de Britse politicus Nigel Farage, 19 oktober 2018.

Forum voor Democratie brult als een muis over George Soros en premier Rutte. Journalistiek DDS vervangt feiten door meningen

Mijn reactie bij het artikel ‘Forum voor Democratie: ‘Rutte is grootjongen van het kapitaal, en dient de belangen van George Soros!’’ van Tim Engelbart op DDS, 14 september 2018:

Minister-president Mark Rutte zou volgens de auteur onder vuur liggen vanwege de Hongaarse kwestie? Laten we even kijken waar dat onder vuur liggen over gaat en wat het voorstelt.

Als bewijs voor de bewering dat premier Rutte onder vuur ligt voert Engelbart de opstelling van Forum voor Democratie aan. Een partij die slechts twee zetels heeft in de 150 zetels tellende Tweede Kamer. Dat is nogal mager en weinig vuur. De muis brult en steekt een minilucifer aan.

Als men de Hongaars-Amerikaanse George Soros als een sponsor van politiek kan zien, dan is hij dat in commissie met vele andere sponsors. Daarom valt het niet in te zien waarom Forum voor Democratie zich uitsluitend op Soros richt. Dat doet ook iemand als Robert Mercer die zich bij herhaling mengt in de Europese politiek en onder meer de Leave-campagne in de Brexit financieel ondersteunde. Verschil is overigens dat de steun van Soros volgens de wet gaat en Mercer illegaal werkt. Onder meer via zijn aandeel in de inmiddels ontbonden datafirma Cambridge Analytica.

Wat de maatregelen van Forum voor Democratie tegen het grootkapitaal zijn en hoe deze politieke partij de macht aan de werknemers op de werkvloer wil geven maakt deze partij trouwens niet duidelijk. Het zou interessant zijn als de partij dit uit zou werken en het voor de werknemers opnam. Het zou gewenst zijn als deze partij uit de negatieve modus kwam en zich niet positioneerde met afbreken, maar met opbouwen. Forum voor Democratie geeft echter geen begin van een integraal beleid voor het terugdringen van de inkomensverschillen, de belastingontwijking, de macht van multinationals en financiële instellingen, en het wijzigen van de eigendomsverhoudingen.

De EU is een waardengemeenschap waarin culturele en politieke verschillen mogelijk zijn. Finland is geen Malta, en Ierland is geen Roemenië. Respect voor universele waarden en de rechtsstaat zijn voorwaarden voor lidmaatschap van de EU. Daar heeft Hongarije zich in 2004 aan gecommitteerd. Dus daar kan het halverwege de rit niet eenzijdig afstand van nemen. Dan had het land niet toe moeten treden.

Daar gaat het debat nu over. Over onder meer de aantasting van de persvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht door de regering Orban. De opstelling van premier Orban is ook schijnheilig. Hongarije heeft jaarlijks netto zo’n 2 tot 4 miljard euro steun van de EU ontvangen om het eigen land te moderniseren. Dat heeft Orban als regeringsleider graag geaccepteerd, maar waarom heeft hij dat gedaan als hij tegen de EU is? Het is mede geld van de Nederlandse belastingbetaler dat Orban heeft geaccepteerd.

Het lijkt Orban dus niet om principes, maar om macht en geld te gaan. Hij weet dat wie lid wordt van de EU aan soevereiniteit moet inleveren. Want sommig beleid is nou eenmaal vanwege de aard van de zaak grensoverschrijdend en niet nationaal uit te voeren. Zoals milieu, grensbewaking van de buitengrens, voedselkwaliteit en de infrastructuur tussen landen.

Het is begrijpelijk dat premier Rutte de uitgangspunten van de EU ondersteunt. Het Europees Parlement, inclusief de meerderheid van zijn christen-democratische ‘familie’ heeft premier Orban trouwens laten vallen vanwege zijn onverzoenlijke opstelling. Dus het is niet alleen de liberale Rutte die Orban in de steek heeft gelaten. Wat gebeurd is valt enkel en alleen Orban te verwijten die onhandig en dom heeft geopereerd. Orban heeft zijn hand overspeeld.

Dat de teksten van premier Rutte niet in goede aarde vallen bij het Forum voor Democratie is geen verrassing. Deze partij wil terug naar de 19de eeuwse natiestaat en uit de EU treden. Een meerderheid van 72% van de Nederlanders vindt trouwens dat het lidmaatschap van de EU goed voor Nederland is. Logisch, want de open economie die Nederland is moet het hebben van internationale handel. Forum voor Democratie pleit indirect dus voor een teruggang in welzijn van de Nederlanders. Een electoraal lastige boodschap van deze partij.

De oproep van Forum van Democratie is zoals gezegd die van de muis die brult. De muis meet zich een zelfbeeld van een leeuw of olifant toe en vergeet dat het een muis is. Dat is begrijpelijk omdat elke beginnende politicus en politieke partij klein begint, nog een positie van sterkte op moet bouwen en nog geen evenwichtig zelfbeeld heeft ontwikkeld. Dat vraagt enkele jaren.

Maar dat Forum voor Democratie zich stelt aan de kant van premier Orban die de rechtsstaat geweld aandoet en zich eenzijdig keert tegen de filantropische miljardair (= alt-rechtse codetaal voor joods) George Soros geeft te denken over het strategisch vernuft en het moreel juiste handelen van de partijleiding van Forum voor Democratie. Dat vernuft is klein en de moraal lijkt nog geringer. Een en ander lijkt te volgen uit electorale redenen. Dat maakt Forum voor Democratie onderscheidend in de chicken race met de PVV, maar stuurt deze partij tegelijkertijd een doodlopend pad van ongeloofwaardigheid op. Ook electoraal. Het is wat met al die brullende muizen in de politiek.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Forum voor Democratie: ‘Rutte is grootjongen van het kapitaal, en dient de belangen van George Soros!’’ van Tim Engelbart voor DDS, 14 september 2018.

Rachel Maddow doet verslag van Rusland-onderzoek van Robert Mueller: Sam Patten bekent schuld in connectie met Oekraïne

In haar show van 31 augustus 2018 verbindt Rachel Maddow de punten en loopt met ons door het verhaal van de samenwerking van het Kremlin met het Team Trump. Ze maakt de hete adem voelbaar van speciale aanklager Robert Mueller in de nek van president Donald Trump. Directe aanleiding is de Republikeinse medewerker Sam Patten die schuld heeft bekend als een ongeregistreerde buitenlandse agent die werkzaam was voor de Russisch-Oekraïense president Viktor Janoekovitsj die na een opstand in 2014 naar de Russische Federatie vluchtte. Patten was verbonden aan Trumps voormalige campagnedirecteur Paul Manafort die op 21 augustus geleden werd veroordeeld voor fraude en belastingontwijking. Manafort wacht in Washington DC in september een volgende zaak die focust op zijn lobbywerk voor Janoekovitsj. Aanklager Mueller neemt daar met de zaak Patten in zekere zin een voorschot op. Het gerucht gaat trouwens dat Paul Manafort vanwege schuldvermindering ook wilde samenwerken met justitie, maar daarvoor te lang wachtte en te veel vroeg.

In de Amerikaanse media werd afgelopen dagen gezinspeeld op een aanklacht tegen een grote naam zoals Donald Trump jr. omdat de ongeschreven regel is dat na Labor Day (eerste maandag in september) en tot de tussentijdse verkiezingen van 6 november de campagne niet verstoord en beïnvloed mag worden door politieke rechtszaken. Het idee was dat Mueller nu moest doorpakken. Maar de aanklager bepaalt zijn eigen tempo en laat zich niet afremmen of opjagen. Mueller liet zijn autonomie zien door zich niets aan te trekken van de loze claim van Trumps juridische publiciteitskanon Rudy Giuliani die 1 september als afronding voor de ‘Russia probe’ had gesteld. Die periode van Labor Day tot de verkiezingen is overigens geen harde regel en niets staat Mueller in de weg om iemand als consultant Roger Stone die op geen enkele manier formeel gebonden is aan Witte Huis of de Republikeinse partij nog voor die tussentijdse verkiezingen aan te klagen.

Men kan niets anders dan bewondering hebben voor de Amerikaanse journalistiek die nauwgezet, inzichtelijk en koersvast verslag doet van KremlinGate, het onderzoek van Mueller en alle reacties erop vanuit het Witte Huis. Deze media weten dat ze onder vuur van Trump en zijn waterdragers liggen en zich het beste kunnen verdedigen met goede journalistiek. Allerlei kwaliteitsmedia dragen bouwstenen aan waar andere media weer op voortbouwen. Rachel Maddow verbindt alle punten en loopt nu al langer dan een jaar dagelijks met ons door dit verhaal dat op die manier levend, zichtbaar en relevant blijft. De nachtmerrie wordt gedocumenteerd.

Promotiepraatjes van Steve Bannon over een radicaal-rechtse Europese beweging worden amechtig en kritiekloos gekopieerd

Op 20 juli 2018 plaatste The Daily Beast een interview met Steve Bannon. Hierin vertelt deze voorman van de alt-right beweging die ooit zijn loopbaan begon bij Goldman Sachs, films produceerde en de oorlog heeft verklaard aan zowel progressieve Democraten als conservatieve Republikeinen dat hij in Europa een grensoverschrijdende radicaal-rechtse beweging van de grond wil tillen. Er bestaat nu al een bijzondere wisselwerking tussen Amerikaanse en Europese rechts-radicalen die elkaar beïnvloeden, maar Bannon zegt dat in Europa verder te willen helpen stroomlijnen. Zijn streven zo zegt hij is dat deze rechtse nationaal-populistische beweging bij de verkiezingen voor het Europarlement in 2019 een derde van de zetels haalt.

Tot zover is het wensdenken en zelfpromotie van Bannon die op zoek is naar een nieuw werkzaam bestaan. Hij gooit een balletje op en wacht af waar het landt. Want dat Trump heeft gebroken met Bannon die van het centrum van de macht in het Witte Huis (voor de helft van de tijd) verhuist naar Europa is niet direct op te vatten als een kroon op zijn loopbaan. In Europa wordt Bannon nog als tovenaar gezien zonder het volle besef dat hij in de marge is beland. Opvallend is dat media vervolgens dit interview van The Daily Beast dat weinig kritisch is en behulpzaam moet zijn bij het opstarten van de Europese loopbaan van Bannon zonder kritiek en schetsen van een context overnemen. Zo wordt nepnieuws gelegitimeerd en desinformatie verspreid. Vraag hoe Bannon deze Europese beweging financiert blijft ongenoemd. Bannon is uit de gratie geraakt bij zijn aloude sponsor Robert Mercer omdat hij te veel ingaat tegen gevestigde belangen. Bannon is financieel, geografisch en politiek gemarginaliseerd. Zijn vlucht naar Europa is zelfpromotie, maar geen promotie.

Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘Inside Bannon’s Plan to Hijack Europe for the Far-Right’ van Nico Hines op The Daily Beast, 20 juli 2018.

Foto 2: Tweet van Laura Ingraham van 21 juli 2018 en twee eigen reacties erop.

Rachel Maddow: Nieuwe onthullingen over Cambridge Analytica verbinden de punten tussen Trump en het Kremlin preciezer

Rachel Maddow gaat in de aflevering van 6 juni 2018 in op de vraag over de mate van samenwerking tussen de informatie-operatie van het Kremlin en Team Trump in de presidentsverkiezingen van 2016. Aanleiding is het verschijnen van de voormalige baas van het nu ontbonden Cambridge Analytica (CA) Alexander Nix voor een commissie van het Britse parlement. Hij kwam terug op zijn woorden van februari 2018 in het parlement.

Maddow schetst de radartjes die in elkaar grijpen en op hechte samenwerking tussen het Kremlin en het campagneteam van Trump wijzen. Dit bevestigt dat Team Trump een actief onderdeel van de Russische informatie-operatie was die erop uit was om Hillary Clinton in de publieke opinie te beschadigen en Trump te helpen. Wikileaks werd geholpen door financiële (Robert Mercer) en logistieke (Steve Bannon) steun vanuit het Trump kamp. Verdere aanwijzing voor de Russisch-Trumpiaanse samenwerking is de rol van de Russische wetenschapper Aleksandr Kogan binnen CA in de informatie-operatie om Hillary Clinton te beschadigen en de potentiële achterban van Trump op individueel niveau te benaderen via gestolen Facebook-accounts. Sinds de onthullingen over CA houdt Kogan zich van de domme en wijst hij op zijn voortschrijdend inzicht.

Petitie roept op tot discipline van Facebook

Het ziet er niet best uit voor de oprichter en topman van Facebook Mark Zuckerberg. Hij heeft zitten slapen en toezichthouders hebben Facebook niet bij de les gehouden. Zuckerberg dacht als onaantastbare oligopolist de geschiedenis te kunnen herschrijven. Maar zoals altijd is het andersom, de geschiedenis herschrijft Facebook.

In de media circuleren opinies met de vraag of hij Facebook niet moet verlaten. Hoe dan ook gaat Facebooks macht door de politiek aangepakt worden. Die is te groot en te ongecontroleerd geworden. Het schandaal met Cambridge Analytica dat leidde tot dubieuze verkiezingsresultaten in onder meer Nigeria, India, het Verenigd Koninkrijk (Brexit) en de VS had met alert optreden van de top van Facebook beperkt kunnen worden. Om druk op de ketel te houden zijn er petities, zoals bovenstaande op Avaaz. Het is niet zozeer een signaal aan Zuckerberg om op te treden en de data van de gebruikers te beschermen, maar een oproep aan de politiek om Facebook hard aan te pakken. Dit is een verhaal van ‘te laat en hopelijk niet te weinig’, meer zit er niet in.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Dear Mark Zuckerberg …’, tekenen kan hier.