Columniste van The New York Times Michelle Goldberg is in haar column ‘We should all know less about each other‘ van 1 november 2021 somber over sociale media. Ze sluit haar betoog zo af: ‘Sure, there are ways of communicating over the internet that don’t promote animosity, but probably not with the platforms that are now dominant‘. Over de VS waar volgens haar op dit moment in de publieke opinie een ‘cold civil war‘ woedt zegt ze: ‘In a country descending into a perpetual state of screeching acrimony (In een land dat afdaalt in een voortdurende staat van krijsende bitterheid) we might be able to tolerate each other more if we heard from each other less‘.
Goldberg baseert zich op onderzoek en uitspraken van professor sociologie en openbaar beleid Christopher Bail aan de Duke University. Bail is directeur van het Polarization Lab dat met een interdisciplinair team bestudeert ‘hoe technologie politieke verdeeldheid versterkt’.
Goldberg verwijst naar Bails recente boek ‘Breaking the Social Media Prism: How to Make Our Platforms Less Polarizing‘ (2021) dat gebaseerd is op een experiment. Het komt erop neer dat gebruikers van Twitter gedurende een maand geconfronteerd werden met uitingen van hun politieke opponenten. De aanname dat dit tot matiging zou leiden werd niet bevestigd. Niemand werd gematigder. Het omgekeerde gebeurde: Republikeinen die werden blootgesteld aan die tegengestelde tweets werden juist iets conservatiever en Democraten werden iets progressiever.
Dat ondermijnt het idee van sociale media waarover ooit werd gezegd dat ze mensen zouden verbinden zodat de wereld opener en humaner zou worden. De huidige platforms van sociale media bereiken het omgekeerde: ze verscherpen verschillen, vergroten wederzijdse haat en dat heeft de weerslag op de structurering van de politiek. Het is een Amerikaans fenomeen dat ook naar Nederland is overgeslagen.
De huidige kritiek op Facebook moet dan tweeledig bekeken worden. De leiding van Facebook heeft om commerciële redenen een beleid ontwikkeld met algoritmes waarin woede en minachting worden beloond en Facebook een motor is geworden die desinformatie verspreidt en brandstof geeft voor complottheorieën.
Dat komt bovenop de volgens Bail destructieve kracht van sociale media die per definitie verschillen aanscherpen en de wederzijds haat aanwakkeren. Alle artikelen die nu verschijnen over de herstructurering van Facebook die als kosmetisch wordt gezien gaan bijna uitsluitend voorbij aan dat fundamentele gebrek van Facebook. Ook als Mark Zuckerberg zijn beleid 180 graden draait en alle aanbevelingen van de critici volgt, dan nog zal Facebook een destructieve kracht blijven die samenleving en democratie beschadigt.
De oplossing om tot gezonde sociale media te komen of de ongezonde te vermijden is tweeledig. Of werken aan een zwaar gemodereerd sociaal medium zoals dat nu bestaat in Vermont: het kleine Front Porch Forum of afzien van de nu bestaande sociale media zodat we ons niet langer in hoge mate kunnen storen aan en opwinden over andere meningen.
Dat is een les voor Nederlandse overheidsinstellingen, bedrijven en organisaties die hun interactie met het publiek grotendeels naar de huidige platforms hebben verlegd. Dat is een doodlopende weg omdat de huidige platforms zich op een doodlopende weg bevinden. Vooral Nederlandse overheidsinstellingen, maar ook bijvoorbeeld de samenwerkende Nederlandse musea of podia zouden er verstandig aan doen om definitief afscheid van Facebook, Twitter en Instagram te nemen om in samenwerking hun eigen gezonde platforms te bouwen.
Het is een investering die nu geld, eigen initiatief en autonoom denken vergt, maar voor de lange termijn rendeert vanwege het bezit van de data en de eigen organisatie en samenleving maatschappelijk gezond maakt. En kan toegevoegd worden, de eigen organisatie minder afhankelijk maakt van de luimen van grote Amerikaanse techbedrijven die het uitsluitend om winst te doen is.
George Knight 