Tentoonstelling bij Park Tilburg roept vraag op hoe goed het met ons gaat. Of hoe slecht

Vandaag opende in Park Tilburg de tentoonstelling ‘THE TIMES THEY ARE A-CHANGIN’. Een titel die de jaren ’60 echoot. De aanname die de toelichting geeft is niet mals: ‘Het westen verkeert momenteel in een morele crisis. Na de schulden- en bankencrisis is er nu sprake van een vluchtelingencrisis die Europa op zijn grondvesten doet schudden. (..) In dit ‘selfie’-tijdperk maakt solidariteit plaats voor ‘eigen volk eerst’.’ Aardig is dat in een video van Martin & Inge Riebeek de filosoof Ralf Bodelier het omgekeerde beweert. Hij relativeert de crisis en komt tot een tegenovergestelde conclusie als de samenstellers Rob Moonen en Rebecca Nelemans. Het is in de wereld nog nooit zo goed gegaan. Hij toont dat met voorbeelden overtuigend aan. Een historische blik op de eigen tijd relativeert hedendaags onheil. En het doemdenken dat sommigen overspoelt.

De tentoonstelling doet een poging om iets over de eigen tijd te zeggen en is daarom alleen al de moeite waard. Want zo vaak gebeurt dat niet in de beeldende kunst. Musea nemen doorgaans afstand tot de actualiteit en wagen zich niet aan de eigen tijd. Op de koop toe dat ze hiermee irrelevant worden als vinger aan de pols van wat nu leeft. Dus zelfs als men het met de conclusie van de samenstellers hartgrondig oneens is wacht een belangwekkende tentoonstelling. Peter Koole verrast met bovenstaand schilderij ‘JOURNALISM (Novaya gazeta)‘ uit 2014. Over de Russische krant Novaya Gazeta die Nederland om vergeving vroeg voor de Russische betrokkenheid bij het neerhalen van de MH17. Een ander aandachtsgebied van Koole is Srebrenica. Het is moeilijk inpasbare kunst die zich uitspreekt. De tentoonstelling is nog te zien tot en met 26 juni 2016.

Foto: Peter Koole, JOURNALISM (Novaya gazeta)‘ uit 2014; 220 x 200 cm, acryl/canvas.

Argos: Fotorolletje Srebrenica ligt nog ergens in het archief

Onderzoeksprogramma Argos van VARA en VPRO zond gisteren een uitzending uit over het fotorolletje van Srebrenica. Hier te beluisteren. Peter Rutten is de leider van het team van de Koninklijke Marechaussee dat de verdwijning ervan in 1995 onderzocht. Hij heeft ook na 20 jaar twijfels over de uitleg van de toenmalige top van de landmacht en uit kritiek op de gang van zaken. Hij wijst op onwaarschijnlijkheden (na: 27’ 07’’). Mede omdat er nooit een volwaardig strafrechtelijk onderzoek is verricht vermoed hij dat hij gebruikt is. Ook maker van de foto’s Ron Rutten acht het mogelijk dat het fotorolletje gewoon in de archieven van Defensie ligt.

Argos heeft geen bewijs in handen dat haaks staat op de uitleg van Defensie, maar maakt wel aannemelijk dat er onwaarschijnlijkheden zijn opgetreden bij zowel het ontwikkelen van het fotorolletje als het onderzoek dat niet strafrechtelijk, niet onafhankelijk en niet diepgaand was. Een reden waarom het in de doofpot gestopt werd is dat het in 1995 om politieke redenen wenselijk was dat de foto’s die getuigden van oorlogsmisdaden die onder de neus van de Nederlandse militairen werden begaan uit de publiciteit moesten worden gehouden.

Samen met Nova heeft Argos sinds 1998 aandacht besteed aan het fotorolletje van Srebrenica. Het is negatief symbool geworden voor de doofpotcultuur op Defensie en positief voor gedegen onderzoeksjournalistiek die echter toch niet de kern van de macht kan blootleggen. Er is een gelijkenis met de kwestie Demmink die van 1993 tot 2012 speelde in de top van het Ministerie van Justitie. Ondanks verklaringen van de vorige justitieminister Ivo Opstelten werd jarenlang een diepgaand onderzoek naar de in verband met pedofilie en ambtelijke obstructie gebrachte Demmink geblokkeerd en moest een oriënterend feitenonderzoek dienen als afleiding voor zo’n onderzoek. Peter Rutten realiseert zich dat hij de katvanger was. Dit alles rechtvaardigt alsnog een diepgaand, strafrechtelijk en onafhankelijk onderzoek naar het fotorolletje van Srebrenica.

Foto: ‘ZKH Prins Willem-Alexander in gesprek met Dutchbatters, na de val van Srebrenica, juli 1995’. In Zagreb. Collectie: Centrum voor Audiovisuele Dienstverlening Koninklijke Marine.

Agent wordt niet vervolgd voor wissen filmpje Eindhoven. Waarom?

Ingrid Lukken filmde omstreeks 01.30 uur in de nacht van 28 op 29 juli 2012 in Eindhoven met haar mobieltje de arrestatie van DJ Flexican ofwel Thomás Goethals Ligthart die met buitensporig geweld door de politie werd aangehouden. Samen liep ze met een gehandicapte man richting parkeergarage. De filmende Lukken werd op haar beurt met geweld tegen de grond gewerkt door de Eindhovense politie. Het optreden van de politie schoot velen in het verkeerde keelgat. Toenmalig kamerlid voor GroenLinks Tofik Dibi stelde er kamervragen over. Minister Ivo Opstelten antwoordde sussend dat ‘ter voorkoming van verdere escalatie van het incident hebben de aanwezige politiemensen, het aanwezige publiek op afstand gehouden.’ 

Hierbij stopt het niet, want agent Hafid Haddou wiste het filmpje. Van vermoedelijk 53 seconden, zoals uit onafhankelijk forensisch onderzoek blijkt. Dat deed Haddou na Lukken ‘direct‘ met zijn wapenstok te hebben geslagen en haar haar Samsung Galaxy uit handen te hebben geslagen, aldus Lukkens getuigenis. Op 3 juli 2012 verklaarde de Eindhovense politie dat uit een intern onderzoek gebleken was dat de agent daadwerkelijk een filmpje had gewist. Op grond van een ‘vermeende belediging’ van Haddou werd Lukken ( ze zou hem toegebeten hebben: ‘die sukkel heeft mij 3 keer op mijn borst geslagen‘)  op ruwe wijze aangehouden waarbij ze tegen de grond werd gewerkt. De tengere Lukken liep hierbij kneuzingen en blauwe plekken op. Ingrid Lukken heeft de details op haar Facebook-pagina gezet. Ze zoekt haar recht dat ze niet meent te krijgen.

Over wat er gebeurde verschillen de meningen van Haddou met getuigen en Lukken zelf. Haddou verklaart haar uit ‘een menigte getrokken’ te hebben. Maar Lukken en getuigen verklaren dat er helemaal geen menigte was waarin ze zich ophield of had kunnen verdwijnen. Wat Haddou als reden voor z’n optreden aanvoert.

Lukken liet het er niet bij zitten en deed op 7 augustus 2012 aangifte tegen Haddou van mishandeling alsmede verduistering van bewijsstukken. Dus het gewiste filmpje op haar mobieltje. Op 17 december 2012 werd de aangifte tegen Haddou door de Officier van Justitie geseponeerd. Tegen dit sepot diende Lukken een klaagschrift in. Uiteindelijk kwam de zaak in november 2013 bij het Hof in Den Bosch terecht. Maar ook daar werd ‘de aanklacht van mishandeling tegen de agent door het gerechtshof in Den Bosch van tafel geveegd‘, aldus The Post Online. Haddou wordt niet vervolgd van verduistering van bewijs. Gerechtigheid of doofpot?

Valt het wissen van het filmpje op het mobieltje van Lukken in dezelfde categorie als het ontwikkelen van het fotorolletje van Screbrenica of de stroomstoring van een getapt gesprek van staatssecretaris Teeven met VVD’er Jos van Rey? Dus het vermoeden van een doofpot. In elk geval is de verklaring van Hafid Haddou niet geloofwaardig dat-ie in een opwelling het filmpje op het mobieltje van Lukken verwijderde. Hoe kan het Hof Haddou vrijpleiten? De verklaring door Haddou van emotie, druk en een beroep op een lastige situatie verdraagt zich slecht met een opeenvolgende reeks van handelingen om bewijs te verduisteren. Het roept de vraag op of Haddou wel voldoende was opgeleid was en op z’n taak was berekend. Maar zelfs dan ontkent het Bossche Hof dat het filmpje kon dienen als bewijs voor de mishandeling van DJ Flexican. Hoogst merkwaardig.

Foto 1: Foto van agent Hafid Haddou op mobieltje van Ingrid Lukken, 29 juli 2012

Foto 2: Schermafbeelding van antwoorden op kamervragen van Tofik Dibi aan minister Opstelten over aanhouding DJ Flexican, 23 augustus 2012.

Zie voor verdere informatie: Facebook Ingrid Lukken en wis-agent.blogspot.

Gewiste opnamen door overheid zijn meer dan menselijke fout

Wie herinnert zich niet hoe in 1995 het ontwikkelen van een fotorolletje van luitenant Rutten met opnamen van de val van Srebrenica in een laboratorium van Defensie mislukte? Toenmalig minister van Defensie Joris Voorhoeve noemde het een ‘oenige menselijke fout‘. Het OM in Arnhem concludeerde in 1997 dat het een menselijke fout was. Betrokken Dutchbatters geloofden er niks van, en zagen er een georkestreerde actie van Defensie in om beelden van gedode moslims onder de pet te houden. Ook een videofilm van de Bosnische Serviërs werd door Defensie bewust onklaar gemaakt. Commandant Thom Karremans werd symbool van het slappe optreden van Dutchbat en wacht mogelijk vervolging. Nog steeds. 17 Jaar na de val van Srebrenica.

Nu is er in Eindhoven een politieagent die telefoon-opnamen van getuige Ingrid Lukken van de arrestatie van DJ The Flexican heeft gewist. Kamerleden reageren ontzet. Ze zien het als grove fout. Naar eigen zeggen werd Lukken ‘afgetuigd’ en gearresteerd door de politie. Niet zij, maar de politie riep hulp van Digital Investigation in om het filmpje terug te halen. De agent heeft toegegeven de opnamen te hebben gewist, na een eerdere ontkenning. Hij zegt dat het gebeurde ‘bij het uitzetten van de telefoon en onder druk van omstandigheden’.

Wat kunnen we verwachten van een intern onderzoek van de Eindhovense politie? Of een strafrechtelijk onderzoek door het OM? Hopelijk leidt het niet tot dezelfde doofpot als bij Srebrenica waar Nederland 17 jaar later nog steeds mee worstelt. Scheel van de kater omdat het voelt dat Defensie de waarheid niet vertelt. Natuurlijk zijn er verschillen, in Eindhoven zijn geen 7000 doden gevallen. Overeenkomst is dat de geloofwaardigheid van de overheid in het geding is. Een vraag die beantwoord moet worden is hoe politieagenten opgeleid, geïnstrueerd en aangestuurd worden om correct met kritische burgers om te gaan.

Foto: Hans Wildschut, Edinburgh, southferry, 2004. Credits Hans Wildschut