ING-witwasschandaal: Laat omdat we geen andere middelen hebben, maatschappelijke uitsluiting van bankiers onze reactie zijn

De vanwege een witwasschandaal en fraude opgeofferde financiële topman van ING Koos Timmermans geeft in dit interview met Bloomberg van een maand geleden aan waar het bij banken als ING om gaat: kwantiteit boven kwaliteit. Dat is de valkuil waar de door de markt en de aandeelhouders opgejaagde bank vanzelf invalt. Dat is de weeffout van ING. De structuur en het verdienmodel van de banksector deugen niet. Dat is het probleem. Er zijn goede banken, zoals ASN, Triodos Bank, Handelsbanken, maar die zijn te klein en schieten tekort voor een klant die een breed aanbod aan financiële producten en diensten zoekt. Het mislukken van de Apeldoornse De Financiële Coöperatie geeft aan hoe lastig de banksector voor kleine, onmachtige banken is.

Banken die van de overheid het financieel systeem mogen beheren zijn een probleem omdat we niet zonder ze kunnen, maar ook omdat we evenmin verder met ze willen. Ze hebben sinds de kredietcrisis van 2008 steeds meer weerstand opgeroepen door hun wereldvreemdheid, schandalen, arrogantie en zelfgerichtheid. Ethische banken zijn te klein, en systeembanken zijn niet ethisch. Daarbij komt dat grote financiële instellingen zich aan landgrenzen onttrekken en het initiatief van staten hebben overgenomen. De Nederlandse overheid is niet meer in staat om de burgers die er klant zijn tegen de banken te beschermen of het initiatief van de geldschepping weer terug te nemen. Zoals het in de sector met een teveel aan Angelsaksisch jargon heet, een lose/lose situatie. De winnende, maar gecorrumpeerde bank is uiteindelijk ook een (morele) verliezer.

Het begin van verandering is bewustwording bij het publiek over banken en het gedrag van bankiers. Laten we niet ophouden de slechte bankiers kritisch te benaderen en niet meegaan in hun powerplay, onzinverhalen en puberachtig gedrag. Deze bankiers zijn klojo’s, onvolwassen kinderen die hun verantwoordelijkheid niet nemen, onvoldoende maatschappelijk besef tonen, geen geweten hebben en verstrikt zijn geraakt in hun eigen wereld van de kwartaalcijfers en daar zonder veel zelfkennis razend en opgejaagd in rondtollen.

Deze bankiers verdienen onze hoon, spot en volle minachting. Laat omdat we geen andere middelen hebben, hun maatschappelijke uitsluiting onze reactie zijn. Ze zijn uitschot als de beulen van de Franse revolutie die de guillotine bedienden en door het volk met de nek werden aangekeken. Ze hebben zich ontastbaar gemaakt, maar dat betekent niet dat we hun gedrag aanvaarden. Zo’n type als ING-topman Ralph Hamers denkt boven de wet te staan en positioneert zich als ondernemer, terwijl hij gewoon een werknemer is die evenals de loketbediende in dienst van het bedrijf is. Hij loopt geen ondernemersrisico, maar probeert samen met de commissarissen uit het zelfde old boys network zoveel mogelijk poen binnen te harken. Types als Hamers gijzelen de bank en de samenleving. Laten we daarom elke dag opnieuw zijn geloofwaardigheid en autoriteit ter discussie stellen totdat hij of zijn opvolgers eindelijk maatschappelijk aanvaardbaar gedrag gaan vertonen.

Wat in de kwestie van de illegale witwaspraktijken van de ING Group die tussen 2010 en 2016 speelde nog tamelijk onderbelicht blijft is waarom de regeringscommissarissen Lodewijk de Waal (tot 2013), Peter Elverding (2014) en Tineke Bahlmann (tot 2014) die door het kabinet naar ING werden gestuurd niet aan de bel hebben getrokken. Zaten ze in verkeerde commissies of hebben ze jaren zelfgenoegzaam zitten slapen?

Actie ‘IkStapOverVanBank’ stemt tot nadenken. Middenbank gevraagd

Journalist Rutger Bregman is deze week de actie ‘Ik Stap Over Van Bank Week’ gestart. Met de hashtag #ikstapovervanbank. In een artikel voor De Correspondent meent hij dat de burgers aan hun woede over het handelen van de banken geen consequenties verbinden en niet overstappen. Ze blijven klant van de grote banken ING, ABN en Rabobank. Bregman zoekt een verklaring voor de onverschilligheid, maar vindt deze niet echt. Bregman werkt aan de bewustwording van de burgers. Er bestaat geen misverstand over dat de grote banken na de crisis van 2008 geen spaan veranderd zijn, en zich niet structureel versterkt hebben om een tweede crisis te weerstaan. Die naar verwachting harder aan zal komen omdat er nu minder overheidsreserves zijn dan zeven jaar geleden en vele burgers het autistisch opereren van de banken hartgrondig beu zijn.

De oproep van Bregman is sympathiek, maar slecht doordacht. Hij reduceert de overstap tot het overzetten van een betaalrekening en vergeet daarbij andere financiële producten die burgers dwingt bij de grote banken te blijven. In een interview met NPO Radio 1 noemt hij de meer duurzame banken als ASN, Triodos Bank of Handelsbanken als alternatief. Daar kan de De Financiële Coöperatie in Apeldoorn nog aan toegevoegd worden. Wat Bregman niet noemt is dat het bij die ethische banken niet mogelijk is om een effectendepot aan te houden en zelfstandig te handelen in aandelen. De kleinere banken bieden alleen eigen beleggingsfondsen aan. Verder kan het het depositogarantiestelsel dat 100.000 euro garandeert een reden voor vermogenden die hun geld niet offshore hebben geparkeerd een reden zijn om rekeningen bij meerdere banken aan te houden.

De oproep van Bregman is symbolisch en het begin van een oplossing. Maar niet meer dan dat. In de praktijk is het voor velen onwerkbaar. Wat Nederlanders nodig hebben is een ethische basisbank die een breed scala van de meest gangbare financiële producten aanbiedt inclusief de mogelijkheid om op de beurs te handelen en het aangaan van een hypotheeklening. Nu blijft het kiezen voor de ‘verkeerde’ banken als ING, ABN en Rabobank die de klant feilloos bedienen, maar ook bedonderen. Of voor de ethische banken als Triodos Bank, ASN en Handelsbanken die de klant niet bedonderen, maar evenmin volledig kunnen bedienen en gewoonweg niet breed genoeg zijn om meer vermogende klanten te trekken. Gevraagd: een middenbank tussen verkeerd en klein in die het professionalisme van de grote banken combineert met de ethiek van de kleine banken.

Foto: Schermafbeelding van begin artikel ‘Ik stap deze week over van bank. Doe je mee?’ van Rutger Bregman voor De Correspondent.

Publieksactie Crowdsuing roept banken tot de orde. Over privacy

Velen hebben het gehad met de banken. Niet alleen wat het graaien van de topbankiers betreft. Hoe komen we ooit van deze klojo’s af? Gevestigde banken zijn het zicht op de realiteit kwijt. Een stresstest die endogene (= vanuit de sector zelf) risico’s buiten beschouwing laat is weinig waard, maar wordt door bankensector en politiek als vertrouwenwekkend verkocht. Niets is minder waar. Over de soliditeit van de ABN geeft baas Gerrit Zalm zichzelf complimentjes. Lachend de afgrond in. Hij leent een euro 31 keer uit. ABN dat het decennialang niet lukt om de kosten omlaag te brengen zou jaarlijks vele miljarden meer winst moeten kunnen maken. Uitgaande van hun logica van de onlogica presteren banken slecht. Daarom zoeken ze bijverdiensten.

Wat moet iemand doen die geld heeft? Beleggen in kunst, goud of huizen? Geen slecht idee. Of onderbrengen bij een bank als de Financiële Coöperatie, Handelsbanken of het Belgische NewB? Maar die zijn klein. Het is te gek voor woorden dat consumenten hun banken niet meer kunnen vertrouwen en ze zich als burger door de overheid in de rol van toezichthouder niet goed beschermd achten en in de steek gelaten voelen. Banken gaan door met gokken op de rand van de vulkaan. Vanwege hun nutsfunctie is geld weghalen bij ABN, ING of Rabobank geen oplossing wegens ontbrekende alternatieven. Maar de twijfel is gezaaid en verdwijnt niet.

Ancilla Tilia wijst op nog een andere kwalijke praktijk van banken: ze misbruiken klantgegevens en geven geen lor om onze privacy. Dat komt bovenop al het wantrouwen dat banken toch al opwekken. Het patroon is duidelijk: de overheid beschermt de burger onvoldoende. Om cynisch van te worden? Nee, om in opstand te komen en een burgerbeweging op te starten die de overheid bij de les houdt en op haar plichten wijst.

Crowdsuing.nl probeert deze zaak voor de rechter te brengen en haalt nu geld op voor de advocaatkosten om dat voor elkaar te krijgen. Zo’n 16% van het streefbedrag is binnen. Nog zo’n 30.000 euro te gaan. Zo wordt het verzet tegen het grote geld een kwestie van klein geld. Blijkbaar is dat onvermijdelijk. Doneer een tientje.

Foto: Schermafbeelding van publieksactie ‘Stop commercieel misbruik persoonsgegevens banken’.

Bankiers zijn klojo’s. Hoe komen we ooit van deze idioten af?

‘En tegenwoordig schijnt dat mode te zijn, dat bankdirecteuren ons – het nog altijd gewone volk – gaan vertellen hoe we ons moeten voelen, wat we moeten zeggen en wat we vooral ook niet moeten doen. Klojo’s die op allerlei niveaus zich schuldig hebben gemaakt aan oplichting, fraude en malversaties, die het mondiale financiële systeem aan de rand van de afgrond hebben gebracht, die alleen oog hadden voor het snelle geld en de reputatie van ooit vermaarde bedrijven en instellingen te grabbel hebben gegooid, die types denken nu dat zij ons nu moeten gaan duiden, dat zij de weg weten naar beter.’ Aldus blogger Conny van Gremberghe.

Hij heeft het grootste gelijk van de wereld. Maar krijgt het niet. Zoals geen burger dat krijgt. Als bankiers die de stoutste jongetjes van de klas zijn vervolgens ook nog eens anderen proberen de les te lezen, dan houdt elk begrip op. Des te meer omdat de banken zich duidelijk niets van de samenleving aantrekken.

Het salaris van de honderd hoogste managers van het wegens wanbeleid genationaliseerde ABN Amro is dit jaar met 20 procent verhoogd. Dat zou ter compensatie van een bonusplafond zijn dat het kabinet vanaf 2015 instelt. Hoon en afkeuring op sociale media viel de ABN ten deel. Andere banken volgden dit voorbeeld.

De politiek sputtert voor de vorm tegen, maar laat het gebeuren. Graaiers bij de banken herhalen hun kunstjes: ze strijken zelf winst op en saneren het verlies. Dat laatste wil zeggen dat de belastingbetaler moet dokken.

Het gedrag van de topbankiers is onverteerbaar. Zoals Conny van Gremberghe zegt, het zijn klojo’s die zich schuldig maken aan oplichting, fraude en malversaties en Nederland met een grote schuld hebben opgezadeld waardoor onder meer de cultuur, de zorg en het onderwijs gekort moeten worden.

Topbankiers missen verantwoordelijkheidsbesef, hebben een beperkt maatschappelijk besef en volharden in hun autistisch gedrag alsof ze alleen op de wereld zijn. Ze gaan door met gokken op de rand van de vulkaan op kosten van u en mij.

Wat kunnen we doen? Vanwege hun nutsfunctie is vermogen weghalen bij ABN, ING of  Rabobank geen oplossing omdat er te weinig alternatieven zijn. De ethische banken Triodos Bank, de Financiële Coöperatie of het Zweedse Handelsbanken zijn te klein van volume.

De tragiek blijft dat de aanpak van de politiek moet komen die niet optreedt. Klojo’s die bankiers, ontzettende zelfingenomen kwasten. Hoe komen we van ze af?

Foto: In Greed We (Trust).

Bank in oprichting Financiële Coöperatie zoekt startkapitaal

In België is de coöperatieve bank NewB afgelopen juli opgericht. Deze bank in oprichting is nog steeds niet in bedrijf. Het verzamelt nog kapitaal. De filosofie is vergelijkbaar met het Zweedse Handelsbanken dat in Nederland 15 vestigingen heeft. In een artikel noemt FollowTheMoney nog een ander initiatief, De Financiële Coöperatie in Apeldoorn. Ook deze bank in oprichting zegt terug naar de essentie te willen gaan. Het legt uit.

Vijf jaar na het failliet van de Amerikaanse bank Lehman Brothers waarschuwen analisten dat de oorzaken die tot de vorige crisis leidden nog steeds niet zijn weggenomen. De spookwereld die de financiële instellingen creëren is er eerder nog groter en onoverzichtelijker op geworden. De politiek is voorgoed de grip kwijt op de financieel-economische sector. In de VS torpederen 13.000 lobbyisten namens de sector elke wettelijke aanscherping. Ze kopen met beschermingsgeld hun invloed waar de politiek niet meer tegen opgewassen is. In Europa gaat het niet anders. NewB en De Financiële Coöperatie zijn sympathieke initiatieven. De tragiek is dat de aanpak bij de politiek moet zitten die niet handelt. Toch maar meedoen met de Financiële Coöperatie?

Foto: Schermafbeelding van de uitgangspunten van de Financiële Coöperatie. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Marit Rossing / m.rossing@dfc.coop 085 – 40 111 81.

Oprichting NewB: Bank Back To Basics

Niet alle Belgische politici begrijpen waarover het gaat bij het redden van banken. Danny Carleer van de pvda verwoordt het duidelijk, spaartegoeden kunnen uit het faillissement getild worden. Politici van de middenpartijen verschuilen zich achter het Balkenendse begrip ‘met de kennis van nu‘. Hoever deze politici precies zouden gaan om opnieuw banken te redden laten ze in het midden. Was de vorige redding die miljarden euro’s kostte en de staatsbegroting voor jaren uit het lood zette nou wel of niet ‘meer dan genoeg‘?

Gisteren is in Brussel de coöperatieve bank NewB opgericht. Er moet nog veel werk verricht worden voordat de bank effectief kan beginnen, zegt woordvoerder Marc Bontemps. Waaronder het vinden van 60 miljoen euro startkapitaal. Met 43.000 deelnemers is het draagvlak groot. Het Manifest zegt dat de ‘financiële crisis heeft aangetoond dat het banksysteem slecht werkt’ en dat burgers zelf de handen uit de mouwen moeten steken om daarin verandering te brengen. NewB zegt een bank te willen zijn die dicht bij de mensen staat, zich richt op de reële economie, overzichtelijke producten aanbiedt en sober werkt. Dus geen luxe en riante bonussen voor bankiers. De filosofie is vergelijkbaar met het Zweedse Handelsbanken dat in Nederland 15 vestigingen heeft. Handelsbanken is feitelijk de NewN bank van Nederland die al in praktijk brengt wat NewB beoogt.

Foto: Schermafbeelding van het Manifest van NewB, 7 juli 2013.

Cyprus: Banken geven hun schuld waanwijs door aan Dijsselbloem

Commentatoren die gelieerd zijn aan de financiële sector vielen over de Nederlandse minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heen. Het is voorspelbaar dat ze hun eigenbelang verdedigen. De minister zou een blunder gemaakt hebben door de term blauwdruk -‘template‘- voor Cyprus als een oplossing voor de aanpak in andere landen te hebben voorgesteld. Dijjsselbloem ontkent na publicatie van een interview met Reuters op 25 maart dat-ie het woord ‘template‘ heeft gebruikt. Dijsselbloem heeft gelijk zoals blijkt uit het interview.

Zet de financiële sector haar publicitaire macht in om Dijsselbloem te verzwakken? Hij zegt dat het niet langer moet rekenen op overheidssteun: ‘I think the approach needs to be, let’s deal with the banks within the banks first, before looking at public money or any other instrument coming from the public side. Banks should basically be able to save themselves, or at least restructure or recapitalise themselves as far as possible.’

Zo’n krachtig geluid vanuit de Eurogroep is nieuw. Banken zijn gewend zelf de winst op te strijken en de belastingbetaler op te laten draaien voor de verliezen. In het geval Cyprus zou geld van de belastingbetaler gebruikt moeten worden om Russisch zwart geld te redden. Da’s de absurditeit ten top. Dijsselbloem maakt korte metten met de sinds 2008 gegroeide gewoonte. Waarschijnlijk na influisteringen door de Duitsers.

Komt Dijsselbloem echt op voor de belastingbetaler? Dat nou ook weer niet. Want Nederland stopt nog altijd 600 miljoen euro in de lening van 10 miljard euro aan Cyprus. Wat ziet Nederland daar van terug? Er resteert een gemengd beeld van smalle marges en hoge bedragen. Binnen zijn mogelijkheden komt de minister op voor de belastingbetaler en oogst tegenwind van de financiële sector. Die beleidsbreuk is tijd na vijf verloren jaren waarin de banken leken te bepalen wat de politiek deed. Banken mogen hun eigen problemen voortaan zelf aanpakken. Als hun tegenlobby faalt. Maar de uitweg uit het financiële moeras kost nog steeds geld.

Foto: ?

Theater van het absurde: Cyprus, EU en banken

Diefstal bij daglicht. Dat was het plan van de Cypriotische regering om kleine spaarders een belasting van 6,75% op te leggen. Een idee dat door de EU werd afgedwongen als voorwaarde voor een lening van 10 miljard euro. Dit voornemen werd door het Cypriotische parlement afgewezen, maar heeft het vertrouwen in de euro en de banken blijvend ondermijnd. Want iedereen met tegoed op een bank zal zich nu achter de oren krabben vanwege de gedachte dat in Europa een banktegoed dat geen obligatie is door de politici wel zo wordt beschouwd. Als Cypriotische banken niet meer opengaan heeft de politiek het volledige spaartegoed gestolen.

Termen als ‘diefstal‘ of ‘gestolen‘ klinken zwaar. Is hier een libertariër aan het woord die niet van overheden houdt, geen toezicht wenst en het betalen van belasting principieel afwijst? Nee, integendeel. De tragiek is juist dat de economische crisis de democratische gezinde burger met redelijke meningen gaat raken. En die gaat dat niet pikken. Zo’n voornemen om spaarders te belasten voedt de weerzin tegen de bankensector die sinds oktober 2008 door overheden met honderden miljarden euro’s is gesteund. Vaak zonder een grondig politiek debat. Zodat landen geen reserves meer hebben. Banken gokken nog steeds met andermans geld.

De politiek weet zich geen raad en loopt achter de feiten aan. Het vaardigt voor de bühne wat maatregelen af over bonussen van veelverdiende bankiers, maar weet het probleem in de kern niet aan te pakken. Het uiten van afkeuring over graaiende bankiers is niet de oplossing, maar juist de misleiding. Want nog steeds onttrekt de financiële sector zich aan degelijk toezicht. Het blijft een afgesloten wereld waar de politiek niet weet binnen te dringen. De politiek heeft sinds 2008 slap gehandeld en niet doorgebeten. Nu het te laat is moeten burgers de gevolgen slikken. Het risico is dat de burgers zich vanaf nu tegenover de politiek opstellen.

Video: Ondertiteling met een ander doel van Der Untergang (2004) van Oliver Hirschbiegel met Bruno Ganz als Adolf Hitler. 

Bankensector prijst zich uit de markt

De gemiddelde beloning voor de bestuurders van Europese en Amerikaanse banken is het afgelopen jaar met 36% gestegen tot gemiddeld $ 9,7 mln. Dat blijkt uit onderzoek door de Financial Times. Volgens het FD stegen de opbrengsten slechts met 2,9%. Banken hebben zich groot gemaakt zodat ze niet om kunnen vallen. Banken speculeren op moral hazard en rekenen erop dat overheden hun val niet laten gebeuren.

Hoewel het tempo van de stijgingen lager is dan voor de crisis gaan beeldbepalende banken weer op de oude voet verder. Omdat Wall Street het voorbeeld geeft sijpelt de beloningsstructuur door naar andere bankiers die hun prestige aan bonussen lijken te moeten ontlenen. De inktvlek levert vette cheques op.

Banken zijn private ondernemingen die hun eigen beloningen mogen bepalen. Maar omdat het stelsel van beloningen bovenmatige risico’s oplevert voor anderen heeft dat maatschappelijk gevolgen. Ondanks de ontwikkeling dat vele banken de vaste beloningen hebben verhoogd en de bonussen hebben verlaagd. Maar perverse prikkels bestaan nog steeds.

Het Zweedse Handelsbanken is een bank die aantoont dat het anders kan. Een bonus wordt pas gegeven bij het pensioen en is voor directeuren hetzelfde als voor de schoonmakers. Dat loopt voor degenen die alle jaren in dienst waren op tot zo’n 800.000 euro. Daarnaast loopt de bank minder risico door minder uit te lenen, bouwt het geen luxe kantoren en biedt het geen ondoorzichtige producten aan.

Handelsbanken biedt naast de Triodos Bank een duurzame en ethische manier van bankieren. Handelsbanken valt niet onder het Nederlandse, maar het Zweedse garantiestelsel zodat men moet opletten onder welke voorwaarden men geld wegzet. In Nederland zou de ABN dat eigendom van de overheid is door het parlement gedwongen kunnen worden dezelfde ethische en duurzame weg in te slaan.

Handelsbanken is buiten Zweden een kleine bank en kan daarom weinig verschil maken. In Nederland heeft het slechts 10 vestigingen. Toch kan het de onvrede van klanten met de bankensector kanaliseren. Ze willen een alternatief voor banken die kwantiteit voor kwaliteit zetten en klanten medeplichtig maken aan hun casinospel. Banken hebben de laatste jaren de belastingbetalers miljarden gekost.

Door het wanbeleid van de banken moet er nu op cultuur, defensie en zorg bezuinigd worden. De Griekse crisis is in de kern een bankencrisis. Maar banken lobbyen om de gevolgen van hun ondernemersrisico te ontlopen. Opnieuw laten ze de belastingbetalers opdraaien voor de schulden en strijken tegelijkertijd bonussen op. Het is onbegrijpelijk dat overheden zo aarzelend en traag optreden en het laten gebeuren.

Foto: State Capitol Bank, Oklahoma City door Robert Roloff. Credits: Julius Shulman, 1963