Timothy Snyder zegt kernachtig waar het om ging bij de gelukte aanslag op het leven van huurlingenleider Jevgeni Progozjin: de ene Russische fascist vermoordt de andere. Interessant is dat Poetin en de militaire leiders zo op het oog geen moeite doen om de aanslag te verheimelijken. Integendeel. Zo dient de moord op Prigozjin te werken als een waarschuwing aan anderen: ‘Wie zich met politiek bemoeit wordt vermoord’. Maar werkt dat zo?
De moord van de ene op de andere fascist doet denken aan de Nacht van de Lange Messen in 1934 in Hitlers Derde Rijk. Toen werden in een nacht de SA-stormtroepers uitgeschakeld die Hitler zo geholpen hadden om de macht op straat te veroveren en verkiezingen te winnen door intimidatie. Inclusief Hitlers vertrouweling Ernst Röhm. De SA was niet meer nodig omdat het een gevaar voor Hitlers alleenmacht vormde en het niet meer paste bij de vestiging van Hitlers macht die niet meer ter discussie stond.
Waarom Prigozhin geen nodige voorzorgsmaatregelen genomen heeft blijft de vraag. Of hij zich onkwetsbaar of nuttig voor Poetin voelde weten we niet. Wellicht was hij ook fatalistisch en wist dat zijn einde gekomen was. Het is de vraag of hij voor na zijn dood nog een testament had klaargezet om Poetin in een video te beschuldigingen. In elk geval heeft Prigozhin zijn macht overschat. Terwijl hij toch kon weten dat muiters zoals hij worden uitgeschakeld.
Zo gaat het in dictaturen. Kijk naar het Schrikbewind rond 1794 tijdens de Franse revolutie. Kijk hoe Stalin eind jaren 1930 zijn medestanders liet vermoorden. Kijk naar Mao die in het begin van de jaren 1950 een schrikbewind voerde waarbij miljoenen doden vielen. In een staat die geen rechtsstaat is en onafhankelijke rechtspraak ontbreekt, is niemand veilig. Ook de medewerkers van de dictator niet.
Aan Prigozhin is niks verloren gegaan. Hij was een crimineel in woord en gedrag. Een regelrechte schoft. Zijn dood moet de Russische elite temmen. Maar delen van de elite opereren internationaal. Werkt Poetin waarschuwing zoals die bedoeld is of zeggen delen van de Russische elite ‘genoeg is genoeg‘? In een oorlog vinden altijd geheime vredesonderhandelingen plaats. Wie wordt de Rudolf Hess uit Poetins entourage?
Zojuist stuurde ik de Archief- en Documentatiecentrum Stichting Erfgoed Eisden onderstaande reactie. Ik vraag om in dit en andere items de term ‘Russisch‘ door ‘Sovjet‘ te vervangen, ook als notabene Oekraïens wordt bedoeld. ‘Sovjet‘ is de historisch juiste term is. Die terminologie is tot op de dag inzet in de propagandaslag van de Russisch-Oekraïense oorlog. Mijn reactie:
U spreekt in de beschrijving over een ‘Russisch kamp‘, ‘Russische krijgsgevangenen‘ en ‘de Russen‘. Tevens hint u erop dat de eerste Ostarbeiter vooral uit Oekraïne kwamen en ondergebracht waren in dat ‘Russische kamp‘.
Welnu, dat kan niet allebei waar zijn.
U zult weten dat Oekraïners nu en ook in de Tweede Wereldoorlog geen Russen zijn. Oekraïners zijn Oekraïners, en geen Russen.
De huidige president van de Russische Federatie Vladimir Poetin claimt dat Oekraïne en de Oekraïners niet bestaan. Hij vervalst historische feiten om zijn betoog rond te maken. Dat is geschiedvervalsing. U volgt in uw taalgebruik Poetins redenering. Dit geeft aan dat een juiste beschrijving van de geschiedenis belangrijk is.
Het is ongelukkig dat een Belgisch archief die misleiding overneemt en Oekraïners hun eigenheid ontzegt en ze tot ‘Russen‘ maakt. Notabene in een item over een ‘Ukranisch Kamp‘.
Uw taalgebruik in de beschrijving zorgt voor verwarring die nog tot op de dag van vandaag politieke implicaties heeft. Waarschijnlijk is dat geen opzet, maar onwetendheid van degene die de beschrijving heeft gemaakt.
Historicus Timothy Snyder heeft in boeken en lezingen meermalen gezegd dat de relatief meeste slachtoffers die vochten tegen de naziterreur tijdens de Tweede Wereldoorlog Wit-Russen en Oekraïners waren. Simpelweg omdat hun landen in het westen lagen en als eerste werden aangevallen door de Duitsers.
Het was tot voor kort het grote misverstand in de Ostpolitik van de huidige Duitse politiek dat ‘de Russen‘ de grootste slachtoffers van de naziterreur waren en daarom nog steeds gecompenseerd moeten worden. Vanwege een Duits schuldcomplex.
Dat is dezelfde verwisseling van begrippen die u parten speelt. ‘Russisch‘ wordt gebruikt, waar ‘Sovjet‘ wordt bedoeld.
Die Duitse visie heeft tientallen jaren lang de Duitse politiek gegijzeld en op het verkeerde been gezet. Oekraïners waren grotere slachtoffers, maar bestonden jarenlang voor Berlijn niet als politiek factor. Dat is pas sinds kort veranderd.
Uiteraard bedoelt u met ‘Russisch‘ niet de inwoners van de toenmalige Russische Sovjetrepubliek, maar alle inwoners van de Sovjet-Unie. In dat geval is het historisch correct als u niet spreekt over ‘Russische krijgsgevangen‘, een ‘Russisch kamp‘ of ‘de Russen’, maar over ‘Sovjet krijgsgevangenen‘, een ‘Sovjet kamp‘ en ‘de Sovjets‘.
Dat omvat ook de Oekraïners in het ‘Ukranisch Kamp‘ die Sovjets waren, maar geen Russen.
Graag correctie van dit item en alle items over het Kamp Eisden waar dezelfde begripsverwarring en foute beschrijving wordt gebruikt. Nogmaals, die begrippen zijn geen kleinigheid of semantische muggenzifterij, maar een levend onderdeel van een propagandastrijd die tot op de dag van vandaag door het Kremlin wordt gevoerd.
Een Belgisch archief moet oppassen daar tot onderdeel van te worden gemaakt en misleidende propaganda te legitimeren.
Schermafbeelding van ingezonden brief ‘Duitse terughoudendheid tegenover Rusland was juiste weg‘ van Herman Sloot in NRC, 17 juni 2022.
Herman Sloot meent in een ingezonden brief die op 17 juni 2022 door de redactie Opinie van NRC werd geplaatst dat de naoorlogse terughoudendheid van Duitsland op moreel en militair gebied terecht was. Hiermee reageert Sloot kritisch op het artikel ‘De Duitse Zeitenwende komt jaren te laat’ van Hanco Jürgens.
In dit artikel zegt Jürgens over de stemming in Oekraïne over Duitsland: ‘Logisch dus dat het land nu stelt te weinig rugdekking te hebben gehad van Duitsland, dat de onderhandelingen – samen met Frankrijk – in het Normandie-Format naar zich toe had getrokken. Daar komt bij dat Duitsland steevast koos voor energiezekerheid tegen een voordelige prijs boven geopolitieke rust in Oost-Europa. De directe pijpleidingen tussen Duitsland en Rusland waren het antwoord op onlusten in Oekraïne.’
Ik ben het eens met Jürgens en oneens met Sloot. De energiepolitiek van Duitsland wordt nu door velen ingeschat als mislukt en opportunistisch, maar zo werd er al langer tegenaan gekeken. Duitsland voer ermee in de EU een eigen koers waarmee het Oost- en Zuid-Europese landen bewust van zich vervreemdde. Ook was het Duitse energiebeleid dat de EU meesleepte in strijd met de energiepolitiek van de EU zoals vastgelegd in het Third Energy Package van 2009 dat streefde naar energie-onafhankelijkheid en -diversificatie.
Het in mijn ogen verstoorde zelfbeeld van de Duitse politieke en economische elite naar aanleiding van de les van de Tweede Wereldoorlog beschreef ik in een commentaar van 15 februari 2021 naar aanleiding van de problemen met de Russische gaspijplijn Nord Stream II:
In any case, the attitude of German politics (except for the Greens, the Liberals and some CDU members) towards the Russian Federation is rather distorted and disturbed. This has to do with the Second World War and the suffering caused by the Nazis.
How that can go wrong, President Steinmeier showed when he recently consciously or naively confused the victimization of Balts, Poles, Belarusians and Ukrainians with the victimization of Russians. Professor Timothy Snyder has repeatedly demonstrated to a German audience, including parliamentarians, with figures that Poles, Belarusians and Ukrainians have suffered proportionally more from the German war machine than the Russians.
But those facts do not reach the very top of German politics. Although it is also possible that they do know what victims they have made, but consciously perpetuate the misunderstanding in order to reach a rapprochement with the Kremlin. A rapprochement that on closer inspection is not appropriate, not ethical and not permissible. But this rather disproportionately favors German business at the expense of Eastern and Western Europe. That misunderstanding has marked Germany’s Russia policy since Willy Brandt, with the SPD in the most malicious role of helping the Kremlin, and not Germany or the EU.
The conclusion of the Nord Stream II fuss is not that it is about Germany’s relationship with the Russian Federation, but essentially about Germany’s self-image. That is seriously distorted and clouded. Even 75 years after the war, German politics has not yet properly processed that war. Or as said, and what is even more false and poignant, it has processed that war, but deliberately misinterprets it for opportunistic reasons.
This not only alienates Germany even further from the real victims of World War II, such as Poland, Belarus and Ukraine, as well as France and the Netherlands, but with that false self-image it also does itself considerable damage because it knowingly deceives itself.
Sloot heeft in zijn gespeelde onwetendheid allang duiding gekregen van een historicus die de houding van Duitsland anno nu beschrijft vanuit de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog: de in Wenen werkzame Amerikaan Timothy Snyder.
Als Duitsland werkelijk lering had getrokken uit de Duitse invasie van de Sovjet-Unie in 1941, dan had het zich tot 1991 niet voornamelijk verbonden met de leiders in het Kremlin en na 1991 van de rechtsopvolgers daarvan. Dan had Duitsland contact gezocht met die landen waar het de meeste schade had aangericht en de grootste schuld mee had te vereffenen: Oekraïne, Belarus, Polen, Estland, Letland en Litouwen.
Anders gezegd, als Duitsland werkelijk had begrepen welke schade het aan wie had aangericht in de Tweede Wereldoorlog dan had het zich in de na-oorlogse periode niet door de Sovjet-Unie en na 1991 door de Russische Federatie kunnen laten chanteren. Dat argument van terughoudendheid van Sloot dat Duitsland als het ware zou zijn opgelegd vervalt omdat het historisch niet klopt.
Ergo: Kanselier Scholz moet zich schamen dat hij Oekraïne nu niet met zwaar materiaal steunt terwijl het vecht voor het voortbestaan. Door de inval in 1941 heeft Duitsland de grootste schuld te vereffenen met Oekraïne. Niet met Herr Poetin of Rusland.
Het is verbazingwekkend dat velen waarschijnlijk onbewust de Russische propaganda napraten. Zeker waar het de Duitse politieke en economische elite betreft die pas in februari 2022 een beetje wakker is geworden. Op de al wakkere Groenen na. Of slaapwandelend probeerden te profiteren door van twee walletjes te eten.
De na-oorlogse Duitse buitenlandse politiek in West-Europa is geslaagd door integratie en de gerede angst om in herhaling te vallen door Alleingang. Maar de Duitse energiepolitiek staat daar haaks op en is mislukt. Door een verkeerde opvatting over het vereffen van een historische schuld voor de nazi-terreur ging het fout. De Duitse Ostpolitik die diende om de Tweede Wereldoorlog te corrigeren was verkeerd gericht, opportunistisch vormgegeven (Wandel Durch Handel) en leidde tot verergering in plaats van verbetering van een scheefgegroeide situatie. Om het passend te zeggen: Duitsland belandde van de wal in de sloot.
Het is onbegrijpelijk dat Sloot de verkeerde lessen die door de naoorlogse Duitse economische en politieke elite zijn getrokken niet herkent. Sloot vergeet ook dat pseudo-tsaar Poetin uitsluitend door toedoen van Duitsland heeft kunnen groeien. En nog een advies aan Sloot: lees de boeken en artikelen van historicus Timothy Snyder.
De Britse premier Neville Chamberlain ‘Declares “Peace for Our Time”. On September 30, 1938, British Prime Minister Neville Chamberlain received a rowdy homecoming after signing a peace pact with Nazi Germany.’ Bron: History.
Naar aanleiding van een hoofdredactioneel in de NYTimes (achter betaalmuur, kopie bij reacties) van 19 mei 2022 en de recente verzoenende opstelling van Franse, Duitse en Italiaanse regeringsleiders wordt het woord ‘appeasement’ weer gebruikt in de publieke opinie als het om het eindspel in de Russisch-Oekraïense oorlog gaat.
Onvermijdelijk gebeurt dat onder verwijzing naar München 1938 toen de Duitse kanselier Hitler concessies kreeg van de Britse premier Chamberlain die dacht dat hiermee de vrede in Europa verzekerd was. Het omgekeerde was waar. Achteraf is Chamberlain belachelijk gemaakt om zijn naïviteit omdat hij zich door Hitler in de luren had laten leggen. Laten Macron, Scholz en andere Europese regeringsleiders zich nu om de tuin leiden door Poetin? ‘Appeasement’ is een schrikbeeld.
Zowel de opstelling van het hoofdredactioneel in de NYTimes als de Europese regeringsleiders heeft kwaad bloed gezet. Hoe denken ze van een veilige afstand te kunnen oordelen over een oorlog en de ware aard van de Russische Federatie waar ze aantoonbaar geen goed zicht op hebben?
‘Appeasement’ geeft het slecht presterende Russische leger een rustpauze om in de toekomst hard terug te komen, terwijl het Oekraïense leiderschap meent dat de Russische krijgsmacht nu is verzwakt en op de knieën kan worden gedwongen. Tevens is de Russische economie door westerse sancties verzwakt.
In de publieke opinie wordt het idee gepusht dat Oekraïne de oorlog met de Russische Federatie wel degelijk kan winnen. Inclusief de teruggave van Krim en Donbas. Indien het van voldoende materiaal e.d. wordt voorzien. De titel van een interview in The Kyiv Independent spreekt boekdelen: ‘Andriy Zagorodnyuk: ‘Those who say Ukraine can’t win don’t understand the situation’
Het idee van Kyiv is dat Oekraïne met militaire steun van het Westen de unieke kans heeft om zich voorgoed te onttrekken aan de greep van het Kremlin dat het bestaan van Oekraïne als autonome staat niet erkent. Dat zal de stabiliteit in Oost-Europa bevorderen. Tevens geeft het China het signaal dat het niet moet proberen Taiwan met een militaire invasie te veroveren.
De voorstanders van ‘appeasement’ pleiten voor een territoriale tegemoetkoming aan Poetin. Het idee daarachter is dat Oekraine de oorlog niet kan winnen en Poetin om binnenlandse redenen zonder gezichtsverlies een wapenstilstand met redelijke voorwaarden moet kunnen tekenen. Poetin zou vernederd zijn en daarom een uitweg geboden moeten worden. Op de achtergrond sluimert de angst dat de Russische krijgsmacht tactische kernbommen in Oekraïne inzet.
Een nieuwe vorm van ‘appeasement’ met Poetin wijzen commentatoren, het Oekraïense leiderschap en de belangrijkste bondgenoten als Polen, de VS en het VK af. Het wordt gezien als een halfslachtige oplossing die het conflict tussen Oekraïne en de Russische Federatie niet oplost, maar verlengt.
Op mediaite zijn enkele afwijzende reacties te lezen op het hoofdredactioneel van de NYTimes dat het zelf trouwens geen houding van ‘appeasement’ noemt, maar dat volgens critici wel degelijk is. De schrandere juridische journalist Benjamin Wittes zegt:
Schermafbeelding van deel artikel ‘NY Times Editorial Board Sparks Fury With Suggestion Ukraine Cede Territory to Russia: ‘Really Shameful, Guys’’op mediate, 20 mei 2022.
Sommige critici wijzen ook naar Timothy Snyder die in een opinieartikel in dezelfde NYTimes van 19 mei 2022 de Russische staat onverbloemd fascistisch noemt: ‘A time traveler from the 1930s would have no difficulty identifying the Putin regime as fascist.’ Het achterliggende idee is: fascisten moet je militair verslaan omdat ze verderfelijk en onbetrouwbaar zijn en er met hen geen afspraken zijn te maken.
Aanvullende argumenten om ‘appeasement’ met de Russische Federatie af te wijzen omdat het geen antwoord is op de dieperliggende oorzaak voor de huidige Russisch-Oekraïense oorlog en de Russische agressie geeft Dennis Soltys in een opinieartikel van 21 mei 2022 voor Atlantic Council. Hij meent dat appeasement ‘het slechtst mogelijke beleid voor zowel Oekraïne als Rusland’ is. De oorzaken voor de Russische-Oekraïense oorlog liggen volgens hem in een imperialistische houding van de Russische centrale macht die al eeuwenlang bestaat. Daarmee zegt Soltys dat het futiel en misleidend is als het Westen tegemoetkomingen aan Poetin doet omdat ze het onderliggende probleem van het Russische imperialisme buiten beschouwing laten:
Schermafbeelding van deel artikel ‘Appeasement is the worst possible policy for both Ukraine and Russia‘ van Dennis Soltys voor Atlantic Council, 21 mei 2022.
Er is een zekere overeenkomst tussen het Russische publiek dat zich door de propaganda laat misleiden en in slaap wordt gesust, en het Duitse publiek dat jarenlang uit gemakzucht niet beter nadacht en geen kritiek had op de Rusland-politiek van achtereenvolgende regeringen. Op de Groenen en enkele principiële CDU’ers als Norbert Röttgen na.
Röttgen beargumenteerde in 2014 dat de enigen die niet leken te beseffen dat Duitsland aan de basis van de toenmalige Oekraïne-crisis stond ‘de Duitsers zelf waren’. Nu acht jaar later is er niks veranderd. Opnieuw lijken de Duitsers niet te beseffen dat ze aan de basis van de Russisch-Oekraïense oorlog staan.
Het is trouwens onjuist om te beweren dat de verkoop van energie aan Europa, inclusief Duitsland de Russische oorlogsmachine financiert. Dat zijn geluiden die in populistische berichten opklinken. Die opbrengsten zijn 1 miljard euro per dag, terwijl de kosten van de oorlog voor het Kremlin op 20 miljard euro per dag worden ingeschat. Hoewel het mogelijk is dat die energieopbrengsten van 1 miljard euro per dag het Kremlin tijdelijk helpen om op de geldmarkt de losse eindjes aan elkaar te knopen. Lagere inschattingen die minder effecten meewegen komen toch nog altijd uit op dagelijkse oorlogskosten voor het Kremlin van 8 miljard euro.
De relativering van het belang van de verkoop van Russische energie aan Europa wijst een andere kant op als men beseft hoe relatief die is. Het is merkwaardig dat dit in de westerse publiciteit zo slecht uitgelegd wordt.
Het belang van wapenleveranties aan Oekraïne wijst op twee aspecten. Het put de Russische Federatie op de lange termijn financieel uit omdat het de strijd gaande houdt en de Russische economie belast. En westerse landen die Oekraïne willen ondersteunen kunnen door levering van militair materiaal hier het accent op leggen en zich niet laten afleiden door de discussie over Russische energie. Daarom is het des te onbegrijpelijker dat kanselier Scholz die klem zit in zijn behoefte aan Russische energie Oekraïne weigert te voorzien van zwaar militair materiaal. Zoals 100 tanks.
Hoe valt deze blindheid van de Duitse politiek en zakelijke elite en dit gebrek aan zelfkennis te verklaren? Je zou zelfs kunnen spreken van een mentale patstelling. Is het alleen economisch opportunisme of is er meer aan de hand? Mijn reactie bij bovenstaande video van DW:
Where were the German people when Merkel claimed against all facts, logic and criticism from other countries that Nord Stream II was a purely economic project?
Only the Greens were against this and the close relationship with the Kremlin. The rest of Germany was silent for years.
Today’s Germany is mentally bankrupt by tacitly keeping open lines to the Kremlin and thereby consciously connects itself with Putin. Towards abyss.
Understandably, due to past mistakes in the energy policies of the CDU, SPD and to a lesser extent FDP, Berlin now does not have good options to depend on Russian energy.
But for that very reason one might assume that Berlin wants to compensate for this by political, military and financial support for Ukraine.
The reason for this does not seem so much that Scholz feels dependent on Russian energy and does not want to risk it and is therefore reserved and fearful, but that he is mentally so entwined with the German Russia policy of recent decades, which has been determined exclusively by economics.
If there is also the misconception of the German political and business elite that the Russians should be compensated for the damage the Nazis inflicted during the Second World War, then the moral weakness of that German elite is complete.
For the American historian Timothy Snyder has been saying for years, also to German politicians, that it was not the Russians, but the Ukrainians who suffered relatively more during the German invasion of the Soviet Union.
So if the German elite already has a mishandled guilt complex about this, then it is now time to finally correct it and start supporting Ukraine and not Russia.
Because Germany should not settle this outstanding account about the Second World War with Russia, but with Ukraine. That is Scholz’s chance to correct the mistake Chancellors Brandt, Schmidt, Kohl, Schroeder and Merkel made in their misunderstanding of recent German history.
De geschiedenis leert ons alles over onze eigen tijd. De geschiedenis geeft ons voorbeelden om de democratie te verdedigen of juist aan te vallen. Geschiedenis is een Januskop én een spiegel. We zien er door bespiegeling onszelf in. Het kiezen van de voorbeelden is een tamelijk willekeurig proces. Het waaiert niet een kant op.
Neem het neofascisme van voormalig president Donald Trump van wie wordt gedacht dat hij de Rijksdagbrand in Berlijn van 1933 als voorbeeld nam om het Amerikaanse parlement buiten spel te zetten, de democratie omver te werpen en een autoritair regime te vestigen. Maar omdat Trump een gebrekkige student van de geschiedenis is, valt het te bezien of hij er werkelijk van geleerd heeft voor zijn omverwerping van de Amerikaanse democratie. Dat is hem op 6 januari 2021 op een haar na gelukt. Maar het gevaar is nog niet geweken. Zoals professor Timothy Snyder zegt is een mislukte coup de generale repetitie voor een gelukte coup.
Dat het Trump en de hardliners in de Republikeinse partij niet lukte om de democratie omver te werpen kwam door een spiegelgevecht tussen voor- en tegenstanders die zich allebei in het diepste geheim op dit moment hadden voorbereid. Dat blijft in de video ongenoemd. Wie het beste voorbereid was zou het gevecht winnen. Welnu, dat waren in dit geval de tegenstanders van Trump die de Amerikaanse democratie verdedigden. Hun taak werd vergemakkelijkt doordat Trump publiekelijk zijn plannen openbaarde en impulsief en chaotisch handelde.
Er werd al sinds 2016 voor gewaarschuwd dat dit moment zo komen. Zelfs voelde ik als student van de 20ste eeuwse geschiedenis dat het met Trump verkeerd zou eindigen. In november 2016 schetste ik in een commentaar de tekenen aan de wand:
De randvoorwaarden en voortekenen zijn niet gunstig. Trump is niet gekwalificeerd voor het presidentschap, heeft geen bestuurlijke of politieke ervaring, vertoont semi-fascistisch gedrag, heeft zijn partij beschadigd (...). Het gaat vreselijk worden. Het zou ook de Nederlandse media sieren dat ze de berichtgeving over Trump niet normaliseren. Of sussende opinies zoals die van Willem Post die volgen uit een fikse portie wensdenken niet publiceren zonder disclaimer. Media moeten niet meegaan in de suggestie dat ‘het allemaal wel zal meevallen’ met president Trump. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid niet meevallen, maar tegenvallen.
Maar het is lastig om de hedendaagse geschiedenis te lezen aan de hand van historische voorbeelden. In NRC sloeg voormalig correspondent in Washington Hans Maarten van den Brink in een opinie-artikel van 7 januari 2021 de plank mis. Hij begreep niet alleen niet wat er zich voor zijn ogen had afgespeeld in het Capitool in een opstand die op een haartje na was geslaagd of maakte een verkeerde inschatting van de gebeurtenissen, maar kon net als Willem Post de verbinding met de 20ste eeuwse geschiedenis niet leggen. Opvallend is dat de redactie Opinie van NRC deze beide Amerika-deskundigen ruimte gaf voor hun opinie zonder hun bijdrage van een disclaimer te voorzien. Ook met de kennis van toen had Van den Brink nooit het volgende op moeten schrijven. Hij begreep niet dat hij een parodie van een analyse maakte:
Schermafbeelding van deel artikel ‘Ook een slechte voorstelling kan een onuitwisbare indruk achterlaten‘ van H.M. van den Brink in NRC, 7 januari 2021,
Of Trump sinds 2016 radicaliseerde of ons beeld van hem gaandeweg veranderde is de vraag. Vermoedelijk is het een combinatie van beide aspecten die op elkaar inwerkten. Veelzeggend en waarschijnlijk typisch voor velen zijn de verwijzingen in de commentaren die ik maakte. Trump groeide geleidelijk naar het fascisme en wij als observators aan de zijlijn wenden gedurende vier jaar aan het idee van die ontwikkeling en groeiden daarin mee.
Op 24 oktober 2016 besteedde ik aandacht aan een artikel van hoogleraar geschiedenis John McNeill die in Trump een semi-fascist zag, ofwel een amateuristische imitatie van het origineel van Benito Mussoloni. Tien maanden later noemde ik een commentaar van augustus 2017 Trump een driekwart-fascist. Toch gaf ik hem nog enig voordeel van de twijfel toen ik zei: ‘Maar Trump lijkt niet te groeien naar het echte fascisme. Daar is hij politiek te hybride voor en de steun die hem electoraal en financieel in het zadel houdt is te divers verdeeld. Maar ook een driekwart-fascist in het Witte Huis geeft te denken omdat het niet bij de Amerikaanse democratie past. Amerikaanse instituties en samenleving reageren en proberen dat terug te dringen wat ze ongewenst achten en niet vinden passen bij hun rechtsstatelijkheid‘.
Die visie moest vanaf november 2020 bijgesteld worden toen door de verkiezingsoverwinning van president Joe Biden niet te erkennen, zijn partij in gijzeling te nemen en met opruiende uitspraken de opstand van 6 januari 2021 aan te moedigen Trump zich ontwikkelde van een drie-kwart naar een volledige fascist. Pas in een commentaar van 6 juli 2021 over de QAnon-beweging vond ik dat er voldoende publieke feiten waren om Trump, voor het eerst, een (neo)fascist te noemen: ‘QAnon kan op het eerste gezicht niet anders dan neofascistisch genoemd worden met als neofascistische leider Donald Trump‘. Wij allen kunnen van de geschiedenis leren door goed op te letten en de gelijkenissen te zien.
6 juli 2023.Het onderstaande schreef ik in februari 2021. Zie bij reacties de actuele analyse van minister Baerbock over de Duitse chequeboek-diplomatie die ze in een openhartige bekentenis veroordeelt.
Mijn reactie op DW News bij een video over de aanleg van Nord Stream II:
‘Mayor Axel Vogt is a strange figure. Is he really that naive, or is he just hired to express an opinion like a stage actor is rehearsing a role? He believes that Alexei Navalny is winning the propaganda battle in Europe against the Kremlin, which has much more resources at its disposal. That must indicate that the Kremlin’s propaganda is unable to sell a bad product, namely its authoritarian regime. But Vogt’s perspective does not reach that far. His perspective turns out to be mired in Nord Stream II alone.
The tragedy of such a blinkered mayor is that he first looks at who his opponent is before forming an opinion about the case itself. That is the tragedy of party politics in its worst form, by the way. The mayor straightens out what’s wrong. Apparently he sees that as his job.
In any case, the attitude of German politics (except for the Greens, the Liberals and some CDU members) towards the Russian Federation is rather distorted and disturbed. This has to do with the Second World War and the suffering caused by the Nazis.
How that can go wrong, President Steinmeier showed when he recently consciously or naively confused the victimization of Balts, Poles, Belarusians and Ukrainians with the victimization of Russians. Professor Timothy Snyder has repeatedly demonstrated to a German audience, including parliamentarians, with figures that Poles, Belarusians and Ukrainians have suffered proportionally more from the German war machine than the Russians.
But those facts do not reach the very top of German politics. Although it is also possible that they do know what victims they have made, but consciously perpetuate the misunderstanding in order to reach a rapprochement with the Kremlin.
A rapprochement that on closer inspection is not appropriate, not ethical and not permissible. But this rather disproportionately favors German business at the expense of Eastern and Western Europe. That misunderstanding has marked Germany’s Russia policy since Willy Brandt, with the SPD in the most malicious role of helping the Kremlin, and not Germany or the EU.
The conclusion of the Nord Stream II fuss is not that it is about Germany’s relationship with the Russian Federation, but essentially about Germany’s self-image. That is seriously distorted and clouded. Even 75 years after the war, German politics has not yet properly processed that war. Or as said, and what is even more false and poignant, it has processed that war, but deliberately misinterprets it for opportunistic reasons.
This not only alienates Germany even further from the real victims of World War II, such as Poland, Belarus and Ukraine, as well as France and the Netherlands, but with that false self-image it also does itself considerable damage because it knowingly deceives itself.’
Wat is er toch aan de hand met de Amerikaanse democratie? Hoe kan die zo diep zijn weggezonken? Trump is de president die de grenzen ervan opzoekt en er overheen schiet. Maar hij is niet het grote gevaar. Hij is uitgeteld en niet meer van belang, behalve wat de buitenlandse politiek en het verlenen van gratie betreft. Zoals hoogleraar Timothy Snyder opmerkt is het gevaar voor een staatsgreep in de nabije toekomst gelegen. Op autoritaire leiders die het systeem openbreken volgen vaak gewiekste politici die het systeem naar hun hand weten te zetten. Senator Josh Hawley is een exponent van een nieuwe generatie Republikeinse leiders die de democratie aan de laars lapt en zich nu warmt loopt. Zie daar de voorbereiding voor operatie huilebalk (cry baby).
Republikeinen verkenden afgelopen jaren al door kiezersonderdrukking en fraude de grenzen om op lokaal niveau verkiezingen te stelen. Nu proberen ze dat met het presidentschap. Maar omdat de Democratische presidentskandidaat Joe Biden met ruime cijfers van Trump gewonnen heeft en de Democraten het Huis controleren zal dat deze keer niet lukken. Maar het gevaar is dat het over vier jaar wel lukt. Niet-witte minderheden worden verder ontmoedigd om te stemmen, kiesdistricten worden zo aangepast dat het de Republikeinen bevoordeelt en de Republikeinse wetgevers in het congres rekken de normen op en vertrappen de democratie.
Er rust een zware taak op president Biden om deze Republikeinse staatsgreep in wording de wind uit de zeilen te nemen. Timothy Snyder is een alarmist die vaak grof inzet op het gevaar dat de Amerikaanse democratie loopt. Nog niet is alles verloren als de Democraten de komende vier jaar handig en daadkrachtig opereren. Niet alleen Trump moet via rechtszaken op landelijk, maar vooral staatsniveau worden ontmaskerd als een oplichter, fraudeur en mislukte zakenman, maar de sluiproutes in de procedures van de politiek moeten worden afgesloten. Democraten moeten de meerderheid in Huis of Senaat bij de tussentijdse verkiezingen van 2022 behouden en juridische waarborgen in het politieke en electorale proces in gaan bouwen dat het misbruik ervan tot een minimum beperkt. Liefst in hechte samenwerking met conservatieven en gematigde Republikeinen die niets met dit populisme te maken willen hebben en met schrik aanzien hoe hun partij radicaliseert en verandert in platvloers opportunisme.
Trump is de kanarie in de kolenmijn die vroegtijdig de bedoelingen van de Republikeinen heeft blootgelegd. Zijn mislukking is zijn verdienste. De Amerikaanse democratie is gewaarschuwd. Het moet zich wapenen tegen pogingen tot diefstal. Trump 1.0 was een mislukking, maar Trump 2.0 heeft een gerede kans om te slagen, zodat de Amerikaanse democratie definitief om zeep wordt geholpen. Dat straalt negatief af op Europa en Nederland.
Het is nog 39 dagen tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen op 3 november 2020. De VS en de westerse wereld houden hun adem in omdat er veel op het spel staat. De Amerikaanse democratie inclusief de democratische instituties hebben Trump sinds 2017 nauwelijks overleefd en zal naar verwachting bij een tweede termijn van Trump definitief het loodje leggen. Dan komt ook Europa in de problemen omdat Donald Trump algemeen beschouwd wordt als een marionet van de Russische president Vladimir Putin.
In peilingen heeft de Democratische kandidaat Joe Biden al maanden een voorsprong van 5 tot 10 procent op Trump, ook in swingstates. Maar zoals de Stalinistische waarheid zegt, het gaat er niet om hoe mensen stemmen, maar wie de stemmen telt. Zo tekent zich een asynchrone campagne af waarin de Democraten proberen mensen naar de stembus te krijgen en de Republikeinen zoveel mogelijk mensen daartoe proberen te ontmoedigen en juridisch en bestuurlijk alles in gereedheid brengen om de verkiezingen te stelen.
De verkiezingen zijn hoe dan ook al niet eerlijk door vier vertekeningen in het voordeel van de Republikeinen: 1) overwaardering van het platteland in het electorale systeem waardoor ze in het congres grofweg een voordeel van 3% hebben (zo heeft Washington DC geen vertegenwoordigers in de Senaat terwijl het meer inwoners heeft dan een Republikeinse staat als Wyoming); 2) een actief programma van kiezersonderdrukking door de Republikeinse partij (restricties toegang tot stembus; schuiven met de grenzen van kiesdistricten, zogenaamd Gerrymandering); 3) een electoraal systeem waarbij niet de meeste stemmen gelden, maar via een getrapt systeem per staat de uitslag wordt bepaald, het zogenaamde Electoral College. Democraten hebben bij de laatste zeven verkiezingen zesmaal de meeste stemmen gehaald, maar slechts viermaal de president geleverd; 4) Een Republikeinse oververtegenwoordiging in het Hooggerechtshof is niet in lijn met de demografische ontwikkelingen van de VS en biedt de Republikeinen de kans om legitimatie te geven aan wetgeving én onwettig handelen van een zittende Republikeinse president. De laatste twee jaar is dit effect van vertekening nog verder versterkt door de sjoemelende minister van Justitie Bill Barr die optreedt als persoonlijke advocaat van Trump. Als de ‘Roy Cohn’ die voor senator Joe McCarthy vieze zaakjes opknapte.
Commentator voor MSNBC en marketingdeskundige Donny Deutsch neemt in het ochtendprogramma Morning Joe geen blad voor de mond en vergelijkt Trump met Hitler. Eerder wezen historici als John McNeill en Timothy Snyder al op het autoritaire of fascistische gehalte van Trump. Het kan het publiek niet meer ontgaan. In 4 jaar tijd is Trump geëvolueerd van een aarzelende semi-fascist naar een volbloed fascist. Dit maakt somber over de toekomst van de VS en de ruimte die onder Trump landen als de Russische Federatie gekregen hebben om de Amerikaanse democratie te ondermijnen. Of het veel helpt om Trump te vergelijken en gelijk te stellen aan Hitler valt te bezien. Trump heeft een trouwe achterban van zo’n 43% van het electoraat en als hij zo’n 6% door sjoemelen en gestaakte tellingen kan stelen dan wint hij de verkiezingen. En verliezen wij.
Al in 2016 waarschuwde hoogleraar geschiedenis John McNeill voor het fascistische gehalte van Trump. Later herhaalde hoogleraar Timothy Snyder die waarschuwing. President Trump was volgens hem opgeschoven van tovenaarsleerling naar een autoritaire leider die zich boven de wet verheven voelt en de waarheid verdraait. Trump zet anderen op dat pad van autoritarisme en het herschrijven van de geschiedenis. Door de recente inzet van ongeregelde, anonieme federale troepen in Portland (tegen de wens van de lokale autoriteiten in) en dreigementen dat in Seattle of Chicago te herhalen scoort Trump extra langs de fascistische meetlat.
Het kan het publiek niet meer ontgaan. In 3,5 jaar tijd is Trump geëvolueerd van een semi-fascist naar een volbloed fascist. In augustus 2017 schatte ik aan de hand van de kenmerken van McNeill in een commentaar Trump nog in als een driekwart-fascist. Ik merkte toen op: ‘Tegelijk blijft Trump aan de passieve kant wat het gebruik van binnenlands geweld betreft. Hij keurt het niet af, maar propageert het evenmin actief.’ Dat is veranderd sinds de inzet van ongeregelde, federale troepen met het gebruik van traangas tegen geweldloze demonstranten in Lafayette Park in Washington DC op 1 juni 2020.
De verwijzing naar het fascisme wordt gebruikt om te waarschuwen voor een tweede termijn van Trump die kwalijke gevolgen zal hebben voor de Amerikaanse democratie. Zo publiceerde journalist Jonathan Greenberg op 10 juli 2020 een artikel met de onheilspellende titel ‘Twelve signs Trump would try to run a fascist dictatorship in a second term’. Het is de hoogste tijd voor de inventarisatie van Trumps kwade bedoelingen.
Weer een andere hoogleraar geschiedenis Ruth Ben-Ghiat gebruikt voor Trumps optreden in een interview met Salon het begrip ‘fascistic’ om de hedendaagse verschijningsvorm te onderscheiden van de historische. Dat gebruikt ze om te zeggen dat wat Trump en zijn medestanders nu doen gerelateerd is aan de kenmerken van het fascisme maar er niet mee samenvalt. Want er zijn verschillen. De VS onder Trump zijn geen eenpartijstaat en er is nog steeds een vrije pers. Hedendaags fascisme manifesteert zich anders en is daarmee niet minder omvattend en schadelijk. Opvallend is het dat historici als McNeill of Ben-Ghiat die het Italiaanse fascisme hebben bestudeerd of Snyder die een expert is op het gebied van het Sovjet-autoritarisme met een waarschuwing komen. Zij zijn door hun historische expertise in staat om te zien wat het Amerikaanse publiek, journalistiek en politiek niet ziet. Namelijk dat onder Trump de VS is opgeschoven richting autoritarisme.
De journalistiek krijgt opvallend genoeg de meeste kritiek in de vraag van Chauncey Devega aan Ben-Ghiat. Interviewer en geïnterviewde verwijten de gevestigde journalistiek onvoldoende inzicht te hebben in de stand van zaken van de Amerikaanse democratie en Trumps intenties. Tegen alle feiten in blijven ze hoop uitventen en concentreren ze zich op de competitie tussen Trump en Biden, Republikeinen en Democraten. Waarbij ze geen aandacht voor en besef hebben voor de rode lijn achter de verschijnselen: het toenemende autoritaire karakter van de Amerikaanse democratie. Kunnen ze per definitie de ‘fascistic’ tendenzen niet onderscheiden?
Zelfs Nederland kent zo’n goedprater die de ernst van de situatie in de VS negeert. De aan kennisinstituut Clingendael verbonden commentator Willem Post sust met bezwerende praatjes het televisiepubliek in slaap. In een commentaar van november 2016 viel ik hem aan naar aanleiding van een in mijn ogen naïef artikel in NRC waarin hij stelde dat het wel mee zou vallen met Trump. Ik antwoordde daarop: ‘Het gaat vreselijk worden. Het zou ook de Nederlandse media sieren dat ze de berichtgeving over Trump niet normaliseren. Of sussende opinies zoals die van Willem Post die volgen uit een fikse portie wensdenken niet publiceren zonder disclaimer. Media moeten niet meegaan in de suggestie dat ‘het allemaal wel zal meevallen’ met president Trump. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid niet meevallen, maar tegenvallen.’ Kortom, onnozelheid alom.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Ruth Ben-Ghiat on Trump and the bitter American truth: “We do not have a real democracy”’ in Salon, 23 juli 2020.
George Knight 