De ene fascist vermoordt de andere fascist. Wordt Poetins Russische Federatie er stabieler van?

Timothy Snyder zegt kernachtig waar het om ging bij de gelukte aanslag op het leven van huurlingenleider Jevgeni Progozjin: de ene Russische fascist vermoordt de andere. Interessant is dat Poetin en de militaire leiders zo op het oog geen moeite doen om de aanslag te verheimelijken. Integendeel. Zo dient de moord op Prigozjin te werken als een waarschuwing aan anderen: ‘Wie zich met politiek bemoeit wordt vermoord’. Maar werkt dat zo?

De moord van de ene op de andere fascist doet denken aan de Nacht van de Lange Messen in 1934 in Hitlers Derde Rijk. Toen werden in een nacht de SA-stormtroepers uitgeschakeld die Hitler zo geholpen hadden om de macht op straat te veroveren en verkiezingen te winnen door intimidatie. Inclusief Hitlers vertrouweling Ernst Röhm. De SA was niet meer nodig omdat het een gevaar voor Hitlers alleenmacht vormde en het niet meer paste bij de vestiging van Hitlers macht die niet meer ter discussie stond.

Waarom Prigozhin geen nodige voorzorgsmaatregelen genomen heeft blijft de vraag. Of hij zich onkwetsbaar of nuttig voor Poetin voelde weten we niet. Wellicht was hij ook fatalistisch en wist dat zijn einde gekomen was. Het is de vraag of hij voor na zijn dood nog een testament had klaargezet om Poetin in een video te beschuldigingen. In elk geval heeft Prigozhin zijn macht overschat. Terwijl hij toch kon weten dat muiters zoals hij worden uitgeschakeld.

Zo gaat het in dictaturen. Kijk naar het Schrikbewind rond 1794 tijdens de Franse revolutie. Kijk hoe Stalin eind jaren 1930 zijn medestanders liet vermoorden. Kijk naar Mao die in het begin van de jaren 1950 een schrikbewind voerde waarbij miljoenen doden vielen. In een staat die geen rechtsstaat is en onafhankelijke rechtspraak ontbreekt, is niemand veilig. Ook de medewerkers van de dictator niet.

Aan Prigozhin is niks verloren gegaan. Hij was een crimineel in woord en gedrag. Een regelrechte schoft. Zijn dood moet de Russische elite temmen. Maar delen van de elite opereren internationaal. Werkt Poetin waarschuwing zoals die bedoeld is of zeggen delen van de Russische elite ‘genoeg is genoeg‘? In een oorlog vinden altijd geheime vredesonderhandelingen plaats. Wie wordt de Rudolf Hess uit Poetins entourage?

Generaal Popov kritiseert publiekelijk chef generale staf Gerasimov

Het rommelt in de top van het Russische leger. De bevelhebber in de Zaporihzia-regio Generaal-majoor Ivan Popov uitte publiekelijk kritiek op de ondersteuning van de oorlogsvoering door de Defensietop. Die hem vanwege de kritiek schorste, wellicht ontsloeg. Een en ander is nog ongewis.

Het Russische invasieleger zou volgens generaal Popov niet door Oekraïne verslagen worden, maar door de Russische legertop in de rug gestoken zijn. De lezing van Popov is dubieus. Hij heeft geen kritiek op de invasie zelf of op Poetin, maar wel op de manier waarop de oorlog gevoerd wordt. Zie onderstaande video (let op de slechte vertaling).

Popov borduurt voort op de muiterij van Jevgeni Prigozhin. Dat was de top van de ijsberg van het Russische ongenoegen. De ontevredenheid van de Russische commandanten lijkt groot. Prigozjin loopt nog vrij rond, terwijl anderen voor het minste in de gevangenis belanden.

Het vermoeden bestaat dat Prigozjin beschermd is omdat hij belastende informatie over Poetin heeft en dat de Wagner-troepen in Afrika die goud en delfstoffen stelen nodig zijn voor de financiering van de oorlog. In een Russische Federatie waar mede door de dalende inkomsten uit olie en gas een begrotingsoverschot omslaat in een begrotingstekort. Mede door financiële buffers doet dit effect zich pas kennen op de lange termijn. Maar het tekent de problemen voor de financiering van de oorlog.

Vraag is of de oligarchen die om economische redenen een eind aan de oorlog willen hun positie hebben versterkt nu Poetins positie door de muiterij is verzwakt. Hoe dan ook lijken de posities en de onderlinge verhoudingen tussen de belangrijke betrokkenen in politiek, zakenleven, leger en veiligheidsdiensten aan het schuiven te zijn. Waar dat eindigt is onvoorspelbaar. Niet alleen over de vraag wie er aan het langste eind trekt, maar ook wat dat betekent voor de Russisch-Oekraïense oorlog.

Luitenant-generaal Sergei Surovikin die op de hoogte zou zijn geweest van de muiterij van Prigozjin en daar wellicht een actieve rol in speelde is op non-actief gezet door de defensietop. Gevoegd bij het weinig succesvolle optreden van het Russische invasieleger in Oekraïne voedt dat het ongenoegen in de Russische krijgsmacht.

Voor de duidelijkheid, de ontevreden commandanten willen geen eind aan de oorlog, maar een harder en beter gecoördineerd optreden. Dat voedt de speculaties over een coup door het leger en de afzetting van Poetin. Dat vergroot weer de onzekerheid en het onderling wantrouwen tussen de machtigen in de top van de BV Russische Federatie.

🚨 Spartak addresses his gladiators
Russia's Gen. Ivan 'Spartak' Popov picks up the torch from Prigozhin to open the next chapter of Russia's civil war. The next armed rebellion on Putin may very well be spearheaded by the Russian army itself. English subs https://t.co/MJ1KfkDEF1 pic.twitter.com/rkU33N3jDJ

— Igor Sushko (@igorsushko) July 12, 2023

De Russisch-Oekraïense oorlog wordt op verschillende fronten gevoerd

Dit is een typische westerse video over de Russisch-Oekraïense oorlog (2014 – …) die nu al zo lang duurt. De zogenaamde ‘informatie-ruimte’ en de ‘cyberruimte’ waar de Britse geïnterviewde oud-militair naar verwijst zijn onlosmakelijk verbonden met de militaire strijd. Ze zijn niet los te zien van elkaar en lopen in elkaar over.

Wat moeten we nog toevoegen aan de militaire strijd? De Oekraïense krijgsmacht claimt de zuidelijke havenstad Kherson in november 2022 te zullen terugveroveren. Het verloop van die strijd ontwikkelt zich langzaam, maar gestaag in het voordeel van Oekraïne. De inname door het Oekraïense leger zal een grote publicitaire en militaire domper voor Poetin zijn.

Complicaties zijn de dreiging met tactische kernwapens door Poetin en het opblazen van een dam door het Russische leger zodat een watervloed vele dorpen en steden (ook Kherson) zal overspoelen. Gezien de focus van de Russische krijgsmacht op civiele doelen is een gecreëerde watersnood geen ondenkbaar scenario. In de publiciteit zal het een afleiding voor die mogelijke Russische nederlaag zijn. Het aangebroken modderseizoen en het komende strenge winterweer zullen naar verwachting de strijd temperen.

Verwijzingen naar Poetins vermeend slechte gezondheid horen bij het spel in de informatie- ruimte. De geruchten dat hij Parkinson of een andere ziekte heeft zijn niet nieuw en worden periodiek afgestoft. Het idee is dat ze de tegenstander verzwakken.

Ook geluiden over een machtsstrijd in het Kremlin zijn niet van de lucht. Wanneer treedt Poetin af of wordt hij door een paleisrevolutie aan de kant geschoven? Dat is ouderwetse Kremlinologie. Topgeneraals zijn ontslagen en would-be generaals als Kadyrov en Prigozjin (Wagner) lopen zich warm om hun politieke positie te verbeteren.

Opvallend was een bericht op sociale media waarin Prigozjin de Oekraïnse president Zelensky voor Russische begrippen positief omschrijft. Via een tweet van Dmitri (@wartranslated). Voor de duidelijkheid, Oekraïne heeft bij wet bepaald dat er met Poetin niet wordt onderhandeld. Met wie wel? Er wordt al volop voorgesorteerd terwijl de oorlog voortduurt: