Gedachte bij de foto ‘Gottesdienst auf der Presenaspitze’ (1918)

‘Gottesdienst auf der Presenaspitze‘, 1.1.1918. Collectie: ÖNB (Österreichische Nationalbibliothek).

Godsdienst. We raken er niet over uitgepraat. Wat is de functie ervan en wanneer gaat het die te buiten? Vooral daarover raken we niet uitgepraat. We hebben het antwoord niet.

Wie terugkijkt ziet een Oostenrijkse kerkdienst op de top van de Presena-gletscher. Begin 1918. Nu in de Alpen in Trentino ten noorden van het Garda-meer. Moest de dienst troost bieden? Italië won van Oostenrijk-Hongarije de harde strijd in de bergen. Wie weet hadden de Italianen harder gebeden.

Op de foto wonen Oostenrijkers, Hongaren, Kroaten, Bosniërs, Tsjechen, Slowaken, Slovenen en anderen een kerkdienst in het veld bij. Wat er gezegd werd en wat of wie werd aangeroepen weten we niet. We kunnen het vermoeden. Want het past in een patroon. Voor de overwinning in de strijd, de bescherming van en het vertrouwen in God en zelfbehoud. Zoiets zal het wel geweest zijn.

Religieuze doping dus. Alle strijdende partijen dienden het hun troepen toe. Zie hier het commentaar ‘Religieuze doping, commercie en oorlogspropaganda tijdens de Eerste Wereldoorlog: ‘A Church Service On The Battle Field’ (1916)‘ over de reconstructie van een Britse kerkdienst voor het thuisfront.

De groep Oostenrijkse militairen in donkere jassen in de witte sneeuw toont verlaten. In de steek gelaten. Geïsoleerd. Onzalig in zaligheid. Het contrast tussen zwart en wit verhardt hun noodlot. Zo legt de fotograaf het vast. We raken er niet over uitgepraat. In onze horizontale spitsvondigheid.

De christelijke misleiding van Robert van Mierlo: ‘zegen je vijanden met een heilige achtervolging van de liefde van God’

Eerder schreef ik in maart 2020 in een commentaar over de christelijke autodidact-prediker Robert van Mierlo het volgende: ‘Het is gewenst dat hij met zijn onzin van sociale media verbannen werd. Want zijn misleiding zet in de huidige noodsituatie de mensen die hij inspireert op het verkeerde been, stelt hen onterecht gerust en sust hen in slaap. Predikers als Van Mierlo beroepen zich op de vrijheid van godsdienst en hebben de wettelijke ruimte om hun wartaal te verkondigen‘.

Robert van Mierlo zwijgt echter niet omdat spreken zijn verdienmodel is. Zelfbenoemde amateur predikers als Van Mierlo zijn de grootste belagers van serieuze godsdiensten. Want ze stellen godsdienst in een kwaad daglicht met hun simplisme en complotdenken.

Critici van godsdiensten vinden in Van Mierlo hun medestander. Hij is zonder dat hij het beseft de provocateur die het omgekeerde bereikt van wat hij claimt te beogen. Namelijk het uitdragen van de christelijke leerstellingen en het vergroten van het bereik en begrip ervoor.

Wat Robert van Mierlo zegt lijkt op het eerste gezicht zinnig, maar is bij nader inzien onzin. Zijn betoog is niet gebouwd op het verbinden van argumenten die onherroepelijk tot een conclusie leiden, maar op het afschieten van losse flodders die alle kanten op vliegen. Hij weet zijn triviale uitspraken geen meerwaarde te geven. Ook niet in symbolische zin. Het is wartaal.

Neem de volgende beweringen uit het begin van bovenstaande video die als los zand aan elkaar hangen. Van Mierlo stapelt, blijft stapelen en lijkt niet te weten wat hij met die gestapelde beweringen wil zeggen:

‘Maar de afgelopen twee jaar heb ik eigenlijk heel veel zoveel onrecht gezien door alles wat zich openbaart in deze tijd wereldwijd, maar ook in ons eigen land. Ik denk aan wat wat ja wat zich openbaart in het kindermisbruik en hoe de regering daarmee omgaat. De corruptie die steeds meer geopenbaard wordt. De schandalen die steeds meer aan het licht komen, in ons land, maar ook wereldwijd. De corruptie, de censuur, er zijn zoveel dingen aan het licht aan het komen. En dat kan mij soms ontzettend boos maken en gefrustreerd en ja, een een gevoel van van soort van machteloosheid en … eehhh … ja dat is dus precies wat wat de duivel wil. Dat wij in die boosheid blijven hangen, dat we dat er dat we gaan haten dat we in die negatieve energie terechtkomen, maar dat we in angst gaan zitten dat we ons hopeloos gaan voelen, maar dat is niet wat Jezus ons leert‘.

Zo kabbelt Van Mierlo voort. Zoekend en manoeuvrerend door de Nederlandse grammatica. Volgens hem is het onrecht niet terug te brengen tot een mens, maar is ‘onze vijand is de geestelijke machten achter die mens. Want ook die mens, die op een verschrikkelijke manier misschien handelt, die wordt ook weer aangestuurd door hogere duisteren krachten‘.

De aap komt uit de mouw als Van Mierlo zegt dat God hem een gebed heeft gegeven. Hiermee hijst hij zichzelf op het schild van religieuze belangrijkheid. Ermee kun je volgens deze autodidact-prediker ‘je vijanden zegenen en op een heel krachtige manier dat en je eigenlijk in dat hele simpele gebed bidt voor hun ziel, dat ze tot behoud komen, maar tevens is dat gebed ook heel krachtig om het onrecht tegen te houden. Omdat het iets in werking zet in de geestelijke wereld waardoor een proces op gang komt dat het de duisternis niet zo maar door kan gaan‘.

Dat gebed dat volgens Van Mierlo hem door God is gegeven luidt als volgt: ‘Ik zegen deze persoon met een heilige achtervolging met de liefde en het licht van God in Jezus’ naam‘.

Volgens Van Mierlo kan de persoon die gezegend wordt ‘met een heilige achtervolging met de liefde en licht van God‘ na deze zegening ‘niet meer langer door kan gaan in zijn onrecht‘ omdat hij ‘zijn geweten gaat voelen‘.

Uiteraard mag Van Mierlo binnen het parallelle universum van het christendom zijn eigen parallelle universum construeren. Alleen, zijn antwoord om het onrecht te bestrijden heeft geen praktisch nut en trekt zijn volgers nog dieper in een schijnwereld die een oplossing om het onrecht te bestrijden niet dichterbij brengt, maar juist verder uit beeld laat verdwijnen.

Wellicht werkt de bestrijding à la Robert van Mierlo van het onrecht door het uitspreken van een Goddelijke zegen in beperkte mate in de christelijke eigen kring waar de Bijbelse taal begrepen en nageleefd wordt, maar hij pretendeert meer en zou er goed aan doen om de voorwaarden van de werking van zijn claims voortaan als disclaimer bij zijn video’s te zetten. Zijn claim van alomvattendheid maakt het er potsierlijk op omdat het aantoonbaar niet werkt.

Zoals altijd bij dit soort video’s van christelijke predikers die zich beroepen op de liefde van God vraagt Robert van Mierlo om geld om ‘Gods liefde uit te dragen‘. Onmiskenbaar over hem is dat christelijk dilettantisme een verdienmodel is. De nonsens waarmee hij het omkleedt kan op de koop toe worden genomen door de volgers die zich er aangetrokken toe voelen en ermee heilig achtervolgd wensen te worden.

Religieuze doping, commercie en oorlogspropaganda tijdens de Eerste Wereldoorlog: ‘A Church Service On The Battle Field’ (1916)

Schermafbeelding van de grammofoonplaat ‘A Church Service On The Battle Field‘.

Nog enigszins kan ik me voorstellen om als militair te sterven in de verdediging van het eigen land. Het is een slecht idee, maar alla. Om echter als militair te sterven voor de God van Engeland, Frankrijk, Duitsland, Rusland, Servië, Oostenrijk-Hongarije, Nederland of welk land ook is onzinnig.

Het valt niet te rechtvaardigen én logisch recht te breien als de tegenstander die aan de andere kant van de loopgraven zit door zijn wereldse, militaire en religieuze meerderen met een beroep op een in andere landen identieke God van het christendom op dezelfde manier als de tegenstander wordt opgeroepen om zich op te offeren voor dezelfde God. Aan welke kant staat deze God in hemelsnaam? Het is een perverse oproep.

De in Frankrijk opgerichte site Archeophone.org laat oude, kwetsbare was- en celluloid-cilinders horen die tussen 1888 en 1928 werden geproduceerd. Deze geluidsopnames zijn kwetsbaar en slijten snel als ze op vintage grammofoons worden afgespeeld. Daarom zet Archeophone ze over op andere, meer duurzame geluidsdragers, zoals CD’s die op een computer of MP3-speler kunnen worden afgespeeld.

Hieronder ook de geluidsopname ‘A Church Service On The Battle Field‘ uit de Eerste Wereldoorlog die van historische waarde is. Hier is de opname van 2’57” te beluisteren. Na hoorngeschal, de nabootsing van hoefgetrappel en marcherende militairen roept de persoon die de predikant van de Church of England moet voorstellen op om het gezang ‘Rock of Ages, cleft for me‘ (= Rots der Eeuwen, gespleten voor mij) aan te heffen: ‘Rock of Ages, cleft for me, // Let me hide myself in Thee; // Let the water and the blood, // From Thy riven side which flowed, // Be of sin the double cure, // Save me from its guilt and power.’

Het idee van deze hymne is dat Jezus Christus een stabiele rots is in wiens gespletenheid of opening de militairen zich kunnen verschuilen. Dit is een passend gezang voor de artilleriebombardementen van militairen die betrekkelijk weerloos in hun loopgraven zijn. Ze kunnen zich nergens verschuilen. Het is echter bovenal misleidend en zelfs misdadig omdat een hymne die verwijst naar bovenzinnelijkheid geen oplossing biedt voor de praktische oorlogsvoering. Er zijn geen verhalen overgeleverd van militairen die tijdens een bombardement hun leven hebben gered door in de gespletenheid van een rots te vluchten.

De predikant vervolgt: ‘Let us command ourselves bodies and souls into the hands of our mighty God. Asking him to take from us all doubt and fear. And to give us courage and strength to do our best as loyal soldiers of a King and the faithful sons of our motherland and Empire. We wil therefore go for … trusting in God. May the grace of our Lord Jesus Christ and the love of God and the fellowship of the Holy Ghost be with you all evermore. Amen.’

Ansichtkaart ‘“Church Service Before Battle” depicts a group of World War I-era soldiers kneeling to pray at a church service before going into battle.‘

Deze opname is geen registratie van een religieuze dienst te velde in Frankrijk, maar een studioproject van Pathé dat commercie en oorlogspropaganda combineert. De stem van de predikant is van de Amerikaanse entertainer en geluidspionier Russell Hunting die sinds 1898 in Engeland woonde. Hij had een managementfunctie bij Pathé en leende in zijn latere carrière incidenteel zijn stem voor opnames. ‘A Church Service On The Battle Field‘ is een van de drie opnames met Russell Hunting die Archeophone heeft weten te archiveren.

Na deze oproep tot strijd door de vermeende religieuze leidsman wordt met geluidseffecten gesuggereerd dat de vijand op de rechterflank massaal dreigt door te breken. Gezegend voor de strijd en onder de vermeende bescherming van God, Jezus Christus en de Heilige Geest mogen de Engelse militairen zich opofferen voor het goede doel. Opgewekt dat ze zich in het zwaard van de tegenstander kunnen storten.

Gezien de commerciële opzet van Pathé lijkt het eerder het thuisfront dan het front dat door deze opname aangesproken wordt. De christelijke retoriek is bedoeld om de militairen moed en sterkte te geven en de twijfel en angst weg te nemen. Maar de opname richt zich ook op het thuisfront om vertrouwen te houden op de goede afloop en defaitisme te bestrijden. In 1916 stond de afloop van de oorlog nog lang niet vast. Of echte kerkdiensten te velde met soortgelijke christelijke retoriek zo gewerkt hebben bij de door de wol geverfde frontsoldaten is de vraag.

Naast deze religieuze doping is de inzet van drugs tijdens oorlogen gangbaar om frontsoldaten in het gareel te houden. Łukasz Kamieński schrijft daarover in het artikel Drugs (vertaald): ‘De Eerste Wereldoorlog was in dat opzicht geen uitzondering: de belangrijkste ‘oorlogsdrugs’ waren alcohol (voornamelijk bier, cognac, rum, schnaps, wijn en wodka), morfine en cocaïne. Deze werden zowel “voorgeschreven” door militaire autoriteiten als “zelf voorgeschreven” door soldaten. Net als in het verleden varieerden de redenen voor het gebruik van drugs: van puur medisch (pijnstillend, verdovend en stimulerend) tot prestatieverbetering, van het verhogen van de vechtlust tot het verlichten van gevechtstrauma’s, van het versterken van de banden tussen metgezellen tot het verminderen van de angst voor de strijd.’

Schermafbeelding van fiche van Archeophone ‘A Church Service On The Battle Field‘ met Russell Hunting voor Pathé

Het misplaatste beroep op identiteit van een christelijke propagandist

Ook christenen haken in hun beeldvorming aan bij het huidige debat over identiteit. Dat is handige marketing. Deze nieuwe apartheid sluit mensen uit, sluit mensen op en sluit mensen in.

Christelijke propagandisten gebruiken de nieuwe apartheid om medestanders ‘in eigen kring’ voor te spiegelen dat ze hun identiteit ontlenen aan hun verbondenheid met Jezus. Wie iemand is wordt volgens deze propagandisten bepaald door Jezus. De persoon die het betreft lijkt er zelf niet meer over te kunnen beslissen. Die persoon treedt in met als gevolg dat de beslissing over identiteit wordt afgestaan en overgaat naar de organisatie die voortaan de identiteit beheert.

Dit reclamepraatje van een christelijke propagandist maakt duidelijk dat identiteit een goed middel is voor gesloten gemeenschappen om leden te rekruteren, te motiveren en aan zich gebonden te houden. In de Fondsenwerving praat men over het upgraden van donors. Dat gebeurt hier. Leden van de doelgroep worden naar binnen getrokken met de opzet om ze zo lang mogelijk vast te houden. Ze vergroten door hun aantal het belang van de gemeenschap en zijn potentiële geldschieters die voor allerlei deeldoelen kunnen worden aangesproken. Zijdelings vergroot het aanpraten van een christelijke identiteit de financiële armslag van de gesloten gemeenschap.

Deze propagandist beheerst het modieuze taalgebruik tot in de toppen van zijn vingers. Hij zegt: ‘Omdat ik zoveel christenen om me heen zie die niet wandelen in de kracht en autoriteit die ze van God hebben ontvangen. Als ik kijk naar het boek Handelingen, zie ik daar christenen in die kracht wandelen‘. Kortom, christenen worden door deze propagandist geacht in de kracht van God te wandelen. Dat roept een beeld op van weleer. Een beeldtaal die aansluit bij de voormalige protestante zuil van wandeltochten met vaandels, gezangen en ingehouden blijdschap die dynamiek, energie, flinkheid, macht en massa uitstralen.

Waarom zou iemand zich over leveren aan een gesloten gemeenschap door de identiteit af te geven? Dat laat de persoon wiens identiteit ontnomen wordt zonder beslissingsbevoegdheid om het eigen lot te bepalen. Of te veranderen door een andere weg te kiezen.

Identiteit is meervoudig. Zelfs als men niet meedoet aan de modieuze race van uitsluiting van en afrekening met anderen of zelfprofilering gebruikt als middel van emancipatie ten koste van anderen door zich tegen hen af te zetten.

Ik weiger deel te nemen aan die polarisatie. Ik zie meer nadelen dan voordelen in die nieuwe apartheid. Wat doet het ertoe of ik wit ben en man als dat niet alles zegt over wat ik denk en wat mijn opvattingen zijn? Ik sta me er niet op voor en wil er evenmin op aangesproken worden.

Eenzijdigheid is het gevaar én de beperkende kracht die op termijn tot fragmentatie kan leiden voor gesloten gemeenschappen die op basis van een specifiek aspect van identiteit dat op dat moment in de mode is (religie, huidskleur, gender) leden binnenhengelen van wie het de vraag is hoe hun opvattingen zijn. En hoe andere -minder trendy- aspecten van identiteit (beperking/handicap, leeftijd, sociaaleconomische status) daarbij passen. Want hun identiteit bepaalt dat niet.

Daarom is het debat over identiteit een doodlopende weg in het publieke debat waar we blijkbaar doorheen moeten. Op een gegeven moment zullen we met z’n allen aan het eind van die weg om moeten keren. Maar zover is het nog niet. In de tussentijd maken vlotte voorvechters gretig gebruik van hun eenzijdige claim op identiteit om personen in hun netten te vangen.

Afwijzend antwoord aan aanhanger van het welvaartsevangelie die me met een andere blik naar het evangelie wil laten kijken: ‘Nee’

Elke blogger kent commentaren die aandacht blijven trekken. Niet altijd is duidelijk waar die aandacht vandaan komt. Neem nou mijn commentaar ‘Welvaartsevangelie klopt geld uit zakken van gelovigen en sluist dat door naar voorgangers van protestant-christelijke organisaties’ van 6 september 2019. Daarin val ik evangelist Tom de Wal en zijn stichting Frontrunners Ministries – NL.  aan. Een citaat uit dit commentaar:

‘Met dit bedelen om geld bij gelovigen plaatst Tom de Wal zich in de traditie van het welvaartsevangelie. Dat bevestigt hij in video’s die er een lans voor breken. Zoals in ‘7 argumenten tegen het welvaartsevangelie weerlegd‘ van 10 juli 2019. In de VS wordt dat ‘prosperity gospel’’ genoemd dat tot een bloeiende business is geworden waar kerkleiders van profiteren. Het is een protestant-christelijke dwaalleer die een grote mate van materiële rijkdom en gezondheid in dit leven belooft aan wie gelooft. Hebzucht en geldzucht verdringen God. Zo wordt geld uit zakken van gelovigen geklopt dat verdwijnt in zakken van de bedelende en dreigende voorgangers die op slinkse wijze geld van gelovigen aftroggelen. Zwendel dus. De Wal heeft de geldklopperij gemoderniseerd door het in bovenstaande video te koppelen aan de invloed die gekocht moet worden om het Woord van God te verspreiden. Maar hij blijft ermee binnen de traditie van het welvaartsevangelie.’

Het is duidelijk waar het bij dat welvaartsevangelie om draait: geld, individuele voorspoed en evangelisatie. Als aanhanger van het secularisme dat godsdiensten inclusief de vele stromingen ervan, levensovertuigingen en nihilismen als gelijkwaardig beschouwt zie ik het met verwonderde welwillendheid aan. Welvaartsevangelie staat ver van mijn eigen wereldbeeld over sociale gelijkheid en vrijheid van levensovertuiging, maar ik aanvaard volledig en ondubbelzinnig dat het een plek toekomt in de pluriforme, Nederlandse samenleving.

Aanleiding zijn twee recente reacties bij dat commentaar van september 2019 die klaarblijkelijk vanuit de boezem van Tom de Wals Frontrunners Ministries worden gevoed. De een voegt me toe: ‘tot ik de Bijbel gin[g] lezen en toepassen, nu is dit alles voorgoed voorbij, dankzij de God. Toch iets voor u om over na te denken..?’ en de ander zegt: ‘Persoonlijk heb ik de zegeningen van God sterk gemerkt sinds dat ik een gedeelte van mijn inkomen weggeef, Gezondheid, stabiliteit en herstel heb ik mogen ontvangen met als klapper op de vuurpijl heeft mijn vrouw zomaar uit het niets een schitterende goedlopende kapperszaak gekregen. Ja wij geven geld weg, maar God geeft net zo goed weer geld erbij. Zodat wij het weer weg kunnen geven. Je zou het kunnen beschouwen als een geheimenis. Je komt alleen zelf achter als je het gaat proberen. Voor u een mooie YouTube link als bedankje, wie weet gaat u hierdoor een andere blik naar het evangelie krijgen’.

Het is niet niks om zomaar uit het niets, wat blijkbaar toch niet het niets is, maar een Goddelijk plan, een schitterende goedlopende kapperszaak te krijgen. Dat roept bij mijn geen reactie op, maar verwondering dat iemand dat serieus meent. Mijn reactie wordt ingegeven door iets anders, namelijk zinsneden als ‘iets voor u om over na te denken?’ en ‘gaat u hierdoor een andere blik naar het evangelie krijgen’. Dat vind ik ongepast. Evangelisatie in eigen kring is best, maar ik ben van mening dat mensen buiten die kring daar niet mee achtervolgd moeten worden. Zo reageerde ik op ene Bas Clingen bij mijn commentaar van september 2019:

‘De verdediging van het welvaartsevangelie en de stichting van Tom de Wal die dat promoot is uw goed recht. Daar geef ik in deze reactie geen commentaar op. Er is in de media al genoeg kritiek op te vinden.

Evengoed als ik u die vrijheid gun zouden u en Henk van de Klundert mij die vrijheid moeten gunnen. Dat doet u naar mijn idee niet door op een indirecte en wat zalvende wijze aan evangelisatie te doen. Dat is ongepast. U gaat daar naar mijn mening te ver in.

Als we elkaar respecteren, dan houdt dat in dat we de overtuiging van de ander waarderen. We hoeven het niet met elkaar eens te zijn om achting voor elkaar en elkaars levensovertuiging te hebben. Die achting verbleekt als u mij probeert te evangeliseren. Dat is brutaal.

Denk maar eens goed na waar u dat eigenlijk op baseert en of dat een voldoende grond is om mij zo te bejegenen. Besef u niet dat u hiermee de interne werking van uw geloof exporteert tot buiten uw geloof? Ja, zult u antwoorden, dat is ook exact wat evangelisatie is.

Ik meet mezelf geen oordeel toe over de aanvaardbaarheid en werking van die evangelisatie, maar volsta ermee om u te laten weten dat ik geen ontvangende partij van uw evangeliserende boodschap wil zijn. In welke vorm dan ook.

Wat u doet lijkt voort te komen uit de traditionele reflex van gelovigen die andersdenkenden in hun geloof proberen te trekken. Ooit was dat de strategie van de meerderheid, nu is dat het achterhoedegevecht van een krimpende minderheid. De meerderheid van de Nederlandse bevolking geeft aan zich niet te laten inspireren door godsdienst.

Het is historisch begrijpelijk dat u en de uwen zich ondubbelzinnig laten inspireren door wat u als belangrijk vindt in het leven. Namelijk uw christelijk geloof, en dan een Amerikaanse variant daarvan: het welvaartsevangelie. U hebt in Nederland die juridische en maatschappelijke vrijheid om dat te belijden wat u waardevol vindt. Ik gun u dat van harte. Dat is voor iedereen belangrijk.

Het zou u en de uwen sieren als u andersdenkenden die op afstand staan van dat welvaartsevangelie respecteert in hun overtuiging. Wat die overtuiging verder ook is. Ik zal nooit proberen u te bekeren of iemand proberen te overtuigen om mijn overtuiging of levensbeschouwing te volgen. Volwassen die als volwassen behandeld worden zijn geen kuddedieren. Ze behoren uit vrije wil hun eigen overtuiging te kiezen.

Ik verwacht dat u de welgemanierdheid hebt om mij en anderen van buiten uw eigen kring niet te willen annexeren in uw evangelisatie en als pseudo-christenen of potentiële christenen te beschouwen. Dat komt niet overeen met de vrijheid die anderen u gunnen. Even ongepast en zelfs beledigend zou het zijn om christenen als pseudo-atheïsten of pseudo-moslims te beschouwen.

Ik hoop dat u snapt dat uw evangelisatie niet door iedereen gewaardeerd wordt en zelfs averechts kan werken voor de acceptatie van uw plek in de Nederlandse samenleving.’

Foto: Schermafbeelding van deel eigen (= George Knight) commentaar ‘Welvaartsevangelie klopt geld uit zakken van gelovigen en sluist dat door naar voorgangers van protestant-christelijke organisatie’ van 6 september 2019.

Christelijke spreker Hans Borghuis sluit christenen op in zijn idee van één identiteit. Zijn simpelheid is onnozel en kwaadaardig

De christelijke spreker Hans Borghuis zegt: ‘Maar als je christen bent, dan wordt je identiteit bepaald door wie je bent als volgeling van Jezus. Door wie je bent als christen’. Hij claimt dat de Bijbel beschrijft wat de identiteit van een christen is. Ik ben het oneens met hem. Zoals ik het oneens ben met allen die aan de hand van één specifiek kenmerk hun identiteit definiëren. Het resultaat is dat mensen zich opsluiten in hun geloof, politieke overtuiging, huidskleur, sociale afkomst, etniciteit, handicap, geslacht, beroep of wat dan ook.

Niemand zou zich door opinieleiders als Borghuis moeten laten beperken tot maar één identiteit. Want wij hebben talloze identiteiten en hebben op die manier verbinding met elkaar. Zo vormen we een sociaal netwerk waarin geen enkele identiteit onze andere identiteiten wegdrukt. Met het wegvluchten in slechts één identiteit doen we onszelf tekort. Valse profeten ronselen mensen met de opzet ze voor hun karretje te spannen. Hoe dat is ontspoord toont een video over Zuid-Afrika met de veelzeggende titel: ‘Can SA ever rise above politics of race and racial identity?’ Dat is het eindpunt waar sommige opinieleiders ons heen willen brengen. Zodat ze de baas kunnen spelen over het cohort waarin ze ons met het idee van eenvormige identiteit willen dwingen.

Borghuis’ simpelheid is onnozel en kwaadaardig. Hij verkoopt primitivisme als hogere waarde. Hij bedriegt de christenen die hij aanspreekt door ze op te willen sluiten in zijn verdienmodel en overtuiging. Maar evolutionair hebben mensen die sociale wezens zijn die fase achter zich gelaten. Identiteit die uitmondt in en wordt gekaapt door identiteitspolitiek is bedrog. Het is een stap terug in de ontwikkeling van de mensheid.

Welvaartsevangelie klopt geld uit zakken van gelovigen en sluist dat door naar voorgangers van protestant-christelijke organisaties

(NB: De video waarop onderstaand commentaar was gebaseerd is van YouTube verwijderd door Tom de Wal en het Frontrunners Ministries – NL. Mogelijk omdat het hier in het afgelopen jaar meer dan 1000 keer bekeken is. Het is vervangen door bovenstaande video waar het commentaar niet meer direct op aansluit.)

Is voorganger Tom de Wal van het protestant-christelijke Frontrunners Ministries op z’n best een manipulator en op z’n slechts een oplichter? Hij vraagt geld aan gelovigen, want geld is invloed, zo stelt hij. Maar invloed van wie? Van de organisatie van Tom de Wal, van de gelovigen, van het christelijk protestantisme of van God? Tom de Wal is de enige bestuurder en voorzitter/secretaris/penningmeester van Stichting Frontrunners.

Zijn betoog bestaat uit twee delen die niet logisch samenhangen. Het eerste deel bestaat uit De Wals bewering dat de christelijke God tot veel in staat wordt geacht. Het Woord van God kan volgens De Wal huwelijken of mensenlevens redden. Dat is een aanname die niet getoetst kan worden en daarom waar en onwaar kan zijn. In het tweede deel zegt De Wal dat als ‘wij’ geen geld hebben om invloed uit te oefenen dat dan het Woord van God niet naar buiten kan worden gebracht. De niet zo stilzwijgende oproep is dat gelovigen geld moeten overmaken naar de Stichting Frontrunners omdat anders het Woord van God niet gehoord kan worden.

Met dit bedelen om geld bij gelovigen plaatst Tom de Wal zich in de traditie van het welvaartsevangelie. Dat bevestigt hij in video’s die er een lans voor breken. Zoals in ‘7 argumenten tegen het welvaartsevangelie weerlegd‘ van 10 juli 2019. In de VS wordt dat ‘prosperity gospel’’ genoemd dat tot een bloeiende business is geworden waar kerkleiders van profiteren. Het is een protestant-christelijke dwaalleer die een grote mate van materiële rijkdom en gezondheid in dit leven belooft aan wie gelooft. Hebzucht en geldzucht verdringen God. Zo wordt geld uit zakken van gelovigen geklopt dat verdwijnt in zakken van de bedelende en dreigende voorgangers die op slinkse wijze geld van gelovigen aftroggelen. Zwendel dus. De Wal heeft de geldklopperij gemoderniseerd door het in bovenstaande video te koppelen aan de invloed die gekocht moet worden om het Woord van God te verspreiden. Maar hij blijft ermee binnen de traditie van het welvaartsevangelie.

Een video op het YouTube-kanaal Bijbelstudie & Bijbelse Wetenswaardigheden waarschuwt op het eind tegen de praktijken van het welvaartsevangelie: ‘Nergens blijkt uit dat God zijn volgelingen beloont met materiële voorspoed en rijkdom. Nergens vragen Jezus of zijn volgelingen ook om geld. Om er vervolgens zelf goed van te leven. Of er een salaris uit trekken. De enigen die er beter van worden in deze tijd zijn de voorgangers en medewerkers die in dienst staan van kerkgenootschappen die tienden verlangen of hun leden constant pressen tot het geven van financiële bijdragen. Mijn advies is, mensen trap er niet in. Want zij zijn de enigen die wel varen bij het door hen verkondigde welvaartsevangelie. Verlaat zulke kerkgenootschappen en ga op zoek naar een gemeenschap waar men niet aast op uw geld of u verplicht (..) om geld te geven’.

Het enige commentaar bij deze video van ene Count Ravendonk is veelzeggend, maar ook pijnlijk naargeestig: ‘De Pastor vaart er dik wel bij van alle donaties en tienden geldgeile schoften zijn het, bij mij kwam meneer de Pastor zelfs langs om te kijken wat ik in huis heb om te kijken of er 10% van mijn inkomen te scoren was!!! Ik ben blij dat ik het Gristendom verlaten heb, alles is nep in aan en om het Gristendom. Ik heb nog nooit grotere hypocriete en schijnheilige lui ontmoet dan de Gristen! Oh ik wil 13 jaar van mijn leven terug!’

De directe aanleiding voor dit commentaar is een interessante ontwikkeling in de VS. De Israëlisch-Canadese voorganger van de Pinkstergemeente Benny Hinn zegt het ‘prosperity gospel’ achter zich te hebben gelaten omdat ‘de Heilige Geest het beu zou zijn’ . Zie video. Pastor James Pittman van de New Hope Community Church in Palatine vraagt zich in een video van zijn kanaal For Such a Time As This ‘voorzichtig’ af wat er aan de hand is met Hinn. Is zijn afstand nemen van het welvaartsevangelie gemeend of een middel om extra aandacht te trekken voor zijn winkel? Hinn is er zogezegd klaar mee, maar biedt nog wel volop produkten ter verkoop aan. Een CD met Gods Woord (Speaks Healing) voor 15 USD of een Divine Healing DVD voor 75 USD.

Foto: Schermafbeelding van de winkel (shop) This Weeks Featured Products; Special Offers on This Is Your Day! van Benny Hinn op zijn site Benny Hinn Ministries.

Hoofdoorzaak van rentree Europees antisemitisme is normalisering van extreem-rechts dat de radicale islam extra vleugels geeft

Sociale media schieten alle kanten op. Voor een blogger is het dan ook ondoenlijk om alle negatieve commentaren op het eigen blog te zien. Laat staan te weerleggen of te corrigeren. Maar toevallig kwam ik bovenstaande reactie tegen bij een artikel op het blog van E.J. Bron. Het individu achter The Balkans Chronicles had op 2 januari 2019 bij mijn commentaar ‘Afleiding voor identificatieprobleem van rechtse Joden. Hoe door extreemrechts in Europa en VS het antisemitisme z’n rentree maakt’ gereageerd. Ik had het individu vervolgens met als onderwerp ‘Moderatie’ een e-mail gestuurd met de tekst ‘Uw reactie op mijn blog is verwijderd omdat u geen argumenten geeft, maar enkel niet onderbouwde verwijten en vraagtekens over mijn vermeende gebrek aan motivatie. Ik ga graag het debat met u aan, maar dan op een serieuze, faire manier aan de hand van feiten en argumenten.’ Het individu antwoordde niet, maar plaatste enkele uren later op het blog van E.J. Bron bovenstaande reactie. Daar reageerde ik zojuist op met de volgende reactie:

Ik haat geen Joden, en ik heb nooit gezegd dat ik Joden haat of heb me ooit hatelijk over Joden uitgelaten. U verwijst naar mijn commentaar, maar daar noch in welke uiting van me is haat tegen Joden terug te vinden. U kunt niet onderbouwen wat u zegt. U had het dan ook beter niet kunnen zeggen.

Het is dan ook onduidelijk waar u uw mening op baseert. Graag geef ik u een toelichting over dit commentaar waar u naar verwijst. De vork zit naar mijn idee anders in de steel dan u meent. Ik breng een andere nuancering aan. In de uitwisseling van reacties met Awi Cohen bij dit commentaar heb ik een en ander al toegelicht.

In het commentaar verwijs ik naar de video ‘Hoe door de massa-immigratie in Europa het antisemitisme zijn rentree maakt’ van ‘Do re mi fa so la ti’. De claim van die video is dat door de massa-immigratie van moslims naar Europa het antisemitisme zijn rentree maakt. Ik ontken het antisemitisme van moslims niet en keur dat af. Een aanhanger van de islam of welke religie dan ook ben ik overigens niet, hoewel ik het grondrecht van de vrijheid van godsdienst erken. Ik ontken evenmin dat er op dit moment een opleving van het antisemitisme in Europa is.

Ik leg alleen de hoofdoorzaak van de rentree van het antisemitisme in Europa niet bij de massa-immigratie, maar bij de normalisering van extreem-rechts.

Reden daarvoor is naar mijn idee dat de radicale islam in Europa weliswaar kwantitatief is gegroeid, maar in de kern van het establishment van politiek en media weinig steun heeft verworven. Dat is anders bij de rechts-extremisten die in sommige landen in de mars door de instituties verder zijn gekomen dan de radicale islam. Zie Trump, zie Orban, zie Kaczyński en zie de marginale Jean-Marie Le Pen en Gerard Batten (UKIP). Die machtspositie maakt naar mijn idee het verschil voor die normalisering.

Die rentree koppel ik dus niet aan de massa-immigratie van moslims, maar aan de opkomst van extreem-rechts in de VS dat door de opkomst van president Trump en (de inmiddels door Trump afgedankte) adviseur Steve Bannon (oud-hoofdredacteur Breitbart) aan populariteit en publiciteit heeft gewonnen. Miljardair Robert Mercer en diens dochter Rebekah steunden Bannon tot nu toe ruimhartig met financiële middelen en het vermoeden bestaat dat die steun gecontinueerd wordt in Bannons kruistocht met de opzet om radicaal-rechtse partijen in Europa met elkaar te verbinden. Ofwel, extreem-rechts in de VS, en in het kielzog daarvan in Europa, is met ruime geldelijke middelen opgestoomd naar de kern van de politiek.

Die opkomst en de normalisering van extreem-rechts, witte nationalisten, neo-Nazi’s en Ku Klux Klan-leden kwam tot uitbarsting bij de mars in Charlottesville van augustus 2017 waarbij 1 dode viel en de vergoelijkende reactie erop van president Trump die dat rechts-extremisme niet ondubbelzinnig veroordeelde. Trump kreeg daarop veel kritiek.

De rechts-extremisten schreeuwden leuzen als ‘Jews will not replace us’ en de nazi-leus ‘blood and soil‘, droegen Swastika-vlaggen en waren klaarblijkelijk geobsedeerd door Joden. Een rechtse demonstrant verklaarde in de media: ‘This city is run by Jewish communists and criminal niggers’. De marcheerders droegen hemden die praatten over Adolf Hitler. Kortom, extreem-rechts heeft een sterke onderstroom van antisemitisme.

Ik vraag me daarbij af hoe radicaal-rechtse Joden als Leon de Winter die onvoorwaardelijk president Trump steunen die tegengestelde geluiden met elkaar in harmonie kunnen brengen. Want hoe kan iemand van welke achtergrond dan ook die zich verzet tegen antisemitisme of racisme in algemene zin, het opnemen voor Trump die samenwerkt met rechts-extremisten en ze in de praktijk uit de wind houdt en niet ondubbelzinnig veroordeelt? Dat is uiteindelijk een vraag van moraliteit voor elk individu.

Het zal duidelijk zijn dat ik geen politieke bondgenoot van Trump of extreem- of radicaal-rechts ben. Van extreem- of radicaal-links trouwens evenmin. Evenmin ben ik een aanhanger of goedprater van de radicale islam en tolereer de islam niet van harte, maar simpelweg omdat de vrijheid van godsdienst onder de rechtsstaat is gegarandeerd. Evenmin haat ik Joden of welke bevolkingsgroep dan ook.

Ik probeer de wereld te verklaren aan de hand van de feiten en de wisselwerking daartussen. Een paradox als rechtse Joden die via een omweg het antisemitisme van David Duke of Richard Spencer steunen probeer ik te begrijpen. Of evangelische christenen die Trump steunen die alles doet dat tegenstrijdig is en dat haaks staat op de leer en het geloof van Jezus Christus.

Over de vraag of de rentree van het antisemitisme in Europa ongewenst is zijn we het denk ik eens. Dat antisemitisme is ongewenst en moet bestreden worden. Alleen over de vraag wat de precieze oorzaak is van die rentree zijn we het oneens. Ik leg die oorzaak bij de normalisering en vermaatschappelijking (mede in politiek en media) van extreem-rechts waardoor het bestaande antisemitisme van de radicale islam extra vleugels krijgt die het daarvoor niet had.

Foto: Schermafbeelding van een reactie van The Balkans Chronicles op het blog van E.J. Bron, 2 januari 2019.

Liegend parlementslid Fiona Onasanya geschorst door Labour. Ze lijdt aan grootheidswaan en vergelijkt zichzelf met Jezus Christus

Niet alleen de uiterste rechterzijde van het politieke centrum kent opportunistische, onvolwassen en warrige politici die de indruk geven nog niet af te zijn. Die nog niet gevormd zijn en het aan een weloverwogen oordeel ontbreekt. De uiterste linkerzijde kent dit type ook. Neem in de VS de progressieve rijzende ster en gekozen afgevaardigde namens de Democratische partij voor het Huis van Afgevaardigden Alexandria Ocasio-Cortez die ondoordachte en slecht onderbouwde uitspraken doet. Terwijl ze kan zwijgen om zich goed voor te bereiden op haar nieuwe functie vanaf januari 2019. De progressieve David Pakman besteedde er afgelopen week zijns ondanks aandacht aan in een aflevering van zijn show op YouTube. Het Britse parlementslid in het Lagerhuis Fiona Onasanya en trouwe bondgenote van partijleider Jeremy Corbyn is ook zo’n links dwaallicht. Ze is nu door haar partij geschorst en wordt aangespoord om haar Peterborough zetel op te geven.

Onnodig heeft ze tegenover de politie gelogen over een bon voor te hard rijden en probeerde ze de politie hierover te misleiden. In een commentaar in een WhatsApp groep stelt de diepgelovige Onasanya dat ze het er niet bij laat zitten, geen schuld bekent en verder vecht, aldus een bericht in PoliticsHome. Haar commentaar waarin ze zich met Jezus Christus vergelijkt wordt in alle media geciteerd: ‘What I do know is that I am in good biblical company along with Joseph, Moses, Daniel and his three Hebrew friends who were each found guilty by the courts of their day. While God did not save them from a guilty verdict he did save them in it and ensured that their greatest days of impact were on the other side of a guilty verdict. Of course this is equally true of Christ who was accused and convicted by the courts of his day and yet this was not his end but rather the beginning of the next chapter in his story.’ Religieuze wanen van een klein persoon die meent boven de wet te staan en een boodschapper van God te zijn. Psychische bijstand heeft Onasanya nu het hardste nodig.

‘Het pure evangelie op de platte aarde’ zegt het bestaan van God te bewijzen. De paradoxen van mensenwerk en Gods zelfbeschikking

Gelovigen die zich laten inspireren door een specifiek geloof en daar meer mee willen dan inspiratie alleen hebben het lastig. Want al gauw claimen ze te weten wat of wie de God van hun godsdienst is en wat de zin en het plan van God is. Dat ze hiermee God van de troon stoten en ze zich in Gods plaats stellen nemen ze op de koop toe. Als ze al beseffen waar ze mee bezig zijn. Het is van tweeën een. Of de God van de specifieke godsdienst blaast de gelovige bezieling in of de gelovige blaast God bezieling in. De paradox is dat in dat laatste geval de God van die godsdienst wezenlijk niets verschilt van de God van de progressieve theoloog Harry Kuitert die zei: ‘Alle spreken over Boven komt van beneden, ook het spreken dat beweert van Boven te komen’. Ofwel, de doorgaans conservatief-orthodoxe gelovigen en de progressieve gelovigen zitten op dezelfde lijn als ze van hun God mensenwerk maken, die God zelf construeren en zich in Gods plaats stellen.

De mensen achter het YouTube-kanaal ‘Het pure evangelie op de platte aarde’ zijn Jouke Elsinga en Willibrordus van der Weide. Ze geloven dat de aarde plat is en proberen dat aan de hand van bijbelteksten te bewijzen. Vooral bijbeltekst Jesaja 40:22 staat hierbij centraal waar ze steeds weer naar verwijzen. Elsinga en Van der Weide zijn geen theologen, maar religieuze activisten. Ze roepen onder atheïsten en andere gelovigen veel weerstand op en hun betogen worden als onzin afgedaan, zoals bijvoorbeeld hier of hier. Feit is dat de critici van Elsinga en Van der Weide evenmin theologen zijn en er zo een debat tussen amateurs ontstaat. Bovenstaande video verduidelijkt dat zaaien van verwarring het stijlmiddel van de platte aarde-gelovigen is. Elsinga claimt het bewijs van God te kunnen leveren, maar valt zichzelf vervolgens met afleidingen in de rede.

Op een zelfzuchtige manier spreken namens God is een aantrekkelijk tijdverdrijf en verdienmodel vol luister dat in de eigen religieuze kring aanzien kan opleveren, maar per definitie de geloofwaardigheid van de godsdienst niet dient. Dat is de tweede paradox naast het idee dat  progressieve en orthodoxe gelovigen die namens God claimen te spreken allebei God als mensenwerk en menselijke constructie beschouwen. Dat is het verschijnsel dat gelovigen die de opzet hebben om het aanzien van God te vergroten door namens God te regelen en te oordelen, ze die God kleiner maken door inbreuk te maken op Gods zelfbeschikking.