Caroline van der Plas is volgens Marcel van Roosmalen veranderd in een buikspreekpop van Geert Wilders. Dat is relatieve vooruitgang, want daarvoor was ze buikspreekpop van de agro-industrie. Of ze in haar politieke loopbaan ooit een zelfstandige vrouw was zoals Van Roosmalen beweert valt te betwijfelen.
Samen met Mona Keijzer kan Van der Plas alleen maar kwaken. Met als gevolg dat beide dames zich vastpraten in talkshows waar ze niet uit zijn weg te slaan. Dat getuigt van zelfkastijding die sterker is dan realiteitszin, ingetogenheid en inschatting van eigen capaciteiten.
Het is ook wel wat zielig voor Van der Plas en Keijzer. In de Tweede Kamer is BBB met zeven zetels niet nodig voor een meerderheid. De partij mag er van PVV en VVD bijhoren vanwege het groot aantal zetels in de Eerste Kamer. BBB mag van de anderen de voet op de rem van het stikstofbeleid zetten.
Maar in de politieke arena waar het er om gaat kunnen Van der Plas en Keijzer gemist worden. Dat leidt bij hen echter niet tot bescheidenheid, maar tot het omgekeerde. Namelijk een onbegrensde profileringsdrang om de eigen onbeduidendheid te compenseren. Wat nooit zal lukken. Gevolg is hun gekwaak in het luchtledige.
Wat moet het antwoord zijn van degenen die afwijzend staan tegenover het beoogde kabinet onder leiding van de radicaal-rechtse PVV met de rechts-liberale VVD, het christen-conservatieve NSC en het rechts-populistische BBB?
Een coalitie die het verlaagde BTW-tarief van 9% op kranten en boeken wil afschaffen zodat het verhoogd wordt naar 21%. Met als gevolg dat kranten en boeken duurder en minder bereikbaar worden. Wie wil kan de petitie ‘Boekenprijs: 21% btw, een waardeloos idee‘ van het CPNB tekenen.
Humor. Dat is het antwoord op een coalitie die met de rug naar toekomst én buitenland staat. Die ook zonder humor al een parodie van zichzelf is. Nederland dat het notabene moet hebben van internationale handel.
Links en centrum moeten niet verbitterd reageren op een kabinet onder leiding van radicaal-rechts waarmee Nederland zich internationaal dreigt te blameren. Links en centrum moeten hun eigen blauwdruk van de toekomst presenteren en radicaal-rechts en zijn meelopers VVD, NSC en BBB zoveel mogelijk belachelijk maken.
De VVD dreigt door de samenwerking met de PVV uit de liberale ALDE-fractie in het Europarlement gegooid te worden. Nederland krijgt geen uitnodiging om de komende G20-top in Brazilië bij te wonen. Nederland heeft alleen al door het feit dat Wilders de verkiezingen gewonnen heeft internationaal aan invloed verloren.
Humor. Het antwoord is niet inhakken op Wilders en zijn sycofanten als Dion Graus. Het antwoord is het belachelijk maken van Wilders, de van blunder naar blunder huppelende Dilan Yesilgöz en de in zichzelf verknoopt zittende Pieter Omtzigt. Het worden gouden tijden voor humor. Niet het cabarateske soort, dat is te dominees-achtig, maar het absurdisme. De overdrijving tot in het absurde.
Een absurd antwoord hebben Wilders, Yesilgöz. Omtzigt en Van der Plas verdiend. Ze lijken zonder uitvergroting ook al parodieën van zichzelf in hun uitverkoop van Nederlandse verdraagzaamheid. Deze politici hebben in hun triomfalisme en machtsvertoon het volste recht om hun belachelijkheid absurd uitvergroot te zien. Laten weldenkende burgers daar de komende tijd aan werken.
Schermafbeelding van deel column ‘-Paul Cliteur- Pieter wil niet, Pieter kan niet, Pieter hoeft niet’ van Paul Cliteur voor DDS, 5 maart 2024.
Wat een nietszeggend betoog van Paul Cliteur in een column in DDS om Pieter Omtzigt die NSC heeft opgericht het leiderschap van zijn partij te willen ontnemen. Hem op een zijspoor te zetten. En zo NSC te splitsen in een anti-PVV en pro-PVV deel. Dat overleeft geen enkele partij.
Het is stemmingmakerij van Cliteur die zich voegt in de hetze tegen Omtzigt. Niet realistisch is dat proefballonetje dat in rechtse kringen circuleert. Het tekent het gebrek aan diepgang in de kringen waar Cliteur in verkeert. Men praat elkaar na en vervaardigt zo een weefsel van oppervlakkigheid.
Het is een combinatie van naïef wensdenken van Cliteur en een poging om de rechtse stem op te zetten tegen Omtzigt. Origineel is het niet van Cliteur. Hij volgt de radicaal-rechtse beeldvorming en voegt daar niks oorspronkelijk aan toe. Aan de karaktermoord op Omtzigt die in gang is gezet door Wouter de Winther van De Telegraaf voegt Cliteur een voetnoot toe. Een voetnoot als in een Agatha Christie verhaal waar iedereen de dolk in het slachtoffer heeft gezet. Oh, wat moedig. Oh, wat origineel. Oh, wat voorspelbaar.
Op de hoofdrolspelers die deelnemen aan de informatie is veel aan te merken. Geert Wilders is als een schorpioen die zijn eigen intuïtie niet onder controle heeft en op sociale media giftig blijft spreken over zijn gesprekspartners. Dilan Yesilgöz is als een tovenaarsleerling die strategisch fout op fout maakt en alle problemen weglacht. Als een echo van Mark Rutte die daar handiger in is. Caroline van der Plas zou niet kunnen rekenen en begrijpt haar eigen rol niet door continu te benadrukken hoe gewoon ze is. Verder dan dat komt ze niet.
Yesilgöz en Van der Plas zijn belabberde politici en Wilders is weliswaar een gewiekst politicus, maar hij overschat zichzelf en wordt door het kader van zijn partij niet gecorrigeerd. Wilders die door bedreigingen maatschappelijk geïsoleerd is gaat zijn eigen weg. Ook als dat tegen het belang van hemzelf en zijn partij ingaat.
Als Paul Cliteur werkelijk onvooringenomen een geloofwaardige analyse zou maken, dan zou hij zijn pijlen op Wilders en niet op Omtzigt richten. Het is vrij schieten op de persoon Omtzigt, aangewakkerd door De Telegraaf en andere rechtse media. Maar Cliteur mist durf en onafhankelijkheid.
Cliteur zou eens een poging moeten wagen om boven zichzelf uit te stijgen. Meer te zijn dan een roeptoeter van rechtse discussiepunten. Vermoedelijk is het al te laat daarvoor. Hij kan niet anders dan zich herhalen als een grijsgedraaide plaat. Het herhalen van rechtse clichés past niet bij de positie als intellectueel die hij voor zichzelf claimt in het publieke debat. Cliteur is een poseur die gevangen zit in zijn eigen voorspelbaarheid.
De communicatie van NSC en partijleider Pieter Omtzigt is niet best. De eigen stappen worden door NSC onvoldoende uitgelegd. Het is hoe dan ook een raadsel waarom NSC mee ging doen aan de onderhandelingen met PVV, VVD en BBB onder leiding van de rechtse columnist Plasterk. Het had vanaf het begin beter kunnen zeggen dat het daar geen perspectief in zag.
Dat gaat verder dan de gedoogrol die NSC door de voortijdige opstelling van de VVD ontstolen werd. Ook een kabinet met de rouwdouwende PVV en BBB, van welke partijen ook in november 2023 duidelijk was dat ze de rechtsstaat, de openbare en nationale veiligheid niet serieus namen, had voor NSC vanaf het begin principieel afgewezen moeten worden. NSC neemt die aspecten wel serieus.
Het kan dat alle ruis in de media over de zogenaamde ‘wil van het volk’ en de meerderheid van Nederlanders die een kabinet met PVV wil,, NSC angst heeft ingeboezemd en de onderhandelingen heeft ingeluisd. Maar de ‘wil van het volk’ bestaat niet en de meerderheid van Nederlanders wil geen kabinet met de PVV. Dat trouwens in media en door politici om bizarre redenen centrum-rechts wordt genoemd, terwijl er niks centrum-rechts aan de leidende partij PVV is.
In de media speelt vooral De Telegraaf een kwalijke rol. Het strooit met desinformatie, verdedigt Telegraaf-columnist Plasterk en houdt niet op Omtzigt verdacht te maken. Dat is activistische politiek die weinig met journalistiek te maken heeft. Andere media nemen de rechtse stemmingmakerij over die op een hetze lijkt.
Politici als Wilders en Van der Plas zijn tijdens de onderhandelingen continu bezig met hun beeldvorming. Op X strooien ze met beledigingen, sneren genoemd, over hun mede-onderhandelaars. Ze kunnen niet meer terughoudend zijn als ze dat al zouden willen. Wilders en Van der Plas hebben voorlopig de kans op een ultra-rechts kabinet om zeep geholpen. Samen met de Plasterk. Wilders en Van der Plas lijden aan nostalgie naar een niet-bestaand Nederland.
Voordeel van de laatste week is dat Plasterk weet dat hij zijn krediet verspeeld heeft als informateur, én premier, doordat hij door harde uitspraken over Omtzigt de handdoek in de ring heeft gegooid. Het kan dat Omtzigt door onhandig opereren het instituut van informateur beschadigd heeft, maar het is vooral Plasterk die geheel onnodig en niet passend bij de rol van een informateur een grap van zichzelf als informateur heeft gemaakt. De man is te ijdel, te rancuneus en te weinig onafhankelijk.
Alles kan over enige tijd weer gladgestreken worden. Zodat Omtzigt weer aanschuift voor de vorming van een ultra-rechts kabinet onder leiding van de PVV, maar zonder Wilders. De variant van een extraparlementair kabinet is onzin. Een minderheidskabinet van PVV en BBB dat wordt gedoogd door VVD en NSC blijft mogelijk. Aangevuld met ‘zakelijke’ ministers, omdat deze partijen zelf geen kwalitatief goede ministers kunnen leveren.
Of zo’n minderheidskabinet dat dubbel gedoogd wordt er lang zal zitten is de vraag. Wellicht tot het moment dat PVV in de peilingen daalt en NSC, maar vooral VVD de kans schoon zien om het kabinet van PVV te laten vallen en aan te sturen op nieuwe verkiezingen. Wie weet hoe binnenkort dat is.
Het is het best om met humor te reageren op de chaos van de formatie. Humor lijkt nog de enige zinvolle reactie op de middelmatigheid en onervarenheid van de onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB.
Roddel op X door vooral Wilders en Van der Plas verbreekt voortdurend de radiostilte. En het lekken door PVV en BBB naar De Telegraaf. Notabene het medium waar de nieuw-rechtse informateur Plasterk aan verbonden is. Dat maakt het proces modderig en smoezelig.
Nederland is slachtoffer van de middelmatigheid van de huidige generatie politici die niet weet wanneer het moet zwijgen en hoe het moet praten. Onervarenheid bij PVV, NSC en BBB breekt op. Terwijl de nieuwe partijleider van de VVD zich ook laat kennen door onervarenheid en onhandig handelen.
Wat nu? Hoe dan ook moet partijpolitiek niet overschat worden. Het is passend om dat niet al te serieus te nemen. Politiek is meer dan dat. Democratie is meer dan politiek. Formatie wordt een game zonder betekenis als het proces te diffuus is. Ofwel, vaag, verstrooid en langdradig.
De huidige partijpolitiek van Nederland is de kleuterklas van volwassenen die niet weten hoe ze zich moeten gedragen en wat het vak van politicus inhoudt. Onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB en een onbestendige informateur laten zien hoe het niet moet.
Dat is niet zozeer ondergang, maar eerder een teken van het gebrek aan kwaliteit.
Start informatie met Omtzigt, Wilders, Plasterk, Yesilgöz en Van der Plas, 14 december 2023. Credits: ANP.
De suggestie van Geert Wilders en Martin Bosma dat ze na de winst van de PVV een andere rol spelen en hun eerdere ongrondwettelijke uitspraken in een andere rol niet terugnemen is misleidend. Het is een raadsel waarom media, politiek en samenleving dat voor zoete koek slikken.
Alsof er in de hoofden van deze PVV’ers na de verkiezingswinst een schot is opgetrokken dat de oude persoon scheidt van de nieuwe afsplitsing die de illusie van gematigdheid moet wekken. Zo’n scheiding in iemands hoofd bestaat niet. Er bestaat geen gematigde Wilders. Hoogstens een Wilders die (voor even) speelt dat hij gematigd is.
Wilders en Bosma blijven dezelfde persoon met dezelfde overtuiging die op dezelfde wijze is verbonden met de nieuwe afsplitsing van hun persoon als met hun eerdere personage die tot denigrerende en antidemocratische uitspraken kwam. Over het parlement, de journalistiek, de rechterlijke macht, de kunsten en de islam. Dat kun je in de ijskast zetten, maar de persoon die dat heeft gezegd is geen spaan veranderd.
Het zou een een raadsel moeten zijn waarom NSC en VVD daaraan meewerken. Maar dat is het niet. Want VVD-leider Dilan Yesilgöz en NSC-leider Pieter Omtzigt doen min of meer hetzelfde als Wilders en Bosma. Ze splitsen hun persoon af met een nieuw personage die deelneemt aan het coalitieoverleg over de vorming van een radicaal-rechts kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB.
Van het stel lijkt alleen BBB-leider Caroline van der Plas met beide voeten in de modder dezelfde persoon te zijn. Zij doet tot nu toe niet mee aan het rollenspel om haar eerdere ik te verloochenen. Ofschoon ze in haar oude rol nooit duidelijk toegaf dat ze een marionet van de agro-industrie is. Dus ook Van der Plas ontkomt niet aan veinzerij over wie ze echt is.
Yesilgöz liep een blauwtje bij het kabinet waar ze deel van uitmaakt met haar motie over de spreidingswet. De nieuwe afsplitsing van haar persoon die om electorale redenen de rechterflank van de VVD probeerde af te dekken kwam in de knoop met haar functie als minister van Justitie en Veiligheid in Rutte IV die het tegengestelde beoogde van wat Yesilgöz in haar nieuwe rol zei.
Gevoegd bij haar inhoudsloze, werktuiglijke commentaren maakt dat Yesilgöz de laatste weken tot mikpunt van spot. Ze speelt haar rollenspel prutserig en valt daardoor door de mand. Met als gevolg dat haar knoeiwerk afleidt van het dubbelspel van Wilders en Bosma dat daardoor minder aandacht krijgt dan het verdient.
Omtzigt liet zich in de laatste weken van de campagne kennen als de twijfelaar die niet weet wat hij wil. Wel of niet premier? Hij leek er niet uit te komen. Dat wijst op onzekerheid over wat hij echt wil. In de beeldvorming roept Omtzigt steeds de vraag op of hij iets wel of niet wil. Of hij de grondwet vooropzet of niet. Ook hij ondersteunde Yesilgöz’ motie over de spreidingswet, terwijl de motie bestuurlijke, staatsrechtelijke elementen bevat waar Omtzigt zijn partij voor heeft opgericht om tegen te strijden.
Als klap op de vuurpijl van het dubbelspel is er informateur Ronald Plasterk die in de media wordt gekenschetst als PvdA’er, terwijl hij in werkelijkheid alle kenmerken van de rechtse Telegraaf-columnist heeft. Plasterk voedde in zijn columns jarenlang de rechtse hetze tegen D66 en toenmalig partijleider Sigrid Kaag. Nu speelt hij de objectieve bemiddelaar zonder eigen overtuiging die niet te herleiden is tot de columnist met rechtse talking points en wrok tegen zijn oude partij waarvan hij het partijleiderschap misliep. In deze rol is Plasterk ongeloofwaardig.
De informatie lijkt op een detective van Agatha Christie waar iedereen in het complot zit. Alle hoofdpersonen in de informatie spelen een dubbelspel. Ze ontkennen wie ze zijn en doen zich anders voor dan wie ze echt zijn. Dat is funest voor duidelijkheid in de politiek. Inclusief de reactie erop die bijna onmogelijk wordt. Dat leidt tot een schimmenspel in de formatie waar niemand is wie hij zegt te zijn. Geen wonder dat de verwachting is dat het lang gaat duren. Dat is voedsel voor psychoanalyse.
Het kabinet Rutte IV ofwel Rutte-Kaag is gevallen. Het was niet geweldig. Met twee christelijke en twee liberale partijen die een afwijkend wereld- en mensbeeld hadden. Maar je wist wat je eraan had. Het zorgde voor enige stabiliteit. Al was het de stabiliteit van de stilstand.
Wat nieuwe verkiezingen brengen is ongewis. Niet onmogelijk is een draai naar rechts. Of een draai richting chaos. Israëlische toestanden, kortom. Dat is de gok die premier Rutte neemt.
Wat is het masterplan van de VVD? Welke puzzel wil het leggen? Op dit moment valt dat niet in te zien. De VVD kan met een goede campagne zetels winnen. Maar dat is ondergeschikt aan het feit dat er samengewerkt moet worden met anderen om een meerderheid in de Tweede Kamer te vormen.
Het kan dus dat de VVD van Rutte zetels bij nieuwe verkiezingen wint. Maar met welke partijen kan het een kabinet vormen? VVD, D66, Volt komen volgens een laatste peiling op 45 zetels. Laat dat door een goede campagne oplopen tot 55 of 65 zetels. Maar dan nog, waar is de meerderheid?
BBB heeft al aangegeven niet met Mark Rutte in een kabinet te willen zitten. Uiteraard kan BBB daar in komende onderhandelingen anders over gaan denken. In actuele peilingen is BBB na de VVD de tweede partij, hoewel de partij over zijn hoogtepunt heen lijkt te zijn.
Dan kondigt zich gelijk een ander probleem aan: het stikstofdossier. BBB wil landbouwhervormingen vertragen, terwijl Nederland juridisch en volgens de EU verplicht is om de landbouwsector te hervormen en te verduurzamen. Een komend kabinet moet zich daar aan houden, maar niet valt in te zien dat een kabinet met BBB dat gaat doen.
Naar verwachting verliezen D66 en het CDA. Vooral die laatste partij moet vrezen voor de ondergang. Of voor regionale afsplitsingen die het zinkende schip verlaten. Maar wat voor resultaat kunnen die afsplitsingen landelijk boeken?
Met links (GroenLinks, PvdA, PvdD en SP) is samenwerking onwaarschijnlijk. Links zal een hardere immigratiepolitiek die Rutte voorstaat niet steunen. Hoewel het niet onwaarschijnlijk is dat Rutte na verkiezingen terugkomt op zijn huidige eis over immigratie en er in december 2023 of later geen actieve herinnering meer aan heeft.
Radicaal-rechts (PVV, FvD, JA21) geeft weer andere problemen. Deze partijen zijn zo geradicaliseerd in hun denken over immigratie, de islam en de samenleving dat ze zich met complottheorieën buiten de redelijkheid hebben begeven. Dat is voor een aanzienlijk deel van de VVD onacceptabel. Deze radicaal-rechtse partijen zijn ook instabiel.
Vraag blijft dus welke rekensom Mark Rutte heeft gemaakt. Welke meerderheid meent hij te kunnen smeden om een kabinet Rutte V te kunnen realiseren? Op welke dynamiek die nu nog onzichtbaar is hoopt hij? Volgt hij in oktober 2024 Jens Stoltenberg op als secretaris-generaal van de NAVO? Zodat Rutte de onoplosbare puzzel van de Nederlandse politiek lachend achter zich laat?
De Nederlandse politiek is zo gefragmenteerd geraakt dat een gok om het kabinet Rutte IV op te blazen kan eindigen in chaos en een patstelling waarin niks meer beweegt. Met vele dossiers die om aandacht vragen en een sfeer in het land die lijkt op elkaar de put in praten.
Dat kan leiden tot de zoveelste roep om kieshervorming en democratische vernieuwing. Met een Tweede Kamer die te gefragmenteerd is om dat aan te pakken. Om zichzelf aan te pakken.
Tweede Kamerlid en partijleider BBB Caroline van der Plas op verkiezingsavond voor de provinciale verkiezingen op 15 maart 2023. Op: nu.nl.
Juridisch is de coalitie gebonden om de stikstofuitstoot op korte termijn sterk terug te dringen. Minister van der Wal kan niet anders dan doorgaan met haar beleid. Het is jammer dat er op Landbouw zo’n jojo van CU zit die vooral bang voor zichzelf lijkt.
Farmers Defence Force (FDF) met radicale boeren is een mantelorganisatie van de multinationals van de agro-industrie. Het zet op haar beurt BBB onder druk.
FDF en BBB zetten de gematigde boeren en politieke partijen vanwege het economisch belang van de multinationals van de agro-industrie met valse romantiek en misleiding onder druk. Dat alles wordt tot nu toe in de publiciteit spaarzaam benadrukt.
Nu lijkt het alsof die Caroline een natuurverschijnsel is dat uit het niets ontstaan is. Niets is minder waar. De kleur van haar nagels lijkt in de algemene pers tot nu toe belangrijker dan haar politieke standpunten. Zo worden haar beweegredenen en de geldstromen weggetoverd.
Gevolg is politieke polarisatie en het ontstaan van kampen die onverzoenlijk tegenover elkaar komen te staan.
Van radicaal-rechts inclusief BBB, FDF en de agro-industrie die blijft inzetten op hoge productie (grotendeels voor de export).
Van gematigd-rechts als CDA en (delen van) VVD die zich door radicaal-rechts laat chanteren.
Van links inclusief D66, Volt, GroenLinks, PvdA, PvdD en milieu- en natuurorganisaties die de Nederlandse stikstofuitstoot op z’n laatst per 2030 wil halveren.
Profiel van VVD-kandidaat-voor de Eerste Kamer Marijke Everts die werkt voor de agro-industrie (VanDrie Group).
Niet alles kan teruggebracht worden tot partijpolitiek zoals afgelopen week in de media gebeurde. Dat is misleiding. Het is voor de lange termijn niet interessant wie met wie gaat en wie niet met wie gaat.
Van vele kanten wordt vanwege natuur en klimaat de noodzaak voor het terugbrengen van de stikstofuitstoot en de uitstoot van broeikasgassen bevestigd. Ook door de Hoge Raad. Dat zijn de kaders voor de Nederlandse politiek om binnen te werken. De oplossing die BBB voorstaat is fantasie.
BBB leeft in een parallelle wereld. Het is een partij die door de multinationals van de agro-industrie wordt gesteund om de hervorming van de extensieve productie-landbouw richting duurzaamheid te vertragen.
Coalitiepartijen zijn juridisch verplicht om de natuur te beschermen en de stikstofuitstoot zo snel mogelijk terug te dringen.
Daarnaast dreigt heel Nederland op slot te gaan als de coalitie de stikstofuitstoot niet aanzienlijk terugdringt. Met als gevolg geen bouw van nieuwe woningen, wegen en aanleg van bedrijfsterreinen.
Dat BBB vanwege eigenbelang en een conservatieve overtuiging op de rem van de stikstof-maatregelen staat is een ding, maar dat andere partijen zich daar door laten leiden is een ander ding.
Schermafbeelding van deel artikel ‘Partij voor de Dieren voorziet problemen machtsgreep ‘conservatief blok’ van ANP op Nieuwe Oogst, 6 maart 2023.
Elke partij die zegt dat natuur en klimaat ondergeschikt zijn aan eigenbelang, dat in de openbaarheid wordt weggepoetst, is niet principieel, maar opportunistisch en kortzichtig.
De overheid moet duidelijker dan nu beleid op het gebied van natuur en milieu formuleren. Om daar aan vast te houden.
De overheid heeft afgelopen decennia een natuur- en milieubeleid gevoerd dat kan worden omschreven als pappen en nathouden, wensdenken, noodverbanden leggen en struisvogelpolitiek.
Dat geeft onzekerheid bij sectoren, niet in het laatst de landbouw die telkens met nieuwe maatregelen worden opgescheept. Dat is slecht bestuur. Nodig is duidelijkheid waaraan wordt vastgehouden, zodat investeringen in de toekomst kunnen worden gedaan.
Dat is niet de duidelijkheid van radicaal-rechts en de agro-industrie om alles bij het oude te laten, maar de duidelijkheid van een goed omschreven tijdpad dat gericht is op de toekomst met verplichtingen, investeringen, duurzame landbouw en perspectief voor een afgeschaalde Nederlandse landbouwsector die niet langer de tweede landbouwexporteur ter wereld is.
De hoge belastbaarheid van de Nederlandse natuur en omgeving is onhoudbaar. Juridisch, economisch, internationaal en milieutechnisch overschrijdt het nu al grenzen. Op zichzelf gerichte provinciale politiek doorkruist een oplossing.
Boeren willen best duurzaam werken en natuur beschermen. Niet alle boeren delen het standpunt van BBB, FDF en de agro-industrie. Ook dat wordt in de publiciteit te weinig benadrukt. Nu intimideren de meest radicale schreeuwers een sector die als vanouds behoudend is. Daar wringt iets in de beeldvorming.
De beeldvorming over het succesvolle BBB in de provinciale verkiezingen van 15 maart 2023 gaat tot nu toe over uiterlijkheden en poppetjes. Waarschijnlijk laat de coalitie de brand uitrazen totdat de spreekwoordelijke ‘15 minutes of fame’ van Caroline voorbij zijn. Het risico is het CDA dat in paniek op zoek naar identiteit is en geen gezaghebbende leiders heeft om het grotere geheel van een duurzaam natuur- en milieubeleid te zien, laat staan uit te voeren.
BBB (BoerBurgerBeweging) heeft een prima resultaat geboekt in de provinciale verkiezingen. In de Eerste Kamer komt de partij volgens de prognoses binnen met 15 zetels. Evenveel als de linkse combinatie GroenLinks/PvdA. De tellingen zijn nog gaande en de uitslagen nog niet definitief.
Interessant is dat BBB kiezers heeft weten te motiveren die anders niet naar het stemhokje gingen. Dat is knap, hoewel volgens de prognoses de opkomst met 57,5% niet veel hoger is dan 56% in 2019. Dus dat effect blijft bescheiden.
Dat op rechts PVV, CDA en vooral FvD verloren is de wetmatigheid van verkiezingen. Ze vissen in dezelfde vijver en wisselen stuivertje. Toch is er ook overloop tussen blokken. Kiezersonderzoek zal aan moeten tonen in welke mate de achterban van coalitiepartijen op BBB stemde.
Iedereen vraagt zich af of BBB een blijvertje of een eendagsvlieg is. Dat antwoord valt nu nog niet te geven. Het kan zomaar gebeuren dat BBB op provinciaal niveau onhandig opereert. Partijleider Caroline van der Plas opereert binnen de democratische normen, maar kan in haar eentje niet alles in de hand houden.
De overwinnaar van de vorige provinciale verkiezingen in 2019 was FvD met 12 zetels in de Eerste Kamer. Onder de chaotische leiding van partijleider Thierry Baudet verkruimelde dat snel en werd er politiek niets binnengehaald. Het politieke handwerk bij die FvD ontbrak.
Een kiezer die uit protest op een partij stemt wil ook dat er iets bereikt wordt. FvD zat zichzelf in de weg door te radicaliseren, de onredelijkheid te zoeken en zich op een uitzondering als de provincie Noord-Brabant na buiten de onderhandelingen te plaatsen. En in die provincie ging het uiteindelijk ook fout voor FvD. Bescheidenheid is de les voor BBB.
De goede uitslag van BBB moet in perspectief worden gezien. Partijen die niet willen tornen aan het kabinetsbesluit om de stikstofuitstoot in uiterlijk 2030 te halveren halen volgens de prognose 30 zetels (GroenLinks, PvdA, D66, PvdD, CU, Volt). Daarnaast is er Europese wetgeving die het bovengemiddeld vervuilde Nederland verplicht om de stikstofuitstoot te halveren en de natuur beter dan nu te beschermen.
Dat het CDA en delen van de VVD zich halfslachtig en lafhartig opstellen in het stikstofbeleid bevordert de duidelijkheid niet. Dat gezwalk heeft het CDA niet geholpen. Nu de provinciale verkiezingen zijn geweest kunnen VVD en CDA op landelijk niveau weer volmondig het natuur- en stikstofbeleid van het kabinet ondersteunen. Het probleem zit ‘m in de uitvoering in de provincies.
Vraag voor de komende vier jaar is of BBB een redelijke of onredelijke partij is. Het zal spaarzaam moeten zijn met haar eisen om zich niet uit de markt te prijzen, zoals een door Caroline van der Plas aangekondigde stop op de verplichte onteigening van boerenbedrijven vanwege te grote stikstofuitstoot. Maar of ze daarmee praat tegen haar kiezers of andere partijen is onduidelijk.
Want ook als grootste partij heeft BBB in de provincies anderen nodig om een meerderheid te vormen. En in de Eerste Kamer kan het kabinet over links steun vinden bij GroenLinks en PvdA in het natuur- en milieubeleid met op de achtergrond de steun van PvdD en Volt.
De koppen in de populistische pers en uitspraken van rechtse politici dat de uitslag betekent dat het beleid van de coalitie is afgestraft en daarom gewijzigd moet worden is wensdenken. Zo werkt politiek niet. Politiek gaat over de vorming van de macht en niet om emoties of stemmingmakerij. Of dat laatste in elk geval niet voor de langere termijn.
Als het kabinet in de samenwerking met links over het natuurbeleid een meerderheid vindt in de Eerste Kamer, dan is dat zoals politiek werkt. Een politicus-bestuurder is eerder een loodgieter dan een filosoof. Het gaat om het handwerk van onderop. Meerderheden hebben geen geheugen of emotie, maar worden in elkaar gesleuteld.
Relativering tekent de positie van BBB die als het feest van de overwinning is gevierd niet kan overvragen omdat de partij niet nodig is voor een meerderheid. De partij heeft er weinig aan om in provinciebesturen hoge eisen te stellen over het natuur- en stikstofbeleid die juridisch onhoudbaar zijn en aangevochten zullen worden door Hoge Raad, EU of milieuactivisten. De marges voor BBB zijn klein.
George Knight 