Schermafbeelding van deel artikel ‘Wij, kiezers en belastingbetalers, worden met open ogen opgelicht door de veelobby‘ van Tim Reijsoo in de Volkskrant, 21 augustus 2022.
Mijn instemmende reactie op het opinie-artikel van Tim Reijsoo in de Volkskrant van 21 augustus 2022:
Eens met het commentaar. Zoals Tim Reijsoo opmerkt is het merkwaardig dat we de deconstructieve macht van de landbouwlobby kennen, maar die merkbaar niet terug kunnen dringen. De landbouwlobby heeft VVD en CDA vooral op regionaal niveau in de zak.
De agro-industrie zal haar verdienmodel van optimaal producerende melkveeboeren niet vrijwillig opgeven. Maar de politiek is onmachtig en heeft met het CDA een verrader van de algemene zaak in het kabinet om dat krachtig te veranderen. Hoewel minister Van der Wal voet bij stuk houdt.
Er zijn nog drie aspecten die genoemd hadden kunnen worden:
1) De media zitten ook steeds meer in de zak van de radicale boeren en de agro-industrie. Als de boeren een overleg hebben met Remkes dan besteedt het NOS Journaal daar zoveel zendtijd aan zonder enige kritische duiding dat het sterk lijkt dat de NOS promotie voor boeren en agro-industrie maakt. De publieke omroep laat zich intimideren en houdt de rug uit lafheid niet langer recht. Als de natuur- en milieuorganisaties een week later ook zo’n overleg hebben met Remkes dan doet het NOS Journaal dat af in 30 seconden.
2) De invloed van de boeren en boerenorganisaties doet zich op het laagste democratische niveau vooral gelden in besturen van waterschappen die op ondemocratische wijze worden gekozen. Met zetels voor belangengroepen. Daar wordt beslist om het waterpeil in polders en weteringen laag te houden omdat dit de boeren dient, maar niet de burgers en Nederland als geheel. Zie de huidige lage waterstand die daar mede een gevolg van is.
3) De Nederlandse boeren werken voor meer dan 75% voor de export. De voedselvoorziening van Nederland komt met het reduceren van de veestapel met 50% dus niet in gevaar. Duurzaam producerende boeren zouden meer steun van politiek, media en publieke opinie moeten krijgen. Ze geven het voorbeeld voor de toekomst van de Nederlandse landbouwsector: kwaliteit boven kwantiteit. Het bovenproportioneel beslag dat vooral de melkveeboeren leggen op de grond is onhoudbaar en niet meer van deze tijd in een zich ontwikkelend Nederland (Ruimtelijke Ordening) waar woningbouw, infrastructuur, bedrijven en natuur en ontspanning hun plek moeten kunnen vinden.
Henk Bleker in het bulletin van 20.00 uur van het NOS Journaal van 5 augustus 2022.
I. Mijn misnoegen over de in mijn ogen tekortkomingen van het NOS Journaal heb ik hier vaker geuit. Ik weet niet goed of dat gerechtvaardigd is. Dat ik het NOS Journaal een gebrek aan context verwijt kan ook mijn tekortkoming zijn. Mijn gebrek aan context en relativering.
Want hoe eerlijk is het om de hoge standaard van de top van de westerse journalistiek, zoals ik die vooral ken van Britse en Amerikaanse media, te projecteren op het NOS Journaal? Dat heeft onvoldoende middelen voor zo’n hoge standaard. Er is blijkbaar te weinig budget en het ontbreekt aan voldoende hoog gekwalificeerde journalisten en bureauredacteuren om zo’n standaard hoog te houden.
Toch was ik ondanks die bedenkingen gisteren ontdaan over de eerste twee items van het bulletin van 20.00 uur van het NOS Journaal van 5 augustus 2022 die naar mijn idee zelfs een middelmatige standaard niet haalden. Wat moet de Nederlandse nieuwsconsument met dit NOS Journaal?
De eerste twee items die de opening vormden misten in mijn ogen het overzicht, het politieke inschattingsvermogen en de stoot, de punch die er een volwaardig journalistiek Item van had gemaakt.
Deze items bleven in mijn ogen hangen in halfslachtigheid en de niet ingeloste belofte van zorgvuldige verslaggeving en analyse van het nieuws. Ik vond het niet goed.
Daarnaast had ik vooral bij het eerste item bedenkingen over de politieke invalshoek die de redactie en verslaggevers van het NOS Journaal kozen. Ik kreeg de indruk dat het NOS Journaal zo bevreesd is om door radicaal-rechts gestigmatiseerd te worden als staatsomroep dat het doorsloeg naar de andere kant en zich tot woordvoerder van radicaal-rechts maakte. Dit NOS Journaal is niet links, maar rechts.
Hoe de hoofdredactie van NPO Nieuws kan menen dat dit bulletin in verslaggeving en politieke analyse de nieuwsconsument volledig informeert is het raadsel waar ik mee bleef zitten.
II. Het eerste item ging over het stikstofoverleg In Utrecht. Dat werd voorgesteld als een sportwedstrijd tussen de regering inclusief bemiddelaar Johan Remkes aan de ene kant en de boerenorganisaties aan de andere kant. Het vermogen van het NOS Journaal ontbrak om dit overleg in een context te plaatsen.
Niet alleen kreeg voormalig CDA-landbouwstaatssecretaris Henk Bleker ruimte om het boerenbelang naar voren te brengen en af te geven op de regering waar hij 10 jaar geleden nog deel van uitmaakte, maar zijn rol en functie in dit dossier werd in het verslag niet belicht.
Juist door toenmalige CDA’ers als Bleker die jarenlang elke hervorming van het landbouwbeleid blokkeerden en niet opereerden als dienaar van de publieke zaak, maar als lobbyist voor de agro-industrie, de Rabobank en de landbouwsector zitten Nederland en de boeren nu met een stikstofprobleem opgezadeld dat niet tijdig aangepakt is. Nu positioneert Bleker zich als deel van de oplossing, terwijl hij deel van het probleem is. Maar het NOS Journaal stipt zijn vroegere blokkerende rol niet eens aan. Waarom niet?
Een andere onevenwichtigheid was dat in het item elke verwijzing naar natuur- en milieuorganisaties en wetenschappers ontbrak. Dat had in de afronding van het item gekund, maar dit tegengeluid ontbrak volledig. Deze organisaties en wetenschappers waarschuwen ervoor dat het regeringsbeleid van 50% stikstofreductie niet afgezwakt kan worden.
Als de bureauredactie van het NOS Journaal beter had nagedacht of meer politieke durf had getoond om objectief te zijn, dan had het grofweg drie posities geschetst: de boeren die voor afzwakking van het regeringsbeleid gaan en de invoering van maatregelen willen vertragen, het regeringsbeleid en de natuurorganisaties die het regeringsbeleid als een minimum zien waar niet aan gemorreld kan worden.
Dit conflict tussen drie posities werd door het NOS Journaal gereduceerd tot een conflict tussen twee posities. Dat is geen informatie van de nieuwsconsument, maar desinformatie. Het NOS Journaal gaf volop ruimte aan vier zich radicaal uitende vertegenwoordigers van boerenorganisaties, maar liet geen enkel geluid horen uit de natuur- en milieuorganisaties of de wetenschap.
Wie er nader over nadenkt zal moeten constateren dat de invalshoek van het NOS Journaal absurd is. Radicale tegen het binnenlands terrorisme aanleunende boerenleiders en opportunisten als Bleker krijgen zonder enig woord van kritiek gratis zendtijd, terwijl de stem of visie van natuurorganisaties en wetenschappers niet worden verwoord.
III. Over het tweede item zal ik kort zijn. Dat ging over de uitkomsten van het proces dat enkele nabestaanden van de slachtoffers van de schietpartij in de VS in 2012 op de Sandy Hook-school tegen de radicaal-rechtse complotdenker Alex Jones (Infowars) hadden aangespannen.
Jones moest degenen die hem hadden aangeklaagd niet alleen 4,1 miljoen dollar schadevergoeding betalen en verloor dus deze zaak, maar Jones’ advocaten lekten per vergissing zijn toenmalige telefoonverkeer aan de tegenpartij. Het NOS Journaal bracht netjes deze feiten, maar vergat om de zaak in een bredere context te zetten.
De zaak zorgde de afgelopen dagen voor opschudding in de VS omdat complotdenker Jones tijdens de Trump-jaren een centrale rol had in de radicaal-rechtse beweging en contact had met belangrijke mensen daarin. Zoals Trumps adviseur Roger Stone. Die contacten zelf dreigen nu door de onthulling van Jones’ telefoonverkeer in gevaar te komen.
De essentie van de Alex Jones-zaak noemde het NOS Journaal niet. Namelijk dat zowel de 6 Januari-commissie van het Huis en federale onderzoekers de telefoongegevens van Jones hebben opgevraagd om daar mee aan de slag te gaan en mogelijk types als Stone aan te klagen. De essentie van de rechtszaak tegen Jones was dus niet zozeer zijn veroordeling, maar het onthullen van feiten over Jones’ contacten in Trumpiaanse radicaal-rechtse kring.
IV. Het lijkt ongepast om te hard te oordelen over dit NOS Journaal en NPO Nieuws. Het ontbreekt zichtbaar aan middelen en kwaliteit. Dat uit zich trouwens ook in de vele technische storingen om via NPO Start online terug te kijken. Met de melding ‘failed to retrieve the server certificate‘ geeft de publieke omroep zich publiekelijk een brevet van onvermogen. De techniek is niet op orde en de klachten daarover worden op sociale media breed gedeeld. Dat stoot potentiële kijkers af.
Als het NOS Journaal met Nieuwsuur het paradepaardje van de nieuwsvoorziening van de publieke omroep wil zijn, dan heeft het ondanks verzachtende omstandigheden (vakantie, klein land) een standaard hoog te houden. Ik betwijfelde gisteren of die werd gehaald. Ik meende zelfs dat de redactie van het NOS Journaal aan de promotie van radicaal-rechtse praatjes deed. Het NOS Journaal wekte sterk de indruk voor complotdenkers te buigen.
Het is de samenleving die bepaalt of het NOS Journaal en NPO Nieuws de middelen krijgen om volgens een hoge journalistieke standaard te werken en wat zelfbewuster, ambitieuzer en kwalitatiever te opereren. De constatering dat dit niet lukt is niet bedoeld om de publieke omroep niet serieus te willen nemen, maar om die juist wel serieus te nemen. Versterk de nieuwsvoorziening van de publieke omroep en maak er een bastion van kwaliteit van.
Mijn reactie bij de video ‘Thierry Baudet spreekt op boerenprotest in provinciehuis van Flevoland’ op het YouTube-kanaal Boerenbusiness:
De uitstoot en neerslag van stikstof per hectare is in Nederland ongeveer tweemaal zo hoog dan in Duitsland. Daarnaast is Duitsland een groter land met meer natuur en naar verhouding een kleinere agro-industrie. Kortom, de afstand en schaal zijn er anders. Het Duitse beleid is van toepassing op Duitsland omdat het op de Duitse situatie is gebaseerd. De Nederlandse situatie is anders en onvergelijkbaar met de Duitse.
Het is absoluut zo dat de landbouwsector goed bezig is en met investeringen die schadelijke stoffen afvangen al heel wat heeft bereikt. Dat verdient zeker lof. Maar het is ook zo dat de politiek, en dan vooral op initiatief van toenmalig staatssecretaris Henk Bleker, hoognodige maatregelen niet genomen heeft. Door dat uitblijven van structurele maatregelen is de landbouwsector het afgelopen decennium in een schijnwerkelijkheid terechtgekomen doordat de politiek het een valse, veel te positieve voorstelling van zaken heeft gegeven. Nu moet dat onder de dreiging van de rechter alsnog rechtgetrokken worden.
U behoort te weten dat de Nederlandse landbouwsector grotendeels produceert voor de buitenlandse markt. Na de VS is het kleine Nederland de tweede landbouwexporteur ter wereld. Die landbouwexport vertegenwoordigde in 2018 een bedrag van € 90,3 miljard. Dat is een groot belang waarbij de agro-industrie, die veel omvangrijker is dan de producerende boeren, veel te verliezen heeft. Vandaar ook dat de huidige protesten van de geradicaliseerde boeren in de achtergrond door de agro-industrie worden ondersteund. Want via de protesterende boeren die de kolen uit het vuur halen probeert de agro-industrie het eigen commercieel belang te verdedigen.
Begrijpelijk, maar ook een weerlegging van de claim dat het stikstofbeleid dat de Raad van State de samenleving afdwingt als het zegt dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet toepasbaar is uitsluitend bedoeld zou zijn om boeren dwars te zitten. Dat is niet zo. De landbouwsector zorgt op afstand voor de meeste uitstoot van stikstof. Dat is een feit. En omdat het PAS in strijd is met Europese natuurwetgeving legt de Raad van State de politiek op om een beleidswijziging door te voeren.
Zoals gezegd, een beleid dat al tien jaar geleden ingezet had moeten worden. Het PAS was een doodlopende weg die ook door velen als zodanig werd gezien. Dat het nu bij vele boeren voor bitterheid en wrok zorgt is begrijpelijk, maar deels ook kortzichtig. Want men kan niet onbeperkt het volume blijven vergroten in het kleine Nederland in de hoop dat men niet tegen grenzen aanloopt. Wat in mei 2019 met de uitspraak van de Raad van State is gebeurd, maar zich als jaren had aangekondigd dat dat ooit zou gebeuren omdat de rek eruit was.
De vraag is waarom heeft de Nederlandse agro-industrie daar niet beter op geanticipeerd door meer in te krimpen, te verduurzamen of te outsourcen. Het is tijd dat de Nederlandse boeren hun pijlen niet gaan richten op de Raad van State of de landelijke politiek die de aan hen opgelegde richtlijnen uitvoert, maar op de agro-industrie, de Rabobank en het groene front van het CDA die de boeren een doodlopende weg hebben opgeleid.
Waarom moet de Hedwige-polder in Oost-Zeeuws-Vlaanderen ontpolderd worden? Het lange antwoord wordt aan de hand van een nauwkeurige reconstructie van de besluitvorming gegeven in de documentaire ‘Onder de oppervlakte’ van Digna Sinke. De film ging in september 2015 in première en werd vanavond op NPO 2 uitgezonden door de VPRO. Op een onbegrijpelijke manier weet het de wel aanwezige essentie toch goed te verhullen. Want verwijzingen naar ‘de huidige generatie politici’ die de politiek uitholt mogen aardig en actueel klinken, maar zijn niet specifiek voor het dossier van de ontpoldering van de Hedwige-polder.
Het korte antwoord is dat door een verdrag tussen Nederland en Vlaanderen een Zeeuwse polder vanwege natuurcompensatie moet worden ontpolderd. Dat verdrag dient het Vlaamse belang, namelijk het economisch belang van de Antwerpse haven. De verdieping van de Westerschelde die uitsluitend in het belang van Antwerpen is, tast de natuur in het Westerschelde-bekken aan. Merkwaardig is dat de volgens Europese richtlijnen natuurcompensatie die ontstaat door die economisering van de Westerschelde die van een levende rivier een toevoerweg maakt, niet gevonden moet worden op Vlaams, maar op Nederlands grondgebied.
Dat is onrechtvaardig en onlogisch, en een weeffout in het Scheldeverdrag. Nederlandse politici hadden in de onderhandelingen met Vlaanderen natuurcompensatie op Vlaams of Belgisch grondgebied moeten eisen. Ze hadden nooit met de afspraken en voorwaarden akkoord moeten gaan. Ze hebben in de onderhandelingen met de Vlaamse regering het Zeeuws belang ingewisseld voor ander belang. Dat is de essentie van wat er mis is aan de ontpoldering van de Hedwige-polder. Nederlandse politici als Henk Bleker, Jan Peter Balkenende of Mark Rutte holden niet zozeer met hun populisme en gebrek aan dossierkennis het politiek bedrijf uit, maar moesten zich in bochten wringen om fouten te herstellen die niet meer te herstellen waren van deskundigen als Cees Veerman en topambtenaren van Rijkswaterstaat die betrokken waren bij de Scheldeverdragen.
Een filmpje uit oktober 2012. De SGP is geworteld in Zeeland. Het krijgt er zo’n 8 tot 11% van de stemmen. Vanaf het begin maakt de partij met stevige aanhang onder boeren en vissers zich hard tegen de ontpoldering van de Hedwigepolder. Evenals SP en PVV. De ontpoldering dient uiteindelijk om natuurcompensatie te bieden voor de economische belangen van de Antwerpse haven. Het debat heeft de Zeeuwen nog verder van de Haagse politiek vervreemd. Gezagsgetrouwe Zeeuwen kunnen zich ook rebels opstellen. Daar in de marge. Ze voelen zich geen baas in eigen huis en schatten de argumenten vanuit Antwerpen als vals in. Bij de hoeveelste verdieping stopt de claim van België op de Westerschelde die gebaseerd is op een verdrag uit 1839?
SGP-kamerlid Elbert Dijkgraaf stelde gisteren kamervragen aan staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken. Uit het Ontwerp Rijksinpassingsplan zou blijken dat de Hedwigepolder na ontpoldering snel zal dichtslibben en dat het kosten met zich meebrengt om dat af te graven om een dynamisch ‘intergetijdengebied‘ te behouden. Dijkgraaf wil weten hoe Vlaanderen aan die kosten gaat bijdragen.
Dijkgraaf brengt niks nieuws naar voren, maar wijst in tijden van bezuinigingen toch op een kwetsbaar aspect: blijvende onderhoudskosten. In het Ontwerp-Inpassingsplan Hertogin Hedwigepolder uit september 2010 staat op p. 65: ‘Gezien de ligging van het plangebied in een luwe binnenbocht van de Schelde en ten gevolge van het voorkomen van een turbiditeitsmaximum, zal de opslibbing van het plangebied vrij snel verlopen.’ Hij had er nog aan toe kunnen voegen dat slibafzetting in een bocht van de vervuilde Westerschelde tot nieuwe milieuproblemen kan leiden en onduidelijk is wat de compenserende waarde van zo’n natuurgebied is. Het is verstandig dat de SGP zich niet neerlegt bij besluitvorming die landschap en natuur ondergeschikt maakt aan de economische belangen van Antwerpen. Waarom moet daarvoor de eigenheid van Zeeland in de uitverkoop?
De Hedwige polder in Zeeuws-Vlaanderen wordt ontpolderd. Op termijn. Uiteindelijk wordt Zeeuwse natuur opgeofferd voor het economisch belang van de Antwerpse haven. Nu met Bart de Wever aan het roer. In de publiciteit wordt het alleen zo niet gezegd. Als geboren en getogen Zeeuws-Vlaming heb ik afstand genomen van het territorium dat ik zo goed ken. Maar het besluit dat onder het mom van natuur, Scheldeverdrag, compensatie, habitat of wat dan ook wordt verkocht verwerp ik nog steeds. Waar natuur aan het water wordt gegeven geef ik niet thuis. Immers voor Antwerpen dat aast op de vierde verdieping. Moeten straks Breskens, Hoofdplaat of Ossenisse ontpolderd worden? VIA Drupsteen uit Sneek maakt er prachtige simulaties van.
Foto’s: Hedwige polder na en voor de ontpoldering, kijkrichting: Noord. VIA Drupsteen, Sneek
De Antwerpse wethouder (‘schepen’) Marc Van Peel is een christen-democratisch politicus. Als lijstduwer loopt hij zich warm voor de gemeenteraadsverkiezingen op 14 oktober. Het filmpje heeft een drieledig doel. Het is een verdedigend antwoord op John Robesin (Partij voor Zeeland) die statenvragen stelde over uitspraken van Van Peel op de zogenaamde Zeeuwse Oesterpartij. Volgens Robesin zou de Antwerpse havenwethouder doen aan valse beeldvorming. En de Zeeuwse gastvrijheid niet respecteren. Verder is Van Peel een partijpoliticus die zich profileert voor de CD&V. Tenslotte verwoordt Van Peel het Antwerpse ongenoegen over de vertragende tactiek van Nederland bij het ontpolderen van de Hedwigepolder.
Of het filmpje effectief is in het behartigen van bovenstaande doelen is de vraag. Stemmers op de CD&V zal het tevreden stellen. Maar anderen zien veel ruimte voor tegenargumenten die helemaal niet zo dom klinken. Dat de Hollander een Rotterdams accent heeft zullen de Zeeuwen waarschijnlijk opvatten als de grootste belediging. Zelfs in het vijandbeeld spelen ze geen rol als Antwerpen haar economische belangen verdedigt.
Zeeland zit niet te wachten op de WCT (Westerschelde Container Terminal) bij Vlissingen. Zo sprak de gemeenteraad van Goes zich er in 2003 niet onverdeeld positief over uit: ‘De gemeenteraad heeft een jaar geleden besloten dat, zolang de nadelige gevolgen van vervoer per spoor niet zijn opgelost, Goes tegen de komst van de WCT is.’ Een combinatie van ondernemers en provinciale politiek probeert al jaren de WCT te realiseren. Ondanks de stagnerende economie en de overcapaciteit in Noord-West Europa. Initiatiefnemer Zeeland Seaports maakt zich sterk ‘voor de komst van een grootschalige containerterminal in de haven.’
Merkwaardig is dat de bestuurders van Zeeland op verschillende paarden tegelijk blijven wedden zonder duidelijkheid voor de toekomst te scheppen. In de toch al onzekere economische tijden. Daardoor krijgt de provincie geen duidelijk profiel. Kiest men voor duurzaamheid, toerisme en zorg of voor industrie en transport? Het unieke karakter van de Zeeuwse delta maakt het allebei mogelijk, maar niet tegelijk. Dat besef ontbreekt. Een integraal plan voor deze unieke provincie zou opgelegd moeten worden door de rijksoverheid. Het is een publiek geheim dat Zeeland tot de slechtst bestuurde provincies van Nederland behoort.
Tweede Kamerlid voor de VVD Helma Lodders stelt kamervragen aan staatssecretaris Henk Bleker (CDA) over het besluit om de grens van het Natura 2000-gebied Westerschelde te wijzigen. Daar waar plannenmakers graag hun WCT realiseren. Mw. Lodders is kritisch op deze uitbreiding en ziet realisatie van de WCT verdere vertraging oplopen. Vorige week kwam het CDA met een stappenplan voor boeren in de nabijheid van een Natura 2000-gebied. Net als de VVD zoekt het CDA de grenzen van de natuurregels op. Ze bedienen daarbij hun achterban, de VVD de ondernemers en het CDA de boeren. Het algemeen belang staat niet voorop.
Premier Rutte stelt het scherp over de impasse rond de Hedwigepolder. Als de PVV niet voor het plan van staatssecretaris Bleker stemt wordt de hele polder onder water word gezet. Een tweet van Wilders maakte de positie van de PVV duidelijk : PVV tegen ontpolderen zolang bevolking zich niet heeft uitgesproken in referendum. Zonder referendum dus geen millimeter steun voor Bleker. Aangezien de Zeeuwse Staten vandaag niet voor een referendum kozen geeft de PVV geen steun aan Bleker. Laat Wilders zich chanteren?
Kortom, de PVV trekt de handen af van een plan met alleen verliezers. Wat tekent zich hier af? Normale spanningen binnen de gedoogcoalitie of meer? Wellicht de aangekondigde val van een kabinet? Het zou de eerste keer niet zijn dat partijen een betrekkelijk klein onderwerp kiezen om op te breken.
Er zijn drie posities over de Hedwigepolder. Het plan van Bleker met 1/3 ontpoldering en verder allerlei ingrepen. Dat wordt gesteund door CDA en VVD. Dan de ‘natuurvariant’ om de hele Hedwigepolder onder water te zetten. Dat krijgt steun van PvdA, D66 en Groenlinks. En de variant niet ontpolderen van PVV en SP.
Hoewel de Hedwigepolder voor de Zeeuwen belangrijk is, lijkt het absurd dat het de nationale politiek domineert. Er komen bezuinigingen aan, de Triple A status van Nederland staat op het spel en hervormingen van de zorg, woning- en arbeidsmarkt zijn nodig. Premier Rutte zet het poldermodel op zijn kop.
Update 28 juli: Eigenaar van de Hedwigepolder Geri de Cloedt zegt in een NRC-interview dat de dreigende ontpoldering begrepen moet worden vanuit de belangen van de Antwerpse haven. Om het nakomen van verdragen of natuurcompensatie gaat het volgens hem niet. ‘Het is geen natte natuur, maar politieke natuur‘, aldus de Cloedt. Nederland is bang ervan beschuldigd te worden Rotterdam te beschermen als het over het belang van Antwerpen praat. Zo wordt door alle partijen gelogen. Alleen de Zeeuwen noemen man en paard. Maar België, dus Antwerpen heeft de Europese commissie in de zak. Hoewel commissaris Potocnik ontkent.
Het kamerdebat over de Hedwigepolder is een discussie over de toekomst van de Antwerpse haven. Op 24 december 2010 werden de werken voor de zogenaamde derde verdieping van de Schelde afgerond. ‘Hierdoor is de tij-onafhankelijke vaart voor schepen met een diepgang van 13,10 meter een feit. De maximumdiepgang voor schepen op de Schelde nam toe tot 15 meter eind december 2010 en zal verder worden verhoogd in samenwerking met de nautische Schelde-autoriteiten’. Aldus de Port of Antwerp in het jaarverslag 2010.
Tussen Nederland en België werd in 2005 een Scheldeverdrag ondertekend dat Nederland verplichtte tot een verdieping tot 13,10 meter. Grotendeels betaald door België. In de onderhandelingen gaat het niet alleen om het Zeeuwse belang, maar dient het verdrag om pijnpunten als een TGV-verbinding of loodstarieven glad te strijken. Onderliggend is het Scheldeverdrag van 1839 dat Antwerpen de vrije doorgang over de Schelde garandeert en in artikel 9/1 verwijst naar het Congres van Wenen 1815: ‘de vrije scheepvaart op de stroomen en bevaarbare rivieren, zullen toepasselijk zijn op de stroomen en bevaarbare rivieren die het Belgische grondgebied en het Hollandse grondgebied vaneen scheiden, of gelijkelijk doorlopen’.
Van Vlaamse zijde wordt het idee van doorgang opgerekt en verondersteld dat België behalve het recht op doorgang ook het recht op diepgang heeft. Maar hoe kon in 1839 een kieldiepte van schepen van 13,10 meter of meer worden voorzien? Het economisch belang van Antwerpen stopt niet bij de derde verdieping. Grootste concurrent van Antwerpen is Hamburg. Daar wordt nu gewerkt aan de zesde uitdieping tot 14,50 meter om de Elbe voor grote containerschepen bereikbaar te maken. Ook op de Elbe wijkt natuur voor economisch belang.
Staatssecretaris Henk Bleker en CDA-kamerlid Ad Koppejan stellen dat de Westerschelde in de toekomst ontpolderd noch verdiept zal worden. Maar ze zeggen alleen dat zij er niet aan mee zullen werken. In Zeeland bestaat over de vierde verdieping onduidelijkheid. In Provinciale Staten werd in 2007 een motie tegen verdere verdieping aangenomen. Maar het Zeeuwse college ‘vindt het onwenselijk op voorhand elke ingreep in de Westerschelde uit te sluiten‘. Antwerpen zinspeelt al op de vierde verdieping en zal haar macht gebruiken.
In het kamerdebat over de Hedwigepolder leggen veel partijen een direct verband tussen de verdieping en de aantasting van de natuur. Dat laatste vraagt om natuurherstel met als uiterste consequentie ontpoldering. Kamerlid Hero Brinkman suggereert dat instemming met de vierde verdieping de vinger aan de knop van Nederland is. Dat geeft Nederland een machtsmiddel dat altijd al bestond, met het verschil dat het nu centraal is komen te staan in het Nederlandse politieke debat. Niemand zegt nog langer Zeeuwse natuur op te willen offeren voor het economisch belang van de Antwerpse haven. De strijd wordt verplaatst naar de rechtbank.
George Knight 
_-_WGA3357.jpg){kind=link}