Ruslandjaar 2013: Kamerdebat gevraagd om autoritaire landen uit te sluiten van feestjaar

PvdA-kamerlid Michiel Servaes meent dat het Nederland-Ruslandjaar 2013 moet worden stilgelegd naar aanleiding van de mishandeling van de Nederlandse diplomaat  Onno Elderenbosch in z’n appartement waar werd ingebroken door de twee daders. Volgens minister Timmermans maakt de diplomaat het goed. De minister vraagt de Russen om opheldering. De Russische justitie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen.

‘Het lijkt een doelgerichte, goed voorbereide aanval wat hier is gebeurd‘ verklaarde Servaes in de pers. D66 voegt zich bij monde van Sjoerd Sjoerdsma bij de opstelling van de PvdA en gaat nog een stap verder door de stekker er nu al uit te willen trekken. De opstelling van de buitenlandwoordvoerders van PvdA en D66 is opvallend. Hoewel het Nederland-Ruslandjaar 2013 van beide kanten een mislukking is omdat de incidenten en wederzijdse irritaties tussen de twee landen zich aaneenrijgen zou het ook een diplomatieke blamage voor Nederland zijn als het Nederland-Ruslandjaar voortijdig wordt afgebroken. Nog voor het bezoek op 9 november van koning Willem-Alexander aan Moskou. Ter afsluiting van het Nederland-Ruslandjaar 2013.

Sjoerdsma is op Twitter in de verdediging gedrongen. Hij krijgt de beschuldiging aan z’n broek voortijdig te handelen. ‘Eerst feiten , dan een mening‘ en ‘Niet te stoer willen doen nu!‘, merken twitteraars op. Sjoerdsma antwoordt: ‘heb je gevolgd wat er in dit “feestjaar” allemaal gebeurd is? Homowetgeving, greenpeace, diplomaat mishandeling, visumprobleem‘. Oud-D66-leider Jan Terlouw doet ook een duit in het zakje: ‘Wat heeft de daad van een enkele crimineel met het Ned.-Rusland jaar te maken? Of zat Poetin er achter?‘

Sjoerdsma heeft gelijk dat het geen feestjaar is. Hoewel iets succesvoller voorkwam het Nederland-Turkijejaar 2012 niet dat er eerder dit jaar irritaties ontstonden over het pleegkind Yunus. Wat is dan het nut van zo’n feestjaar? Ik schreef toen: ‘In 2013 worden wel 400 jaar betrekkingen tussen Nederland en Rusland gevierd. Gezien de slechte mensenrechtensituatie in Rusland is hiervoor bij zowel de Nederlandse politiek als het publiek evenmin enig enthousiasme. Een en ander roept de vraag op waarom deze nationalistische feestjes met autoritaire landen als Turkije en Rusland gevierd moeten worden. Door te moeten verkeren met autoritaire leiders als Erdogan of Putin wordt ons staatshoofd onnodig gecompromitteerd. Een democratische toets vooraf door de Tweede Kamer bij dit soort feestjes is gewenst. Zodat een conclusie kan zijn, Japan wel, maar Turkije en Rusland niet.‘ Gewenst is dat de Tweede Kamer daar een fundamenteel debat over houdt.

Foto 1: Tweet Michiel Servaes (PvdA), 15 oktober 2013.

Foto 2: Tweet Sjoerd Sjoerdsma (D66), 15 oktober 2013.

Hornstra krijgt geen Russisch visum in het Ruslandjaar 2013

Waarom is er een Nederland-Ruslandjaar 2013? Irritaties over en weer rijgen zich aaneen tot een patroon. Dolmatov, homorechten, Greenpeace, de Haagse politie die de Russische diplomaat Dmitri Borodin opbrengt en zo de Weense conventie met voeten treedt. Is zo’n jaar een vehikel dat politici uit hun hoge hoed toveren om in de marge van de evenementen de energiepolitiek kracht bij te zetten? Het lijkt er zeker op dat kunst als glijmiddel wordt gebruikt. Dat kan dus misgaan. Ellen Rutten houdt professioneel de moed erin. Ze probeert de aangekondigde publicitaire ramp te verzachten: ‘Rusland anno 2013 kent ongetwijfeld veel donkere kanten. Maar daarom is het juist in deze politiek niet al te luchtige periode, belangrijk om te kijken naar het feestelijke land dat Ruland nu óók is.‘  Tja, als het zo moet dan kan alles rechtgepraat worden dat krom is.

Nu is er gedoe met fotograaf Rob Hornstra wiens werk ik me herinner van een tentoonstelling een paar jaar geleden in de -toen nog- Utrechtse galerie Flatland. Tegen de muur lagen stapels kranten met krachtige foto’s over Sochi die de bezoeker mee mocht nemen. Hornstra en schrijver Arnold van Bruggen krijgen geen visum voor Rusland om een tentoonstelling in het Moskouse centrum voor hedendaagse kunst Winzavod in te richten. In het kader van het Nederland-Ruslandjaar 2013 dat de goede band tussen beide landen moet onderstrepen. Beide makers organiseren nu op vrijdag 18 oktober om 17.00 uur een schaduwopening in de Stadsschouwburg Amsterdam op het moment dat de tentoonstelling in Moskou zou openen. Zoals Ellen Rutten zegt, laten we maar kijken naar het feestelijke land dat Rusland óók is. Laat het maar snel 2014 zijn.

Foto 1: Verklaring Rob Hornstra en Arnold van Bruggen ‘Tentoonstelling The Sochi Project in Moskou afgelast’.

Foto 2: Rob Hornstra, Ballroom, Pitsunda, Abkhazia, 2009. C-print. 50 x 60 cm and 80 x 96 cm © Copyright the artist / Flatland Gallery

Fred Teeven dient af te treden wegens de affaire Dolmatov

Staatssecretaris Fred Teeven zou moeten aftreden vanwege de affaire Aleksandr Dolmatov. De Rus pleegde in januari 2013 zelfmoord in het Detentiecentrum Rotterdam. De Nederlandse politiek kan de Carrington-doctrine in ere herstellen. Die zegt dat bewindslieden moeten aftreden als er onder hun verantwoordelijkheid ernstige fouten worden gemaakt. In een persbericht neemt Teeven alle aanbevelingen van het vandaag gepresenteerde rapport van de  Inspectie Veiligheid en Justitie over. De Inspectie constateert dat het om systeemfouten gaat. Die hebben ook andere asielzoekers kunnen treffen. Het onderzoek is nog niet afgerond. De staatssecretaris gaat een antwoord over z’n aftreden uit de weg en neemt niet zelf ontslag. Hij betrekt de stelling dat-ie eerst de kamer de feiten uitlegt om vervolgens het oordeel van de kamer af te wachten.

Zoeken in het rapport op het trefwoord ‘systeem‘ verwijst naar geautomatiseerde systemen, databases en informatiesystemen. De toetsing oogt onpersoonlijk en gedigitaliseerd. Over het nieuwe informatiesysteem INDiGO waarvan Teeven verbetering zegt te verwachten wordt gezegd dat grote delen van het productieproces gedigitaliseerd worden. Veelzeggend is dat Teeven het in het persbericht nodig acht om te zeggen maatregelen te nemen om te voorkomen dat asielzoekers in het systeem ‘automatisch en zonder menselijke toets de status ‘geen rechtmatig verblijf’ kunnen krijgen‘. Dit geeft aan dat de digitalisering van het systeem onder verantwoordelijkheid van de staatssecretaris ver is gevorderd. Teeven is sinds oktober 2010 in functie.

Dolmatovs advocaat Marq Wijngaarden zegt geschrokken te zijn van de conclusie van het rapport. Hij verwijt de Nederlandse regering dat het op meerdere momenten onzorgvuldig gehandeld heeft. Volgens Wijngaarden zat Dolmatov ten onrechte vast. Het is vooral choquerend dat het nog veel erger is dan gedacht, aldus RTL Nieuws. Er is fout, op fout, op fout gemaakt. Die waren onvermijdelijk omdat het systeem niet deugde.

Heeft het zin als de staatssecretaris aftreedt? Het leven van Dolmatov kan er niet mee teruggehaald worden. Het geeft wel meerdere signalen af. De Nederlandse politiek neemt ermee afstand van het uitzettingsbeleid dat de staatssecretaris uitvoert. Het neemt afstand van het systeem dat onder de verantwoordelijkheid van Teeven tot een stapeling van fouten heeft geleid. Het zet een streep door de digitalisering van de toetsing van asielzoekers en roept op de ‘menselijke toets‘ weer een belangrijke plek in het systeem te geven. En niet onbelangrijk, het laat ermee aan het buitenland weten dat het zich schaamt voor de gemaakte fouten die in een democratie niet thuishoren. Maar het trekt vooral de juiste gevolgen uit de politieke verantwoordelijkheid.

Foto: Aleksandr Dolmatov.