Adèle van der Plas spreekt over Baybaşin en Demmink

WeAreChangeRotterdam interviewt advocate Adèle van der Plas over de zaak van haar cliënt Hüseyin Baybaşin en de kwestie Joris Demmink. Van der Plas licht toe wat volgens haar het verband is tussen Baybaşin en Demmink. Laatstgenoemde was 10 jaar lang de hoogste ambtenaar van het ministerie van Justitie, dat in 2010 werd omgevormd tot het ministerie van Veiligheid en Justitie. Een bericht in NRC spreekt van een angstcultuur op dat ministerie dat haaks stond op de openheid. Met klassenjustitie en wraakacties jegens klokkenluiders. Dat kan verklaren waarom de al sinds de jaren ’90 circulerende geruchten over het handelen van Demmink nooit grondig onderzocht werden of prominent in de publiciteit kwamen, en in de doofpot belandden.

Van der Plas ziet een rol voor de politiek om de kwestie Demmink tot op de bodem uit te zoeken omdat uit haar informatie die ze van Turkse autoriteiten heeft gekregen, blijkt dat Demmink chantabel was. Dat ziet ze als een ernstige inbreuk op de rechtsstaat. Vooral de kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Louis Bontes (GrBvK) hebben zich de afgelopen jaren in het dossier Demmink verdiept en zich verdienstelijk gemaakt. 

Advertentie

Kwestie Demmink: ‘geheime stukken uit cel Baybasin verwijderd’. Politiek spel van Justitie?

Update 25 januari 2016: Vandaag dient het kort geding van Hüseyin Baybasin tegen het overhoop halen van zijn cel en ontvreemden van vertrouwelijke stukken op 17 november 2015. In een bericht zegt het AD dat uit de stukken blijkt dat Joris Demmink meer betrokken was bij deze zaak dan hij en achtereenvolgende ministers van Justitie wilden doen blijken. Baybasin probeert aan te tonen dat juist in deze stukken die uit zijn cel werden gestolen door de overheid, Demminks betrokkenheid wordt aangetoond. Het AD heeft kopieën. 

Aldus journalist Koen Voskuil die de zaak Demmink nauwgezet volgt en er regelmatig over bericht in het AD. Het gaat om de Koerdisch-Turkse gedetineerde Hüseyin Baybasin wiens cel in PI Heerhugowaard, locatie Zuyder Bos op dinsdag 17 november werd geïnspecteerd. Hierbij werden ‘zeer geheime en vertrouwelijke processtukken van cliënts cel verwijderd’ volgens advocaat Judith Serrarens in een klachtenbrief aan de Raad van Toezicht van deze gevangenis in een feitenrelaas. Koen Voskuil memoreert dat het meenemen van de vertrouwelijke stukken gevoelig ligt. De inspectie is opvallend omdat de stukken volgens Baybasins advocaat Adèle van der Plas pas anderhalf week in de cel lagen: ‘Het gaat om supervertrouwelijke stukken over de politieke achtergrond van zijn zaak. Het lijkt dat de celinspectie doelbewust was om ze te bemachtigen.’

Justitie zegt de zaak te onderzoeken. Baybasin wordt met Demmink in verband gebracht omdat al jarenlang het vermoeden bestaat dat Babaysin in een uitruil tussen Turkije en Nederland werd geslachtofferd. Hij had een prominente rol in de Koerdische kwestie. Zo was hij medeoprichter van het in Nederland opgerichte Koerdische Parlement in ballingschap. Maar Baybasin bracht vanuit zijn expertise in 1989 ook naar buiten dat de Turkse regering betrokken was bij ‘grootschalige heroïnehandel (met een jaarlijkse omzet van tientallen miljarden dollars)’ zoals het feitenrelaas van de Bakker Schut Stichting zegt. Dat lijkt zwaarwegender.

De Turkse regering zou materiaal hebben dat bewijst dat Demmink in de jaren ’90 in Turkije minderjarige jongetjes misbruikt zou hebben. De deal zou zijn dat de Turken de bewijzen over Demmink in de doofpot stopten als Nederland zorgde dat Baybasin achter de tralies verdween. Er is ook een theorie dat Baybasin deze koppeling uit zijn duim zuigt om zijn zaak sterker te maken. Bewijzen over het kindermisbruik door Demmink in Turkije lijken aannemelijk. In zijn artikel noemt Voskuil ook Engeland dat betrokken zou zijn in de ruil tussen Nederland en Turkije. Baybasin zat tot 1989 in een Britse cel wegens handel in verdovende middelen.

Als Nederland een rechtsstaat is zoals het hoort, dan wordt dit tot op de bodem uitgezocht. Onaanvaardbaar is dat bij de inspectie in een gevangenis vol politiek implicaties rechten (artikel 37 PBW, artikel 39 lid 4 PWB) van een gedetineerde met politieke implicaties worden geschonden. Met welk doel is dit gebeurd en door wie is opdracht gegeven om geheime stukken uit de cel te verwijderen? Dit vraagt om diepgaand onafhankelijk onderzoek en een antwoord van minister Van der Steur van Justitie. Maar juist de kwestie Demmink waarin jarenlang een diepgaand onderzoek door de leiding van Justitie werd geblokkeerd geeft weinig vertrouwen dat de onderste steen boven komt. De schijn bestaat nog steeds dat de belangen daarvoor te groot zijn.

Louis Bontes heeft kamervragen gesteld aan minister Van der Steur (nog niet gepubliceerd):

Foto 1: Schermafbeelding van tweet van Koen Voskuil (AD), 20 november 2015.

Foto 2: Kamervragen van Louis Bontes via tweet Louis Bontes.

Fred Teeven dient af te treden wegens de affaire Dolmatov

Staatssecretaris Fred Teeven zou moeten aftreden vanwege de affaire Aleksandr Dolmatov. De Rus pleegde in januari 2013 zelfmoord in het Detentiecentrum Rotterdam. De Nederlandse politiek kan de Carrington-doctrine in ere herstellen. Die zegt dat bewindslieden moeten aftreden als er onder hun verantwoordelijkheid ernstige fouten worden gemaakt. In een persbericht neemt Teeven alle aanbevelingen van het vandaag gepresenteerde rapport van de  Inspectie Veiligheid en Justitie over. De Inspectie constateert dat het om systeemfouten gaat. Die hebben ook andere asielzoekers kunnen treffen. Het onderzoek is nog niet afgerond. De staatssecretaris gaat een antwoord over z’n aftreden uit de weg en neemt niet zelf ontslag. Hij betrekt de stelling dat-ie eerst de kamer de feiten uitlegt om vervolgens het oordeel van de kamer af te wachten.

Zoeken in het rapport op het trefwoord ‘systeem‘ verwijst naar geautomatiseerde systemen, databases en informatiesystemen. De toetsing oogt onpersoonlijk en gedigitaliseerd. Over het nieuwe informatiesysteem INDiGO waarvan Teeven verbetering zegt te verwachten wordt gezegd dat grote delen van het productieproces gedigitaliseerd worden. Veelzeggend is dat Teeven het in het persbericht nodig acht om te zeggen maatregelen te nemen om te voorkomen dat asielzoekers in het systeem ‘automatisch en zonder menselijke toets de status ‘geen rechtmatig verblijf’ kunnen krijgen‘. Dit geeft aan dat de digitalisering van het systeem onder verantwoordelijkheid van de staatssecretaris ver is gevorderd. Teeven is sinds oktober 2010 in functie.

Dolmatovs advocaat Marq Wijngaarden zegt geschrokken te zijn van de conclusie van het rapport. Hij verwijt de Nederlandse regering dat het op meerdere momenten onzorgvuldig gehandeld heeft. Volgens Wijngaarden zat Dolmatov ten onrechte vast. Het is vooral choquerend dat het nog veel erger is dan gedacht, aldus RTL Nieuws. Er is fout, op fout, op fout gemaakt. Die waren onvermijdelijk omdat het systeem niet deugde.

Heeft het zin als de staatssecretaris aftreedt? Het leven van Dolmatov kan er niet mee teruggehaald worden. Het geeft wel meerdere signalen af. De Nederlandse politiek neemt ermee afstand van het uitzettingsbeleid dat de staatssecretaris uitvoert. Het neemt afstand van het systeem dat onder de verantwoordelijkheid van Teeven tot een stapeling van fouten heeft geleid. Het zet een streep door de digitalisering van de toetsing van asielzoekers en roept op de ‘menselijke toets‘ weer een belangrijke plek in het systeem te geven. En niet onbelangrijk, het laat ermee aan het buitenland weten dat het zich schaamt voor de gemaakte fouten die in een democratie niet thuishoren. Maar het trekt vooral de juiste gevolgen uit de politieke verantwoordelijkheid.

Foto: Aleksandr Dolmatov.