Bij twee foto’s van het zomerstrand aan de Prins Hendrikkade

Donderdag 2 augustus 1951, Prins Hendrikkade Amsterdam. Veel kinderen. Zo te zien is het warm. Maar niet te warm. De daggegevens van Schiphol komen niet boven de 23.6 graden uit. Wat op het eerste gezicht een foto van tropisch Nederland lijkt is het niet. Middenin staat een man van middelbare leeftijd in een zwart pak met een herdershond. Hij kijkt zelfbewust terug naar fotograaf Ben van Meerendonk en vangt onze blik.

De tweede foto toont 1 juni 1947. Het Nationaal Archief geeft als maker W.P.W. v.d. Hoef, IISG houdt het op Ben van Meerendonk wat gezien de overeenkomst met de foto uit 1951 waarschijnlijk lijkt. Het is die dag in De Bilt maximaal 32.2 graden. Deze keer wel een tropische dag? De zon staat hoog, kinderen zoeken in het water verkoeling. Volwassen bezoekers van het zomerstrand rusten nog. Weten ze niet wat anders te doen dan ijdel voor zich uitkijken? Of houden ze hun rust omdat het zondag is? Kinderen krioelen wat of graven in het zand. Dat wordt van ze verwacht. Honden en transistors ontbreken. Zie, ze komen er onherroepelijk aan.

Foto 1: Ben van Meerendonk, Zomerstrand aan de Prins Hendrikkade, 2 augustus 1951. Collectie Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam.

Foto 2: Ben van Meerendonk of W.P.W. v.d. Hoef, Zomerstrand aan de Prins Hendrikkade, Amsterdam, 1 juni 1947. Collectie Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam.

Shepherd/VN: Nederland moet stoppen met Sinterklaasfeest. Heus?

Verene Shepherd vindt dat Nederland moet stoppen met het Sinterklaasfeest. Volgens haar is Zwarte Piet een terugkeer naar de slavernij. Dat zegt de uit Jamaica afkomstige sociaal-historicus en voorzitter van een VN-werkgroep tegen EenVandaag. Shepherd geeft toe zich niet als wetenschapper of politicus, maar als zwarte persoon op te stellen. Zij is bereid haar mening bij te stellen, maar gaat er vanuit dat haar informatie juist is. Shepherd geeft toe dat dit een persoonlijke mening is. Vraag is dan ook of ze echt namens de VN spreekt.

Haar opmerking waarom er ‘twee Santa Clauses’ moeten zijn, want ‘wat is er mis met 1 Santa Claus’ doet sterk vermoeden dat ze zich onvoldoende in het onderwerp verdiept heeft. Dat ze zelfs met een Afro-Amerikaanse bril naar Nederland kijkt. Alsof Santa Claus gelijk is aan Sinterklaas, of er zelfs superieur aan zou zijn. Als Verene Shepherd Nederland oproept om een Angelsaksische traditie over te nemen dan is de vraag gerechtvaardigd of dat iets is waar de VN zich bezig mee moet houden, laat staan zich over moet uitspreken.

Verene Shepherd doet de redelijke kritiek tegen Zwarte Piet geen goed. Haar opstelling maakt haar tot een provocateur die de weerstand tegen het veranderen van het Sinterklaasfeest munitie geeft. Afgelopen zondag schreef ik: ‘Verwijzingen naar slavernij of kolonialisme zijn niet nodig om de stereotypering af te wijzen. Ze verwarren juist het debat omdat het een nieuwe politieke agenda van anti-(neo)kolonialisme optuigt.’ Precies dat doet Shepherd. Vanuit haar persoonlijke geschiedenis compliceert ze het vinden van een oplossing.

Het gaat erom dat het Sinterklaasfeest bij de tijd gebracht wordt. Er zijn geen bezwaren om de rol van Zwarte Piet te wijzigen. Dat kan door ‘m te emanciperen, geen knecht meer te laten zijn en een nieuwe eigen rol te geven. Prima als externe partijen druk zetten, maar ze moeten niet dreigen dat Nederland moet stoppen met het Sinterklaasfeest. Want dat werkt averechts. De Nederlandse samenleving moet nu zelf hard aan de slag. Daar heeft het geen ‘Working Group of Experts on People of African Descent‘ van de VN of Verene Shepherd voor nodig die zelf doet wat het Nederland verwijt. Namelijk anderen een eigen wereldbeeld opleggen.

Foto: Ben van Meerendonk, Sinterklaas en zwarte pieten omringd door kinderen op de armbrug over de Oudezijds Voorburgwal bij de Oudezijds Kolk, 1 december 1956. Credits: Ben van Meerendonk / AHF, collectie IISG, Amsterdam.