Serhii Plokhii over het einde van de Sovjet-Unie en de rol van de VS

Mykhailo Hrushevskyi professor of Ukrainian history Serhii Plokhii ligt toe voor Hromadske TV dat in 1990/91 de toenmalige Amerikaanse president H.W. Bush en z’n staf tot op het laatst probeerden de Sovjet-Unie in stand te houden. Da’s in tegenspraak met de samenzweringstheorie die de Russische propaganda of president Putin naar voren brengen dat de VS probeerden de Sovjet-Unie te ontmantelen. Het omgekeerde is waar.

Plokhii geeft drie redenen voor een pragmatische Amerikaanse opstelling: 1) de goede verstandhouding met de leider van de Sovjet-Unie Michael Gorbatsjov en de onberekenbaarheid van de Russische president Boris Jeltsin; 2) het Amerikaanse idee dat het een junior-partner had gevonden waarmee het een verstandhouding voor de toekomst kon opbouwen en op een redelijke manier zaken kon doen; 3) de angst voor Balkanisering als de Sovjet-Unie uit elkaar zou vallen met het risico dat kernwapens in verkeerde handen zouden vallen.

Het valt buiten het interview, maar een andere samenzweringstheorie uit de toverhoed van president Putin en de Russiche propaganda die in het verlengde legt van de mythe van het opblazen door de VS van de Soviet-Unie is dat de NATO in 1991 Rusland beloofd zou hebben niet uit te breiden in Oost-Europa. Voor The Spectator somde Pavel Strollov in september 2014 op dat dit een mythe is en het in werkelijkheid andersom is gegaan. Want in die sfeer van de jaren 1990 en 1991 met het economisch door eigen toedoen in elkaar gestorte Sovjet-Unie polste Gorbatsjov de mogelijkheid van verdere toenadering tot het Westen. Inclusief een NATO-lidmaatschap voor de Sovjet-Unie. Mariana Budjeryn beweerde in 2014 voor World Affairs hetzelfde.

Feitelijk waren het de tegencoup van Jeltsin tegenover Gorbatsjov en de opstelling van de Oekraïners die in meerderheid de Sovjet-Unie wilde verlaten die de Sovjet-Unie ontmantelden. De opstelling van de VS of Europese landen was welwillend te noemen. Om een buitenlands vijandbeeld te creëren stelt Putin de recente geschiedenis bewust verkeerd voor. Hij tracht de Sovjet-Unie zelfs te revitaliseren door herwaardering van Sovjet-symboliek. Het komt Putin blijkbaar niet uit om toe te geven dat de Sovjet-Unie door onderlinge verdeeldheid tussen de Republieken en de implosie van de economie ophield te bestaan. Toenmalige Westerse leiders probeerden uit vrees voor het onbekende en vanuit een oogpunt van pragmatisme de Sovjet-Unie te laten voortbestaan. Ze waren daarin bereidwilliger dan de Russische leiders van zo’n 25 jaar geleden.

Franse moslims tegen ISIS. Met simpel verslag

In Parijs demonstreren moslims voor de derde opeenvolgende dag tegen ISIS. Het Iraanse Press TV haalt van alles overhoop en doet verslag. Het vervangt anti-islamisme door anti-Westers sentiment. Het concludeert dat dit protest een weerlegging is van het feit dat een meerderheid van Franse moslims zich niet uitspreekt tegen de terreur van ISIS. Maar hoeveel miljoenen Franse moslims zijn niet op komen dagen om te demonstreren? Deze moslims lijken zich eerder tegen het imperialisme van het Westen in het Midden-Oosten uit te spreken dan tegen ISIS. Of  in elk geval legt Press TV hun dat in de mond.

Is het niet een minderheid van Franse rechts-nationalisten die eist dat Franse moslims zich uit moeten spreken tegen de terreur van ISIS? Wordt door de meerderheid van de Fransen niet gewoon erkend dat Franse moslims de vrijheid hebben zich uit te spreken tegen ISIS? Niet de verplichting. Hoewel actief burgerschap wel betrokkenheid en stellingname met zich meebrengen. De zwakte van demonstratie, het verslag van Press TV en een actie als #NotInMyName is dat het de realiteit ontkent -of niet benoemt- dat ISIS ook een product van de islam is. Dat maakt het verwijzen naar andere oorzaken potsierlijk.

Iedereen verklaart de islam. Niemand kan anderen ervan uitsluiten

Twee weken geleden meenden president Obama en premier Cameron te weten dat ISIS niet islamitisch was. Want zo zei Obama: ‘No religion condones the killing of innocents’ (= Geen religie gedoogt het doden van onschuldigen). Maar deze week zei Obama wat anders. In de Algemene Vergadering van de VN citeerde hij instemmend de Britse #NotInMyName-campagne van de Active Change Foundation: ‘ISIS is hiding behind a false Islam’  (= Isis verstopt zich achter een valse islam). Is ISIS nou geen islam, een valse islam of islam?

Er is geen afdoend antwoord op de vraag naar de waarachtige islam omdat er geen ultieme instantie is die dat bepaalt. Iedereen kan claimen namens de islam te spreken. Wereldse leiders als Obama of Cameron hebben er al helemaal niets mee te maken. Gevolg hiervan is dat elke criticus de islam als een religie van oorlog kan voorstellen. Alleen religies met een sterke hiërarchie en acceptatie door gelovigen zoals de Rooms-Katholieke kerk weten de eigen godsdienst enigszins af te perken tegen invloeden van buitenaf. Paus en curie zijn continu in de weer om hun ‘merk’ af te schermen, te profileren en zo optimaal mogelijk in de markt te zetten.

Het is logisch dat Britse moslims kritisch zijn op ISIS dat vooral in Syrië en Irak opereert. Hun belangen liggen in Europa en zij hebben last van ISIS omdat het hun positie in de Britse samenleving beschadigt. De islam heeft in het Westen toch al zo’n slechte reputatie opgebouwd. De Britse moslims kunnen menen dat ISIS niet de Britse islam vertegenwoordigt en niet handelt volgens de uitgangspunten waar de islam voor staat. Maar hun mening is even vrijblijvend als die van de jihadisten die menen dat ze wel de islam vertegenwoordigen.