Atheïsten behoren tot religieuze meerderheid van Nederland. Is dat zinvol?

Volgens het rapport ‘The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050’ van Pew Research Center heeft Nederland in 2050 een andere religieuze meerderheid (religious majority) dan in 2010. Niet langer een christelijke, maar een ongebonden (unaffiliated) meerderheid. Uit de cijfers van het CBS valt af te leiden dat Nederland in 2010 mogelijk al geen christelijke meerderheid meer had, omdat moslims en niet-godsdienstigen 49% van de bevolking uitmaakten. Joden, hindoes, boeddhisten en andere gelovigen maakten 6% uit. Maar zeker sinds 2012 heeft Nederland volgens het CBS geen christelijke meerderheid meer.

Volgens Pew behoren de ongebonden tot een religieuze groep. Pastafarianismus, Kopinisme, Wicca of Neo-Paganisme, Miracle of Love, Satanisme, Spiritualiteit, Secularisme, Atheïsme, Humanisme, Agnosticisme, Vrijzinnigheid, Nihilisme en nog veel meer worden als ongebonden religie beschouwd. Nu zijn wereldwijd de ongebondenen na het christendom en de islam de in grootte derde levensbeschouwelijke groep. Statistieken van het CBS waarop Pew zich waarschijnlijk baseert zijn rommelig en niet consequent. Het christendom  wordt onderverdeeld in stromingen, maar de islam niet. Terwijl daar de onderlinge verschillen juist groter lijken. Maar ook de groep ongebondenen is een ratjetoe, met atheïsten die zelfs tot een religieuze groep behoren.

Moet er waarde aan de statistieken gehecht worden? Ja en nee, ze dienen maatschappelijke veranderingen beter weer te geven dan nu. De diversiteit is zo groot geworden dat een klassiek perspectief dat de grote monotheïstische religies als maatstaf neemt de nieuwste ontwikkelingen onvoldoende verklaart. Statistieken kunnen een geschikt hulpmiddel zijn bij beleidsontwikkeling, maar dan moeten ze wel gemoderniseerd zijn.

Foto: Schermafbeelding uit rapport ‘The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050’ van Pew Research Center, 2 april 2015.

Petitie: Maak van Satanisme erkend geloof. Pleidooi voor religies

De erkenning van een religie hangt af van meer dan de inhoud van de religie alleen. Een overzicht van religies met het aantal aanhangers maakt inzichtelijk hoe gefragmenteerd religies zijn. Inclusief spirituele stromingen loopt hun aantal in de duizenden. De vraag hoe bepaald wordt wat een religie is valt lastig te beantwoorden. Vaak zijn ze streekgebonden. Complicatie is dat een religie vaak een paraplu is waar veel verscheidenheid onder schuilgaat en dat religies zijn ontstaan door afsplitsingen. Zoals het christendom uit het jodendom voortkomt, of het het boeddhisme uit het hindoeïsme. Betrekkelijk nieuwe religies zijn het Pastafarianismus, het Kopinisme, het Neo-Paganisme of Wicca, Miracle of Love, Scientology en het Satanisme. 

Volgens de grondwet kan iedereen zonder overheidsbelemmering met gelijkgestemden een religie beginnen en heeft dan automatisch recht op de privileges die religieuze organisaties nu krijgen. Hoe meer religies, hoe beter. Aanhang en respect moeten ze natuurlijk zelf verdienen. Maar de overheid dient ze de kans te bieden om onder gelijke voorwaarden met bestaande religies de concurrentie om de volksgunst aan te gaan. Laat iedereen die een eigen religie wenst te beginnen een ANBI-status aanvragen. Het belastingvoordeel is groot. Iedereen heeft het recht om een religie te beginnen met leerstellingen en zingeving. Of zelfs zonder dat.

Wat volgens petitionist Jens van der Steenen een geloof erkend maakt is een moeilijkere vraag dan het op het eerste gezicht lijkt. Want erkend door wie, op welke gronden en volgens welke normen? En waarom denkt hij 10.000 handtekeningen nodig te hebben? In Binnenmaas opperde een winkelier laatst om voor zijn winkel een museum-status aan te vragen zodat hij open kon zijn op zondag. Waarom niet de religie-status aangevraagd?

De tijd is gekomen om minder verkrampt om te gaan met religieuze organisaties. Ze op dezelfde manier aan de wet te toetsen als andere maatschappelijke organisaties. Dat maakt het tevens mogelijk om achter een eventuele economische, politieke of criminele dekmantel te kijken en een organisatie die claimt een religie te zijn overheidssteun te onthouden of zelfs te verbieden. Als dat niet aan de orde is dienen organisaties die zich voegen bij bestaande religieuze organisaties en spirituele stromingen door de overheid geen strobreed in de weg te worden gelegd. En exact gelijk beoordeeld en bevooroordeeld te worden als de bestaande religies.

Foto: Schermafbeelding van petities ‘Satanisme’ van Jens van der Steenen op Petities24.com.

The Miracle of Religion

Op de agenda van de  Tweede Kamer staat op 23 juni The Miracle of Love. Volgens de toelichting zou het gaan om een religieuze sekte in Nederland die haar leden indoctrineert en uitbuit. Het kamerlid Janssen staat trouwens niet op de lijst van kamerleden. Waarschijnlijk wordt de SP’er Paulus Jansen bedoeld. Of zijn hier de detectives Jansen en Janssen aan het werk?

Het verzoek is gericht aan de commissie Veiligheid en Justitie, en niet Religie of Geestelijke Volksgezondheid. Da’s een voorschot op de afloop. Een juridisch verbod van de Nederlandse tak van The Miracle of Love is naar verwachting de inzet. In de vergelijking tussen religies is het nauwelijks voorstelbaar dat andere religies buiten schot blijven.

Hoe om te gaan met moslimvrouwen die binnen de islam worden achtergesteld? Hoe om te gaan met het kindermisbruik gedurende vele decennia in de katholieke kerk? Spoort dat met de grondrechten? Weegt dat op tegen de verontwaardiging van een nieuwe religie die haar weg nog moet vinden en opstartproblemen heeft? Eerlijker is om The Miracle of Love 2000 jaar te geven om de wereldse macht te overtuigen.

De voorzet van Jansen kan door velen ingeschoten worden. Want als het over religie gaat is het begrip indoctrinatie nooit ver weg. Uitbuiting gaat verder en roept associaties als exploitatie en uitzuiging op. De slaaf die onderhorig is en alle verdiensten afdraagt aan de sekteleider die er als beloning een vrije moraal op nahoudt. Binnen religies gaan soms alle remmen los. Zoals het naakt ronddansen tijdens seminars.

Interessant is het om te zien door welke belangen de afbakening tussen gevestigde en niet-gevestide religies tot stand komt. Waarom islam wel en Satanskerk niet? Waarom katholicisme wel en Scientology niet? Waarom hindoeïsme wel en The Miracle of Love niet? Is er een principieel verschil behalve dat de laatstgenoemden relatief nieuw zijn en zich nog het religieuze en het politieke veld in moeten vechten?

Nederland past tolerantie en dient alle religies vrij te laten. Ook als ze indoctrineren en uitbuiten. Da’s een interne kwestie en aan de religie zelf om te beoordelen. Of verbiedt ze allemaal. Om dat debat te vermijden zoekt Jansen een juridische omweg. Kalindi La Gourasana kan het niet meer navertellen. Ze is opgevolgd door haar dochter Maha Swanson. De heilige dochter als vertaling naar de moderne tijd. Da’s ten minste iets.

Foto: St. Augustine’s Church, Austin, Nevada