De Groningse wethouder Joost van Keulen (VVD) wil morgen de raad vertrouwelijk informeren over de plannen met vliegveld Eelde. Dat maakt de gemeenteraad monddood en aan handen gebonden omdat het vervolgens niet uit de school kan klappen vanwege die vertrouwelijkheid. Daarom is de SP bij monde van fractievoorzitter Jimmy Dijk tegen. Hij wil geen debat achter gesloten deuren, maar een openbaar debat. Groningen is mede-aandeelhouder van vliegveld Eelde en andere aandeelhouders (provincies Groningen en Drenthe, gemeenten Assen en Tynaarlo) willen dat de stad 12 miljoen euro investeert in het vliegveld. Het is een problematisch dossier. Andere aandeelhouders hebben hun mening bepaald, maar Groningen blijft aarzelen. Zo’n investering is veelgevraagd. Partijen als de SP en de PvdA zijn er tegen om miljoenen in het vliegveld te investeren omdat ze ondernemen niet als taak voor een gemeente zien. En het geld is elders harder nodig, zo vindt de SP.
Een merkwaardig verhaal in Groningen. Directeur Berend Lugies van de Stichting Service Vondelflat sleept twee bewoners voor de rechter omdat ze maaltijden via een extern bedrijf afnemen. Nochtans zegt de Algemene informatie van genoemde stichting: ‘U bent dus niet verplicht een volledig servicepakket af te nemen. Binnen het pakket kunt u uw eigen keuzes maken.’ En onder het kopje Maaltijdservice: ‘U kunt zelf bepalen hoeveel maaltijden in de week u wilt gebruiken. U betaalt alleen voor het aantal maaltijden dat u afneemt’. Maar dat betekent niet dan de bewoners vrij zijn om eigen keuzes te maken, want: ‘Als u gebruik wilt maken van een maaltijdservice is het niet toegestaan dit via een extern bedrijf te doen.’ Hoe dit het bedrijfsmodel van de Vondelflat omver haalt is de vraag. Het tarief voor een maaltijd bedraagt € 8,50 of € 11,50 (in het restaurant).
Het is opmerkelijk dat dit betrekkelijk kleine voorval zoveel losmaakt. Ook buiten Groningen. Verzorgingsflats zijn de lakmoesproef van de verzorgingsstaat. Kleuren ze zurig rood of basisch blauw? Volgens Jimmy Dijk van de SP vuurrood. Voor- en tegenstanders kunnen zich er prachtig mee profileren. Eigen volk laatst of eerst?
Daarnaast is de vrijheid van de bewoners aan de orde. Directeur Lugies zegt dat het geen financiële kwestie is. Dat maakt het des te onbegrijpelijker dat de bewoners geen maaltijden bij een extern bedrijf mogen afnemen als dat niet schadelijk is voor de Stichting Service Vondelflat. Het is verleidelijk om partij te kiezen tegen een onhandig en ongevoelig opererende directeur Lugies en voor de ouderen die een rechtszaak op hun dak krijgen omdat ze maaltijden bij een extern bedrijf afnemen. Want waar gaat het in hemelsnaam nou om?
Vanaf 17 april kan online geboden worden op kunst van de Universiteit Groningen (RUG). Het staat nu in het depot van het Universiteitsmuseum. Hoewel het woord ‘depot’ te veel eer is voor opslag achter kasten, op zolders en in kelders. Het gaat om 360 werken -schilderijen, grafiek, tekeningen- die zijn gemaakt in het kader van de BKR-regeling die tot 1987 bestond. Online bieden kan vanaf genoemde datum op de site van Veilinghuis Omnia. Over de reden waarom de RUG deze kunst veilt geeft de video geen bijzonderheden.
Student Bas van der Meer is geweigerd voor een stageplek in Drachten vanwege zijn seksuele geaardheid. Hij schrijft op Facebook: ‘Vanwege mijn seksuele geaardheid ben ik afgewezen bij mijn stage. Niet het feit dat ik een andere geaardheid heb is het probleem, maar het uiten ervan wel. Ze kwamen er namelijk via mijn Facebookaccount achter dat ik een vriend heb. Een vriend hebben als man zijnde wordt anno 2015 blijkbaar nog niet door iedereen geaccepteerd. De mail die ik heb gekregen heeft mij diep geraakt. Ik word gediscrimineerd vanwege mijn seksuele geaardheid. Voor zover ik weet is dat een strafbaar feit in Nederland.’
Het is een merkwaardige interpretatie van een merkwaardige beslissing. Het bedrijf dat de stageplek aanbiedt zegt er geen bezwaar tegen te hebben dat iemand homoseksueel is, maar wel als dat tot uiting gebracht wordt. Maar hoe kan iemand homoseksueel zijn als dat verborgen moet blijven en niet getoond mag worden? Daar is een woord voor: schijnheilig. Het zou oprechter zijn van het bedrijf als het zei een hekel te hebben aan homoseksuelen en ze absoluut niet over de vloer te willen hebben. Nu komt er een lafhartige uitleg die een homoseksueel in theorie zegt te accepteren, maar niet in praktijk. Maar een mens kan in theorie niet bestaan.
Of de weigering voortkomt uit religieuze inspiratie is de vraag, maar goed denkbaar. Bij godsdiensten bestaat nog altijd weerzin tegen homoseksualiteit. Mogelijk vanuit de calculatie dat homoseksuelen niet of nauwelijks voorzien in nieuwe aanwas en daarom niet interessant zijn. Nog dit jaar blokkeerde de in sommige kringen om zijn ruimdenkendheid bejubelde rooms-katholieke paus Franciscus de benoeming van Laurent Stefanini bij de Heilige Stoel omdat de Franse diplomaat er openlijk voor uitkomt homoseksueel te zijn. En de priester Krzysztof Charamsa die er ook openlijk voor uitkomt homoseksueel te zijn werd om die reden in oktober van zijn post in het Vaticaan ontheven. Of religie nou wel of niet meespeelt in de weigering voor de stageplek is niet de hoofdzaak, het gedachtengoed dat leidt tot de weigering is verwerpelijk en dient bestreden te worden.
Noord-Nederland kent een eigen versie van de Guerilla Girls. In de drie noordelijke provincies zeggen ze tegen de cultuurbezuinigingen te protesteren. Het is het anonieme Collectief Noord van 12 piemelkunstenaars dat laatst in Assen met verf afbeeldingen van piemels op de weg tekende. ‘Het is een ode aan de expressie van kunstenaars en een behoorlijke middelvinger naar het kunstbeleid dat wordt gevoerd’ zo zei een woordvoerder tegen RTV Drenthe. Overtuigend is de uitleg niet. Een concreet voorbeeld van misnoegen kan de woordvoerder niet noemen, behalve gemeenplaatsen als ‘de creativiteit op dit moment’ en gebrek aan geld om materiaal te kopen. Maar het helpt, zo meent de woordvoerder, want de bewustwording zou toenemen.
Nu haakt Collectief Noord aan bij protesten tegen festival Noorderzon dat op schandalige wijze kunstenaars in de steek liet na bedreigingen. In een nieuwe ontwikkeling heeft na een gesprek met de Groningse burgemeester Peter den Oudsten de leiding van Noorderzon trouwens besloten alsnog aangifte van bedreiging te doen. ‘Wat Noorderzon heeft gedaan, is nog erger dan de bezuinigingen in de kunstsector’, meent een woordvoerder van Collectief Noord. De leiding van Noorderzon heeft in de kunstwereld nergens nog krediet.
Wat te denken van dit collectief? Het is goed dat ze in actie komen, maar of ze al de scherpte hebben die het verschil kan maken is de vraag. Wie laat zich nou in de hoek zetten met het lullige begrip ‘piemelkunstenaar’? Collectief Noord heeft volop pretentie en hamert op bewustwording. Het hoopt een voorbeeld te zijn voor kunstenaars in heel Nederland, maar lijkt nu nog niet eens een voorbeeld voor zichzelf te kunnen zijn.
Of de analyses van de piemelkunstenaars kloppen valt te bezien. ‘Als we nu niet staan voor kunst, dan is er over honderd jaar geen Rijksmuseum meer’, zegt een woordvoerder. Dat staat haaks op het cultuurbeleid dat topkunst die het goed doet in de markt ondersteunt, en minder aandacht besteedt aan het experiment en de talentontwikkeling die het op de markt niet zonder overheidssteun redden. Collectief Noord laadt tot nu toe met de gekozen actievorm en het gebrek aan scherpte en originele actie de verdenking op zich de middelmaat van een beroepsgroep te vertegenwoordigen. Dat kan beter. De beuk kan er veel harder in. Het begin is er.
Update 25 augustus: Galerie Sign trekt vandaag alle beelden terug uit het theaterfestival Noorderzon 2015, zo zegt het in een persbericht (zie ook bij reacties). Noorderzon geeft Sign laten weten dat het werk van Harma Heikens ‘op geen enkele manier welkom is op het festival’. Sign voelt zich gedwongen de beelden terug te trekken. Sign is van mening dat Noorderzon de primaire taken van onbelemmerde presentatie en beveiliging van de kunstwerken en de voorlichting erover verwaarloost. De opstelling van de leiding van Noorderzon roept de vraag op wat het precies verstaat onder de integratie van beeldende kunst in het festival, en of het voldoende begrijpt van de dynamiek van hedendaagse kunst. En vooral: of het beseft welke verplichtingen tegenover de kunstenaars dat met zich meebrengt. Nu beschadigt Noorderzon vooral de eigen goede naam.
Festival Noorderzon in Groningen heeft na bedreigingen door twee mannen de container waarin het kunstwerk ‘Toys in the Attic’ van Harma Heikens te zien was op slot gedaan. Noorderzon noemt het een ‘klein incident’, maar dat is het niet volgens Eric Noorderkoorn, de cultuurverslaggever voor Dagblad van het Noorden: ‘Een zwaar dreigement met als gevolg de onttrekking van een kunstwerk aan de openbaarheid, daar is niets kleins aan. Toegeven aan dreigementen als het om kunst gaat, of die nu komen van dronken studentenvolk, van boze ouders of van mensen met fundamentalistisch religieuze motieven, kan een precedentwerking zonder weerga hebben.Bevalt de aard van een kunstwerk niet? Trek ten strijde, dan halen ze het wel weg!’
Wat Noorderzon doet is de omgekeerde wereld. Een cultuurfestival onwaardig. Het zorgt er niet voor dat de twee mannen die kunstwerk en festivalmedewerkers bedreigen achter slot en grendel verdwijnen, maar zet het kunstwerk achter slot en grendel. Het gaat er niet om of ‘Toys in the Attic’ wellicht ongepaste kunst is, maar of een directie achter kunst en kunstenaars staat. Galerie Sign brengt op Noorderzon de sculpturale interventies van hedendaagse kunst. Door de ingreep laat Noorderzon Harma Heikens en galerie Sign vallen.
In een interview met Hi-Fructose dat in september 2014 werd geplaatst vraagt Nastia Voysnovskaya naar het verontrustende en onheilspellende ‘Toys in the Attic’. Harma Heikens antwoordt dat het werk gaat over kindermisbruik binnen gezinnen. Ze praat dat niet goed, maar klaagt dit aan. Precies hetzelfde wat de twee mannen die het werk bedreigden zeiden te doen. Als de directie van Noorderslag zich eerst in de intenties van de kunstenaar verdiept had voordat het de container sloot, had het dat in een persbericht kunnen uitleggen.
George Knight 