Vlaamse museumdirecteuren liggen vanwege grensoverschrijdend gedrag onder vuur: Philippe Van Cauteren en Bart De Baere

Schermafbeelding van deel artikel ‘Nieuwe klacht tegen directeur Antwerps museum na eerder bemiddelingstraject: “Zijn houding is onhoudbaar” in Nieuwsblad, 21 mei 2024.

Wat is er aan de hand in de top van de Belgische musea? Worden wel de goede mensen als manager geselecteerd?

In 2018 was er gedoe over het leiderschap van MSK-museumdirecteur Cathérine de Zeger die wegens leugens over de collectie Toporovski werd geschorst door de stad Gent.

Afgelopen week werd een open brief met kritiek van oud- en huidig personeel over het leiderschap van SMAK-directeur Philippe Van Cauteren openbaar gemaakt. Een gevalletje Ralph Keuning: intimidatie en verbale agressie die leidde tot een vertrouwensbreuk tussen directeur en medewerkers. Keuning werd in juni 2022 gedwongen om op te stappen als directeur van Museum de Fundatie in Zwolle.

Nu is er een nieuwe klacht over Bart De Baere. Deze directeur van het Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA) ligt onder vuur.

Het Nieuwsblad zegt in een bericht van 21 mei 2024: ‘Volgens een van de anonieme klagers zou De Baere geregeld personeel afsnauwen en luid brullen tegen medewerkers. “We begrijpen dat de werkdruk voor De Baere soms erg hoog is, maar zijn houding is onhoudbaar”’.

De Vlaamse regering zou op de hoogte zijn van de klachten over De Baere en de kwestie volgen.

Een en ander gaat samen met een opvallende episode van een verdwenen werk van Jim Durham dat privébezit van De Baere zou zijn geweest en vermoedelijk vernietigd is. Het was opgeslagen in een depot van Fernand Huts. De verzekering is in beroep gegaan tegen de claim tot uitbetaling aan De Baere.

Het wordt er ronduit bizar op als De Baere ontkent dat hij verbaal agressief is geweest naar medewerkers. Tegelijk zegt hij zich nog wel de fysieke aanvaring met een kunstenaar op het terras van de Fondazione Prada in Milaan te herinneren.

“De kunstenaar stak zijn middelvinger naar me uit en noemde me een rechtse bal. Ik heb toen zijn vinger gegrepen en de man is tegen de grond gegaan. Ik heb respect voor kunstenaars, maar ook zij moeten respect hebben voor andere mensen”, besluit hij.’

Zo kan een museumdirecteur die optreedt namens een museum en een stad vertegenwoordigt publiekelijk niet handelen. Dat is onevenwichtig gedrag dat niet bij de functie past.

Van de andere kant is het opvallend dat deze klachten over Van Cauteren en De Baere nu naar buiten komen. Het zijn kwesties die in een recent verleden spelen. Het geeft de rechtse politiek de gelegenheid om de museumsector onder druk te zetten. De journalistiek dient als breekijzer, Met onder meer de centrum-rechtse NV-A kopstukken Jan Jambon (MP Vlaanderen) en Bart De Wever (burgemeester Antwerpen).

Het hele verhaal van Varoufakis op de Moscow Biennale of Contemporary Art

Het venijn zit ‘m in de staart. De Griekse ex-minister van Financiën Yanis Varoufakis houdt op 1 oktober een keynote speech op de Moscow Biennale of Contemporary Art. Het wordt live uitgezonden door de door het Kremlin gecontroleerde staatszender Ruptly/ Russia Today. Maar als Varoufakis bijna op het einde is en de lijn van zijn betoog -dat zoals het Kremlin het graag ziet eurokritisch is- dreigt door te trekken naar Rusland gaat ineens het beeld van Russia Today op zwart. Wat hij in de laatste 85 seconden zegt is hieronder na 47’ 15’’ te volgen via de Russische vertaalster of zijn stem onder de vertaling. Zo werkt Russische censuur in de praktijk.

Deelname Defne Ayas (Witte de With) aan Biënnale Moskou ongewenst

De 6e Biënnale van Moskou is een project dat georganiseerd en ondersteund wordt door het Ministerie van Cultuur van de Russische Federatie. Het vindt van 22 september tot 1 oktober 2015 plaats. Defne Ayas, directeur van Witte de With is samen met Bart De Baere aangesteld als curator van de 6e Biënnale van Moskou.

Aldus een bericht van de RRKC. Wat is hier aan de hand? Werkt Defne Ayas mee aan de her-Sovjetisering van de Russische Federatie die onder impuls van president Putin in gang is gezet? De term Euro-Aziatische (of: Euraziatische) traditie is beladen en wordt door de rechts-extremistische Russische nationalist Aleksandr Doegin gepromoot zoals Raymond van den Boogaard in een boekbespreking uitlegt. Wat hebben Westerse kunstenaars of directeuren van kunstinstellingen op dit moment in Moskou te zoeken behalve het legitimeren van het Putin-regime? Denken ze bewegingsvrijheid te hebben om de constructieve krachten te bundelen?

Had Kasper König in maart 2014 met hoop op beter nog argumenten om de Manifesta 10 in St. Petersburg te verdedigen ondanks het feit dat hem toen naïviteit verweten werd, door de in de Russische Federatie verdere verslechtering van de mensenrechten, aantasting van de democratie en de rechtsstaat, de illegale inlijving en gelijkschakeling van de Krim, de voortwoekerende Russisch-Oekraïense oorlog, de moord op Boris Nemtsov en de propaganda in de Russische media heeft Defne Ayas ruim een jaar later die argumenten niet meer. Zij is zich er goed van bewust waar ze instapt. Het politieke klimaat is inmiddels zo verslechterd dat geen criticus meer kan volhouden dat het meedoet om de boel van binnenuit te veranderen. Defne Ayas is een meeloper (fellow-traveller) die zich bereidwillig voor het karretje laat spannen van een regime dat de kunst muilkorft.

Of directeur Ayas en het bestuur van Witte de With met voorzitter Kees Weeda, penningmeester Patrick van Mil, Nicoline van Harskamp, Jeroen Princen, Karel Schampers, Nathalie de Vries en Katarina Zdjelar naïviteit, hardleersheid of bewuste politieke stellingname pro-Kremlin verweten kan worden is de vraag. Verontrustend is dat het bericht van de RRKC de Griekse ex-minister Yanis Varoufakis een denker en geen politicus en parlementslid noemt. Met anderen zou hij naar vragen zoeken over de fundamenten voor een beter leven en wie wij zijn (mens, stad, natie, imperium etc.). Dat klinkt humanistisch en braaf. Gaat het de Stalinisten en neo-marxisten werkelijk om dit soort overwegingen? Het bestuur van Witte de With moet zich nog maar eens goed achter de oren krabben of het gewenst is dat Defne Ayas meewerkt aan de 6e Biënnale van Moskou.

Zie hier voor andere posting over de politieke stellingname van Witte de With.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Witte de With Directeur Defne Ayas co-curator van de 6e Biënnale van Moskou’ op RRKC.