Wie is de grootste vijand van de kunst? Een lastig te beantwoorden vraag omdat er talrijke kandidaten zijn. Laten we eens kijken. Is het ‘Halbe Zijlstra’, niet de persoon van vlees en bloed, maar de mentaliteit van de Haagse politiek die valt samen te vatten in twee woorden: minachting en onbegrip voor kunst? Dus inclusief minister Jet Bussemaker. Of is het insider Melle Daamen die onder het mom van rationalisering voorrang geeft aan topinstellingen en zich als outsider profileert? Of is het de Raad voor Cultuur met de burgemeester in oorlogstijd Joop Daalmeijer die net doet alsof zijn adviezen er iets toe doen? Of is het het grote publiek dat niks geeft om kunst en per definitie alles wat anders is als ongewenst en onnodig bestempelt? Of zijn het de organisaties in de kunstsector die doorgaans zwak bestuurd worden en samen geen vuist maken? Of zijn het zwakke kunstenaars die door gebrek aan scherpte en verbeeldingskracht kunst een verkeerde naam geven?
Van die laatste categorie geeft Tinkebell een veelzeggend en nietszeggend verslag in Trouw onder de titel ‘Soms zijn kunstenaars grote uilskuikens, net als gewone mensen‘. Het gaat om de expositie Bliksemeditie, een tijdelijke culturele programmering door Stadsdeel West in de Amsterdamse St. Josephkerk, de Vluchtkerk waarvan een kunstenaar en curator niet echt blijken te weten wat ze aan het doen zijn. Tinkebell is vaag over de achtergronden en concludeert: ‘(..) ik geloof echt oprecht in de enórme potentiele kracht van de kunsten. Maar niet altijd.‘ Ware woorden van de impressionistische denker. Tinkebells stuk werd op sociale media geretweet zonder dat de feiten centraal stonden. Zodat onduidelijk bleef dat het tweedaagse Bliksemeditie anders gewogen moet worden dan een tentoonstelling van zes weken in een gevestigde presentatie-instelling.
Het antwoord over de grootste vijand van de kunst is simpel. De huidige politici hebben van huisuit niet meer meegekregen dat kunst er toe doet. Sowieso dat iets er nog toe doet, op de christelijke politici na die zich op hun bijbel verlaten. Deze postmodernistische dorknopers zijn de verwondering voorbij, zonder dat te willen verbergen. Ze zijn zelfs trots op hun botheid. De Daamens en Daalmeijers voegen zich uit berekening in die mentaliteit. Het grote publiek valt het niet kwalijk te nemen dat het niks van kunst wil weten omdat kunst niets van het publiek wil weten. En de kunstsector waar zo hard gewerkt en gezwoegd wordt -maar allerlei amateurs dat beeld verstoren- is te verdeeld om krachtig te zijn en mist geloofwaardige woordvoerders. Nederlandse kunst is als de verwikkeling van de thriller ‘Murder on the Orient Express‘. Iedereen is de vijand.
Foto 1: Neon ‘There is place‘ in Bolo-K Bliksemeditie 7&8 December, credits Naomi Souwen.
Foto 2: Batavus Dorknoper, de muggeziftende ambtenaar in de Bommelstrip van Maarten Toonder.
George Knight 