Radicale boeren en radicale dierenactivisten claimen met oogkleppen op het eigen gelijk. Het is een heilloze handelwijze

Er zijn boeren en boeren. Een meerderheid van de Nederlandse boeren is gematigd, een minderheid is radicaal. Datzelfde geldt voor de dierenactivisten. Waar de gematigde boeren zijn verenigd in de LTO, zo zijn de democratische, gematigde activisten die opkomen voor dierenwelzijn onder meer verenigd in de PvdD.

Het is begrijpelijk dat de acties van de geradicaliseerde boeren reacties oproepen. Want de geradicaliseerde boeren gingen de afgelopen maanden meermalen over de schreef. Dat heeft bij delen van de Nederlandse bevolking kwaad bloed gezet. Daar kwamen bizarre, niet te verdedigen uitspraken over de Holocaust bovenop die niet goed te praten waren, maar toch binnen kringen van de FDF tegen beter weten in goedgepraat werden. Een meer tekenende manier op aan te tonen dat daar de redelijkheid zoek was is nauwelijks mogelijk.

Maar het is niet logisch dat nu de gematigde boeren bedreigd worden. Zij hebben zich welwillend, maar passief opgesteld bij de blokkades van snelwegen en het negeren van aanwijzingen van de politie. Vraag is hoe talrijk de radicale dierenactivisten zijn. Is het een splintergroep of een kleine minderheid van zo’n 10 of 20% van het totaal aantal dierenactivisten? Het is dezelfde vraag die over de radicale boeren wordt gesteld.

Zo bereikt de actie van de radicale dierenactivisten het omgekeerde van wat het beoogt. Terwijl de boeren verschillend reageren op het stikstofprobleem. Het gooit namelijk alle boeren op één hoop. Zodat ze partij voor elkaar kiezen. Zoals de acties van de radicale boeren de Nederlanders verenigden in hun afwijzing van de blokkades van wegen, vliegvelden en bedrijventerreinen. Boeren zijn zowel daders als slachtoffers van een milieubeleid dat door de agro-industrie, de banken, de landelijke politiek van CDA, VVD en PvdA en de landbouwlobby zelf in de steigers is gezet. Als onverantwoord en onhoudbaar krediet op de toekomst.

De conclusie is dat radicalisme van zowel de boeren van de FDF als het radicalisme van de dierenactivisten ongewenst is omdat het in strijd is met de democratische rechtsstaat. Deze dierenactivisten en boeren zijn twee kanten van dezelfde medaille. Beide radicale groeperingen die alleen op zichzelf gericht zijn en geen oog hebben voor de samenleving als geheel blijven met oogkleppen op vanuit het eigen gelijk op elkaar reageren.

De les is dat gematigde boeren en redelijke dierenactivisten niet zozeer afstand moeten nemen tot wat ze als vanouds als traditionele vijand zien, maar tot de geradicaliseerden in eigen kring. Er moet geprobeerd worden radicalen in eigen kring tot de orde te roepen. Niet in het minst om de cyclus van actie-reactie te doorbreken.

Foto’s: Schermafbeelding van deel artikel ‘Agractie: Boeren in Nederland ernstig bedreigd met vernieling, sabotage en brandstichting’ op melkveebedrijf.nl met een brief van radicale dierenactivisten (met door de geadresseerde zwartgelakte passages).

Boerenprotest moet kritiek niet richten op politiek of RIVM, maar op agro-industrie, Rabobank en het groene front van het CDA

Mijn reactie bij de video ‘Thierry Baudet spreekt op boerenprotest in provinciehuis van Flevoland’ op het YouTube-kanaal Boerenbusiness:

De uitstoot en neerslag van stikstof per hectare is in Nederland ongeveer tweemaal zo hoog dan in Duitsland. Daarnaast is Duitsland een groter land met meer natuur en naar verhouding een kleinere agro-industrie. Kortom, de afstand en schaal zijn er anders. Het Duitse beleid is van toepassing op Duitsland omdat het op de Duitse situatie is gebaseerd. De Nederlandse situatie is anders en onvergelijkbaar met de Duitse.

Het is absoluut zo dat de landbouwsector goed bezig is en met investeringen die schadelijke stoffen afvangen al heel wat heeft bereikt. Dat verdient zeker lof. Maar het is ook zo dat de politiek, en dan vooral op initiatief van toenmalig staatssecretaris Henk Bleker, hoognodige maatregelen niet genomen heeft. Door dat uitblijven van structurele maatregelen is de landbouwsector het afgelopen decennium in een schijnwerkelijkheid terechtgekomen doordat de politiek het een valse, veel te positieve voorstelling van zaken heeft gegeven. Nu moet dat onder de dreiging van de rechter alsnog rechtgetrokken worden.

U behoort te weten dat de Nederlandse landbouwsector grotendeels produceert voor de buitenlandse markt. Na de VS is het kleine Nederland de tweede landbouwexporteur ter wereld. Die landbouwexport vertegenwoordigde in 2018 een bedrag van € 90,3 miljard. Dat is een groot belang waarbij de agro-industrie, die veel omvangrijker is dan de producerende boeren, veel te verliezen heeft. Vandaar ook dat de huidige protesten van de geradicaliseerde boeren in de achtergrond door de agro-industrie worden ondersteund. Want via de protesterende boeren die de kolen uit het vuur halen probeert de agro-industrie het eigen commercieel belang te verdedigen.

Begrijpelijk, maar ook een weerlegging van de claim dat het stikstofbeleid dat de Raad van State de samenleving afdwingt als het zegt dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet toepasbaar is uitsluitend bedoeld zou zijn om boeren dwars te zitten. Dat is niet zo. De landbouwsector zorgt op afstand voor de meeste uitstoot van stikstof. Dat is een feit. En omdat het PAS in strijd is met Europese natuurwetgeving legt de Raad van State de politiek op om een beleidswijziging door te voeren.

Zoals gezegd, een beleid dat al tien jaar geleden ingezet had moeten worden. Het PAS was een doodlopende weg die ook door velen als zodanig werd gezien. Dat het nu bij vele boeren voor bitterheid en wrok zorgt is begrijpelijk, maar deels ook kortzichtig. Want men kan niet onbeperkt het volume blijven vergroten in het kleine Nederland in de hoop dat men niet tegen grenzen aanloopt. Wat in mei 2019 met de uitspraak van de Raad van State is gebeurd, maar zich als jaren had aangekondigd dat dat ooit zou gebeuren omdat de rek eruit was.

De vraag is waarom heeft de Nederlandse agro-industrie daar niet beter op geanticipeerd door meer in te krimpen, te verduurzamen of te outsourcen. Het is tijd dat de Nederlandse boeren hun pijlen niet gaan richten op de Raad van State of de landelijke politiek die de aan hen opgelegde richtlijnen uitvoert, maar op de agro-industrie, de Rabobank en het groene front van het CDA die de boeren een doodlopende weg hebben opgeleid.

Foto: ‘Protesterende boeren halen bakzeil bij provinciehuis Noord-Brabant’. © Bart Meesters. In: BN De Stem, 26 oktober 2019. 

Zondag met Lubach over de boeren en stikstof

De Nederlandse landbouwsector is van grote kwaliteit en doet het goed. De landbouwsector heeft al heel wat (dure) maatregelen genomen om in de bedrijfsvoering minder verontreinigende stoffen uit te stoten of die op te vangen. Deze inspanningen vragen op z’n minst om een warme sanering, dus betaling en compensatie voor de gemaakte investeringen van de boerenbedrijven door de overheid.

Maar de uitstoot van stikstof is in Nederland per hectare groot. Omdat in het kleine Nederland natuur- en landbouwgebieden dicht bij elkaar liggen, zorgt dat voor problemen. De marges zijn klein. Dat valt niemand te verwijten, dat is gewoonweg de situatie in Nederland.

Maatregelen worden niet genomen om de boeren te pesten. Dat is geen begrijpelijke verklaring omdat eerder het omgekeerde het geval is. In het verleden werden de boeren door de lobby van CDA en VVD juist gespaard. Met als gevolg dat er te laat een beleid is ontwikkeld dat de omvang van de landbouwsector, en dan met name de veeteelt, terugbrengt. De oude wijsheid ‘Om hetzelfde te blijven moet men veranderen’ is van toepassing op dit dossier. Die verandering had al lang geleden ingezet moeten worden. Dat is juist door de bescherming van vooral de veeteelt niet gebeurd. De boeren zijn niet gepest, maar gepamperd.

De boosheid van boeren is begrijpelijk, maar ook onbegrijpelijk. Alle sectoren moeten inleveren. Ook de woning- en wegenbouw. Feit is nu eenmaal dat de stikstofuitstoot van de landbouwsector de categorie is die voor de meeste uitstoot en neerslag van stikstof zorgt.

De politiek aan het Binnenhof is bang voor zichzelf. De politiek moet een ruggengraat kweken. Probleem is dat een minister van Landbouw niks te vertellen heeft en in de publiciteit maar wat kwebbelt en er in de Haagse politiek bijna niemand is die kiezers niet naar de mond wil praten. Het failliet van het stikstofbeleid is afgelopen jaren veranderd in het failliet van de politiek. De hoogste tijd om door te bijten voordat elke week weer een ander belangengroep op het Malieveld demonstreert en eist niet aangepakt te worden.

Bezwaar tegen Elfstedentocht op zondag dient pluriformiteit

Sommigen noemen de islam achterlijk. Een terecht verwijt omdat tientallen moslimlanden grossieren in corruptie en intolerantie. De bewering dat de islam niet met democratie te verenigen is valt echter niet aan te tonen. Het tegenvoorbeeld is de Maleisische oppositieleider en moslim Anwar Ibrahim die zich in een NRC-interview met Elske Schouten redelijk opstelt.

Ibrahim legt uit hoe tegenstellingen overbrugd worden en pluriformiteit in de praktijk werkt. Maleisië kent een meerderheid aan autochtone Maleisiërs die volgens de grondwet verplicht moslim zijn, een Chinese bovenklasse en een Indiaas proletariaat. Officieel kent Maleisië vrijheid van godsdienst, maar in de praktijk werkt dat niet altijd zoals bleek in de zaak Jill Ireland. Het woord Allah mocht ze als christen niet gebruiken.

Ibrahim formuleert de essentie van pluriformiteit: ‘Ik heb geen vooroordelen. Ik ben een liberaal in de zin dat ik respecteer dat mensen hun visie willen uiten: of het nu gaat om een zeer vrome en religieuze man of een seculiere liberaal’. En: ‘(..) als moslim drink ik niet, mijn kinderen drinken ook niet. Maar ik kan het niet opdringen aan anderen, laat staan als het niet-moslims zijn.’ Over het islamitische PAS binnen zijn coalitie zegt-ie dat de afspraak geldt dat de partij bijvoorbeeld bezwaar kan maken tegen een ‘bloot’ optreden van Beyoncé en het het concert niet hoeft bij te wonen. Maar dat de rest die dat wil er heen kan gaan.

De Nederlandse Vereniging tot Bevordering van de Zondagsrust en de Zondagsheiliging kwam in het nieuws door een aangekondigde protestbrief aan de Vereniging De Friesche Elf Steden. Het zou een tocht op zondag betreuren. De brief is niet terug te vinden, maar een brief uit 2007 over een soortgelijk onderwerp zegt: ‘Echter er is een zaak welke nooit veranderen zal, en dat is de wet der tien geboden zoals deze ook in Gods Woord ons is beschreven. Het vierde gebod van deze wet wijst ons heel nadrukkelijk op de rust en heiliging van de zondag met onder meer de volgende woorden: ‘Gedenkt de sabbatdag dat gij dien heiligt’.’

De Vereniging onderstreept bij monde van voorzitter D. van der Sluis het ‘bijzonder te betreuren‘ als de Elfstedentocht op zondag gereden zou worden. Volgens zijn christelijke visie is het in strijd met de Bijbel. Van der Sluis zegt zich ‘grote zorgen‘ te maken over een eventuele Elfstedentocht op zondag.

Dat Van der Sluis bezwaar maakt tegen een Elfstedentocht op zondag past binnen de pluriformiteit. Het geluid van reformatorische Christenen is evenveel waard als dat van anderen. Onbegrijpelijk is trouwens waarom een aangekondigde protestbrief van een splintergroep zoveel publiciteit trekt. Opvallend veel in Vlaamse media die dit waarschijnlijk exotisch vinden. Alsof men moet ontdekken wat pluriformiteit in de praktijk inhoudt. Dat geldt ook voor Van der Sluis en zijn geloofsgenoten die niet hoeven te schaatsen op zondag. Om Anwar Ibrahim te parafraseren: ‘Maar ik kan het niet opdringen aan anderen, laat staan als het niet-christenen zijn.’

Foto: Elfstedentocht 1954