Franse regering opent aanval op woke-isme. Pleidooi voor het centrum. Tijd voor een Bataafs laboratorium?

Schermafbeelding van deel artikel ‘French education minister’s anti-woke mission‘ op Politico, 19 oktober 2021.

Actie roept reactie op. In de politiek bestaat het besef bij middenpartijen dat het woke-gedachtengoed uit de VS radicaal-rechts in de kaart speelt. Woke is begonnen als een billijk pleidooi voor meer bewustzijn en minder onrecht, maar is gekaapt door een radicale minderheid en veranderd in een afrekencultuur die leidt tot apartheid en fragmentatie. De beperkte opvatting van het begrip diversiteit wordt als breekijzer gebruikt voor selectieve identiteitspolitiek.

Een deel van de zwijgende meerderheid wordt door de actie van radicaal-links naar radicaal-rechts gejaagd dat zich er publiekelijk het duidelijkst tegen uitspreekt. Daarom is het in het belang van Europese middenpartijen om het woke-gedachtengoed de pas af te snijden om radicaal-rechts niet in de kaart te spelen en zichzelf electoraal te redden. Het gevolg is dat er een dunne lijn ontstaat tussen centrum-rechts en radicaal-rechts waar radicaal-links vervolgens weer tegen ageert zonder te beseffen of toe te willen geven dat het zelf dat proces in gang heeft gezet.

In de VS heeft de Democratische partij zich grotendeels vervreemd van de gewone kiezer. Dat Joe Biden in 2020 president werd had hij te danken aan twee aspecten: zijn gematigde opstelling en de afkeer bij gematigde Republikeinen en Onafhankelijken van Trump. Ze bleven thuis zodat Biden met klein verschil enkele beslissende swingstates kon winnen omdat de Republikeinen Trump afwezen of op Biden stemden. Buiten een progressieve kern ontbreekt de liefde voor de Democratische partij die radicaler is dan Biden en zich onverdraagzaam en uit de hoogte gedraagt tegenover de kiezer.

Overigens is in 2024 de beste hoop voor Biden een herhaling van 2020: de strijd tegen Trump. Wie er dan wint hangt af van het antwoord op de vraag welke partij het meest gehavend uit die strijd komt. Want dat beide grote partijen aan geloofwaardigheid en samenhang inleveren is ontegenzeggelijk.

In Frankrijks is Jean-Michel Blanquer de minister van Nationaal Onderwijs en Jeugd. Hij is lid van president Emmanuel Macrons middenpartij LREM. Hij heeft er sinds kort een taak bij als coördinator van Le Laboratoire de la République dat zichzelf presenteert als ‘Club (of plek) van reflectie en actie ten gunste van de Republiek’. Tweets verschijnen sinds 13 oktober 2021 en zien er zo uit:

Tweet van Le Laboratoire de la République, 13 oktober 2021.

Er staat: ‘Deze woke/ anti-woke-kloof mag niet generationeel worden. @NatachaQS en @Valent1Pierre zullen de Jeugdcommissie van dit Laboratorium van de Republiek coördineren’.

Het ‘Labo’ is tegelijk publiciteitsmachine, denktank en campagnemiddel dat is bedoeld om het initiatief terug naar Macrons partij te brengen en niet gesandwicht te worden tussen de partijpolitieke waarheden over migratie, COVID-19, rechtsstaat en EU van radicaal- en nationalistisch-rechts en de culturele, metapolitieke waarheden van radicaal-links dat zoveel invloed heeft op universiteiten, media en in de intellectuele wereld. Blanquers beseft dat dit mede speelt op het niveau van ideeën als hij zegt dat het Republikeins laboratorium ‘verder gaat dan partijpolitiek’.

Een artikel van 19 oktober 2021 in Politico schetst dit Republikeinse laboratorium en verbindt het met de Franse versie van het secularisme. Aanleiding zijn uitingen van Blanquer zoals: ‘De Republiek is volledig in strijd met het woke-isme’. Die verwijzing lijkt vergezocht, maar wordt door Politico verklaard: ‘Voor een groot deel van het politieke establishment overstijgt het Franse secularisme – laïcité – ras, geslacht en religie en is het echt egalitair. Voor zijn critici bevordert datzelfde secularisme een wit en christelijk ideaal dat discriminatie van minderheden in stand houdt’.

Er lijkt een gat te zitten tussen het woke-isme dat vooral aan Amerikaanse. maar ook West-Europese universiteiten leidt tot (zelf)censuur en een reductie van onderzoek en waarheidsvinding die haaks staat op een open academische geesteshouding en de Frans-Republikeinse versie van het secularisme dat niet zo neutraal en kleurenblind is als het zelf suggereert. Ofschoon president Macron Frankrijk probeert te moderniseren, maar het land dat in de kern behoudend is tot nu toe slecht meekrijgt.

Mogelijk is het streven van het Republikeins laboratorium niet puur oprecht en vooral een stunt om het kiezersvolk bij de les te houden. Toch getuigt het van lef om het woke-isme waar radicaal-links en radicaal-rechts zo van profiteren frontaal aan te vallen. Het tekent de noodzaak voor middenpartijen om in actie te komen. Ze moeten veranderen om hetzelfde te blijven.

In Nederland zou een taak weggelegd zijn voor met name D66 en VVD om de tolerantie weer centraal te zetten in het publieke debat over diversiteit, academische vrijheid, complotdenken en culturele waarden. Het is de strijd om de geest. Het verhaal over identiteit legt een culturele basis onder de samenleving en kan door de politiek niet genegeerd worden. Een niet-partijpolitieke projectminister zou in het komende kabinet op het snijvlak van onderwijs, jeugd, emancipatie en media daarmee belast kunnen worden. In een Bataafs laboratorium.

Zes aanklachten tegen Tariq Ramadan wegens grensoverschrijdend seksueel gedrag leiden nog niet tot afronding van zijn rechtszaak

De zaak van seksueel geweld tegen vrouwen waar de Zwitsers-Egyptische islamoloog en cultfiguur Tariq Ramadan zich schuldig aan zou hebben gemaakt is in Nederland naar de achtergrond verdwenen. In 2007 genoot Ramadan in Nederland een zeker bekendheid toen hij in Rotterdam aan de slag ging als hoogleraar en ‘bruggenbouwer’ in dienst van de gemeente. Vanaf het begin was hij een controversiële figuur met voor- en tegenstanders. Hij werd in 2009 de laan uitgestuurd. Maar in Frankrijk en Zwitserland haalt hij nog steeds de voorpagina’s. Aangejaagd door het MeToo-debat dat sinds oktober 2017 aan kracht gewonnen heeft.

Ramadan werd in februari 2018 in detentie genomen na de aanklacht twee vrouwen verkracht te hebben. De ene is de feministe Henda Ayari (zie hier) die in oktober 2017 Ramadan aanklaagde, de ander noemt zich ‘Christelle’. Ramadan ontkent verkrachting, maar geeft via zijn advocaat toe seksueel contact met de twee vrouwen te hebben gehad. Maar dat zou volgens Ramadan met hun instemming (‘relation consentie’) zijn gebeurd. In november 2018 werd Ramadan onder voorwaarden vrijgelaten wegens zijn slechte gezondheid (multiple sclerose), maar hij mag van de autoriteiten Frankrijk niet verlaten, moet zich wekelijks melden en zijn paspoort is ingenomen. Hij heeft een boeten van 300.000 euro betaald. Inmiddels zijn er door zes vrouwen aanklachten wegens seksueel geweld of verkrachting tegen Ramadan ingediend.

De affaire Ramadan is omgeven door complottheorieën die veel ruis geven. De Israëlische inlichtingendienst Mossad zou er een rol in hebben gespeeld. Vele islamitische aanhangers van Ramadan kunnen het blijkbaar niet verteren dat hun boegbeeld van zijn voetstuk is gestoten. Zij nemen het nog steeds voor hem op en verspreiden geruchten over een joods complot. De Franse president Emmanuel Macron zou het brein zijn om alle opposanten in het gevang te gooien, zoals onderstaande still van een YouTube-video aangeeft. De eerste aanklager Henda Ayari die haar hoofddoek afdeed en zich afwendde van het salafisme neemt stelling tegen het islamisme dat ze met het nazisme gelijkstelt, wat haar weer bedreigingen uit islamistische hoek oplevert.

De waarheid over Tariq Ramadan is alledaagser, simpeler en minder vergezocht. Hij gedroeg zich als rokkenjager met vele romantische affaires en heeft in bepaalde gevallen beestachtig, grensoverschrijdend gedrag jegens vrouwen vertoond waarvoor hij jaren later de rekening gepresenteerd krijgt. Aangejaagd door het omgeslagen denken over grensoverschrijdend gedrag dat niet langer getolereerd wordt heeft hem dat in de verdediging gedrongen. Kritiek waarom hij de aanklacht aanvankelijk niet thuis mocht afwachten lijkt terecht. Hij staat niet alleen als ontmaskerde heteroman. Honderden machtige mannen als Harvey Weinstein, Charlie Rose, Mark Halperin, Kevin Spacey, Louis C.K., Al Franken, James Levine, Daniele Gatti, Jappe Claes of Job Gosschalk hebben hun positie verloren wegens grensoverschrijdend seksueel gedrag. Het is te hopen dat Tariq Ramadan tot zelfinzicht komt, de vrouwen zijn verontschuldigingen aanbiedt en zich terugtrekt uit het publieke leven. Anders moeten de aanklachten tegen hem in een rechtszaak in Frankrijk behandeld worden. Het is de hoogste tijd om nu eindelijk eens een streep onder de onzalige kwestie Tariq Ramadan te zetten.

Foto: Still uit YouTube-video ‘ACTE 36 GILETS JAUNES TARIQ RAMADAN PIEGE PAR MACRON ? HENDA AYARI MENT MEDIAPART’ op kanaal Le Croissant de lumière.

Charlie Hebdo en Mediapart botsen over Tariq Ramadan. Over religiekritiek, islamofobie en linkse journalistiek

Het debat tussen Charlie Hebdo en Mediapart is wereldnieuws in Frankrijk, maar haalt nauwelijks het internationale nieuws. Binnen  de Franse grenzen bemoeit iedereen zich ermee. Mario Stasi, voorzitter van de anti-racisme organisatie Licra heeft zelfs premier Emmanuel Macron gevraagd zich erover uit te spreken. Ex-premier Manuel Valls heeft dat al gedaan. Als lachende derde geeft de rechtse Eric Zemmour commentaar.

Waar gaat het over? Het is de nasleep, of liever gezegd een nieuw zijpad in de al een maand lopende affaire Tariq Ramadan. Hij wordt door meerdere vrouwen beschuldigd van seksuele intimidatie of verkrachting. Het satirische weekblad Charlie Hebdo -waarvan in januari 2015 een deel van de redactie werd vermoord door moslimterroristen- nam stelling tegen deze moslimprediker, islamoloog en kleinzoon van de oprichter van de Moslimbroederschap. Met een scherpe karikatuur op pagina 1, de cover. Daarop nam Edwy Plenel van de linkse nieuwswebsite Mediapart het voor Ramadan op. Of liever gezegd tegen Charlie Hebdo. Maar hij ging verder en beschuldigde Charlie Hebdo ervan deel te nemen aan de oorlog tegen de moslims. En Plenel zei ook dat het islamisme een feit is en geaccepteerd moet worden. Hoofdredacteur van Charlie Hebdo Riss reageerde op zijn beurt op Plenels aantijging die hij ontkende en voegde eraan toe dat Mediapart Charlie Hebdo voor de tweede keer vermoordt. De uitspraak van Plenel zou een oproep tot moord zijn (‘un appel au meurtre’).

Daar antwoordde Plenel weer op dat Charlie Hebdo deel is van een bredere campagne, de weg kwijt is en een rechtse identiteit aanneemt. Die campagne zou gegrond zijn in een obsessie die zich vertaalt in de oorlog tegen moslims en de demonisering van alles wat met de islam en moslims te maken heeft. ‘The front page of Charlie Hebdo is part of a general campaign of war against the Muslims’ zo vat Charlie Hebdo Plenels beschuldiging in een Engelstalige toelichting van Riss samen. In de media voelden vertegenwoordigers van Charlie Hebdo zich genoodzaakt uit te leggen dat ze uitsluitend tegen het moslim-extremisme zijn.

In deze kwestie lijken de uitersten elkaar te ontmoeten en twee linkse media elkaar genadeloos aan te pakken. Het is Charlie Hebdo dat een middenpositie inneemt. Tussen radicaal-rechts en radicaal-links, zoals dat door Mediapart wordt vertegenwoordigd. Tekenend hiervoor is dat de rechtse socialistische oud-premier Manuel Valls en Mario Stasi van Licra het voor Charlie Hebdo opnemen en de aantijging van Planel over de islamofobie van Charlie Hebdo als onaanvaardbaar zien. Het is enigszins begrijpelijk waarom Mediapart het opneemt tegen ‘concurrent’ Charlie Hebdo, maar waarom Mediapart het opneemt voor Ramadan die door twee vrouwen wordt beschuldigd van seksuele intimidatie of verkrachting is lastig verklaarbaar. Of Mediapart moet de affaire Ramadan uitsluitend aangrijpen om de vermeende islamofobie van Charlie Hebdo te agenderen. Mediapart en Edwy Planel lopen de kans om in hun eigen zwaard te lopen. Zij lijken de tijdgeest het slechtst aan te voelen.

De scheidslijn tussen islamofobie en religiekritiek -of kritiek op beeldbepalende moslims- is niet altijd even makkelijk te trekken. Of media en politici doen net alsof opponenten die scheidslijn overgaan zonder dat dat feitelijk zo is. Religiekritiek hoort echter onafscheidelijk bij de vrije meningsuiting en is zinvol en functioneel.

Foto: Karikatuur door coco van Edwy Planel in Charlie Hebdo. Horen, zien en zwijgen. Zie: La défense honteuse d’Edwy Plenel (et de Mediapart) van Caroline Fourest, de aloude opposant van Tariq Ramadan.