Hoe wordt iemand persoon van het jaar? Kan het Snowden niet zijn?

Update 10 oktober 2014: Malala Yousafzai en Kailash Satyarthi hebben de Nobelprijs voor de Vrede gekregen. Is dat een moedige of een laffe keuze? Is dit een keuze voor een onschuldig soort a-politiek humanisme dat de confrontatie uit de weg gaat en de belangrijke landen niet tegen het hoofd stoot? De vraag stellen is de vraag beantwoorden.

Update: Time heeft paus Franciscus uitgeroepen tot persoon van het jaar met de ‘donkere profeet’ Edward Snowden op de tweede plaats. Vermoedelijk vindt de paus dit zelf ook een onzinnige keus. Volgens The Switch in de Washington Post heeft Time het mis. De paus is weliswaar dynamisch, maar heeft in 2013 niet het nieuws beïnvloed. Edward Snowden wel. Politiek lijkt een tweede plek voor Snowden in de verkiezing van zo’n gevestigd medium het hoogst haalbare. Het zegt meer over het conformisme en het aanleunen tegen de macht van de gevestigde Amerikaanse media dan over het feit wie echt de belangrijkste persoon van 2013 is. 

Wat is er voor nodig om persoon van het jaar te worden? De verkiezing waarmee media het jaar bekronen en afsluiten. In elk geval politieke goedkeuring door de bazen van de nieuwsorganisatie. Maar dat niet alleen, het gaat vaak om exclusiviteit en bereikbaarheid. Dat wil zeggen medewerking aan een artikel of programma. Wat krijgt een omroep bijvoorbeeld terug voor de uitverkiezing van Edward Snowden? In elk geval geen beelden, want Snowden verschuilt zich in Rusland. Dat gaat dus niet, want zonder exclusieve beelden wagen omroepen zich er niet aan. ABC’s Barbara Walters zette zich in om Snowden de Top-10 lijst van meest fascinerende personen van het jaar aan te laten voeren, maar werd teruggefloten door haar bazen. Wat ontkend wordt.

Wat is dan de waarde om persoon van het jaar te worden? Dat The Guardian Edward Snowden tot persoon van 2013 maakt zal niet verbazen. Door Snowden, journalist Glenn Greenwald en hoofdredacteur Alan Rusbridger heeft de krant zich afgelopen jaar enorm geprofileerd. De uitverkiezing van Snowden is de kers op de taart. Een medium zet zichzelf graag in het zonnetje in de vakantieperiode met het oog op de losse verkoop. De verkiezing is marketing. Maar ook een endorsement, dus goedkeuring en onderstreping van de eigen koers. The New Yorker komt tot dezelfde conclusie: ‘No contents: Edward Snowden is person of the year.’

Media die Edward Snowden niet tot persoon van het jaar kiezen hebben wat uit te leggen. Wordt het een andere politieke keuze voor de Iraanse president Hassan Rohani, Vladimir Putin of een organisatie die zich inzet voor digitale burgerrechten? Of de minst-politieke keuze voor paus Franciscus, Nelson Mandela of het Pakistaanse meisje Malala? Zoals het Europarlement in oktober de Sacharovprijs niet aan Snowden, maar aan Malala toekende. In de lezerspoll van Time eindigde verrassend de Egyptische legerchef Abdel Fattah el-Sisi voor de Turkse premier Recep Erdoğan op de eerste plaats. Het Eurovisie songfestival scenario als exotische landen winnen door een trouwe achterban. Vandaag maakt Time bekend wie persoon van het jaar wordt. El-Sissi en Erdoğan hebben het niet tot de 10 genomineerden geschopt. Edward Snowden wel. De verkiezing zegt alles over de marketing en politieke koers van media. Dat bepaalt uiteindelijk de keuze. Meer is het niet.

Foto 1: Schermafbeelding van Slate, 11 december 2013.

Foto 2: Person of the Year in 2003 van Time: de Amerikaanse soldaat.

Durft Europarlement Snowden de Sacharovprijs toe te kennen?

Update 10 oktober: Zoals verwacht gaat de Sacharovprijs naar Malala. Verdiend, maar ook een keuze die politiek het minst gevoelig ligt. Zelfs wat laf oogt. Westerse dissidenten krijgen in het Westen minder steun dan oosterse dissidenten. Het Europarlement maakt deze regel waar. Vrijheid is ook daar onderhandelbaar. 

De digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom vindt dat de Sacharovprijs voor vrijheid van denken die het Europarlement sinds 1988 jaarlijks uitreikt naar Edward Snowden moet gaan. Naast Snowden zijn de genomineerden drie Wit-Russische politieke gevangenen en de Pakistaanse Malala Yousafzai die in haar land campagne voert voor onderwijs aan meisjes. Op 10 oktober wordt de prijswinnaar bekendgemaakt.

In een scherpe tekst merkt Ton Siedsma op dat de westerse landen Snowden en de eigen burgers in de steek hebben gelaten: ‘Alle burgers van deze landen worden bespioneerd, maar ze doen niets. De Nederlandse overheid hult zich in stilzwijgen, het Europees Parlement doet halfslachtig onderzoek en intussen gaan de praktijken van de NSA gewoon door‘. Bits of Freedom zou in een toekenning van de Sacharovprijs aan Snowden een signaal van Europa aan de VS zien. Het vraagt echter vrijheid van denken van een meerderheid van het Europarlement om afstand te durven nemen van de VS. Gezien het stilzwijgen en de dubbele agenda’s van de belangrijkste landen lijkt het er sterk op dat juist dit in de Europese politiek van dit moment ontbreekt.

Foto: Schermafbeelding van ‘Snowden verdient de Sakharovprijs‘ door Bits of Freedom, 9 oktober 2013.