Journalist Givara Budeiri mishandeld door Israëlische politie

De journalist van Al Jazeera Givara Budeiri doet haar verhaal. Ze verliet het ziekenhuis op zondag na behandeling voor verwondingen opgelopen tijdens haar arrestatie door Israëlische troepen de dag ervoor, aldus een bericht van Al Jazeera. Haar linkerhand was gebroken toen ze zaterdag werd gearresteerd terwijl ze verslag deed van een demonstratie in de wijk Sheikh Jarrah in Oost-Jeruzalem. De Israëlische politie vernietigde ook apparatuur van Al Jazeera-cameraman Nabil Mazzawi.

Haar arrestatie werd scherp veroordeeld door voorstanders van persvrijheid en mediawaakhonden. Het past in een patroon van de inperking van de persvrijheid en het verdachtmaken van journalisten. Dat gaat van het verdwijnen van journalisten in autoritaire landen als de Russische Federatie, China, Myanmar of Wit-Rusland, het in de gevangenis gooien van journalisten in landen als Turkije en Indonesië waar nog een greintje rechtsstatelijkheid bestaat tot een westerse democratie waar Geert Wilders in een tweet zegt: ‘Journalisten zijn – uitzonderingen daargelaten – gewoon tuig van de richel‘.

Het breken van de hand van een journalist door de Israëlische politie is een nieuw dieptepunt in de bejegening van journalisten. In alle genoemde categorieën landen lijkt de vrijheid van journalisten om hun werk te doen af te nemen. Dat resulteert respectievelijk in de dood, jarenlange gevangenisstraf, een gebroken hand en mishandeling of een tweet van een ophitsende politicus.

Die ‘strafmaat’ die journalisten overkomt geeft tegelijk de stand van zaken van de rechtsstaat in een land weer. Op die glijdende schaal bestaat het gevaar dat journalisten in Nederland ook mishandeld gaan worden zoals het Givara Budeiri in Israël overkwam. Incidenteel gebeurd dat al, zoals onlangs de kwestie van een fotograaf verduidelijkte die in Lunteren met auto en al de sloot in werd gekieperd. In 2020 verwijderde de NOS wegens intimidatie de logo’s van haar auto’s. In een commentaar omschreef ik het niet zozeer als een knieval van de NOS, maar als ‘een nederlaag voor de nationale veiligheid en de veiligheidsdiensten. Dus voor het gezag van de overheid‘. 

Waarom journalisten in hun werk worden gehinderd is duidelijk. Zeker verslaggevers ter plekke zijn de oren en ogen die de vensters op de democratie open houden. Ze constateren wat politieke leiders verborgen willen houden. Als hun werk onmogelijk wordt gemaakt, dan denken de leiders ongehinderd hun gang te kunnen gaan. Wat inderdaad vaak zo uitpakt. Het is een dubbele gijzeling van de rechtsstaat: journalisten mogen niet controleren hoe de staat functioneert.

Ook onderzoeksjournalisten die door gedegen onderzoek de onregelmatigheden van bedrijven of overheidsdiensten blootleggen kunnen als bedreiging worden gezien. De openbaarmaking van iets dat niet door de beugel kan blijft niet zonder reactie. Dat kan zich tegen de journalistiek keren, doordat de afscherming toeneemt om een volgende onthulling te bemoeilijken. Denk aan de dynamiek van de kwestie van mediapersoonlijkheid Sywert van Lienden die naast de tragische hoofdpersoon het ministerie van Volksgezondheid en de top van het CDA in problemen brengt. Dat wordt de onderzoekers niet in dank afgenomen.

Voormalig president Trump roept sinds 2017 dat media ‘fake news‘ en de vijanden van het volk zijn. Het is een aloude manier van leiders om eenzijdig namens het volk een mandaat op te eisen en de eigen macht te vergroten en de tegenmacht te verkleinen. In de westerse democratieën is er een rechtse minderheid die dat gelooft en op dit moment zijn er gelukkig nog maar weinigen die dat in daden omzetten. Maar het reservoir van ongenoegen tegen media is groot. In autoritaire landen en landen die daarnaar afglijden kunnen journalisten nu al niet meer hun werk doen.

Deze kwestie in een land als Israël is interessant omdat het geen autoritair land is, maar evenmin in de bejegening van genoemde journalist de standaard hanteert die past bij een westerse democratie. Wat voor land Israël is en naar welk zelfbeeld het wil leven zal volgen uit de afloop. Israël kan aan geloofwaardigheid terugwinnen als het dit geval onderzoekt en de agenten ter verantwoording roept voor de mishandeling van een journalist.

Toenemende druk in Duitse politiek om als sanctie te stoppen met de aanleg van het Russisch gaspijplijn project Nord Stream II

Het prominente CDU-parlementslid Norbert Röttgen die minister van Milieu was in de regering Merkel II pleit voor een hard antwoord aan de Russische politiek voor de vergiftiging met zenuwgas van de belangrijkste Russische oppositieleider Alexei Navalny. Röttgen behoort tot de liberale vleugel van de CDU. De Russische bemoeienis met de situatie in Wit-Rusland ziet hij ook als reden voor een stevig antwoord aan het Kremlin.

De ultieme reactie die de Russische president Putin volgens Röttgen begrijpt is stoppen met de aanleg van Nord Stream II. Deze gaspijplijn maakt Europa nog sterker afhankelijk van Russisch gas dan nu al het geval is en is in strijd met het energiebeleid van de EU inzake onafhankelijkheid en diversiteit. De FDP stelt Nord Stream II ook ter discussie en de Groenen die vanwege het milieu en geopolitiek altijd al tegen Nord Stream II waren herhalen hun standpunt dat dit project gestopt moet worden. De SPD en het CDU van kanselier Merkel handhaven tot nu toe hun standpunt dat Nord Stream II afgerond moet worden. Merkel heeft altijd beweerd dat het om een economisch project gaat, hoewel ze later toegaf dat het een belangrijke politieke component heeft. Duitsland heeft afgelopen jaren het verwijt gekregen Nord Stream II er vanwege eigenbelang door te willen drukken. Hoe dan ook neemt in de Duitse politiek de oppositie tegen Nord Stream II toe. Het is de vraag waar dat eindigt en hoe de verwachte ‘overname’ van Wit-Rusland door het Kremlin hierin een rol zal spelen.

Ook in de journalistiek klinken stemmen dat de Duitse regering er niet aan kan ontkomen te stoppen met Nord Stream II. Als het samen met de EU wil reageren op Navalny’s vergiftiging. Stefan Kornelius beweert dat in het artikel ‘Wer von Sanktionen spricht, kommt an Nord Stream 2 nicht vorbei’ in de Süddeutsche Zeitung:

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Wer von Sanktionen spricht, kommt an Nord Stream 2 nicht vorbei’ van Stefan Cornelius in de Süddeutsche Zeitung, 3 september 2020.

Nogmaals de framing van de waarheid van Halbe Zijlstra en Jeroen van der Veer over de Europese veiligheidspolitiek van het Kremlin

Een reactie bij een video op het YouTube-kanaal Daarom FvD. Het zegt dat senator John McCain ‘de echte bron’ was van Halbe Zijlstra. Maar dat is een aanname uit het ongerede die verre van waarschijnlijk is:

Feit dat senator John McCain hetzelfde beweert als oud-minister Halbe Zijlstra wil nog niet zeggen dat McCain de bron is voor Zijlstra. Of de enige bron. Het lijkt waarschijnlijker dat Zijlstra én McCain zich baseren op gemeenschappelijke bronnen.

Senator McCain zit als invloedrijk Republikeins senator en voorzitter van commissie op het gebied van de Krijgsmacht en de Binnenlandse Veiligheid dichter bij het vuur en is beter geïnformeerd dan de voormalige Shell-topman Jeroen van der Veer.

Er bestaat onder westerse Kremlin-watchers een grote mate van overeenstemming over de intenties van het Kremlin. McCain verwijst naar de dreiging van president Putin in 2014 dat hij Kiev of hoofdsteden van andere Oost-Europese landen binnen 48 uur met militair geweld kan innemen als hij daartoe besluit. Dat komt overeen met wat Zijlstra en McCain zeggen. President Putin zelf lijkt dus de bron te zijn voor hun woorden. McCain verwijst in het interview met de BBC ook naar Putin.

Interessanter dan deze vraag over de bron voor de bewering dat de buitenlandse politiek van het Kremlin agressief is, is de vraag hoe oprecht Van der Veer was in zijn correctie van Zijlstra. Dat Zijlstra gelogen heeft over zijn aanwezigheid bij het gesprek is duidelijk. Hij is er terecht voor afgetreden, zijn positie was onhoudbaar geworden.

Maar daarmee is nog niet gezegd dat Van der Veer niet gelogen heeft over de inhoud van het gesprek met Putin. Dat is allerminst duidelijk. Als lobbyist voor Shell heeft Van der Veer immers redenen om de positie van Shell in de Russische Federatie of in het pijplijnproject Nord Stream II te beschermen. Daar kan best een leugentje om bestwil bij horen.

Over de waarheid van Van der Veer is het laatste woord nog niet gezegd. Over de bronnen van McCain en Zijlstra lijkt dat minder het geval. Die zijn tamelijk duidelijk. Namelijk president Putin zelf.

Nasleep van een commentaar over Café Weltschmerz. Met Hubert Smeets en Cees Hamelink. Stan van Houcke slaat wild om zich heen

Op 1 februari 2018 plaatste ik het commentaar ‘De gevaarlijke onzin van Café Weltschmerz over de massamedia. Pretentie en morele hoogdravendheid van Van Houcke en Hamelink’ in reactie op een interview op het YouTube-kanaal Café Weltschmerz dat getiteld was ‘De gevaarlijke onzin van de massamedia; Stan van Houcke en Cees Hamelink’. Dat commentaar plaatste ik ook op YouTube en Stan van Houcke reageerde er weer op. Kortom, de aanleiding was in de kern een politiek verschil van mening van een politiek onderwerp. Precies waarvoor een publiek debat bedoeld is: uitwisselen van argumenten. Op de details ga ik hieronder in.

Het gaat over een interessant onderwerp dat me al jarenlang na aan het hart ligt en waarover uiteenlopende posities zijn in te nemen. Namelijk de kwaliteit van de westerse massamedia en in het verlengde daarvan de bejegening in het Westen van het bewind van de Russische president Vladimir Putin. Over de economisering van westerse media zijn harde kritische noten te kraken wat Cees Hamelink in zekere zin ook doet. Dit soort maatschappijkritiek is niet nieuw en blijft nodig. Maar het gaat erom of dat op een open manier gebeurt die de verwachting van het vinden van de waarheid in zich draagt of vanuit een gesloten wereldbeeld met de luiken dicht dat die zoektocht per definitie inperkt en daarom ook minder veelzeggend en valide maakt.

Zo staat in de anonieme toelichting bij genoemde video: ‘Daarnaast nemen de mainstream media elkaars gekakel voornamelijk over. Het maakt niet uit welke krant of tv programma je informeert maar je krijgt steevast dezelfde verwarde verhalen over Rusland en/of Poetin.’ Dat is normatief en gekleurd. Dat gebrek aan onderscheidingsvermogen viel me als te kort door de bocht op en was een reden voor mijn commentaar. Het is onjuist dat westerse massamedia ‘steevast dezelfde verwarde verhalen over Rusland en/of Poetin’ geven. Dat gaat voorbij aan de diversiteit van westerse massamedia die weliswaar overeenkomsten hebben omdat ze volgens identieke (markt)mechanismen opereren, maar ook operationele en redactionele verschillen kennen. Die framing lijkt dan ook niet zozeer te gaan om het vinden van een verklaring, maar om het geven van misleiding. Framing door Café Weltschmerz is op zijn beurt weer de framing van het interview met Hamelink.

Stan van Houcke stelde in zijn reactie dat mijn interventie te maken zou hebben met het feit dat ik een vriend van Hubert Smeets was. ‘That says it all’, voegt hij toe. Hamelink en Van Houcke beginnen hun interview met kritiek op enkele uit de context gelichte uitspraken van Smeets. Het pleit voor Hamelink dat hij die kritiek later in het gesprek relativeert. Het probleem is alleen dat ik geen vriend van Smeets ben, hem niet ken en nooit gesproken of ontmoet heb. Daarop reageerde van Houcke weer met de opmerking dat Smeets en ik ‘vrienden’ op Facebook zijn. Dat bedoelde hij dus, zonder dat te expliciteren. Van Houcke voegde er nog aan toe als een digitale detective dat hij er een foto van gemaakt had, ‘zodat het weinig zin heeft om het portret snel te verwijderen’. Waarom ik dat zou doen is me een raadsel.

Dat mensen bevriend zijn op Facebook is naar mijn mening niet onderscheidend. Het betekent ook geenszins dat mensen identiek over een kwestie denken, hooguit dat ze een identieke belangstelling voor een onderwerp hebben waar ze elkaar in vinden. In dit geval dan Rusland en Oekraïne, zonder dat dat dus noodzakelijkerwijze tot gelijkschakelde opinies leidt. In elk geval heb ik Smeets’ ideeën hieromtrent niet scherp en weet ik niet in hoeverre ze afwijken van mijn opinies.

Van Houcke reageerde nogmaals door te zeggen dat ik de Russen haat. Waar hij dat op baseert is een raadsel omdat het onjuist is en ik zoiets nooit heb gezegd of voor mijn rekening zou willen nemen. Dat accent op afkomst en ras is juist waar Café Weltschmerz en de rechts- nationalisten van Forum van Democratie het patent op hebben, ik me niet mee associeer en niets mee te maken wil hebben.

Zo ontspoort een debat bij een video op het YouTube-kanaal van Café Weltschmerz. Waar het om gaat wordt bij elke reactie onduidelijker. Van Houcke lijkt niet te willen overtuigen met argumenten, maar het vooral te doen om verwarring te zaaien. Dat vind ik jammer omdat ik met hem graag een debat aan de hand van de feiten wil aangaan. Mijn reactie:

U begeeft zich op een Mission Impossible en slaat wild om u heen. Des te harder omdat u geen argumenten hebt en u die daarom maar uit uw verbeelding laat ontspruiten. U maakt zich hiermee in mijn ogen tamelijk belachelijk. Wat u zegt zegt vooral iets over uzelf.

U maakt een denkfout door te suggereren dat ik de Russen haat. Of dat ik Rusland zou haten. Los nog van het feit wat Hubert Smeets daarover zou denken en wat ik daar in hemelsnaam mee te maken heb. Ik haat de Russen niet en heb dat nooit ergens gezegd of zal dat ergens zeggen. Want het is niet zo.

Het is juist andersom. Ik haat de Russen of Rusland niet, maar wel het huidige bewind van Putin dat de Russen gijzelt, de nationale rijkdommen verkwanselt, geen rechtsstaat of democratie opbouwt en de Russen onderhorig en afhankelijk maakt. Ik hoop juist dat het de Russen en de niet-Russische inwoners van de Russische Federatie goed gaat en ze in de nabije toekomst hun land terug kunnen veroveren op de autocratie.

De passage over de Tweede Wereldoorlog en de procentuele schade van verschillende volkeren en staten is gebaseerd op onderzoek van historicus Timothy Snyder. Het is een vaststaand feit dat Oekraïne (Soviet Ukraine) relatief meer geleden heeft dan andere delen van de voormalige Soviet-Unie. Oekraïne was het doel van Hitlers veroveringsoorlog naar het Oosten, heeft in die oorlog meer geleden dan elk ander land inclusief Duitsland, kende relatief en absoluut meer gesneuvelde militairen die in het Rode Leger tegen de Wehrmacht vochten (meer dan andere Sovjet-republieken of Frankrijk, Groot-Brittannië en de VS gecombineerd), en was niet nationalistischer of collaboreerde meer met het Derde Rijk dan andere landen.

Ik betwijfel of u een open debat wenst dat argumenteert aan de hand van de feiten. Mij lijkt dat de enige zinvolle benadering. U gaat ‘journalistiek’ de fout in als u de zogenaamde weerlegging van SU citeert uit een post op Sargasso en nalaat om vervolgens mijn antwoord aan SU te citeren. Daaruit blijkt dat het u niet om de feiten of het vinden van een historische waarheid te doen is. Dat antwoord luidt: ‘Ik zeg helemaal niet dat alleen inwoners van de door de Duitsers bezette gebieden deel uitmaakten van het Rode Leger. Ik zeg dat de Oekraïners naar verhouding meer hebben geleden dan inwoners van Sovjet-republieken die niet of niet geheel door de Duitsers werden bezet. Dat omvat dan militairen en burgerbevolking samen. Van alle Oekraïners overleefde zo’n 16% de oorlog niet. Op Wit-Rusland na dat nog meer in de frontlinie lag het hoogste percentage van slachtoffers binnen de Sovjet-Unie. Polen is als niet Sovjet-staat weer een ander verhaal.’ SU heeft hierop niet meer gereageerd.

Ik verbaas me erover dat wat gewone basale historische kennis is over de Duitse vernietigingsoorlog tijdens 1941-1945 u opvoert als een aberratie of een teveel aan sentiment. Als uw manier van opereren het verdacht maken van vaststaande feiten is, dan is dat uw keuze, maar het wordt er wel lastig op voor het publieke debat als u hiermee een normale uitwisseling van argumenten blokkeert en mij verdacht probeert te maken op valse gronden. Het wordt er zelfs potsierlijk op als u zich ook nog eens beroepsmatig als ‘journalist’ presenteert, terwijl uw gedrag daarmee in tegenspraak is. U lijkt nog steeds niet door te hebben dat u uzelf meer beschadigt, dan degene die u probeert aan te spreken. Stan van Houcke, u bent uw eigen collateral damage.

Foto: Schermafbeelding uit interview van Stan van Houcke met Cees Hamelink voor Café Weltschmerz, gepubliceerd op 30 januari 2018.

Schuller en Röpcke: Ruslandpolitiek van Duitsland is niet in goede handen bij Steinmeier (SPD)

Duitse linkse buitenlandpolitiek hallucineert in de opstelling jegens Oekraïne volgens journalist Konrad Schuller van de ‘burgerlijk-conservatieve’ Frankfurter Allgemeine. Door het opgeschoven politieke spectrum met nieuwkomers als de rechts-populistische AfD betekent dat feitelijk een liberale positie. Schuller vermoedt dat buitenlandminister Frank-Walter Steinmeier (SPD) om electorale redenen rekening houdt met die delen van zijn achterban met een anti-Amerikaanse houding. Dat vertaalt zich in welwillendheid jegens het Kremlin.

Ongenoemd blijft nog een niet goed verwerkt schuldcomplex over de Tweede Wereldoorlog van de Duitsers tegenover de Sovjets dat om twee redenen verkeerd wordt vertaald in welwillendheid tegenover de Russen. Wit-Russen en Oekraïeners hebben relatief en absoluut meer geleden onder de nazi-terreur dan de etnische Russen. Sommige linkse Duitsers belonen daarvoor de Russen en niet de Oekraïeners. De 40-jarige bezetting van Oost-Duitsland door de Sovjet-Unie die een generatie heeft getekend kan hierbij ook een rol hebben gespeeld. Dat schuldcomplex wordt om economische redenen ook bewust verkeerd geïnterpreteerd.

Steinmeier krijgt ook weinig waardering van de Duitse journalist Julian Röpcke (BILD). Op Twitter voert hij een ware twitterstorm tegen hem. Hij beticht Steinmeier niet alleen van de uitverkoop van Oekraïne, maar ook van Duitsland. Zoals hier: ‘Frank-Walter Steinmeier hat entweder keine Ahnung oder er lügt wissentlich über den Urheber der Massaker in Aleppo’, hier: ‘Herr Steinmeier handelt nicht mehr im Interesse Deutschlands. Er sollte sein Amt freiwillig abgeben oder dessen enthoben werden’, hier: ‘F.-W Steinmeier chose to lie about the Russian war crimes, knowing better. German FM employees must chose who they support now. GER or RUS’.

De kritiek van Schuller en Röpcke is niet ongegrond. SPD’ers als Sigmar Gabriel en Steinmeier nemen geen positie in, maar zien hun rol als faciliterend. Vice-premier en minister voor Economische Zaken Gabriel reisde afgelopen week naar Moskou met een handelsdelegatie en werd volgens een verslag in Der Spiegel te verstaan gegeven dat het Duitse bedrijfsleven geen tegenwind uit Berlijn verwacht. Gabriel werd door president Putin ontvangen, Zo vinden de kortzichtigheid en intellectuele armoede van het Duitse bedrijfsleven een voedingsbodem bij de faciliterende SPD die hiermee tevens denkt een slimme electorale slag te slaan.

Samen met Steinmeier en onder druk van het Duitse bedrijfsleven en zonder het Kremlin harde eisen te stellen pleit Gabriel voor het verlichten van de sancties die werden ingesteld na de bezetting van de Krim door de Russische Federatie. Steinmeier gaat het noemen van de waarheid over de Russische bombardementen op Syrische steden uit de weg. Het is uitsluitend aan kanselier Angela Merkel (CDU) te danken dat Duitsland nog iets van principes overeind houdt in de Ruslandpolitiek. Zij groeide in de DDR onder de Sovjet-bezetting op en weet de politiek van het Kremlin te lezen. Op Duitse sociaal-democraten kan het Kremlin rekenen. Of het de Europese veiligheidssituatie dient is niet hun zorg. Ze hopen dat politiek opportunisme zich uitbetaalt.

Jelle Brandt Corstius licht serie Grensland toe. Over Rusland en grenslanden

Jelle Brandt Corstius is vanaf 6 september met de reisserie Grensland (VPRO) te zien op NPO 2. Hij reist in acht afleveringen door Rusland en zijn grenslanden Moldavië, Letland, Wit-Rusland, Kazachstan en Oekraïne.

In een interview met Han Ceelen in de VPRO Gids verklaart Brandt Corstius dat de annexatie van de Krim in 2014 door de Russische Federatie alles voor hem veranderd heeft: ‘Ik vind het ongelooflijk dat voor het eerste sinds de Tweede Wereldoorlog een Europees land een stuk heeft afgepakt van een ander land. Dat is sinds Sudetenland niet meer gebeurd. Veel mensen reageren daar laconiek op, maar ik ben bang dat dat naïef is. Ik neem het in elk geval heel serieus. Ik was bijvoorbeeld altijd erg anti-Europa, vond het een dictatuur, blabla bla. Dat vind ik nog steeds, maar die bezwaren tellen voor mij nu even minder zwaar dan onze veiligheid’.

De VPRO Gids laat ook de in Nederland wonende Russische journaliste Maria Abramovitch aan het woord die Brandt Corstius hielp bij het maken van Grensland. Zij zegt zeker niet pro-Putin te zijn, maar het evenmin eens te zijn met alles wat de Oekraïense regering doet. Ze hoopt dat de serie Grensland inzichtelijk maakt hoe de standpunten liggen en hoe ingewikkeld onder meer de situatie in Oekraïne is. Volgens haar wordt er in tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland te weinig over bericht in de Nederlandse media.

Een persoonlijke noot over hoe smal in de praktijk van sociale media het pad van de nuance is en hoe lastig het is om in de veelheid van meningen en aspecten een standpunt te bepalen. Op Twitter is me wegens kritiek door twee journalisten de toegang ontzegd. Door de Nederlandse journalist Wierd Duk die vooral schrijft over Duitsland en door de Amerikaanse journaliste Catherine Fitzpatrick die voor The Interpreter schrijft dat is geaffilieerd aan oligarch Michail Chodorkovski. In haar vrijere werk schrijft Fitzpatrick op haar blog stukken waarin ze bij herhaling Edward Snowden door aangeven van de oud-medewerker van de NSA John Schindler positioneert als een op z’n minst passieve medewerker van het Putin-bewind. Tussen de toegefelijke houding van Duk die leunt naar het Putin-Versteherschap en duidt op de naïviteit waar Brandt Corstius het over heeft en het als mensenrechtenbeleid verklede neoconservatisme en pro-oligarchenstandpunt van Fitzpatrick loopt de lijn van Brandt Corstius en Abramovitch waarin ik me goed kan vinden. Ook in de stellingname: Grensland.

Duitsers geloven Russische leugens over Tweede Wereldoorlog

18 maart 2022: Ook na de Wende om afstand te nemen van Poetin en de Russische machthebbers vanwege de invasie in Oekraïne blijft de Duitse regering op de rem staan. SDP en Groenen willen voorlopig gas en olie blijven kopen van de Russische Federatie. Dat spekt de Russische oorlogskas. Vraag is of de Duitse regering naïef, te eenzijdig op de eigen economie gericht, ziende blind of historisch verkeerd geïnformeerd is. Met een misplaatst schuldgevoel en een verkeerde opvatting over de slachtoffers van het nazi-bewind. Duitsland, wanneer wordt het volwassen? Wanneer gaat Duitsland uit de weg om andere Europese landen de Rusland-politiek te laten bepalen? Ook na de Wende blijft Duitsland een hinderpaal die een eensgezinde Rusland-politiek van de EU blokkeert. Vanwege een misverstand over de eigen geschiedenis. In augustus 2015 schreef ik het volgende:

‘Die Poetin-Versteher in Duitsland zijn idioten. Poetin voert in Oekraïne een klassieke Sovjetmachtspolitiek om zelf aan de macht te kunnen blijven. Ik had het erover in een talkshow op de Duitse radio, maar de luisteraars snapten er niets van. Een van hen wees me toen op Babi Jar [het ravijn bij Kiev waar de nazi’s in 1941 honderdduizend joden vermoordden]. De Duitsers hebben een enorm schuldgevoel jegens Rusland, en daarom jegens Poetin. Maar ze hebben dat niet jegens Oekraïne, wat idioot is. Oekraïne en Wit-Rusland waren geheel door de nazi’s bezet en het Russische deel van de Sovjet-Unie niet. Dat is nu het resultaat van die officiële leugens over de Tweede Wereldoorlog.’ Aldus de Duits-Oekraïense schrijfster Katja Petrowskaja in een interview voor NRC met Michel Krielaars. Russische geschiedvervalsing bepaalt westerse beeldvorming. 

Duitsers begrijpen er niets van. Ze verwarren Rusland en de Sovjet-Unie en blokkeerden met misplaatst schuldgevoel over de Tweede Wereldoorlog in 2014 een Europese aanpak om grenzen te stellen aan het optreden van het Putin-regime. Dat zich manifesteerde met de annexatie van de Krim. Zachte heelmeester Duitsland heeft stinkende wonden gemaakt in Oekraïne. Trouwens ook uit economisch opportunisme.  Omdat kanselier Merkel van president Obama het voortouw in deze kwestie mocht nemen, blokkeerde het Duitse establishment samen met een verkeerd voorgelicht volk ook Amerikaanse inmenging. Wat op z’n beurt de Britten ertoe bracht om de beloften van het Boedapester Memorandum uit 1994 te breken. Duitsland, een land dat in 1933 verkeerd werd voorgelicht en 80 jaar later nog steeds de hedendaagse geschiedenis niet begrijpt.

Bespiegeling over rol van Duitsland in de EU. Wat kan Nederland?

Duitsland is een gespleten land. Imperialistisch en anti-imperialistisch tegelijk. In Angelsaksische landen wordt de buitenlandpolitiek van Duitsland niet vertrouwd, zoals uit de woorden van Edward Lucas blijkt: ‘Some wonder if Germany and Russia have cooked up a secret deal on Ukraine, in which Russia gets Crimea and the eastern rebel regions in return for Germany closing the doors to Ukraine’s EU and NATO membership. That may be wrong. But German diplomats’ behavior gives cause for concern. The foreign minister, Frank-Walter Steinmeier, simply refuses to answer when asked by other EU foreign ministers to explain his country’s position.’ Excuus is dat Frankrijk, Groot-Brittannië, Spanje en Italië ieder hun redenen hebben om zich te isoleren. Ze doen een stap terug zodat het op de plaats blijvende Duitsland in de EU ineens vooraan staat.

Zuid-Europese landen als Griekenland, Spanje of Italië vertrouwen Duitsland evenmin en Griekenland eist zelfs herstelbetalingen voor het aangedane leed in de Tweede Wereldoorlog. Mede om het eigen onvermogen te verhullen. Dat verleden werkt door in de politiek van Duitsland en in de reacties op dat land. In die zin is de Griekse eis even gerechtvaardigd als toegeeflijkheid van Duitsland in een verkeerd begrepen schuldcomplex dat het verkeerde slachtoffer compenseert. Dat het hardste schreeuwt maar niet het meest onder de Duitse terreur geleden heeft. Dat is niet Rusland, maar waren Polen, Oekraïne en Wit-Rusland. De Duitse politieke elite kan dat weten, maar ontkent door de realiteit van 70 jaar geleden de realiteit van nu. Het keert zich af van Oekraïne en vermengt handelspolitiek, baatzucht, machtspolitiek, onderscheidingsdrift, masochisme en psychologische boetedoening. Duitsland is akelig onberekenbaar omdat het zichzelf onvoldoende kent.

Duitsland is het land dat zo hunkert om definitief uit de schaduw van de eigen recente geschiedenis te treden, dat het achterom blijft kijken. Vol zelfkwelling neemt Duitsland de EU op sleeptouw. Aangescherpt door de niet-werkbare situatie van een supranationale staat waar de nationale staten het voor het zeggen hebben is Duitsland in Europa het land dat dan maar steeds zwaarder het eigenbelang laat tellen. Bij de bankencrisis of in de relatie met Rusland. Notabene op verzoek van landen als de VS die graag in Duitsland een stabiliserende factor in Europa zien. En haar dat opdringen. Maar hoe stabiel is Duitsland dat nog steeds achtervolgd wordt door de oude spoken uit haar recente verleden die steeds weer opnieuw levend blijken te zijn?

Nederland is als klein land afhankelijk van de Duitse economie. Spreekwoordelijk is Nederland een deelstaat van Duitsland en aanvoerhaven voor het Ruhrgebied. Het Atlantisch georiënteerde Nederland leunt ook sterk op het vrijhandelende Groot-Brittannië en de VS. Nederland vindt haar bestaansrecht in het jongleren tussen de machten. Nu dreigt het politiek geïsoleerd komen te staan en het tegenwicht tegenover het economisch dwingende Duitsland te verliezen als haar mentale partner Groot-Brittannië via een referendum uit de EU stapt. Een kans die nu op 50% wordt ingeschat. Nederland kan Groot-Brittannië om economische redenen niet volgen omdat het economisch afhangt van Duitsland. Maar politiek zou het een zegen zijn voor Nederland om afscheid te nemen van de steeds meer onder invloed van Duitsland staande EU die vanuit die kern vals klinkt.

Foto: K. Lishko, ‘Vrouwen op de vlucht voor de Duitse bombardementen in de wijk Grushki, Kiev, Oekraïne, 23 juni 1941.’ Bron: Russisch Internationaal Nieuwsagentschap.

Vragen over rol Russische generaal Lentsov in Oekraïne-missie OVSE

Al maanden voert GorseFires Collectif actie tegen de Special Monitoring Mission to Ukraine (SMM) van de OVSE omdat deze missie de Russische luitenant-generaal Alexander Lentsov die plaatsvervangend commandant van het Russische leger is in de gelegenheid zou stellen om onder bescherming van de OVSE commando te voeren en ter plekke informatie te verzamelen die hij aan het Kremlin doorspeelt. De SMM werd op 21 maart 2014 op Oekraïens verzoek ingesteld en is een civiele, onbewapende missie met observatie en het gaande houden van de dialoog als doel. Lentsov en de Oekraïense generaal-majoor Oleksandr Rozmaznin maken deel uit van de Joint Centre for Control and Co-ordination (JCCC) die toeziet op de strijd en voortdurend locaties bezoekt. SMM rapporteert in dagrapporten en spotrapporten. Tweets van GorseFires zijn geblokkeerd door de SMM.

Of GorseFires gelijk heeft dat Lentsov een paard van Troje, een ‘spearhead general’ is valt lastig uit te maken. Maar het is merkwaardig dat een hoge Russische militair als Lentsov in de afgelopen maanden ongehinderd alle strijdterreinen ongehinderd kon verkennen, zoals het vliegveld van Donetsk, Debaltseve, de omgeving van Mariupol of Ilovaisk. Het valt niet uit te sluiten dat deze plaatsvervangende commandant van het Russische leger als coördinator en informant betrokken is bij de versterkingen die vanuit Rusland Oost-Oekraïne binnen blijven stromen. Is de OVSE-SMM missie een weeffout die in de huidige vorm maar beter gestopt kan worden?

Het is tegenstrijdig dat een hoge Russische generaal een hoofdrol kan spelen in een observatiemissie van een oorlog waarbij Rusland elke betrokkenheid ontkent. Wat heeft een Russische generaal er te zoeken? Door hem te vervangen door een militair uit een Scandinavisch land, Wit-Rusland of Kazachstan wordt de schijn van belangenverstrengeling tussen de Russische vertegenwoordiging in de JCCC en het Russische leger vermeden.

Reporter Simon Ostrovsky besteedt opvallend geen enkel woord aan de al maanden durende controverse over de rol van generaal Lentsov. Inclusief de aantijgingen die woordvoerder Michael Bociurkiw van de SMM keer op keer weerspreekt dat de SMM rechtstreeks gegevens zou doorgeven aan het pro-Russische leger in Oekraïne.

Foto 1: Tweet van GorseFires Collectif, 17 april 2015.

Foto 2: Simon Ostrovsky (Vice News) praat met de Russische luitenant-generaal Alexander Lentsov tijdens bezoek aan Shyrokyne, Donetsk op 16 april 2015.

Taras Kuzio over de Rusland-politiek van Duitsland

De Britse politicoloog dr. Taras Kuzio vraagt zich af waarom de Duitse zakelijke en politieke elite tot aan de annexatie van de Krim in maart 2014 zo welwillend stond tegenover Rusland. Terwijl Wit-Rusland, Oekraïne en Polen die meer dan Rusland geleden hadden onder het nazisme vergeten leken. En dan vooral Oekraïne. Deze mismatch tussen Duitsland en Rusland wordt nog onbegrijpelijker omdat de de-Stalinisering vanuit Oekraïne gevoed is. De vraag is belangrijk omdat Duitsland beslissend is voor de Rusland-politiek van de EU.

De agressieve opstelling van Rusland op de Krim en in Oost-Oekraïne heeft de Duitse elites gedwongen de toenadering tot Rusland te herzien. Kanselier Angela Merkel is een groot voorstander van sancties. Duitsland deelt echter nog niet de harde Amerikaanse, Baltische of Poolse opstelling jegens Rusland. Kuzio verklaart dat door de supranationale houding die Duitsland binnen EU of NAVO innam en als positief wordt ervaren door de Duitsers. Weg van het nationalisme dat in de Tweede Wereldoorlog voor zoveel kwaad had gezorgd.

Duitslands omslag van het meest pro-Russische Europese land richting kritiek verklaart Kuzio niet vanuit de positie van Oekraïne, maar vanwege de positie van de supranationale EU of NAVO die Putin wil aantasten door onder meer het opkopen van de Europese elite. Met als voorbeeld oud-kanselier Schröder die op de loonlijst van Gazprom staat als ‘de best-betaalde prostitue ter wereld’. Omdat dat de sfeer is waar de Duitsers een mentale schuilplek vonden om hun nationalisme te bezweren kunnen ze de aantasting ervan niet over hun kant laten gaan. Hetzelfde geldt voor de internationale rechtsorde die Putin door zijn agressie bewust aantast.

Ironisch genoeg is Duitsland nog steeds een tegenstander van de Oekraïne-politiek van EU en NAVO. Het blijft steken in een houding  die gekenmerkt kan worden als EU-uitbreiding light. Wel samenwerking met, maar geen lidmaatschap voor Oekraïne. Kuzio acht het de hoogste tijd dat Duitsland ook dat standpunt over de lidmaatschap van Oekraïne van EU en NAVO heroverweegt. Zolang Putin hardnekkig de Krim blijft bezetten en weigert terug te geven aan Oekraïne, en zijn agressie jegens Oekraïne voortzet blijft Duitsland gefixeerd in een standpunt dat de rechtsorde vooropstelt en kunnen sancties door de EU niet beëindigd worden. Des te meer omdat landen als de VS naar verwachting binnen een jaar hun steun aan Oekraïne zullen uitbreiden.