FIDE-voorzitter Kirsan Ilyumzhinov treedt na 23 jaar af. Wie volgt hem op?

Vandaag wordt in het Georgische Batoemi een nieuwe voorzitter van de Wereldschaakbond FIDE gekozen. Dat is niet zoals in de afgelopen 23 jaar de Kalmuks-Russische politicus en zakenman Kirsan Ilyumzhinov die de steun van het Kremlin had. Ondanks het bizarre feit dat in 2010 Ilyumzhinov concurrentie kreeg van een andere vertrouweling van het Kremlin, oud-wereldkampioen Anatoli Karpov. Een artikel van FiveThirtyEight in samenwerking met ABC News licht toe hoe Ilyumzhinov door het opleggen van financiële sancties door de VS ten val is gebracht. Hoe dan ook heeft Ilyumzhinov de FIDE decennialang gegijzeld en deze computersport bij uitstek niet zo groot gemaakt als verwacht werd. Scahkene heeft de boot van brede volksport gemist. Politieke spelletjes hebben de schaaksport beschadigd, gemarginaliseerd en vervreemd van het grote publiek.

Vandaag zijn er drie kandidaten uit wie gekozen kan worden. De Rus Arkadi Dvorkovitsj is de nieuwe protégé van het Kremlin, de Griek Georgios Makropoulos kan gezien worden als een voortzetting van de maffia-praktijken van het Ilyumzhinov-bewind en de Engelse grootmeester Nigel Short is de gebruikelijke Westerse outsider die uitkomt op maximaal 36% van de stemmen. De laatste is minder prestigieus dan de vorige kandidaten met steun van westerse bonden, namelijk Garry Kasparov, Karpov en de Nederlander Bessel Kok.

Sport is politiek. De verkiezingen van de FIDE-voorzitter gaan elke vier jaar gepaard met het omkopen van de stemgerechtigden. FIDE is een grote federatie. Spreekwoordelijke bruine enveloppen wisselen van eigenaar. Er zijn 185 stemgerechtigden waaronder ook kleine bonden met weinig organisatie en geen financiële middelen. Ze worden met een vinger gelijmd. De aanbeveling van Dvorkovitsj door voorzitter Gianni Infantino van de Wereldvoetbalbond FIFA is een teken aan de wand. Wat hebben voetbal en schaken met elkaar te maken? Het cynische antwoord is tweeledig: corruptie en politiek. Infantino wordt genoemd in de Panama Papers. Waarom beveelt Infantino de kandidaat van het Kremlin aan? De vraag stellen geeft het antwoord: corruptie en politiek.

Ilyumzhinov op Amerikaanse sanctielijst vanwege oliehandel met IS. Pion in de strijd van Putin met Erdogan

Kirsan Ilyumzhinov was nooit een bekende Russische schaker. Als inwoner van het boeddhistische Kalmukkië was hij tot 2010 president van deze republiek voordat hij door het Kremlin werd gesommeerd te vertrekken. Hij heeft geen reputatie als schaker, laat staan een titel als internationale meester of grootmeester. Hij schafte in zijn land in 1994 de grondwet af en voerde de “dictatuur van het gezonde verstand” in. Zoals alle leidinggevende politici in de Russische Federatie werd hij door de vermenging van zakenwereld en politiek multimiljonair. Vooral in het Westen wordt aan zijn geestelijke gezondheid getwijfeld nadat hij serieus dacht door aliens te zijn ontvoerd in een ruimteschip. Hij zou ook de hand hebben gehad in de moord op de journaliste Larissa Yudina. Ze werd vermoord nadat ze Ilyumzhinov in artikelen van corruptie had beschuldigd.

Als voorzitter van de wereldschaakbond FIDE sinds 1995 heeft Iljoemzjinov met gebruikmaking van het One country, One vote-systeem door omkoping achtereenvolgende concurrenten Bessel Kok, Anatoli Karpov en Garry Kasparov weten te verslaan. Volgens critici gijzelt Iljoemzjinov de FIDE en verhindert hij de doorbraak van het telegenieke schaken naar een groot publiek dat aansluiting vindt via internet en nieuwe media.

Nu zitten de Amerikanen blijkbaar achter de voorzitter van de FIDE aan. Zoals ze ook Sepp Blatter van wereldvoetbalbond FIFA te pakken kregen nadat andere landen de corruptie in de FIFA lieten liggen. Peter Doggers signaleert dat het Amerikaanse ministerie van Financiën Ilyumzhinov op 25 november 2015 op een sanctielijst heeft gezet wegens illegale oliehandel via de Syrische regering met IS: ‘providing support to the government of Syria, including for facilitating Syrian government oil purchases from ISIL’. Zo lopen de lijnen.

Met terugwerkende kracht krijgt deze beschuldiging extra betekenis als reactie op het neerschieten van een Russische SU-24 bommenwerper door de Turkse luchtmacht bij de Syrisch-Turkse grens. In de informatie-oorlog beschuldigen de Russische president Vladimir Putin en de Turkse president Recep Erdogan elkaar ervan olie te kopen van IS. Met de plaatsing van Ilyumzhinov op de sanctielijst geven de Amerikanen aan dat in elk geval de Russen handel drijven met IS. Ilyumzhinov werd vaker door het Kremlin op missie gestuurd om vuile zaakjes op te knappen, zoals naar kolonel Khadaffi van Libië in 2011. Vermoedelijk ook over een olie-deal.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Erdogan responds to Putin: Kirsan Ilyumzhinov is involved in oil trade with ISIS’ op Yerkirmedia, 3 december 2015.

Inval bij voetbalbond FIFA. Komt positie Sepp Blatter in gevaar?

Voor schakers is de verkiezing van Sepp Blatter voor een 5de termijn bij wereldvoetbalbond FIFA een schok van herkenning. Ook wereldschaakbond FIDE kent in Kirsan Ilyumzhinov een voorzitter die de laatste jaren met gemak serieuze kandidaten als Bessel Kok, Anatoli Karpov en Garry Kasparov wist te verslaan. Het systeem van one man, one vote maakt kwetsbaar omdat stemmen van kleine landen simpelweg gekocht kunnen worden. Voor bestuurders zelfs een inkomstenbron vormen. Wie Sepp Blatter wil stoppen moet naar de FIDE kijken. Daar is de fraude nog onbeschaamder. En de voorzitter nog megalomaner. Het kiessysteem moet op de helling. Michael van Praag maakte geen kans tegen dat systeem. Het kan alleen van buitenaf bevochten worden door het open te breken. Door de FBI en de Zwitserse justitie. FIFA is fraude als systeem.