Waarom kijken we verbaasd op bij een Afrikaanse familie die in een dierentuin wordt tentoongesteld, maar niet bij dieren die hetzelfde overkomt?

Waarschijnlijk Johann Hinrich W. Hamann,  Afrikanische Familie, 1900-1930 in Tierpark Hagenbeck. Collectie: MK&G SAMMLUNG ONLINE.

Vorige week 10 januari 2024 bezocht ik voor het eerst sinds tientallen jaren een dierentuin, Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Met het gezelschap waarmee ik was gekomen liep ik verrast rond. Publiekstrekker is het Chinese paviljoen met twee panda’s die door de Chinese regering worden geleased. Ze zijn apart gehuisvest. De ene panda sliep en de ander luierde vadsig, knabbelend op bamboe. Het zijn de enige panda’s in Nederland.

De traditionele dierentuin is van de educatie opgeschoven in de richting van de beleving. Zien is niet genoeg meer, er moet een avontuur beleefd worden. Alsof men in de jungle of op de savanna is. De zeeleeuwenshow ‘Koester‘ van 14.00 uur volgde het format van het Dolfinarium. De zeeleeuwen vertoonden tegen beloning van visjes hun kunstjes.

Hoe verrast ik ook was, het blijft een dubbel gevoel. De dieren zitten gevangen voor ons plezier en vertier. Vooral de twee giraffes en de vijf olifanten toonden triest.

Daartegenover is er het berenbos waar oude en getraumatiseerde beren zijn opgevangen. Een beer stond bovenop een heuveltje met een poot eindeloos dwangmatige bewegingen te maken. Alsof hij nog in het circus de kunstjes stond te vertonen die hij ooit geleerd had en die zijn kop niet meer konden verlaten.

De aardige medewerkers zeiden collectief dat de dieren de vrije keuze hebben. Om aan de zeeleuwenshow mee te doen of zich wel of niet in hun hok te verschuilen. Dat wil zeggen dat ze binnen de beperking van hun opsluiting kunnen bepalen wat ze doen. Hoewel er zo te zien goed voor de dieren gezorgd wordt, toont zo’n uiteenzetting toch onwaarachtig. Eveneens de verwijzingen naar ecologie en dierendiversiteit die iets willen goedpraten dat niet goed te praten valt. Dieren hebben niet de vrije keuze.

Nog in de vorige eeuw werden mensen getoond in dierentuinen. Zoals in Tierpark Hagenbeck in Hamburg die naast dieren ook volkeren tentoonstelde. Zoals de Afrikaanse familie op de foto. Dat wordt allang als ethisch onaanvaardbaar gezien. Die praktijk is gestopt. Nu de dieren nog.

College Rhenen valt over zondagsrust. SGP staat alleen

‘Ik doe niets en ik beloof niets‘, dat was bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 in Rhenen de boodschap van de politieke partij 8euri.nl. Het haalde er 39 stemmen mee, een percentage van 0,44%. Initiatiefnemer Hendrik van Nellestijn verklaarde het als volgt: ‘Waarom wat beloven als andere partijen loze beloftes maken?‘ Het klonk als een kwinkslag in een campagne, maar drie jaar later blijkt het een diepere waarheid te bevatten.

Rhenen heeft een college van SGP, VVD en CDA met een nipte meerderheid van 9 van de 17 zetels. Elk met drie raadszetels. De grootste partij Progressief Rhenen/GroenLinks bleef buiten het college. Het is gevallen na een conflict over de zondagsrust. SGP-wethouder Piet van Leeuwen stapt uit het college omdat VVD en CDA een afspraak over de evenementenbeleid op zondag openbraken. Ze dienden een motie in omdat ze de afgesproken twee zondagse evenementen achteraf te weinig vonden. Het collegeprogramma merkt hierover alleen op dat tijdens de Rijnwijk het aantal activiteiten op zondag beperkt blijkt tot een oecumenische dienst.

Rhenen is een kleine gemeente aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug. Samen behaalden de christelijke partijen SGP, CDA en CU bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 41,35%. Het is logisch dat ze opkomen voor christelijke waarden, maar de meerderheid denkt anders. Toch is de stap van SGP-wethouder Piet van Leeuwen verdedigbaar. VVD en CDA schenden een gemaakte afspraak. Waarom hebben ze die in hemelsnaam gemaakt? De CDA zegt dat het besluit over de twee evenementen op zondag op onjuiste gronden genomen is.

In december 2012 besliste de Tweede Kamer op initiatief van D66’er Gerard Schouw dat het de Zondagswet wil afschaffen. Een wet uit 1953 die de extra-juridische bescherming van christelijke instellingen teniet doet. Christelijke organisaties beschouwen dat als een afrekening door de liberale politiek met christelijke waarden. Ze verwarren dat met gelijkwaardigheid tussen alle religies en levensovertuigingen. Het gevolg van de komende afschaffing is dat de zondagsrust een gemeentelijke verantwoordelijkheid wordt. In Rhenen lijkt de slag voor SGP en CU verloren, maar in gemeenten waar ze sterker staan kunnen ze de regels strakker maken.

Foto: Schermafbeelding van vrouw met op de achtergrond de Cuneratoren van Rhenen.