‘Gijsen, flikker op!‘ is een tentoonstelling in het Centre Céramique te Maastricht: ‘In 1979 jaagt bisschop Joannes Gijsen heel progressief Nederland de stuipen op het lijf (..) met zijn oerconservatieve en bijna dogmatische uitspraken over het ‘echte’ katholieke geloof.’ En: ‘Een grote groep homoseksuelen besluit te gaan demonstreren in de bisschopsstad Roermond tijdens het paasweekend. Na Witte Donderdag en Goede Vrijdag ontstaat daar op 14 april 1979 de eerste Roze Zaterdag.’ Op 20 juni 2015 vindt er voor de vierde keer een Roze Zaterdag plaats in Limburg. Volop nostalgie over eigen verzetsdaden, daar in Centre Céramique.
In de reportage spreekt de getuige met meel in de mond door (orthodoxe stromingen binnen) religies over een kam te scheren. Hij weet dat het niet zo zit, maar zegt toch niet waar het op staat. Dat geeft zo’n terugblik een bijsmaak. Het geeft het verschil met 1979 aan. Toen voerden homoseksuelen actie voor wat ze waard waren, nu is dat nog maar de vraag. Is de tragiek dat het in 1979 makkelijker ageren was tegen de conservatieve Gijsen omdat hij zo’n duidelijk focuspunt was, dan nu tegen de intolerante en diffuse islam?
In een open brief prijzen de voorzitter en secretaris van Stichting Roze Limburg de tentoonstelling, maar zeggen het tegelijk jammer te vinden dat die geen aandacht besteedt aan de toenadering van bisschop Wiertz van Roermond. Annelies en Raymond Hintjes merken op dat de katholieke kerk van nu nog nauwelijks invloed heeft op gelovigen: ‘In een onlangs verschenen publicatie van het sociaal cultureel planbureau wordt vermeld dat 95% van de Nederlandse rooms-katholieken vindt dat homo’s hun leven mogen inrichten zoals zij dat zelf willen. De kerk heeft naast minder invloed op het maatschappelijke leven ook veel minder invloed op haar eigen gelovigen. Dit roept de vraag op: op welke manier wil je aandacht voor homo-emancipatie vragen anno 2015?’ Ook de Nederlandse katholieke kerk is in 35 jaar geëmancipeerd en waarom wordt dat niet genoemd?
De suggestie is dat de tentoonstelling wegvlucht in een te makkelijke historische terugblik en de werkelijkheid van 2015 geen reliëf geeft. De reportage duidt erop dat het beeld over bisschop Jo Gijsen van 1979 nog bepalend is voor hoe nu over de katholieke kerk wordt gedacht en zo nieuwe dreigingen voor homoseksuelen onbenoemd blijven. De vraag is of deze kritiek op de katholieke kerk voortkomt uit ressentiment die stoelt op eigen ervaringen of een bewuste poging is om de werkelijkheid van 2015 verkeerd voor te stellen.
George Knight 