Wie er achter het YouTube-kanaal ‘Wetenschap Weetjes’ zit is niet direct duidelijk. De contactgegevens van de FB-pagina ‘WetenschapsWeetjes’ waarnaar wordt verwezen vanaf de site https://www.wetenschapweetjes.nl wijzen naar Nadine Boke. Uit haar LinkedIn-pagina blijkt dat ze bioloog is die zich omgeschoold heeft tot wetenschapsjournalist en is ze ‘in de wetenschapscommunicatie beland’. Ze zegt dat haar ‘voornaamste specialisatie’ is om wetenschap te ‘vertalen’ naar ‘verhalen die toegankelijk zijn voor een breed publiek.’ Ze is sinds oktober 2018 ‘Science Communications Officer’ bij de bètafaculteit van de Universiteit van Amsterdam.
De titel van de video is ‘Sjamanisme was de eerste en nog steeds bestaande godsdienst’. Dat is voor een wetenschapsjournalist die wetenschap toegankelijk wil maken voor een breed publiek een opmerkelijke zin. Want er zit spanning tussen de onderdelen ‘eerste godsdienst’ en ‘nog steeds bestaande godsdienst’ die niet in samenstelling bestaan. Knap is dat Boke het over de ons bekende monotheïstische godsdiensten heeft zonder die met naam te noemen. Als ze in de toelichting zegt: ‘De wortels van profetie als geïnspireerde uiting van de onzichtbare wereld liggen in het sjamanisme’, dan relativeert ze niet alleen belang en uniciteit van die godsdiensten, maar ook de dogmatiek ervan. Want met haar opvatting van het Sjamanisme passeert Boke een opperwezen (God, Allah) dat met verticale, terugwerkende kracht door de leiders van betreffende godsdienst als constructeur van de wereld wordt gepostuleerd. Leuk wordt het als Boke in het filmpje zegt: ‘De reizen die de sjamanen maakten, voerden hen soms naar het domein van de goden of naar verafgelegen delen van de echte wereld.’ Feitelijk is door de monotheïstische godsdiensten met hun constructie van een opperwezen de mensen hun autonomie en beslissingsbevoegdheid én de binding met de natuur ontnomen.
Dat is nog eens een Wetenschap Weetje dat tot nadenken stemt en tussen de regels door meer informatie bevat dan het op het eerste gezicht leek. Deze video zet terloops aan tot zelf denken. En is daarom geslaagd.
George Knight 