De NRC plaatst twee opinie-artikelen over orgaandonatie. Een feitelijk stuk van hoogleraar psychologie Denise de Ridder en een impressionistisch stuk van Erwin Kompanje. Deze klinische ethicus pakt uit met stekelige opmerkingen en diskwalificaties over initiatiefnemer D66 die afbreuk doen aan zijn betoog: ‘de onaflatende queeste van D66’ of ‘het “geen bezwaar tegen kilheid”-systeem van D66’. Het lijkt er eerder op dat Kompanje een queeste tegen D66 houdt, dan D66 een queeste voor orgaandonatie. Of de felheid ermee te maken heeft dat Kompanje is te boeken in het activiteitenprogramma van de VVP (Vereniging van Vrijzinnige Protestanten) en lezingen houdt voor christelijke verenigingen is de vraag. Het is een gemiste kans van NRC dat deze betrokkenheid van Kompanje niet vermeld wordt omdat het inzicht zou kunnen geven over zijn wereldbeeld.
De Ridder die veel onderzoek heeft gedaan naar eetgedrag legt dat nu op het gedrag van mensen om zich te registreren voor orgaandonatie. Ze constateert: ‘In dit gepolariseerde debat wordt een belangrijk argument over het hoofd gezien en dat is dat mensen vaak niet doen wat ze wel graag willen doen. Psychologisch onderzoek heeft aangetoond dat goede voornemens lang niet altijd in daden worden omgezet en dat mensen beslissingen voor zich uit schuiven omdat ze andere dingen aan hun hoofd hebben, vergeetachtig of druk zijn of simpelweg lui.’ Daarbij komt ‘dat mensen die geen donor willen zijn gemakkelijk onder hun automatische registratie uit kunnen, bijvoorbeeld door ze er regelmatig aan te herinneren dat ze zich kunnen uitschrijven’ en zo ‘brengen we niet alleen het aantal beschikbare organen omhoog maar houden we ook rekening met de manier waarop mensen beslissingen nemen.’ Zo kunnen mensen terugkomen op hun expliciete toestemming.
Kompanje meent dat als de wet door de Eerste Kamer komt en er een registratiesysteem komt met garanties voor uitschrijving zoals De Ridder omschrijft, dit nog niet werkbaar is: ‘Ik denk dat de meeste hulpverleners in geval van een ‘geen bezwaar’ nog steeds toestemming gaan vragen. Empathisch, met compassie, zoals het hoort. Het ‘geen bezwaar tegen kilheid’-systeem van D66 zal, in de bedoelde uitwerking, geen grond vinden in de dramatiek van de intensive care. Orgaandonatie is een groot goed. Laten we elkaars argumenten respecteren en die niet voor elkaar gaan invullen.’ Kompanje claimt de empathie in de samenleving en geeft de indruk niet te accepteren dat het enige verschil met het vrijdenkende, niet-confessionele deel van de samenleving is dat het een ander politiek standpunt over orgaandonatie inneemt. Zijn aanname is in strijd met de praktijk in landen waar een ‘ja, tenzij’-systeem van registratie geldt, zoals volgens opgave van de Transplantatiestichting Spanje, Oostenrijk, België, Frankrijk, Italië en Zweden. In zijn wereldbeeld kille landen.
Disclosure: Denise de Ridder is een nicht van George Knight.
Foto: ‘People pledge to donate their organs at the World Heart Day celebrations in Kochi on Sunday | EXPRESS’, 30 september 2013.
George Knight 