Cenk Uygur en Reza Aslan over religie, ideologie, fundamentalisme, neo atheïsme en media

Een debat tussen Reza Aslan en Cenk Uygur waarbij vele onderwerpen aan bod komen. Aslan was afgelopen week in het nieuws omdat CNN zijn documentaireserie annuleerde vanwege een kritische tweet over Trump.

Is de islam van alle religies de slechtste? Daar lijkt het niet op. Beeldvorming in de media cultiveert echter wel dit beeld. Religies zijn door mensen gemaakt en worden door geen enkele gelovige naar de letter gevolgd, daar zijn Aslan en Uygur het over eens. Religies verschillen volgens Aslan niet van andere systemen zoals nationalisme, socialisme etc. Uygur is het op dit aspect oneens met Aslan. Waarom zou een gelovige uit vrije wil een religie volgen uit een heilig boek dat voor de helft bestaat uit uitspraken die het navolgen niet waard zijn? In zijn antwoord benadrukt Aslan het sociale aspect van religie. Uygur met zijn eigen ‘tekenssyteem’ zou door niemand begrepen worden. Opvallend is dat Aslan religie een ideologie noemt. Zoals Wilders de islam.

Mijn kritiek op Aslan is dat hij ook daar relativeert waar hij zou kunnen onderscheiden: Mijn reactie bij de video: ‘But the relativism and semiotics of Reza Aslan is exhausting. He also seeks abstraction where he could find concreteness and detailing. For instance in calling all the ideologies equal.’ Ik ben het wel weer eens met Aslan als hij zegt dat een christen die zich ‘christen’ noemen of een moslim ‘moslim’ dat is. Religies proberen altijd afstand te nemen van eigen radicalen, maar ze zijn onlosmakelijk met betreffende religie verbonden.

Zie elders mijn commentaar over de reden van de kritiek op de islam van populisten. En ‘neo atheisten’ als Sam Harris. Dat is deels een afleiding om sociaal-economische aspecten (machtsdeling, het grote geld in de politiek, inkomensongelijkheid, belastingontwijking, sociale rechtvaardigheid) niet centraal te zetten en aan te pakken. Dat is de relevante politieke verwijzing die onder dit belangwekkende en onderhoudende gesprek van Aslan en Uygur ligt. Islamkritiek is uiteindelijk een excuus om echte machtsverhoudingen te helpen verhullen.