Cenk Uygur en Reza Aslan over religie, ideologie, fundamentalisme, neo atheïsme en media

Een debat tussen Reza Aslan en Cenk Uygur waarbij vele onderwerpen aan bod komen. Aslan was afgelopen week in het nieuws omdat CNN zijn documentaireserie annuleerde vanwege een kritische tweet over Trump.

Is de islam van alle religies de slechtste? Daar lijkt het niet op. Beeldvorming in de media cultiveert echter wel dit beeld. Religies zijn door mensen gemaakt en worden door geen enkele gelovige naar de letter gevolgd, daar zijn Aslan en Uygur het over eens. Religies verschillen volgens Aslan niet van andere systemen zoals nationalisme, socialisme etc. Uygur is het op dit aspect oneens met Aslan. Waarom zou een gelovige uit vrije wil een religie volgen uit een heilig boek dat voor de helft bestaat uit uitspraken die het navolgen niet waard zijn? In zijn antwoord benadrukt Aslan het sociale aspect van religie. Uygur met zijn eigen ‘tekenssyteem’ zou door niemand begrepen worden. Opvallend is dat Aslan religie een ideologie noemt. Zoals Wilders de islam.

Mijn kritiek op Aslan is dat hij ook daar relativeert waar hij zou kunnen onderscheiden: Mijn reactie bij de video: ‘But the relativism and semiotics of Reza Aslan is exhausting. He also seeks abstraction where he could find concreteness and detailing. For instance in calling all the ideologies equal.’ Ik ben het wel weer eens met Aslan als hij zegt dat een christen die zich ‘christen’ noemen of een moslim ‘moslim’ dat is. Religies proberen altijd afstand te nemen van eigen radicalen, maar ze zijn onlosmakelijk met betreffende religie verbonden.

Zie elders mijn commentaar over de reden van de kritiek op de islam van populisten. En ‘neo atheisten’ als Sam Harris. Dat is deels een afleiding om sociaal-economische aspecten (machtsdeling, het grote geld in de politiek, inkomensongelijkheid, belastingontwijking, sociale rechtvaardigheid) niet centraal te zetten en aan te pakken. Dat is de relevante politieke verwijzing die onder dit belangwekkende en onderhoudende gesprek van Aslan en Uygur ligt. Islamkritiek is uiteindelijk een excuus om echte machtsverhoudingen te helpen verhullen.

10 gedachten over “Cenk Uygur en Reza Aslan over religie, ideologie, fundamentalisme, neo atheïsme en media

  1. Onderbelicht in het gesprek is het gegeven dat het Christendom in het Westen door de Verlichtingsmolen is gegaan en de Islam in grote lijnen nog een inhaalslag moet maken wat betreft gelijke behandeling mannen en vrouwen, mensenrechten etc. En dat is het punt waar populisten (terecht) op inhaken als ze zich tegen de Islam keren die steeds prominenter aanwezig is in Nederland.

    Like

  2. @Gerard Janse
    Het aspect dan het christendom is geëmancipeerd en de islam niet komt in het gesprek aan de orde. Aslan antwoordt daar op door te stellen dat het verlichtingsstreken wel in de islam aanwezig is, maar wegens historische omstandigheden is geblokkeerd door islamitische fundamentalisten en anderen die daar belang bij hadden. Dat heeft onder meer te maken met het idee dat de Koran door de mens gemaakt is en niet van God gegeven, en de vrouwenrechten binnen de islam. Als gematigde moslim is Aslan voor die emancipatie. Of in elk geval tegen dat fundamentalisme.

    Like

  3. Aslan maakt een paar denkfouten w.o. zijn bewering dat atheïsme een geloof is als alle andere geloven. Atheïsme is geen geloof maar deelt het inzicht dat er geen bewijsbare God is.. Het atheïsme kent ook geen heilige schrift waarop het zich baseert of gedragsregels die nagestreefd dienen te worden. Zo komen er dus geen oorlogen geinspireerd door het atheïsme voor in de menselijke geschiedenis itt tot de vele door religies en ideologieën geinspireerde oorlogen en terreurdaden.

    Is de islam van alle religies de slechtste? Ik denk het wel. De islam is in haar kern gewelddadig en onderdrukkend. We worden nu geconfronteerd met Islamisten die geen kritiek dulden op hun religie en mensen die westerse idealen nastreven monddood maken onder dreiging van geweld en moord. ISIS voert een door de Islam geinspireerde heilige oorlog en wil hardhandig een kalifaat verwerkelijken en de sharia wetten boven de nationale wetten gesteld hebben.

    Like

  4. @Gerard Janse
    Ik ben het evenmin eens met dat relativisme van Aslan over het atheïsme. In het debat is de agnost Cenk Uygur dat evenmin, maar het lukt hem niet zijn argumenten goed over te brengen. Aslan relativeert alles. Verschil is dat het atheïsme geen heilig schrift kent dat tot de verschrikkelijkste daden leidt omdat de helft van de voorschriften ertoe oproept.

    Ik denk niet dat de islam in de kern slechter is dan andere religies. Van wie men als religiecriticus kan zeggen dat ze stuk voor stuk slecht van aard zijn. Mede door dat dual-use gebruik, ofwel het selectief winkelen in de voorschriften dat zowel tot het goede als het slechte kan leiden.

    Islamisten zijn niet representatief voor de islam. Zoals extremisten in Birma niet representatief voor het boeddhisme zijn, Amerikaanse christenen die abortusklinieken platbranden niet representatief voor het christendom zijn of extremistische joden die Arabieren vermoorden dat voor het jodendom zijn. Men moet proberen daar eerlijk over te oordelen.

    Het probleem zit niet in de kern van de islam, maar in de culturele, economische en staatkundige omgeving waarin de islam opereert die door en door vervuild en gecorrumpeerd is en in het achterblijven van de volwassenwording en emancipatie (Verlichting) van de islam als religie.

    Like

  5. Vergeet niet dat de Islam is gegrondvest op een man die zichzelf een profeet noemt en met zwaard Joden en Christenen heeft vermoord. Daarnaast hield hij er vele vrouwen op na die hij zichzelf toeeigende alsmede een twaalfjarige. Aan de vrucht herkend men de boom. De Islam is in essentie minder onschuldig als het lijkt. Daarmee is de Islam in de kern niet goed.

    Like

  6. Ik denk dat er zeker verschillen tussen religies zijn. Het tekort aan emancipatie waardoor een religie doctrines van 1000 jaar geleden verkondigt zijn daar o.a oorzaak van. Als deze religie leerstellingen verkondigt die haaks staan op de wetten en zeden van de samenleving waarin ze staat dan kan je best spreken van een slechte religie ten opzichte van andere religies die wél zijn hervormd. En los daar van is het zo dat bepaalde religies als het Jainisme en het Boeddhisme die in de kern geweldloos zijn béter zijn dan bijvoorbeeld de Islam. Een Jainist zal zich niet snel met een bomgordel om opblazen op een overvol plein in Bom-bay. Een Boeddhist kan iemand doden uit bepaalde motieven maar zal dat nooit doen in naam van het Boeddhisme omdat het Boeddhisme geen heilig geschrift kent die het doden van mensen voorschrijft. De heilige geschriften van de Islam schrijven het doden van mensen in bijzondere gevallen wél voor. Omdat de hervorming van de Islam niet echt van de grond is gekomen behoort dit te samen met tal van andere voorschriften die wij in het Westen afwijzen nog steeds tot de kern, een kern die gewelddadig en onderdrukkend is.

    Like

  7. De waarheid overstijgt de tijdgeest, normen en waarden en emancipatie. Als de tijdgeest zegt dat arbortus, euthenasie, homohuwelijken en transgender ‘normaal’ wil dat nog niet zeggen dat dit ook goed is. Misschien is het wel de vrucht van een gedegradeerde samenleving?

    Like

  8. @Jeroen
    De samenleving overstijgt religie. De rechtsstaat overstijgt de regelgeving van religies. De universele waarden overstijgen de gedragsregels van religies.

    Dat alles niet omdat religies per definitie verkeerd zijn -dat is een andere discussie- maar omdat ze uitsluitend opgericht en georganiseerd zijn om de eigen achterban te bedienen. Die exclusiviteit is de tekortkoming die religies harder opbreekt als de samenleving diverser en pluriformer is. Zelfs de grootste religie in Nederland bedient slechts een minderheid van een minderheid.

    Om mensen te verbinden binnen een religie heeft religie zin. Maar om mensen te verbinden binnen een samenleving schieten religies in een moderne samenleving als de Nederlandse tekort. Er zou zelfs gezegd kunnen worden dat religies door hun zelfgerichtheid de sociale cohesie in de weg zitten. In elk geval op bepaalde aspecten.

    Wetgeving is in Nederland het resultaat van een complex politiek proces van geven en nemen. Veranderingen gaan langzaam vanwege de vele gesprekspartners en de vele belangen. Abortus, homohuwelijk, euthanasie en de transgenderwet van 2014 zijn in dat moeizame, trage politieke proces tot stand gekomen. Omsloten door vele beperkingen en voorwaarden als gevolg van het Nederlandse polderproces. Maar deze wetten vertegenwoordigen de wil van de meerderheid van de Nederlandse bevolking. En dat doen religieuze organisaties als godsdiensten niet.

    Deze wetten zijn niet de vrucht van een gedegradeerde samenleving, maar juist het overstijgen daarvan. Zoals gezegd zijn religies gericht op hun specifieke achterban en altijd bezig met het behartigen van de belangen ervan. Dat werkt behoudzucht in de hand. Het is de politiek die over grenzen heen het belang van alle Nederlanders probeert te optimaliseren. Een streven dat religie per definitie mist. Daarom kan religie in de Nederlandse samenleving nooit het ultieme antwoord zijn op vraagstukken aangaande abortus, homohuwelijk, euthanasie en transseksualiteit. Het kan er hooguit een visie op geven vanuit de eigen leerstellingen. Maar zoals gezegd, dat is te mager om alle Nederlanders te verbinden.

    Like

  9. Goerge, u kunt het zo mooi en redelijk uitleggen. Ik zou als ik niet beter wist uw wijze woorden willen volgen. Maar nu weet ik zeker en zonder enige twijfel dat God alles overstijgt en in dat licht is het mij ook duidelijk dat we wel degelijk in een gedegradeerde samenleving zijn aangekomen. Pornografie bijvoorbeeld is niet langer taboe en overspoelt zelf jonge kinderen met een klik op de Ipad. Dat is niet goed. We zijn een andere visie toegedaan. Ik geloof in God de schepper van alles. In Christus die ons mensen een weg biedt uit de waanzin en het verval. Ik zeg: Het is in God’s hand. Zonder God zijn we verloren. Maar het is niet eenvoudig het geloof te vinden in deze oude versleten en boosaardige wereld. Het is gemakkelijker om de rede en de ratio te volgen. Ons bewustzijn echter achterhaalt ons. Ons geweten houdt ons uit de slaap. Onrust en verwarring. Totdat de ziel ontwaakt voor haar waarheid en God gaat zoeken. Als de verloren zoon. Er is hoop. Maar niet bij de mensen. Niet in de politiek. Niet links, niet rechts en ook niet in het midden. Niet bij de hoogleraren. Niet bij de filosofen. Waar wel…
    Zoekt en gij zult vinden. Klopt en u zal worden opengedaan.

    Like

  10. @Jeroen
    Ik waardeer je opvatting, Maar je woorden onderschrijven naar mijn idee precies waarom in Nederland religie niet kan werken als overstijgend middel om mensen te binden. Het is een minderheidsstandpunt geworden. Daar zijn vanuit de religie twee opties op mogelijk: verbreding of verdieping. Je kiest duidelijk voor het laatste.

    Like

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.