Wat moeten we nog meer zeggen over onze reactie op de onrechtmatige oorlog die de Russische regering is begonnen tegen Oekraïne? De oorlog die in de Russische Federatie zo niet mag heten wordt door een meerderheid van de inwoners gesteund. Ook als ze zijn gehersenspoeld en misleid door de politiek en propaganda van het Kremlin zijn ze medeschuldig aan het leed en de pijn dat nu Oekraïne wordt aangedaan. Zoals trouwens de meeste westerse bedrijven en regeringen ook schuldig zijn aan de opkomst van het fascisme van Poetin.
Velen waren hier ziende blind voor en hebben de laatste tien jaar zitten slapen. Het zij zo, nu is bijna iedereen langzaam wakker geworden. Soms aarzelend en gedwongen, soms uit eigen overtuiging. Velen zag niet wat het niet wilde zien. Of dat nou uit naïviteit, opportunisme of gemakzucht was. Zo gaat het altijd in de geschiedenis.
Straks is het China dat nu Oeigoeren in concentratiekampen stopt dat pas een gecoördineerde reactie krijgt als het Taiwan militair aanvalt. Wie weet. Nu zien we al de genocide op de Oeigoeren en de onderdrukking van het Tibetaanse volk en kijken weg. Ziende blind. De westerse bevolking omdat het verslaafd is aan goedkope Chinese consumentenartikelen, de westerse bedrijven en overheden omdat ze verslaafd zijn aan hun eigen luie denken om zaken met een onderdrukker te doen. Ze hebben hun eigen ethiek op vakantie gestuurd, als ze nog weten wat dat ook al weer was.
Ivans Jeugd (1962) is een film van Andrei Tarkovski. Het is een oorlogsfilm over de Tweede Wereldoorlog die werd geproduceerd door Mosfilm. De lyrische camera wordt geroemd, vooral de openings- en slotsequentie. De film werd gemaakt na het 20ste partijcongres waarin de leiding van de Communistische Partij van de Soviet-Unie in 1956 afstand nam van Stalin. Die relatieve dooi duurde van 1957 tot 1968. In die periode werden films gemaakt die aftand konden nemen van de strikte ideologische lijn die tot op de komma voorschreef wat wel en wat niet gezegd en getoond mocht worden. Ivans Jeugd is niet toevallig midden in die periode van dooi gemaakt.
Moeten we de Russische kunst straffen voor het bewind van Poetin door het te boycotten? Mogen we nog boeken lezen van Gogol, Toergenjev, Babel, Alexander Herzen of Tsjechov? Mogen we nog muziek beluisteren van Tsjaikovski, Glinka. Prokofiev, Rimski-Korsakov of Sjostakovitsj? Mogen we nog films zien van Eisenstein, Vertov, Pudovkin, Parajanov of Tarkovski? We moeten de Russische kunst met terugwerkende kracht niet straffen voor wat Poetin nu aanricht. Dat gaat voorbij aan de universele kracht ervan die aanzet tot nadenken.
Kunst overstijgt naties. De christelijke Tarkovsky laat dat zien in Ivan’s Jeugd als hij een boek met houtsnedes van Albrecht Dürer toont. Het idee daarachter is dat Duitse kunst meer is dan het nazisme. Zo is de Russische kunst van heden en verleden meer dan Poetins fascisme. Laten we dat niet vergeten.
George Knight 
